1 Yukan na ti kuaꞌa Jesús ichi yuku Olivos.

2 Yukan ti jañaꞌan ɨnga kɨvɨ, ti ja ni najaa tuku ya veñuꞌun kaꞌnu un. Kuaꞌa yɨvɨ ni ka ndututu tuku nuu kande ya. Ni nukoo ya ti ni kejaꞌa skuaꞌa ya jiin yɨvɨ naa i.

3 Yukan ti chaa ka xnaꞌan ley Israel jiin chaa fariseo un, ni ka yɨndaꞌa da ɨɨn ñasɨꞌɨ nuu Jesús. Ni ka jnɨɨ da ñaꞌan un nuu kande ña jiin ɨnga chaa. Ni ka jani da ña sava maꞌñu yɨvɨ kaꞌiin nuu Jesús un, 4 ti ni ka kachi da jiin ya:

―Maestro, ni ka jnɨɨ na ña jaꞌa maa hora kande ña jiin chaa. 5 Ti nu ɨɨn ñaꞌan saꞌa siaꞌan kachi nuu ley Moisés ja na kuaꞌa yo yuu xini ña nava na kuū ña. Yukan kuu ja kaꞌan ley ni jaꞌa Moisés, chaa ni kuu tata yo na janaꞌan. Ti niꞌin, ¿nasa kachi ni? ―ni ka kachi da.

6 Siaꞌan ni ka kachi da ja na ndenu nasa kachi ya, nu kuantaꞌu ya nava kaꞌan ley un xi tuu. Ti nu tuu, ti kankuachi da sɨkɨ ya. Yukan ti ni jankuitandijin Jesús, ti kejaꞌa saꞌa ya letra nuu ñuꞌun jiin xini ndaꞌa ya. 7 Ko maa da ka kaꞌan ka kaꞌan da. Ni ndokuɨñɨ Jesús, ti ni kachi ya:

―Nuu nau ɨɨn roꞌo ndoꞌo ini ja tu na kuachi ra iyo, kanduu ti kiꞌin ɨɨn yuu ti kuaꞌa ra xini ña ―ni kachi ya.

8 Yukan ti ni jankuitandijin tuku Jesús, ti saꞌa ya letra nuu ñuꞌun un. 9 Ko nu ni ka jinisoꞌo da ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin da, ni ka kukanuu da, ti ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn da ni ka kekoyo kuaꞌan. Xnakan chaa ñaꞌnu ga ni kenda kuaꞌan, siaꞌan undi ni ndɨꞌɨ da kuankoyo. Yukan ti ni kendo ma ɨɨn ni ga ñaꞌan un jiin Jesús. 10 Ni ndokuɨñɨ Jesús, ti ni kachi ya jiin ña:

―Roꞌo ñasɨꞌɨ, ¿vanu ja kuankoyo chaa ka kankuachi sɨkɨ ra un? ¿Vanu tukaa ni ɨɨn chaa kankuachi sɨkɨ ra nu? ―ni kachi ya.

11 Ti ni kachi ña:

―Tukaa ni ɨɨn da, taa ―ni kachi ña.

Ti ni kachi Jesús:

―Ni ruꞌu tu kuu kankuachi ri sɨkɨ ra. Kuaꞌan ti koto saꞌa ga ra kuachi un ―ni kachi ya.

12 Ni kaꞌan tuku Jesús jiin yɨvɨ ni ka ndututu veñuꞌun kaꞌnu un, ti ni kachi ya:

―Maa ri kuu nanu ñuꞌun ja ndinchaa ichi yɨvɨ kanchuku nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Nu na kandixia ra ruꞌu, ti tukaa kaka ra ichi ñuñaa. Chi kuncha ri jiin ra, ti kuu ri nanu ñuꞌun ja ndinchaa, nava na kuni ra na ichi kiꞌin ra. Nava tukaa ga kiꞌin ra ichi ñuñaa un, chi ja ni ka ndundijin nuu ra. Siaꞌan ti niꞌin ra ja kuchaku ra ja kuu saa ni ―ni kachi ya.

