6
విస్రాంతి దీసి సిస్సుల్ కెర్లిస్‍చి రిసొ పండితుల్ గోల కెర్లిసి
(మత్త 12:1-8; మార్కు 2:23-28)
1 ఏక్ సెలవ్ కడన్లి దీసి, * 6:1 యూదుల్‍చి అలవాట్ తెన్, సత్తరెక్క సత్తు దీసల్ కిచ్చొ కామ్ నే కెర్తె దేముడుక జొకర్తి దీస్. విస్రాంతి దీసి-తెలుగు. ఎత్కి సెన్వర్ యూదుల్‍క బక్తి కెర్తి సెలవ్ కడ దీసి జయెదె. జా దీసి జోవయించ సబ గెరలె గెచ్చ, దేముడుచి కొడొ సూన కెర, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుక బక్తి కెరుల. జోక ‘యెహోవ’ మెన నావ్ తయెదె. జా దీసి ‘కిచ్చొ కామ్ కెర నాయ్’ మెన జో ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు సంగిలిస్‍క యూదుల్‍చ వెల్లెల మాన్సుల్ ప్రెజల్‍క జాడు వయడ్లి రితి కెర కామ్ నే కెర్తిస్‍చి రిసొ ఒగ్గర్ ఆగ్నల్ అఁవ్వి ఉచర అస్తి. ఇన్నె, దొన్ని ఎన్నులు కోడ్లిస్‍క ‘కామ్’ మెన నింద కెర్తతి.యేసు జోచ సిస్సుల్ తెన్ పంటొ పికిలి బుఁయి వాట్ గెతె తా, వాట్ సొడి తిల ఎన్నులు దొన్ని జోవయించ సిస్సుల్ కోడ అత్తొ తెన్ రెగ్డ చొప్ప జేడవ కతె తిల. 2 జలె, పరిసయ్యుల్ సగుమ్‍జిన్ పాసి తా యేసుచ సిస్సుల్ కెర్లిసి దెక కెర, “జేఁవ్ దస్సి కెర్లిసి ‘కామ్ కెర్లి రితి జతయ్’ మెన, ఈందె, సెలవ్ కడన్లి దీసి కెరుక నాయిమ్ నెంజిలిసి తుమ్ కిచ్చొక కెర్తసు?” మెన జోవయింక గోల కెర్ల. 3 జలె యేసు జేఁవ్‍క కిచ్చొ జబాబ్ దిలన్ మెలె, “పూర్గుమ్ తిలొ దావీదు రానొ, జోక, చి జో తెన్ తిలసక కి చూ కెర్తికయ్, జాచి రిసొ కిచ్చొ కెర్ల గే, కెఁయ తుమ్ సదు కెర్సు నాయ్ గే? 4 కిచ్చొ కెర్లిసి మెలె, దావీదు దేముడుచి గుడితె పెస కెర, ఒత్త తిల పూజర్లు దేముడుక అర్పితుమ్ దిల పోడియొ వెంటన, జేఁవ్ పోడియొ పూజర్లుయి కంక జయెదె గని అన్నె కో కంక జయె నాయ్ మెన జాన్లె కి, జేఁవ్ పోడియొ వంట దా, దావీదు కి జో తెన్ తిలస కి నాయిమ్ నెంతె కి కయ్‍ల.” మెలన్. 5 తెదొడి జోవయింక అన్నె, “సెలవ్ కడన్లి దీసిచి ఉప్పిరి † 6:5 5:24చి ఎట్టొచి కోడు దెక.ఆఁవ్ మాన్సు జా జెర్మున్ అయ్‍లొసొక అదికారుమ్ అస్సె” మెన జేఁవ్ పరిసయ్యుల్‍క సంగిలన్.
