Ŋgwalak i bazlam nakə
Luka
a watsa aye
Məfələkwe
Luka a ɗa ha Yesu na, neŋgeye ndo mətəme ha ndo nakə Mbəlom ma sləratayaweye a ndo i Israyel hay aye. Ane tuk na, neŋgeye ndo mətəme ha ndo i məndzibəra hay tebiye. Məsəfəre i Mbəlom a zalay a Yesu hərwi ada mâ ɗatay ha labara i məŋgwese a mətawak hay. Labara eye nakay na, labara i mawuɗe bo hərwi ndo i mezeleme hay wal wal tebiye ada labara i məŋgwese. A dazlay na, a tsik ka məmaw i Yesu, ka mede i Yesu a mbəlom.
Ka ndzay a gər a bazlam i Luka mə Mata, ma Markus ada ma Yuhana. Kə ɗa ha ka gər i məwe Yuhana madzəhuɓe ndo a yam ada ka gər i məwe Yesu.
Madazlay 1.1-4
Məwe ta məgəle i Yuhana tə Yesu 1.5–2.52
Bazlam i Yuhana nakə a tsik aye 3.1-20
Madzəhuɓe i Yesu a yam tə masəpete 3.21-43
Məsler ta labara i Yesu ma Galile 4.14–9.50
Yesu a lətse abəra ma Galile a ye a Zerozelem 9.51–19.27
Maduk i duk i məhəne i Yesu ka məndzibəra 19.28–23.56
Mələtsew, mabəz ha bo tə mede i Yesu a mbəlom 24.1-53
1
1 A nəkar Tiyofil ŋgwalak i ndo, ndo hay haladzay ɓa ta vəl ha gər tay məwetse labara nakə Yesu a ge mə walaŋ may aye.
2 Tə watsa na, wu nakə nəteye tə tsəne abəra ka ndo neheye tə ɗa ha bazlam i Mbəlom aye. Nəteye neheye na, ta ŋgatay tə ɗəre tay kwa ka madazlay ŋgay aye. 3 Aya! Neŋ dərmak a seŋ məwatsaka naha ka gər i bazlam eye nakay, hərwi na pəla na bəzay i bazlam nakay kwa ka madazlay ŋgay eye. 4 Anəke na, nəkar dərmak ka sliye faya məsəre ha bazlam nakay ta tətikaka aye na, deɗek.
Gawla i Mbəlom a yaw a ɗa ha məwe i Yuhana
5 Ahəl nakə Herod neŋgeye bəy ka dala i Yahuda aye na, ndoweye andaya tə zalay Zakari. Neŋgeye na, gwala i Abiya, ndo məvəlay wu a Mbəlom aye. Məzele i ŋgwas ŋgay na, Elizabet. Neŋgeye dərmak na, gwala i Aroŋ bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom. 6 Nəteye salamay tay eye kame i Mbəlom na, ndo lele eye hay. Wu neheye Mbəlom a tsik aye tə bazlam mapala eye na, tə pay bəzay tə metsehe lele. 7 Ane tuk na, wawa tay andaya bay. Hərwi Elizabet na, a wa bay. Dəlay eye. Sa na, nəteye guram eye tsɨy.
8-9 Anəke na, həlay i ndo neheye tə zalatay Abiya hay aye kə sla hərwi məfəkay naha wu a Mbəlom. Andza nakə ndo neheye tə vəlaway naha wu a Mbəlom tə pawa faya bo aye na, tə ge duk a way. Duk a way nakə tə ge aye na, a dəɗ ka Zakari. Mata fəkay naha wu ma təv niye tsəɗaŋŋa eye mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom na, neŋgeye. Tsa na, a fələkwa a təv niye mata fəkay naha wu a Mbəlom.
