BÚKÙ TÀ TƗ́DHƗ́//RU YÌZO DHƗ ÀDHYA TÀ ꞌÒLE DHƗ Ɨ 21

Pólò lɨ̀ Yèrúsalémà na

1 Mà kòlanzɨ́ ru bhàgo nda ɨ́be dre dhɨ, mà dré bwátù dòzo lɨ̀zo pyà tùrù Kósà àdhya na. Kìtú bvóá dhɨ sè dhɨ, mà dré tsàzo tùrù Ródò àdhya na. Gò mà dré lɨ̀zo tsàle bhàandre Pàtárà àdhya na. 2 Kònàle dhɨ, mà dré bwátù àzya adrélépi ꞌòle zyàle bvò Fòwìníkè àdhya na dhɨ nɨ kisúzó gò, mà dré tombàzo lána lɨ̀le. 3 Mà kòtsa àrà adrézó tùrù Kìpírò àdhya nɨ drì no dhɨ na dre dhɨ, mà dré lavúzó tàbhu nɨ lésè gò, lɨ̀le bvò Sìríyà àdhya na. Dɨ mà dré tsàzo bhàandre Tírè àdhya na, à kòtɨrɨ́ró ngá bwátù nda dré adólé dhɨ ɨ be dhɨ bvó. 4 Kònàle dhɨ, mà dré móndɨ́ kaꞌìbhá àruka kɨ kisúzó gò, mà dré adrézó àyɨ ɨ́be kìtú nzi-drì-rì. Àyɨ nda ɨ̀ dré tàzoá Pólò dré Tɨrɨ́ Lólo nɨ rìnyí sè dhɨ, kòlɨ̀ Yèrúsalémà na ko. 5 Dɨ, àma kɨ lókyá kòkɨtswá dre dhɨ, mà dré àmakya ngàzo kɨtswálé lɨ̀le. Móndyá kaꞌìbhá títí nda ɨ, àyɨ kɨ tòkó ɨ ɨ̀ndɨ̀ àyɨ kɨ ànzɨmvá ɨ́be dhɨ, ɨ̀ dré àma kɨ adzízó apfòle bhàandre nda lésè gò, mà dré àma kɨ kórókó titìzo tà zìzo Gìká tí yǐandre mìle. 6 Mà kòlazí àyɨ tí dre dhɨ, mà dré tombàzo bwátù na lɨ̀le gò, ɨ̀ dré àyɨkya nzɨ̀zo àyɨ bhàna.

7 Mà kònga Tírè lésè dre dhɨ, mà dré lɨ̀zo tsàle bhàandre rú zìle Pòtòlèmáyɨ̀ dhɨ na. Kònàle dhɨ, mà dré mòdo fèzo àma kɨ adrúpi Yésu nɨ kaꞌìbhá dhɨ ɨ dré gò, mà dré adrézó àyɨ ɨ́be kìtú àlo. 8 Kìtú bvóá dhɨ sè dhɨ, mà dré lɨ̀zo tsàle bhàandre Kàyìsàríyà àdhya na. Kònàle dhɨ, mà dré adrézó Fìlípò, Rúbí Tanɨ longólépi dhɨ nɨ dzó na. Akódhɨ nda tá dhya nzi-drì-rì kɨpèle Yèrúsalémà na dhɨ kɨ àlo ꞌɨ.* 9 Akódhɨ tá ànzɨtòkó su mobhá rè ko, adrébhá tá Gìká nɨ kúlí longó pròfétà kya tɨ́nɨ dhɨ ɨ́be.

10 Mà kàdré kònàle gìle kìtú àruka ɨ dre dhɨ, pròfétà àlo rú be Àgábò dhɨ dré atsázó bvò Yùdáyà àdhya lésè. 11 Akódhɨ nda dré áyɨ kisízó ànyɨ àma làga, Pólò nɨ káfà adó, áyɨ pá kɨ adròzo áyɨ drɨ́gá ɨ́be gò, tàzoá dhɨ: «Tɨrɨ́ Lólo adré tàá dhɨ: Yúdà ànzɨ Yèrúsalémà na dhɨ kɨ káfà kònɨ̀dhɨ nɨ líyí nɨ adrò kònɨ̀nɨ gò, ɨ̀ dré akódhɨ nɨ fèzo móndɨ́ súrú twá ro dhɨ ɨ drɨ́gá.» 12 Mà kòyi tà nda dre dhɨ, àma móndyá kaꞌìbhá kònàle dhɨ ɨ́be dhɨ ɨ, mà dré Pólò nɨ ti lizízó, kòlɨ̀ró Yèrúsalémà na ko dhɨ bvó. 13 Dɨ, Pólò dré ɨ́na logózóá dhɨ: «Mɨ̀ adré ngòle, adrézó áma togó ꞌo ŋòle àdho tà sè? Ma gànzi ró ngbà ꞌí bǎ nya kòdhya ko. Ma kókpà gànzi ró lɨ̀le dràle Yèrúsalémà na Mírì Yésu nɨ rú nɨ tà sè.» 14 Dɨ mà dré kɨtswálé akódhɨ nɨ logá bwà ko dhɨ sè dhɨ, mà dré kúlí tayɨ́zó, tàzoá dhɨ: «Tà Mírì dré adrélé lèle ꞌòle dhɨ kòꞌo ru wà.»