ఆతు లంబ గెలొ మాన్సుక యేసు చెంగిల్ కెర్లిసి
(మత్త 12:9-14; మార్కు 3:1-6)
6 అన్నెక్ సెలవ్ కడన్లి దీసి యేసు జా పట్నుమ్‍తెచి యూదుల్‍చి సబ గెరి గెచ్చ పెస బోదన కెర్తె తతికయ్, ఒత్త ఉజిల్ ఆతు లంబ గెలొ మాన్సు ఎక్కిలొ తిలొ. 7 జలె, మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస చి పరిసయ్యుల్ యేసుక చెంగిల్ దెకితె తిల. కిచ్చొక మెలె, “సెలవ్ కడన్లి దీసి యేసు జో మాన్సుక చెంగిల్ కెరెదె గే నాయ్ గె” మెన దెకుక మెన, రకితె అస్తి. “జోక చెంగిల్ కెర్లెగిన, సెలవ్ కడన్లి దీసి కామ్ కెర్లి రితి జయెదె, చి యేసుక నేరిమ్ వయడుక జయెదె” మెన ఉచర అస్తి. 8 గని జేఁవ్‍చి మెన్సుతె ఉచర్లిసి యేసుక ఎర్కె, చి ఆతు లంబ గెలొ జో మాన్సుక కిచ్చొ మెలొ మెలె, “ఇత్తల్ జా ఎత్కిజిన్ దెకిత్ రితి నెడిమి టీఁవ.” మెలన్, చి జో ఉట్ట ఒత్త టీఁవిలన్.
9 తెదొడి యేసు జేఁవ్‍క, “సెలవ్ కడన్లి దీసి ఎక్కిలొక చెంగిల్ కెరుక గే కస్టుమ్ కెరుక నాయిమ్? జోవయించి ప్రానుమ్ రచ్చించుప కెరుక గే పాడ్ కెరుక నాయిమ్?” మెన సంగిలన్. 10 సుట్టునంత అంకి గల జోవయింతె ఎత్కి మాన్సుక చెంగిల్ దెక కెర, ఆతు లంబ గెలొ మాన్సుక దెక, “తుచొ ఆతు చంపొ కెరు” మెన సంగిలన్, చి యేసు సంగిల్ రితి జో మాన్సు కెర్తికయ్, జోచొ ఆతు చెంగిల్ జలి.
11 పరిసయ్యుల్ చి మోసే తెన్ దేముడు దిలి ఆగ్నల్ సికడ్తస జర్గు జలిసి దెకిలె, జోవయింక ఒగ్గర్ కోపుమ్ అయ్‍లి, చి “యేసుక కీసి ‡ 6:11 నెంజిలె ‘మారుమ’. మార్కు 3:6, చి మత్తయి 12:14 దెక.కెరుమ?” మెన ఎక్కిలొ తెన్ ఎక్కిలొ లట్టబన్ల.
యేసు బారజిన్ సిస్సుల్‍క నిసాన్లిసి
(మత్త 10:1-4; మార్కు 3:13-19)
12 జలె, కిచ్చొ జలి మెలె, జేఁవ్ పొదులె ఏక్ దీసి, ప్రార్దన కెరుక మెన యేసు బార్ జా డొంగ్రె గెలన్. జో ఒండి సరారాతి ఒత్త ప్రార్దన కెర్తె తిలొ. 13 జలె, రాత్ పాయితికయ్, యేసు జోవయించ సిస్సుల్‍క బుకారా కెర, జోవయింతె బారజిన్‍క నిసాన, ఈంజేఁవ్ బారజిన్‍క ‘§ 6:13 నెంజిలె ‘ఆఁవ్ తెద్రయ్‍లస’. గ్రీకు మెలి ఈంజ ఎత్కి తొలితొ రెగిడ్లి బాస తెన్ ‘తెద్రయ్‍లస’ మెలి అర్దుమ్ తయెదె.బారికుల్’ మెన నావ్ తిలన్. 14 జేఁవ్ కో కో మెలె, ఎక్కిలొ సీమోను మెలొసొ. జోక ‘పేతురు’ మెన యేసు అన్నెక్ నావ్ తిలన్. పడ్తొ పేతురుచొ బావొసి అంద్రెయ. ఒత్త తెంతొ యాకోబు చి యోహాను. ఒత్త తెంతొ పిలిప్ చి బర్తొలొమయి. 15 పడ్తొ * 6:15 జోవయించి అన్నెక్ నావ్ ‘పేవి’ గెద. 5:27 దెక.మత్తయి చి తోమా. ఒత్త తెంతొ అల్పయిచొ పుత్తుసి యాకోబు, పడ్తొ † 6:15 రోమ్ దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్ తెదొడి జోవయింక ఏలుప కెర్తె తిలన్, గెద.సొంత దేసిమ్ ఏలుప కెరంతి ఆస తిలొ సీమోను మెలొ అన్నెక్లొ, 16 యాకోబుచొ పుత్తుసి యూదా, పడ్తొ ఇస్కరియోతు మెలి గఁవ్విచొ యూదా మెలొసొ. ఈంజొ యూదా పడ్తొ యేసుక దెర విరోదుమ్ సుదల్‍చి అత్తి దిలొ.
