7
Di hale King Solomon
Solomon guu hau labelaa dono hale ang gi deia, ne hau i nia ngadau e 13. 2-3 Di ruum damana e hagaingoo bolo di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon* “Di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon” Di ruum deenei le e hai be di waa laagau, idimaa i lodo di ruum damana deenei la nogo iai nia duludulu e logo ala ne hai gi nia laagau ‘cedar’ ala ne gaamai i Lebanon. e looloo i nia piidi 150; ge 75 piidi palaha, ge 45 piidi tuuduu. Gei e dolu goolongo duludulu ‘cedar’, dagi madangaholu maa lima i di goolongo e dahi, ga haganoho nia tanga ‘cedar’ gi hongo nia maa. Nia laagau ‘cedar’ ne hai di haaligi gaa hana gaa tugi i hongo nia ruum benebene goloo ala e daahi go nia duludulu llauehe aalaa. Nia baahi e lua o di ruum deelaa le e hagatau nia dama bontai dagi dolu. Nia ngudu bontai llauehe mono dama bontai e dagi haa ono madaaduge, gei e mangalloo. Nia dama bontai dagi dolu e huli mai nadau mehanga.
Di ruum damana e hagaingoo bolo di Ruum o nia Duludulu Llauehe e looloo nia piidi 75 ge 45 piidi di palaha. Dono balanda e gahu ge daahi go nia duludulu llauehe.
Di Ruum o di Lohongo King e hagaingoo bolo di Gowaa Hai Gabunga, deelaa di gowaa e hagamodu ai nia gabunga Solomon. Nia laagau ‘cedar’ ala ne hai nia baba gaa hana gi nua gaa tugi i nia ogo.
Di gowaa dela e noho ai Solomon la i baahi i golo i muli di Gowaa Hai Gabunga ne hai be nia gowaa ala i golo. Mee guu hau labelaa dana hale beelaa ang gi dono lodo, dela go tama ahina di king Egypt.* 1-Kings 3.1
Nia hale huogodoo aanei mo di gowaa i lodo di abaaba la ne hai gi nia hadu hagalabagau, daamada di baba gaa hana gaa tugi di madaahale. Nia hadu aanei ne hai i di gowaa hai hadu, ne hagatau gaa tuu gi towaa nia baahi gi lodo mo nia baahi gi tua o nia hadu aalaa. 10 Di baba o di hale ne hai gi nia hadu llauehe, ne hai labelaa i di gowaa hai hadu, nia hadu e lloo nia piidi e madangaholu maa lua, gei nia hadu labelaa e lloo nia piidi e madangaholu maa lima. 11 I hongo nia maa nia hadu labelaa ne hagatau gaa tuu, gaa hai ono tanga ‘cedar’. 12 Nia gowaa ala i lodo di abaaba di hale, di malae i lodo o di Hale Daumaha, mo di gowaa dela e ulu ai gi lodo di ruum di Hale Daumaha dono abaaba i lodo, di goolongo tanga ‘cedar’ e hagatau i mehanga nia hadu dagi dolu ala ne lawa i di paa, aalaa go nia maa ne hai di abaaba.
Di moomee Huram
13 King Solomon ne gahi mai taane dono ingoo go Huram, taane hai mee e noho i di waahale Tyre dela e iloo huoloo di hai di moomee hai baalanga mmee. 14 Dono damana guu made, mee tangada Tyre, dela e iloo labelaa di hai di moomee baalanga mmee; dono dinana la di ahina mai di madawaawa Naphtali. Huram taane kabemee gei guu kabe huoloo di hai ana mee. Mee gu hiihai gi tegau a King Solomon dela bolo ma go mee dela e dagi di moomee baalanga mmee.
Nia duludulu baalanga mmee e lua
(2-Chronicles 3.15-17)
15 Huram ne hai ana duludulu baalanga mmee e lua, e dahi 27 piidi looloo, ge tamana tuludulu e dahi la nia piidi e 18, gei nia maa ne dugu i di ngudu di Hale Daumaha. 16 Huram guu hai labelaa ana baalanga mmee libogo o nia duludulu e lua, dagidahi e looloo nia piidi e hidu mo di baahi, guu dugu gi hongo nia ulu nia duludulu. 17 Nia ulu o nia duludulu aalaa le e humu gi nia hau baalanga mmee ala ne higa, 18 ge e lua goolongo ‘pomegranate’ baalanga mmee.
19 Nia libogo duludulu i hongo nia ulu nia duludulu e haganoho be nia akai ‘lily’ e lloo i nia piidi e ono, 20 gei e dugu i hongo di gowaa bungubungu i hongo nia hau baalanga mmee ala ne higa. Nia ‘pomegranate’ e lua lau i nia goolongo e lua e haganiga nia libogo i hongo nia duludulu.