15 Àmvolásà, mà dré tà títí dhɨ kɨ ledézó gò, mà dré mbàzo Yèrúsalémà na. 16 Mà mbà tá túmä́ní móndɨ́ kaꞌìbhá àruka Kàyìsàríyà lésè dhɨ ɨ́be. Dɨ ɨ̀ dré àma kɨ drìzo lɨ̀zo àma ɨ́be agó àlo rú be Mìnàsónà dhɨ nɨ dzó na, mà kàyíró kònàle be dhɨ bvó. Akódhɨ nda angá tá Kìpírò lésè, ɨ̀ndɨ̀ akódhɨ tá móndɨ́ Yésu nɨ kaꞌìlepi kɨ́nó lésè dhɨ ꞌɨ.

Pólò ɨ̀ kɨmó ru bhàgo Èkèlézyà àdhya ɨ́be

17 Mà kòtsa Yèrúsalémà na dre dhɨ, àma kɨ adrúpi Yésu nɨ kaꞌìbhá dhɨ ɨ̀ dré àma kɨ kaꞌìzo dòle togó dóro sè. 18 Kìtú bvóá dhɨ sè dhɨ, mà dré lɨ̀zo Pólò be Yàkóbhò bhàna.† Kònàle dhɨ, bhàgo títí Èkèlézyà àdhya ɨ̀ kɨmó tá kpà ru. 19 Dɨ Pólò dré mòdo fèzo àyɨ dré gò, tà títí Gìká dré ꞌòle áyɨ àzí sè móndyá súrú twá ro dhɨ ɨ kòfalé dhɨ kɨ tɨtɨ́zó àyɨ dré mìbhalé tí.

20 Ɨ̀ kòyi tà nda ɨ dre dhɨ, ɨ̀ dré ngàzo adrélé Gìká nɨ rú bha kùle. Gò ɨ̀ dré tàzoá Pólò dré dhɨ: «Àma kɨ adrúpi, mɨ́ nò rè ngalè Yúdà ànzɨ lɨ̀zólɨ̀zo dhɨ ɨ̀ kaꞌì Yésu ngɨ́nɨ ya dhɨ ká. Àyɨ títí nda kɨ togó kókpà àtsɨ ró Mósè nɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí nɨ tà sè. 21 Dɨ, ɨ̀ yi tàle dhɨ, mɨ́ adré mɨ́na Yúdà ànzɨ títí ayɨ́bhá móndyá súrú twá ro dhɨ ɨ kòfalésè dhɨ kɨ tadhá, ɨ̀ kòtayɨ́ró Mósè nɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí, ɨ̀ndɨ̀ ɨ̀ kògòró vélé adrélé àyɨ kɨ ànzɨ kɨ lwa ko, adrézó kpà àma kɨ labhɨ lebè ko. 22 Mà nɨ ꞌòá ngɨ́nɨ? Tàko ko, ɨ̀ nɨ dra ámɨ atsama nɨ rúbí yi ꞌí. 23 Dɨ mɨ́ kòꞌo tà mà dré adrélé tàle mɨ́ dré kònɨ̀dhɨ kòdhya. Àgo su mòndrà sɨbhá dhɨ ɨ kònwa àma kòfalé be. 24 Mɨ́ kòdrì àyɨ nda ɨ lɨ̀zo àyɨ ɨ́be, mɨ̀ kòtemvéró àmɨ túmä́ní àyɨ ɨ́be Gìká kandrá. Mɨ́ kòfè kpà làfa ɨ̀ dré kɨtswázó àyɨ kɨ drìbhɨ́ ꞌo rèle dhɨ mɨ.‡ Mɨ́ kòꞌo kònɨ̀nɨ dhɨ, móndyá títí dhɨ kɨ nìá tàle dhɨ, tà adrélé tàle mɨ́ rú kòdhɨ ɨ kɨnzò ꞌɨ dhɨ be. Ɨ̀ nɨ kpà nìá dhɨ, mɨ́ adré mɨ́na tà tátrɨ́trɨ́ kúlí dré adrélé tàle dhɨ kɨ kaꞌì ꞌòle dhɨ be. 25 Kàdré móndyá kaꞌìbhá súrú twá ro dhɨ kɨ tà sè dhɨ, mà tɨsɨ̀ tá wárágà, tà mà dré tá ru yìzo ɨ̀ kòꞌo dhɨ kɨ longózó àyɨ dré. Má tɨsɨ̀ tá dhɨ, ɨ̀ kònya mányàngá fèle gìká tàko ɨ dré dhɨ ko, ɨ̀ kònya kàꞌwá kàrɨ́ ko, ɨ̀ kònya kàꞌwá ꞌòle zùle dràle dhɨ kɨ zǎ ko, ɨ̀ndɨ̀ ɨ̀ kòꞌo ndòtò tà ko.§»