10 Ahəl nakə Zakari faya ma fəkay naha wu a Mbəlom mə gay aye na, ndo hay haladzay ma bəra faya ta ɗuwuliye me.
11 A həlay niye na, gawla i Mbəlom a yaw a bəzay ha bo a Zakari. A lətse tə həlay i mənday i təv nakə tə fəkaway naha faya wu a Mbəlom aye. 12 Zakari a ŋgatay na, a dzədzar haladzay, zluwer a gay. 13 Ane tuk na, gawla i Mbəlom niye a gwaɗay: «Zakari, kâ dzədzar bay. Ɓa Mbəlom kə tsəne maɗuwule me yak. Elizabet, ŋgwas yak ma ta wakeye wawa hasləka eye. Ka ta zaleye Yuhana. 14 Ɗərev yak ma ta ŋgwasiye haladzay. Pat i məwe ŋgay na, ndo hay haladzay ta ŋgwasiye hərwi ŋgay. 15 Neŋgeye na, ma ta təriye bagwar eye, ndo məgay məsler a Bəy Maduweŋ. Ɗaɗa ma ta siye guzom bay. Kwa wu nakə makwasa eye na, ma ndzakiye bay. Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ma ndziye faya kwa mə huɗ i may ŋgay. 16 Ma ta matay ahaya Israyel hay haladzay ka təv i Bəy Maduweŋ tay Mbəlom. 17 Maa lahayaw madayaw kame a Bəy Maduweŋ na, neŋgeye. Ma tsikateye me a ndo hay ta məzlaɓ bagwar eye andza i Eliya hərwi ada bəba hay tâ sər bo ta wawa tay hay. Ma matay ahaya ndo neheye ta rəhay ha gər a Mbəlom bay aye ka təv i Mbəlom. Ma təriye tay ha ndo ŋgwalak eye hay. Ma ta tsətsaliye tay ha ndo neheye nəteye maləva bo eye hərwi Bəy Maduweŋ aye.* Zəba ma Malasi 3.23-24.»
18 Ane tuk na, Zakari a gwaɗay a gawla i Mbəlom: «Na səriye ha wu nakay ka tsikeŋ aye deɗek na, kəkay? Neŋ na, ɓa guram eye, ŋgwas ga dərmak na, guram eye tuk na, kəkay?»
19 Gawla i Mbəlom a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Neŋ Gabəriyel. Neŋ na, ka təv i Mbəlom. A sləra ga ahaya mətsikaka bazlam nakay ada nâ zlakaw Labara Ŋgwalak eye. 20 Ane tuk na, ka dzala ha ka bazlam nakay bay sa na, wu nakay ma giye bo ka səriye mətsike me bay hus a pat nakə ta wiye na wawa niye aye.»
21 Ndo neheye faya ta həbiye Zakari ma bəra aye na, a gatay wadəŋ wadəŋ. Tə gwaɗ: «Zakari kə yaw abəra bay, kwa meeneŋ na, hərwi mey?» 22 Zakari a yaw abəra na, a sla faya mətsike me bay. Tsa na, ndo neheye ma bəra aye tə sər wu ka bəzay ha bo a Zakari mə gay. A tsikatay me na, tə həlay tsa. Neŋgeye huya mandək eye.
23 Həlay i məge məsler i Zakari mə gay i Mbəlom a ndəv na, a ye a mətagay. 24 Ma dəba i kiye tsakway na, wawa a dəɗay a huɗ a Elizabet. Kiye zlam na, a ŋgahawa bo mə gay. A gwaɗ mə ɗərev ŋgay: 25 «Anəke na, Bəy Maduweŋ kə ŋgeteŋ. Kə vəleŋ wawa. Ndo hay ta ŋgwasiye fagaya sa bay.»
Gawla i Mbəlom a ɗa ha məwe i Yesu
26 Kiye a yay a Elizabet məkwa na, Mbəlom a slər gawla ŋgay Gabəriyel a gəma wuray tə zalay Nazaret ka dala i Galile. 27 A slər ha na, a gay i dem eye andaya mədel i ndo wuray tə zalay Yusufa gwala i Bəy Davit. Tə zalay a dem eye niye na, Mari.
28 Gawla i Mbəlom niye a fələkwa a gay i Mari, a ye naha a gwaɗay: «Na tsikaka me Mari, Bəy Maduweŋ kə gaka ŋgwalak.»
29 Mari a tsəne andza niye na, a dzədzar a gwaɗ mə ɗərev ŋgay: «Mətsike me niye na, andza məgweɗe mey?»
30 Gawla i Mbəlom a gwaɗay: «Kâ dzədzar bay Mari, Mbəlom a wuɗa kar. 31 Wawa ma dəɗakeye a huɗ. Ka ta wiye wawa niye na, hasləka eye. Ka ta zaleye Yesu. 32 Neŋgeye na, ma ta təriye bagwar eye. Ta ta zaleye Wawa i Mbəlom Fetek mə gəma. Bəy Maduweŋ Mbəlom ma təriye ha bəy bagwar eye andza bəba təte ŋgay Davit: 33 Neŋgeye ma ta ləviye tay ha Israyel hay ka tor eye. Bəy ŋgay na, ma ndəviye bay.»