13 Ti ni ka kaꞌan chaa fariseo un jiin ya:

―Roꞌo, chi kaꞌan ra ja kuu maa ra. Ja siaꞌan kuu ja tu kaꞌan ndaa kuɨtɨ ra ―ni ka kachi da.

14 Ti ni kachi Jesús:

―Vasu kaꞌan ri ja kuu jnuꞌun maa ri, ti jandaa kuu, chi jini ndaa ri nanu vaji ri, ti jini ndaa ri nuu kiꞌin ri. Ko roꞌo, tu ka jini ra nanu vaji ri ti ni nanu kiꞌin ri.

15 Roꞌo naa ra, chi ka kaꞌan ra ja jnaꞌnu ndatu ri, ko so ka kaꞌan ra ja ka ndoꞌo ini maa ra. Ko ruꞌu, nu kachi ri ja jnaꞌnu ndatu yɨvɨ. 16 Ko nu na nasaꞌa ndaa ri jiin yɨvɨ naa i, yukan na ti kundaa ndixia taka jnuꞌun kaꞌan ri. Ka iyo uu ja xndichi yɨvɨ. Maa ri kuu ja xndichi ri yɨvɨ jiin maa Tata ri, chi maa ya kandichi jiin ri, ti ni taji ya ruꞌu jiin jniñu jaꞌa vaji ri. 17 Ti nu ley ra yoso ja nu ka iyo uu chaa ka jaꞌa jandaa, ti nu ni kejnaꞌan jnuꞌun ka kaꞌan chaa un naa da. Yukan na ti ni jini yo ja iyo ndaa jnuꞌun kaꞌan ka kaꞌan da. 18 Yukan kuu ja maa ni ri kuu ja kaꞌan ja kuu maa ri. Ti ɨnga ja jaꞌa jandaa jaꞌa ri kuu maa Tata ri, ya ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa―ni kachi Jesús.

19 ―¿Nanu kancha tata ra nusa? ―ni kachi da.

Ti ni kachi Jesús:

―Siaꞌan ka kaꞌan ra chi tu ka jini kuɨtɨ ra nau ja kuu ri. Suni siaꞌan tu ka jini kuɨtɨ ra nasa kaa maa Yandios. Ni tu ka jini ra nasa sajniñu ya. Ko nu siaꞌan ti kuni ra nau ja kuu ri, ti suni siaꞌan nakuni ndaa ra nau ja kuu Tata ri ―ni kachi ya.

20 Yukan kuu jnuꞌun ni kaꞌan Jesús na ni skuaꞌa ya ini veñuꞌun kaꞌnu un, yajni nuu kancha jajnu ka soko yɨvɨ xuꞌun nuu Yandios. Ko tu ni ka jnɨɨ ni ɨɨn da ya, chi tu jaꞌi jaa hora ni kachi Yandios ja kuū ya. Tu jaꞌi jaa maa hora ya.

21 Ni kaꞌan tuku Jesús jiin yɨvɨ ni ka ndututu yukan, ti ni kachi ya:

―Ruꞌu, kiꞌin ri ti nanduku ra ruꞌu, ko tu naniꞌin ra ruꞌu. Jaa kɨvɨ kuū ra, ko yukan kendo kuachi sɨkɨ maa ra. Chi tukaa iyo jnukaꞌnu ini, ni tu kuu kinkoyo ra nuu kiꞌin ri ―ni kachi ya.

22 Ti yɨvɨ hebreo un ka ndajnuꞌun da ti kachi da naa da:

―Va kin kaꞌni chaa jaꞌa maa da ja kachi da ja tu kuu kiꞌin yo nuu kiꞌin da ―ni ka kachi da.

23 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da:

―Roꞌo chi ka yɨꞌɨ ra jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko ruꞌu chi yɨꞌɨ ri jiin ya kancha andɨvɨ. Ka yɨꞌɨ ra jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko ruꞌu tu yɨꞌɨ ri jiin ñuyɨvɨ jaꞌa.

24 Ja yukan kuu ja ni kachi ri ja jaa ɨɨn kɨvɨ ti kuū ra, ko kendo kuachi sɨkɨ maa ra. Tukaa koo jnukaꞌnu ini Yandios nuu ra naa ra. Chi nu tu kandixia ra nava kaꞌan ri, yukan na ti nu na kuū ra ti kendo kuachi ri ja maa ri kuu ―ni kachi ya.