26 Dɨ kìtú bvóá dhɨ sè dhɨ, Pólò dré àgo nda kɨ drìzo lɨ̀zo àyɨ kɨ temvé túmä́ní ɨ́ be. Gò dré fɨ̀zo tépelò na, kɨtswálé lókyá àyɨ kɨ temvema nda dré kɨtswázó akɨ́lé gò, ngá fèzo Gìká dré àyɨ àlo àlo títí dhɨ kɨ rú sè dhɨ nɨ longó.*

À ru Pólò tépelò na

27 Kìtú nzi-drì-rì àyɨ kɨ temvema nda àdhya ɨ̀ dré tá adréràꞌa ꞌòle akɨ́lé dhɨ ꞌá dhɨ, Yúdà ànzɨ àruka angábhá bvò Àsɨ́yà àdhya lésè dhɨ ɨ̀ dré Pólò nɨ nòzo tépelò na. Dɨ ɨ̀ dré ngàzo móndyá zyandre títí dhɨ kɨ ꞌa tɨfɨ́, akódhɨ nɨ rùzo gò, 28 ɨ̀ dré kúlí yòzo tàzoá dhɨ: «Ɨ̀sèrélè ànzɨ ɨ, mɨ̀ alɨ̀ àma kɨ ledé wà! Kònɨ̀dhɨ agó adrélépi móndyá títí àrà títí ɨ ꞌásè dhɨ kɨ kodzó lɨgɨ́lé àma kɨ súrú rú, àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí rú, ɨ̀ndɨ̀ tépelò kònɨ̀dhɨ rú dhɨ ꞌɨ. Kòdhɨ ɨ́be dhɨ, akódhɨ adrì ndɨ̀ndɨ̀ móndɨ́ súrú twá ro dhɨ ɨ afɨ́zó àyɨ ɨ́be tépelò le, àrà lólo kònɨ̀dhɨ nɨ ꞌòzo atsálé ndǐ ró!» 29 (Ɨ̀ tà tá kònɨ̀nɨ tàko ko, ɨ̀ nò tá Tròfímò angálépi Èfésò lésè dhɨ ɨ Pólò be bhàandre ꞌá. Dɨ ɨ̀ adré tá àyɨkya kisùá dhɨ, Pólò adrì tá akódhɨ afɨ́zó ába tépelò le.)