యేసు బోదన కెర కక్క చెంగిల్ కెర్లిసి
(మత్త 4:23-25; 5:1-12)
17 జలె, యేసు జో నిసాన్ల బారజిన్ తెన్ డొంగ్రె తెంతొ ఉత్ర జా, సదూనుమ్ తిలి ఏక్ టాన్‍తె టీఁవిల. చి జోచ అన్నె సిస్సుల్ జో తెన్ తిల, చి ‡ 6:17 ఇన్నె ‘ఒండి యూదయ దేసిమ్’ మెలె, ఏక్ వేల యూదుల్‍చి ఒండి దేసిమ్‍క సంగితయ్. మెలె, గలిలయ ప్రాంతుమ్, సమరయ ప్రదేసిమ్, చి యూదయ ప్రదేసిమ్ మొత్తుమ్ బెదయ్‍లిసి.ఒండి యూదయ దేసిమ్‍చ మాన్సుల్, యెరూసలేమ్ పట్నుమ్‍చ మాన్సుల్, వెల్లి సముద్రుమ్‍చి పాసి తిల తూరు చి సీదోను పట్నల్‍చ మాన్సుల్ ఒగ్గర్‍జిన్ ఒత్త తిల. ఈంజేఁవ్ జోచి బోద సూనుక చి “అమ్‍చ జొర్జొల్ గెచ్చవెదె” మెన జా తిల. 18 యేసు బూతల్ ఉదడ, బూతల్ దెర్ల మాన్సుల్‍క చెంగిల్ కెర్లొ. 19 ప్రెజల్ ఎత్కి యేసుక చడుక మెన అత్తొ చంపొ కెర్తె తిల. కిచ్చొక మెలె, జోక చడిలె, జోతె తెంతొ సెక్తి జెయెదె, చి జా సెక్తిచి రిసొ చెంగిల్ జవుల. జోక చడ్లస ఎత్కిజిన్ దస్సి చెంగిల్ జల.
కీస బుద్దుల్‍చ మాన్సుల్‍క చెంగిల్ తయెదె
20 యేసు జోచ సిస్సుల్ జల మాన్సుల్‍క చెంగిల్ దెక ఇసి మెన సంగిలన్.
“బీద సుదల్ తుమ్‍క చెంగిలి. కిచ్చొక మెలె,
దేముడుచి రాజిమ్‍తె తుమ్‍క § 6:20 లూకా 22:29, 30 దెక.వాట తయెదె.
21 తుమ్ అప్పె చూ జలసక చెంగిలి. కిచ్చొక మెలె, పడ్తొక
తుమ్‍క సరిపుచుప జతిసి దొర్కు జయెదె.
తుమ్ అప్పె ఏడ్తసక చెంగిలి. కిచ్చొక మెలె,
పడ్తొక సర్దక ఆఁస్తె.