34 Mari a gwaɗay a gawla i Mbəlom niye: «Wuye ma ta giye bo na, kəkay? Neŋ na, na sər zal zuk bay tuk na, kəkay!»
35 Gawla i Mbəlom a mbəɗay faya: «Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ma mbəzlaweye fakaya. Gədaŋ i Mbəlom Fetek ma ndziye fakaya andza mezek. Yawa! Wawa niye ka ta wiye na, ta zaleye Tsəɗaŋŋa, Wawa i Mbəlom. 36 Zəba dem i bəba yak Elizabet kwa neŋgeye guram eye bəbay na, anəke kiye kə yay məkwa. 37 Hərwi wuray a zay gədaŋ a Mbəlom təbey.»
38 Tsa na, Mari a gwaɗay a gawla i Mbəlom: «Neŋ ndo i məsler i Bəy Maduweŋ. Mâ ge bo andza nakə ka tsik aye.»
Tsa na, gawla i Mbəlom a ye ŋgway.
Mari a ye a gay i Elizabet
39 Ma dəba i məndze tsekweŋ na, Mari a lətse a ye ta bəse a gəma eye andaya mə mahəmba i Yahuda. 40 A ye na, a gay i Zakari. A ye naha a ndisl na, a fələkwa a gay. A tsikay me a Elizabet.
41 Elizabet a tsəne mətsike me i Mari na, wawa a hats mə huɗ ŋgay. Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a mbəzlaw ka Elizabet. 42 Tsa na, Elizabet a wuda, a gwaɗ: «Nəkar na, Mbəlom kə pa fakaya ŋgama a ze siye i ŋgwas hay tebiye. Ŋgama mâ ndza ka wawa niye ka wiye. 43 May i Bəy Maduweŋ ga a yaw ka təv ga na, kəkay! Neŋ təday na, way! 44 Na gwaɗ ka ŋgatay ba! Ahəl nakə ka tsikeŋ me aye na, wawa a ɓəl tə məŋgwese eye mə huɗ ga. 45 Nəkar na, ɗərev yak maŋgwasa eye hərwi wu nakə Bəy Maduweŋ a tsik aye na, ka təma, ma giye bo!»
46 Tsa na, Mari a gwaɗ:
«Na zambaɗeye a Bəy Maduweŋ tə ɗərev ga peteh.
47 Ɗərev ga kə ŋgwasa haladzay hərwi Mbəlom nakə a təma ga ha aye.
48 Ka zəba fagaya tsekweŋ mə walaŋ i ndo neheye neŋ ndo i məsler ŋgay.
Ndo neheye anəke aye ta ndo neheye ta ta wiye tay ha aye na, ta gweɗeŋeye “Nəkar na, ɗərev yak maŋgwasa eye.”
49 Hərwi Mbəlom bagwar eye kə ge wu nakə lele aye hərwi ga.
Neŋgeye na, Mbəlom tsəɗaŋŋa eye.
50 Neŋgeye na, ŋgwalak ŋgay ɗaɗa a ndəv təbey.
Ndo neheye ta rəhay ha gər aye na, ŋgwalak ŋgay ma ndziye huya ta nəteye.
51 Ka bəz ha gədaŋ ŋgay,
ka həhar tay ha ndo neheye tə ɗəslay ha gər a bo tay aye.
52 Ka həhar tay ha bəy hay abəra ka təv məndze i bəy tay hay.
Kə vəlatay gədaŋ a ndo i mətawak hay.
53 Ndo neheye may a gatay aye na, kə vəlatay wu mənday.
Ndo i mezeleme hay na, ka həhar tay ha.
54 Ki yaw madzəne tay hay Israyel hay, ndo i məsler ŋgay hay.
Mbəlom na, kə mətsa ha gər ta ŋgwalak ŋgay bay.
55 Kə ge andza nakə a tsikatay a bəba təte kway hay ahəl niye aye.
A tsikay a Abraham ada a gwala i Abraham hay tebiye ka tor eye.»