30 Dɨ tà nda dré móndyá títí bhàandre nda ꞌá dhɨ kɨ ꞌa tɨfɨ́zó gò, ɨ̀ dré angázó arálé àrà títí ɨ lésè Pólò nɨ ru, akódhɨ nɨ sèzo pfòzo ába tépelò ꞌásè gò, tépelò nɨ dzóti kɨ tesézó. 31 Dɨ ɨ̀ dré tá adréràꞌa ꞌòle Pólò nɨ pfu dràle dhɨ ꞌá dhɨ, Rómà kɨ sòdá kɨ kàdrɨ̀ dré yìzoá tàle dhɨ, tà abɨ́ dre nyɨ̌nyɨ Yèrúsalémà ꞌa. 32 Gbǎ kòdhwa, akódhɨ dré sòdá kɨ drìzo àyɨ kɨ drì kobhá ɨ́be ràzo àyɨ ɨ́be móndyá zyandre nda ɨ véna. Àyɨ nda ɨ̀ kònò sòdá kɨ kàdrɨ̀ nda ɨ sòdá nɨ ɨ́be dre dhɨ, ɨ̀ dré Pólò nɨ pfùma tayɨ́zó. 33 Dɨ sòdá kɨ kàdrɨ̀ nda dré áyɨ kisízó ànyɨ akódhɨ làga gò, akódhɨ nɨ ꞌo rùle, adròle nyɨ̀rɨ̀ rì dhɨ ɨ sè. Gò dré lizízóá ngalè akódhɨ àdhi ꞌɨ ya dhɨ, ɨ̀ndɨ̀ ꞌo tá àdho tà ꞌɨ ya dhɨ. 34 Móndyá zyandre nda ɨ kòfalé dhɨ, móndɨ́ àruka ɨ̀ adré tá tetrélé, adrézó tà àlo ta. Àruka nɨ ɨ̀ adré tá kó tà àzya ta. Tà wàyá nda sè dhɨ, sòdá kɨ kàdrɨ̀ nda kɨtswá tá tà nda nɨ àndu ni bwà ko. Dɨ dré Pólò nɨ ꞌòzo drìle lɨ̀zo ába dzó kàdrɨ̀ adrézó sòdá kɨ lɨkɨ́ dhɨ na. 35 Sòdá nda ɨ̀ kòtsa Pólò be àrà adrézó mbàle dzó kàdrɨ̀ nda na dhɨ na dre dhɨ, ɨ̀ dré akódhɨ nɨ dòzo dodò móndyá zyandre nda kɨ lɨgɨma nɨ tà sè. 36 Tàko ko, àyɨ títí dhɨ ɨ̀ adré tá lɨ̀le tetrébe àyɨ vésè, adrézó loyóá dhɨ: «Akódhɨ kòdràdrà! Kòdràdrà!»

Pólò ga áyɨ tàrá móndyá zyandre ɨ kandrá

37 À dré tá adréràꞌa ꞌòle Pólò nɨ ꞌo fɨ̀le dzó kàdrɨ̀ nda na dhɨ ꞌá dhɨ, dré lizízóá sòdá kɨ kàdrɨ̀ tí dhɨ: «Má nɨ kɨtswá tà ta mɨ́ dré bwà?» Dɨ sòdá kɨ kàdrɨ̀ nda logó drá dhɨ: «Mɨ́ nì tákò Gìríkì ti tàle be? 38 Mɨ kònɨ̀dhɨ tsì Èzèpétò agó atú móndɨ́ kɨ kodzólépi lɨgɨ́lé gò drìkònzɨbhá ngùlù-su dhɨ kɨ drìzo lapázó àyɨ ɨ́be duku na dhɨ ꞌɨ ko?» 39 Dɨ, Pólò logó drá dhɨ: «Ma, ma Yúdà mvá angálépi Tàrúsò bvò Kìlìkíyà àdhya lé dhɨ lésè dhɨ ꞌɨ. Dɨ ma móndɨ́ bhàandre rúku kyàkyà dhɨ lésè dhɨ ꞌɨ. Má adré ámɨ ti lizí, mɨ́ kòfèró má dré láti tà tàzo móndyá zyandre kònɨ ɨ dré.» 40 Dɨ sòdá kɨ kàdrɨ̀ nda kòkaꞌì dre dhɨ, Pólò dré ngàzo áyɨ totó àrà adrézó mbàle dzó kàdrɨ̀ nda na dhɨ na gò, drɨ́gá bha kuru móndyá zyandre nda kɨ kúlí kɨkɨ́zó. Dɨ ngá kòbhù ndiii dre dhɨ, dré tàzoá àyɨ dré Èbérè ti sè dhɨ:†

*21:8 21:8 À kònò Tà ꞌòle dhɨ ɨ 6:5; 8:5.

†21:18 21:18 Yàkóbhò kònɨ̀dhɨ tá Yésu nɨ adrúpi kɨ àlo ꞌɨ. À kònò Tà ꞌòle dhɨ ɨ 12:17; 15:13.

‡21:24 21:24 À kònò tà àndu ngɨ̀le mòndrà sɨ̀ma nɨ tà sè Tà ꞌòle dhɨ ɨ 18:18 na dhɨ.

§21:25 21:25 À kònò Tà ꞌòle dhɨ ɨ 15:20.

*21:26 21:26 À kònò 1 Kòrítòbhá ɨ 9:20.

†21:40 21:40 À kɨtswá kpà kúlí «Èbérè ti» kònɨ kɨ ladzá: «Àràméyà ti».