22 “పడ్తొ, * 6:22 5:24చి ఎట్టొచి కోడు దెక.ఆఁవ్ మాన్సు జా జెర్మున్ అయ్‍లొసొక తుమ్ నంప కెర్లి రిసొ మాన్సుల్ తుమ్‍క విరోదుమ్ దెకిలె, తుమ్‍క అమ్‍చి తెన్ బెదుత్ నాయ్ మెన సంగిలె, తుమ్‍క దూసుప కెర్లె, పడ్తొ జోవయింక నంపజా గార్ జల, చి జోవయించి నావ్ కి సంగుక నెంజె, మెన తుమ్‍చి రిసొ మాన్సుల్ సంగిలె, తుమ్‍క చెంగిలి. 23 దస్సి జర్గు జతి దీసిక సర్ద సంతోసుమ్‍క తుమ్ నచ్చ. కిచ్చొక మెలె, ఈందె, పరలోకుమ్‍తె తుమ్‍క వెల్లి బవుమానుమ్ దొర్కు జయెదె. తుమ్‍కయ్ మాన్సుల్ కీస అల్లర్ కెరుల గే అగ్గెయ్ దేముడుచ కబుర్లు సంగిలసక కి, జేఁవ్‍క అబ్బదింసి దసయ్ అల్లర్ కెర్ల.” మెన యేసు సంగిలన్.
ఆకర్‍క కక్క నస్టుమ్ తయెదె గే యేసు సంగిలిసి
తెదొడి యేసు అన్నె,
24 “అబ్బవోమ్మ! తుమ్ అప్పె సొమ్సారుమ్ తిలసక
కెద్ది నస్టుమ్ జెయెదె!
కిచ్చొక మెలె, ఈంజయ్ లోకుమ్‍చి రగుమ్‍చి సుక్కుమ్
పూర్తి దొర్కు కెరన అస్సుస్
ఈంజయ్ లోకుమ్‍తె.
25 అబ్బవోమ్మ, తుమ్ అప్పె ఈంజ లోకుమ్‍తె పెట్టి బెరవన్లస,
తుమ్ కెద్ది నస్టుమ్ జస్తె!
తెదొడ్‍క చూ జస్తె.
అబ్బవోమ్మ, తుమ్ అప్పె ఈంజ లోకుమ్‍తె ఆఁస్తస,
తుమ్ కెద్ది నస్టుమ్ జస్తె!
తెదొడ్‍క ఏడ్తె, ఏడుకుడు జస్తె.
26 అబ్బవోమ్మ,
ఈంజేఁవ్ చెంగిల మాన్సుల్ మెన తుమ్‍చి రిసొ ఎత్కిజిన్ సంగిలె,
తుమ్‍క కెద్ది సంతోసుమ్ జెయెదె! కిచ్చొక మెలె,
తుమ్‍క ఈంజేఁవ్ కీసి అప్పె దస్సి సంగితతి గే,
దేముడుచ కబుర్లు సంగితసుమ్
మెన అబద్దుమ్‍క సంగిల పూర్గుల్‍క
ఇనయించ అబ్బదింసి దస్సి కెర,”
మెన సంగిలన్.
విరోదుమ్ సుదల్‍క ప్రేమ కెర్తిస్‍చి రిసొచి తీర్పు
(మత్త 5:38-48; 7:12)
27 ఒత్త తెంతొ యేసు అన్నె, “తుమ్ సూన్‍తసక ఆఁవ్ కిచ్చొ మెంతసి మెలె, తుమ్‍చ విరోదుమ్ సుదల్‍క తుమ్ ప్రేమ కెర్తె తా, చి తుమ్‍క విరోదుమ్ కెర్తసక చెంగిల్ దెకితె తా. 28 తుమ్‍క సాపెనల్ దెతసక, దేముడు జోవయింక చెంగిల్ దెకుస్.” మెన తుమ్ ఇస్టుమ్ జా, చి తుమ్‍క దూసుప కెర్తసచి రిసొ ‘చెంగిల్ తత్తు’ మెన తుమ్ ప్రార్దన కెర. 29 తుమ్‍చితె ఎక్కిలొక జవుస్ కో జలెకు అన్నెక్లొ గలి పెట్లెగిన, దెబ్బ కయ్‍లొసొ తుక్లె తా, జోచి అన్నెక్ గలి కి జో అన్నెక్లొ పెటతి రితి, జోచి పక్క పసులవుస్. అన్నె, తుమ్‍చితె ఎక్కిలొచి కోటు జవుస్ కో జలెకు అన్నెక్లొ దెరన గెలె, జోచి సొక్క కి ఈంజొ అన్నెక్లొ దెర గెతి రితి జో అడ్డు కెర్సు నాయ్. 30 తుమ్‍చితె కో జలెకి కిచ్చొ జవుస్ నఙిలె, దెంక. అన్నె, తుచితెచొ కేన్ జవుస్ మాన్సుచి సామన్ అన్నెక్లొ దెర గెలె, జో సంతోసుమ్ జలొసొ “అంచి వస్తువ అంక దె” మెన జోచి సామన్ అన్నె నఙన్సు నాయ్. 31 మాన్సుల్ తుమ్‍క కీసి కెరుక మెన తుమ్ ఇస్టుమ్ జస్తె గే, తూమ్ కి జోవయింక దస్సి చెంగిల్ కెర.