25 Yukan ti ni ka kachi da jiin ya:

―Nusa ti, ¿nau ja kuu ra? ―ni ka kachi da.

Ti ni kachi Jesús:

―Undi nuu ja ni kachi ri nau ja kuu ri. 26 Ti iyo kuaꞌa ga jnuꞌun kuni kaꞌan ri jiin ra, ti suni iyo kuaꞌa ga ja kuni xndichi ri roꞌo naa ra. Ko jnuꞌun kaꞌan ri vijna kuu mani jnuꞌun ni jini ri nuu maa ya ni taji ruꞌu. Ti maa ya kuu Yandios ndaa ndixia. Ti ruꞌu, kaꞌan ri mani maa jnuꞌun ni kachi maa ya nuu ri ―ni kachi Jesús.

27 Ko tu ni ka chaku ini yɨvɨ un ja ni kaꞌan Jesús jnuꞌun Tata ya, ya kancha andɨvɨ.

28 Yukan ti ni kachi Jesús nuu da naa da:

―Jaa kɨvɨ nu katakaa ra ruꞌu nuu ndaꞌa cruz, ko nu na saꞌa ra taka yukan jiin ri, ruꞌu ja kuu ri Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, yukan na ti kuni ra ja maa ri kuu ndɨꞌɨ nava ni kachi ri. Nakuni ra ja tu ni saꞌa ri ja kuu ini maa ri. Chi suꞌva saꞌa ri nava ni xnaꞌan maa Tata ri, ti yukan kuu taka ja saꞌa ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 29 Maa Tata ri ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa. Nɨnɨ kancha ya jiin ri. Tu xndoo ya maa ɨɨn xini ri ja saꞌa ri nava kuni ri. Chi suꞌva taka ni kɨvɨ saꞌa ri nava kuni maa ya sa jajnaꞌan ini ya ―ni kachi Jesús.

30 Ja siaꞌan ni kachi Jesús, ti kuaꞌa yɨvɨ ni ka kejaꞌa ka kandixia i ya.

31 Ni kachi Jesús nuu jnaꞌan ya hebreo, chaa ni ka kandixia ya:

―Nu na siuku ndaa ra jnuꞌun xnaꞌan ri, yukan na ti ka kuu ndixia ra chaa ka skuaꞌa jiin ri. Nu siaꞌan na ti ni kundaa ndixia ja ka yɨꞌɨ ra ndaꞌa ri. 32 Yukan na ti nakuni vaꞌa ini jnuni ra ja jnuꞌun kaꞌan ri kuu mani jnuꞌun ndaa. Chi natava ri roꞌo nuu nundoꞌo nava tukaa ga kɨvɨ ra jiin kuachi un ―ni kachi ya.

33 Ko tɨjnɨ yɨvɨ un ni ka kachi:

―Ka kuu ri yɨvɨ kuu jnaꞌan tata ri Abraham, chaa ni chaku undi na janaꞌan. Ti tu ni ka yɨꞌɨ ri ndaꞌa ni ɨɨn ja kuñaꞌnu ja kunukuachi ri nuu. ¿Ti nasa kuu ja kaꞌan ra ja natava ra ruꞌu naa ri nusa? ―ni ka kachi da.

34 Ti ni kachi Jesús:

―Jandaa ndixia na kachi ri ja taka yɨvɨ ka saꞌa kuachi, niꞌin xaan ka siin jiin kuachi un, ti tu kuu nasa nama i maa i nuu, chi niꞌin xaan ka yɨjnɨ i nuu ndaꞌa kuachi un, ti so ka junukuachi kaꞌa i nuu. 35 Saꞌa yo nanu, ɨɨn yɨvɨ sajniñu kaꞌa, tu kuu i jnaꞌan yɨvɨ xiin veꞌe nuu sajniñu i un. Ko ɨɨn seꞌe, chi kuu i jnaꞌan yɨvɨ xiin veꞌe un. 36 Ko ruꞌu ja kuu ri Seꞌe Yandios, nama ri roꞌo nava tukaa ga sajniñu kaꞌa ra nuu kuachi un, ja siaꞌan na ti kundee ra sɨkɨ kuachi un. Ko vijna ti ka sajniñu kaꞌa ra nuu kuachi un, vasu ka kuu ra jnaꞌan Abraham, chaa ni kuu tata yo na janaꞌan. 37 Jini ri ja ka kuu ra jnaꞌan tata yo Abraham, ti vasu siaꞌan iyo, ko ka kuni kaꞌni ra ruꞌu, chi tu ka kuni kuantaꞌu ra jnuꞌun kaꞌan ri. 38 Ruꞌu, chi kaꞌan ri jnuꞌun ni xnaꞌan Tata ri nuu ri. Ko roꞌo naa ra, chi ka saꞌa ra ɨɨn jniñu kuni maa tata ra, ja kuu chaa uꞌu un ―ni kachi ya.