56 Mari a ndza mə gay i Elizabet kiye mahkar. Tsa na, a ye a mətagay.
Məwe i Yuhana
57 Anəke na, kiye i Elizabet kə sla məwe. A wa wawa hasləka eye. 58 Ndo ŋgay hay ta ndo i məgeɗ ŋgay hay tə tsəne Mbəlom kə gay ŋgwalak a Elizabet na, ti ye mata ŋgwese ka bo dziye.
59 Wawa a həna tsamahkar na, ndo hay ti yaw mata ɗəse na wawa niye. A satay haɓe məpe faya məzele na, Zakari, tə məzele i Bəba ŋgay. 60 Ane tuk na, may i wawa niye, a gwaɗatay: «Aʼay! Ta zaleye na, Yuhana.»
61 Tə gwaɗay: «Məzele andaya andza niye ma gwala yak bay tuk na, kəkay!»
62 Tsa na, ta tsətsah ka bəba ŋgay wulək wulək tə həlay. Tə gwaɗay: «A saka məpe məzele ka wawa na, way?»
63 Zakari a tsətsah fataya palalam nakə tə watsawa faya aye. Tə zlayaw. Tsa na, a watsa: «Məzele ŋgay na, Yuhana.» Tsa na, a gatay wadəŋ wadəŋ tebiye tay eye.
64 Kwayaŋŋa bazlam i Zakari a həndək ka mətsike me. Tsa na, a zambaɗay a Mbəlom.
65 Ndo i məgeɗ hay tebiye ta dzədzar. Ndo i gəma niye hay tebiye hus a mahəmba i Yahuda tə tsikawa faya. 66 Kwa way a tsəne bazlam niye na, tə dzalawa faya mə gər tay, tə gwaɗawa: «Wawa nakay ma ta təriye na, mey?» Ta deɗek, gədaŋ i Bəy Maduweŋ ka gər ŋgay.
Zakari a zambaɗay a Mbəlom
67 Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a mbəzlaw ka Zakari, bəba i wawa niye. Tsa na, a ɗa ha, a gwaɗ:
68 «Zambaɗakway a Bəy Maduweŋ kway Mbəlom i Israyel hay.
Neŋgeye kə mbəzlaw a walaŋ kway hərwi məmbəle kway hay.
69 Neŋgeye kə slərakwayaw ndo gədaŋ eye hərwi mətəme kway hay.
Neŋgeye na, gwala i Davit ndo i məsler i Mbəlom.
70 Bazlam nakay na, Mbəlom ɓa kə tsikatay a ndo məɗe ha bazlam ŋgay tsəɗaŋŋa eye hay ahəl niye.
71 A gwaɗ na, ma ta təmiye kway ha abəra mə həlay i ndo i vəram kway hay,
ada mə həlay i ndo neheye tebiye tə nakway ɗəre aye.
72 Kə gatay ŋgwalak ŋgay a bəba kway hay.
Ma mətsiye ha gər ta dzam nakə a ɓar eye bay.
73 Mbəlom ɓa ka mbərəm məmbaɗay a bəba təte kway Abraham.
74 A gwaɗ: Ma ta təmiye kway ha abəra mə həlay i ndo i vəram kway hay na,
hərwi ada kâ slakwa faya məgay məsler tə madzədzar eye sa bay.
75 A ge andza niye na, hərwi ada kâ tərakwa ndo ŋgay hay.
Ka tərakweye na, ndo ŋgay tsəɗaŋŋa eye hay huya ma məndze kway.
76 Nəkar na, wawa ga, ta ta zalakeye na, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom Fetek,
hərwi nəkar na, ka laheye kame a Bəy Maduweŋ, ka lambaɗeye na tsəveɗ.
77 Ka ta tsikateye a ndo ŋgay hay ma deyeweye mətəme tay ha.
Ma ta pəsatay ha mənese tay hay.
78 Mbəlom kway na, ŋgwalak ŋgay a ndəv bay.
Andza niye, dzaydzay ŋgay ma dəvakweye andza pat nakə faya ma tsaraweye.
79 Tsa na, ma dəvateye dzaydzay a ndo neheye ma mezek i mədahaŋ aye.
Ma lakiye kway ka tsəveɗ i zay.»
80 Yawa! Yuhana a gəl na, metsehe ŋgay a səkah kame kame. A lətse a ye a kəsaf. A ndza mə ɗəma hus a pat nakə a bəzatay ha bo parakka a Israyel hay aye.