32 “ఎక్కి తుమ్‍క ప్రేమ కెర్తసకయ్ తుమ్ ప్రేమ కెర్లెగిన, అన్నె మాన్సుల్‍క నాయ్ మెలె, తుమ్‍క కిచ్చొ పున్నిమ్ జా? పాపుమ్ సుదల్ కి జోవయింక ప్రేమ కెర్తసక ప్రేమ కెరుల. 33 తుమ్‍కయ్ చెంగిల్ దెకితసకయ్ చెంగిల్ కెర్తసక, అన్నె వేర మాన్సుల్‍క నాయ్ మెలె, జయి తుమ్‍క కిచ్చొ పున్నిమ్? పాపుమ్ సుదల్ కి దస్సి కెరుల, గెద. 34 తుమ్‍క పూర్తి అన్నె దెంక సెక్తి తిలసకయ్ తుమ్ కిచ్చొ జవుస్ తోడు దిలె, అన్నె మాన్సుల్‍క నాయ్ మెలె, జయి తుమ్‍క కిచ్చొ పున్నిమ్? తెద్దిలి అన్నె నఙితి రితి పాపుమ్ సుదల్ కి ఒప్పన పాపుమ్ సుదల్‍క తోడు దెవుల.
35 “తూమ్, జలె, తుమ్‍చ విరోదుమ్ సుదల్‍క ప్రేమ కెర, చి ఎత్కిజిన్‍క చెంగిల్ దెక, చి కిచ్చొ అన్నె దొర్కు కెరనుక ఆస నే జతె, మాన్సుల్‍క తోడు దాస. తుమ్ ఇసి బుద్ది ఇండిలె, తుమ్‍క వెల్లి బవుమానుమ్ దొర్కు జయెదె, చి ‘ఎత్కిచి ఉప్పిరి తిలొ దేముడుచ పుత్తర్లు ఈంజేఁవ్’ మెన తుమ్‍చి రిసొ రుజ్జు జెయెదె. కిచ్చొక మెలె, ఎక్కి జోచి దయ ఒప్పన్‍తసకయ్ మెన నాయ్, గని అన్నె జో కెర్లి దయ నే ఒప్పన్లసక కి, ఏక్ జోవయింకయ్ జెఁవ్వి దెకన్‍తసక కి, జో ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు సొంత దయ దెకితయ్. 36 జో పరలోకుమ్ తిలొ అబ్బొసి జలొ దేముడు మాన్సుల్‍క కీసి కెద్ది కన్కారుమ్ దెకితయ్ గే, తుమ్ కి అన్నె మాన్సుల్‍క కన్కారుమ్ దెక.
మాన్సుల్‍క తీర్పు కెర్తిచి రిసొ సంగిలిసి
(మత్త 7:1-5)
37 “అన్నె మాన్సుల్‍క కుస్సిదుమ్‍చ తీర్పుల్ తుమ్ ఉచర నాయ్, చి దేముడు తుమ్‍కయ్ తీర్పు కెర సిచ్చ కెరుక నాయ్. అన్నె మాన్సుల్‍క నేరిమ్‍లు వయడ నాయ్ చి, దేముడు తుమ్‍కయ్ నేరిమ్ వయడుక నాయ్. అన్నె మాన్సుల్‍క చెమించుప కెర చి, దేముడు తుమ్‍కయ్ చెమించుప కెరెదె. 38 అన్నె మాన్సుల్‍క తోడు దాస చి, దేముడు తుమ్‍కయ్ తోడు దెయెదె. కీసి దెయెదె మెలె, చెంగిల్ మీన, గట్టిఙ పెల, దున్నొవ, పూర్తి బెరవయ్, తుమ్‍చి ఒట్నె సువ దెయెదె. తూమ్ అన్నె మాన్సుల్‍క కీసి మీన తస్తె గే, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు తుమ్‍కయ్ దస్సి మీన దెయెదె.” మెన యేసు ఒత్త బెర తిలసక సంగిలన్.