39 Ti ni ka kachi da:

―Ka kuu ri jnaꞌan tata ri Abraham ―ni ka kachi da.

Ko ni kachi Jesús nuu da naa da:

Ti nu jandaa kuu ja ka kuu ra jnaꞌan Abraham, ti saꞌa jniñu vaꞌa naa ra, siaꞌan nanu ni saꞌa maa da. 40 Ko vaꞌa ndeꞌe ra jniñu saꞌa ra, chi ka kuni kaꞌni ra ruꞌu, vasu ni kaꞌan ri mani jnuꞌun ndaa nuu ra naa ra, nanu ni xnaꞌan Tata ri Yandios nuu ri. Ko vaꞌa ndeꞌe ra naa ra, chi tu ni saꞌa ndevaꞌa Abraham nanu ka kuni saꞌa ra. 41 Roꞌo chi ɨɨn ni kuankoyo ra jiin jniñu ka saꞌa maa tata ra naa da ―ni kachi ya.

Ti ni ka kachi da:

―Ruꞌu, tu ka kuu ri seꞌe ja tu iyo tata, chi iyo ɨɨn ni tata ri, ti maa ya kuu Yandios ―ni ka kachi da.

42 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da:

―Nu ndixia ra ja ka kuu ra yɨvɨ Yandios, ti va koo mani ra jiin ri niku. Chi ruꞌu, undi nuu Yandios ni kee ri vaji ri. Ti tu vaji ri ja kuu ini maa ri, chi maa ya ni taji ruꞌu jiin jniñu ya. 43 Ko roꞌo naa ra, tu ka chaku ini ra. Tu ka kuni chuꞌun ini ra jnuꞌun kaꞌan ri. 44 Siaꞌan kuu chi vanuxia maa tata ra kuu jaꞌuꞌu un, ti ka ndiyo ini ra saꞌa ra nau jniñu taꞌu tata ra un. Chi maa jaꞌuꞌu un ni kejaꞌa jaꞌni ndɨyɨ undi na ni kejaꞌa ñuyɨvɨ yo. Ti tu jini kuɨtɨ jaꞌuꞌu un ni ɨɨn jnuꞌun ndaa. Ni undi vijna tu kaꞌan kuɨtɨ ni ɨɨn jnuꞌun ndaa. Mani jnuꞌun xndoñaꞌan kaꞌan. Ti hora xndoñaꞌan, kaꞌan nanu ja jandaa ndixia kuu, vanuxia maa jaꞌuꞌu un kuu tata yɨvɨ ka xndoñaꞌan un. Ti yukan kuu ja kunuu jiin yɨvɨ ka xndoñaꞌan un. 45 Ko vijna ti ruꞌu ja kaꞌan ri taka jnuꞌun ndaa, ti roꞌo tu ka kandixia ra ruꞌu naa ra. 46 ¿Va nu iyo ɨɨn ra kuu chakuachi ruꞌu ja ja ni saꞌa ri ɨɨn kuachi xino? Ti vasu tu kuu kaꞌan ra siaꞌan, ko tu ka kuni kandixia ra ruꞌu ja kaꞌan ri niña jnuꞌun ndaa. 47 Yɨvɨ ka kuu yɨvɨ Yandios, ti ka chuꞌun ini i jnuꞌun kaꞌan ya. Ko roꞌo naa ra, tu ka kuni chuꞌun ini ra, chi tu ka kuu ra yɨvɨ Yandios ―ni kachi ya nuu da naa da.