39 తెదొడి యేసు ఈంజ టాలి సంగిలొ. కిచ్చొ మెలె, “కేన్ జవుస్ గుడ్డి సుదొ అన్నెక్లొ గుడ్డి సుదొక వాట్ దెకవుక నెత్రె, గెద! వాట్ దెకవుక దెర్లె, జేఁవ్ దొగుల కి కేన్ జవుస్ గొయితె సేడుల. 40 సిస్సుడు జోచొ గురుచి కంట వెల్లొ నెంజె, గని జో గురుచి లెక పూర్తి సికిలొ సిస్సుడు, జోచొ గురుచొ రితొ జా తయెదె.
41 “తుమ్‍చితె ఎక్కిలొచి అంకితె ఏక్ చిల్ప బెర తిలెగిన, బావొచి అంకితె ఇదిలిదిల్ తొక్కు సేడ తిలెగిన, అంకితె చిల్ప తిలొసొ కిచ్చొక జోచి బావొచి అంకితె తిలి ఇదిలిదిల్ తొక్కు దెకితసి, గని సొంత అంకితెచి చిల్పక ‘అస్సె’ మెన దెకిస్ నాయ్? 42 నెంజిలె, అంకితె చిల్ప తిలొసొ కో జలెకు, జోచి సొంత అంకితెచి చిల్ప నే దెకిలె, బావొ, తుచి అంకితెచి తొక్కు కడిందె మెన తుచొ బావొక తుయి కీసి సంగుక జయెదె! తుయి ఉప్రమెన్సుచొ, తొలితొ తుచి సొంత అంకితెచి చిల్ప కడను, చి తెదొడ్‍కయ్ తుచొ బావొచి అంకితెచి తొక్కు కడితి రితి టేంట దెకితె.
చెంగిలొ రూకు మెన చి గర్చొ రూకు మెన టాలి
43 “కేన్ చెంగిలొ రూకు జలెకు గర్చ పండ్లు దెరె నాయ్, చి గర్చొ రూకు చెంగిల్ పండ్లు దెర నాయ్. 44 రూకుక చెంగిలొచొ గే గర్చొ గే చినుక జలె, జో దెర్త పండ్లుక దెకిలె డీసెదె. కంట రూక్‍తె† 6:44 అంజూరుమ్ పండ్లు బొడ్డ పండ్లు రిత జవుల అంజూరుమ్ పండ్లు కోడుక నెంజె, దుబ్బల్‍తె ద్రాచ పండ్లు కోడుక నెంజె, గెద! 45 చెంగిలొ మాన్సు జోవయించి పెట్టిచి చెంగిల్ బుద్ది బెర్తుచి కెద్ది చెంగిల్ బుద్దిచ కొడొ లట్టబెదె. గర్చొ మాన్సు, జలె, జోచి పెట్టిచి విస్సుమ్‍చి బెర్తుచి గర్చ కొడొ లట్టబెదె. జోచి పెట్టి కేన్ రగుమ్‍చి బెర్తు జా తిలె, జయ్యి జోవయించి చోండి లట్టబెదె.
చెంగిల్ పునాదితె బందిలొ గేరుక టాలి
(మత్త 7:24-27)
46 “ ‘ప్రబు, ప్రబు’ మెన అంక కిచ్చొక సంగితసు? అంక దస్సి సంగితసు, గని అంచి కోడు రితి ఇండుస్ నాయ్. 47 కో అంచితె ‡ 6:47 మెలె, ‘కో అంక నంప కెర….’జా కెర అంచ కొడొ సూన అంచి కోడు రితి ఇండుల గే కీస జవుల గే ఏక్ టాలితె సంగిందె. 48 దసొ మాన్సు కీసొ జయెదె మెలె, గేరు బందిలొ ఏక్ మాన్సు దీగుక గొయి కూన కెర, రెంగ్నిచి ఉప్పిరి పునాది గల కెర జా పునాదిచి ఉప్పిరి గేరు బందిలొ. జలె, పాని గట్టిఙ పెట, బూరుమ్ జా జో గేరుచ కుడ్డిలె జా బూరుమ్ కెర్టల్ జా గట్టిఙ లయితె తిలె కి, జా గేరు చెంగిల్ డిట్టుమ్‍చి పునాదితె తిలి రిసొ, ఎదిలి కి కదుల్ జయె నాయ్. 49 గని అంచి కోడు సూన్లె కి కో కెర్తి నాయ్ గే కీసి జవుల మెలె, జో మాన్సు పునాది నే కెర్తె, రితి మత్తిచి ఉప్పిరి గేరు బందిలొ, చి పాని పెట బూరుమ్ జా అయ్‍లె, గేరుచి కుడ్డి బూరుమ్ కెర్టల్ జా అయ్‍లి బేగి జా గేరు సేడ్లి, చి జా గేరు పూర్తి నాసెనుమ్ జా గెలి” మెన యేసు బోదన కెర్లన్.
*6:1 6:1 యూదుల్‍చి అలవాట్ తెన్, సత్తరెక్క సత్తు దీసల్ కిచ్చొ కామ్ నే కెర్తె దేముడుక జొకర్తి దీస్. విస్రాంతి దీసి-తెలుగు. ఎత్కి సెన్వర్ యూదుల్‍క బక్తి కెర్తి సెలవ్ కడ దీసి జయెదె. జా దీసి జోవయించ సబ గెరలె గెచ్చ, దేముడుచి కొడొ సూన కెర, ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుక బక్తి కెరుల. జోక ‘యెహోవ’ మెన నావ్ తయెదె. జా దీసి ‘కిచ్చొ కామ్ కెర నాయ్’ మెన జో ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడు సంగిలిస్‍క యూదుల్‍చ వెల్లెల మాన్సుల్ ప్రెజల్‍క జాడు వయడ్లి రితి కెర కామ్ నే కెర్తిస్‍చి రిసొ ఒగ్గర్ ఆగ్నల్ అఁవ్వి ఉచర అస్తి. ఇన్నె, దొన్ని ఎన్నులు కోడ్లిస్‍క ‘కామ్’ మెన నింద కెర్తతి.
†6:5 6:5 5:24చి ఎట్టొచి కోడు దెక.
‡6:11 6:11 నెంజిలె ‘మారుమ’. మార్కు 3:6, చి మత్తయి 12:14 దెక.
§6:13 6:13 నెంజిలె ‘ఆఁవ్ తెద్రయ్‍లస’. గ్రీకు మెలి ఈంజ ఎత్కి తొలితొ రెగిడ్లి బాస తెన్ ‘తెద్రయ్‍లస’ మెలి అర్దుమ్ తయెదె.
*6:15 6:15 జోవయించి అన్నెక్ నావ్ ‘పేవి’ గెద. 5:27 దెక.
†6:15 6:15 రోమ్ దేసిమ్‍చి ప్రబుతుమ్ తెదొడి జోవయింక ఏలుప కెర్తె తిలన్, గెద.
‡6:17 6:17 ఇన్నె ‘ఒండి యూదయ దేసిమ్’ మెలె, ఏక్ వేల యూదుల్‍చి ఒండి దేసిమ్‍క సంగితయ్. మెలె, గలిలయ ప్రాంతుమ్, సమరయ ప్రదేసిమ్, చి యూదయ ప్రదేసిమ్ మొత్తుమ్ బెదయ్‍లిసి.
§6:20 6:20 లూకా 22:29, 30 దెక.
*6:22 6:22 5:24చి ఎట్టొచి కోడు దెక.
†6:44 6:44 అంజూరుమ్ పండ్లు బొడ్డ పండ్లు రిత జవుల
‡6:47 6:47 మెలె, ‘కో అంక నంప కెర….’