48 Yukan na ti ni ka kachi chaa hebreo un jiin Jesús:

―Va vatuni ka ndoꞌo ini ri ja kuu ra ɨɨn chaa ñuu Samaria, ti va nu tu jika ɨɨn tachi uꞌu jiin ra, ¿ndoo kaꞌan ra siaꞌan nu? ―ni ka kachi da.

49 Ti ni kachi Jesús:

―Tu jika ni ɨɨn tachi uꞌu jiin ri. Chi suꞌva jiin jnuꞌun kaꞌan ri, jaꞌa ri ja yɨñuꞌun nuu Tata ri. Ko maa ra naa ra, tu ka jaꞌa ra ja yɨñuꞌun ruꞌu.

50 Ko tu kaꞌan ri ja kuu maa ri, ja nduku ja kuñaꞌnu ri. Ko iyo ɨɨn ja saꞌa ja kuñaꞌnu ri. Ti nu na jaa kɨvɨ, ti maa ya kuu ja sandaa kuachi sɨkɨ ra naa ra.

51 Jandaa na kachi ri ja taka yɨvɨ nu na siuku ndaa jnuꞌun ri, tu naa kuɨtɨ i, chi kiꞌin i kuncha i jiin Yandios ja kuu saa ni ―ni kachi Jesús.

52 Yukan ti yɨvɨ hebreo un ni ka kachi i:

―Vijna ti ka jini ndaa ri ja ni nduu kuꞌu xini ra, ti kancha ɨɨn tachi uꞌu jiin ra. Chi tata ri Abraham na janaꞌan, jiin taka ga chaa ni ka kuu profeta na janaꞌan un, ni ka jiꞌi da. Ko roꞌo, chi kachi ra ja kuu kuncha ri ja kuu saa ni nu na siuku ndaa ri jnuꞌun kaꞌan ra. 53 ¿Jani ini ra ja ñaꞌnu ga ra ja kuu taka jnaꞌan Abraham na janaꞌan, xi ñaꞌnu ga ra ja kuu taka chaa ni ka kuu profeta un nu? ¿Vanu kuñaꞌnu ga ra ja kuu maa da naa da xino? ―ni ka kachi da.

54 Ti ni kachi Jesús:

―Nu maa ni ri na kaꞌan ja kuñaꞌnu ri, ti tu nijniñu. Ko maa Tata ri kuu ya kachi ja kuñaꞌnu ri. Roꞌo naa ra, ka kaꞌan ra ja ka nchañuꞌun ra Yandios. Ko vanuxii maa ya kuu maa Tata ri, ti maa ya kuaꞌa ja yɨñuꞌun ruꞌu.

55 Ti vasu siaꞌan ka kaꞌan ra, ko tu ka jini ra maa ya. Ti ruꞌu, chi jini vaꞌa ri maa ya. Nu na kaꞌan ri ja tu jini ri maa ya, ti kuu ri ɨɨn chaa xndoñaꞌan nanu roꞌo naa ra. Ko tuu, chi jini ndixia ri ya. Yukan kuu ja siuku ndaa ri jnuꞌun kaꞌan ya.

56 Suni tata ra Abraham, ni jini jnuni da ja kii kaku ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Yukan ti ni kusɨɨ ini da. Chi ni kandixia ndaa da ja siaꞌan kuu ndaa, ti ni kusɨɨ ini da ―ni kachi Jesús.

57 Ti ni kachi chaa hebreo un jiin Jesús:

―Va ni tu iin ra uu xiko uxi kuiya, ¿ti nasa kuu ja kaꞌan ra ja ni jini ra nuu Abraham nusa? ―ni ka kachi da.

58 Ti ni kachi Jesús:

―Jandaa na kachi ri nuu ra naa ra ja undi na ti kaku ga Abraham, ti ja iyo ruꞌu ―ni kachi ya.

59 Yukan ti ni ka kiꞌin da yuu ja kuaꞌa da ya. Ko maa Jesús, xeꞌe ni ni kenda ya ini veñuꞌun kaꞌnu un, ti kuaꞌan ni ya.