21 Huram ne hagaduu nia duludulu baalanga mmee i mua di gowaa dela e ulu gi lodo di Hale Daumaha. Tuludulu dela i baahi ngaaga dono ingoo go Jachin Di ingoo Jachin i nnelekai Hebrew dono lee e hai be di bida helekai God e haga noho ge tuludulu dela i baahi ngeia dono ingoo go Boaz. Di ingoo Boaz i nnelekai Hebrew dono lee e hai be di bida helekai Ma go di mahi o God 22 Nia libogo duludulu ala ne hai be nia akai ‘lily’ baalanga mmee ne humu i nia ulu nia duludulu.
Malaa, di moomee duludulu gu hagalawa.
Di monowai baalanga mmee
(2-Chronicles 4.2-5)
23 Huram ne hai dana monowai baalanga mmee bungubungu nia piidi e hidu mo di baahi i di llala, 15 piidi laa lodo, ge 45 piidi ma ga hagatau haganiga. 24 Taalinga di haganiga laa daha o di monowai deelaa la nia goolongo e lua ada humu mee i golo ne hai hua be di mee e dahi dalia di monowai. 25 Di monowai ne haganoho gi hongo nia kau baalanga mmee daane e madangaholu maa lua, e huli gi daha, e dau dogodolu e huli i di huli e dahi. 26 Di maadolu di monowai nia ‘inch’ e dolu. Di ngudu di monowai e hai be di ngudu ibu, e wini gi tua, e hai be nia manga akai ‘lily’, ge e mee di haa nia galon e 10,000.
27 Huram guu hai ana kulumaa baalanga mmee e madangaholu; e lloo nia piidi dagi ono, palaha nia piidi dagi ono ge tuuduu nia piidi dagi haa mo di baahi. 28 Nia maa ne hai gi nia baahi laubaba e haa, nia madaaduge e haganoho 29 nia ada laion, kau daane mo nia manu e hai nadau bakau i hongo nia laubaba; i baahi i nua mo baahi gi lala nia laion mono kau daane, la guu humu labelaa. 30 Di kulumaa nei mo ono duaadiga baalanga mmee e haa, gei nia duaadiga ne hai gi nia baalanga mmee. Nia madaaduge e haa iai nia lohongo baisin; gei nia lohongo o nia baisin aalaa le e humu labelaa gi nia ada mee. 31 Di laubaba bungubungu ne hai belee dugu ai di baisini. E duu i hongo di kulumaa i nia ‘inch’ e 18 gaa hana gi lodo nia ‘inch’ e hidu. I di gili di maa le e humu. 32 Nia duaadiga e 25 ‘inch’ tuuduu, gei nia maa i lala di laubaba, gei nia baalanga o nia duaadiga ne hai hua be di mee e dahi dalia di kulumaa. 33 Nia duaadiga e hai be nia duaadiga waga dauwa hongo henua, nia mee huogodoo i di gili nia duaadiga ne hai gi nia baalanga mmee. 34 Nia mee daahi mee e haa i baahi gi lala di kulumaa e dahi ne hai hua be di mee e dahi dalia di kulumaa. 35 I hongo nia kulumaa e haganiga nonua di abaaba nia ‘inch’ e 9 di palaha, nia mee daahi nia maa mono laubaba ne hai hua be di mee e dahi dalia nia kulumaa. 36 Di mee deelaa e dugu ai di maa mo dono laubaba e humu gi nia ada mee, nia ada manu e hai nadau bakau, nia ada laion mono ada niu, gei ogo nia gowaa ala e aadee ala i golo la guu humu labelaa haganiga hagatau dono gili. 37 Malaa, deenei di hai dela ne hai nia kulumaa aanei, huogodoo ne hai gii hai be di mee e dahi, ono llauehe mo ono hagadilinga.
38 Huram ne hai ana baisin e madangaholu, di baisin e dahi i hongo di kulumaa e dahi, di baisin e dahi e bungubungu i nia piidi e 6, e haa nia galon e 200.* Exodus 30.17-21 39 Mee ne dugu ana kulumaa e lima i baahi ngaaga di Hale Daumaha, gei nia kulumaa e lima ala i golo i baahi ngeia, gei di monowai la ne dugu i di madaaduge baahi dua ngaaga.
Nia goloo di Hale Daumaha
(2-Chronicles 4.11—5.1)
40-45 Huram ne hai ana baalanga, daawolo mono boolo. Mee gu hagalawa nia moomee King Solomon ang gi di Hale Daumaha Dimaadua. Aanei ana mee ne hai:
Nia duludulu e lua
Nia libogo e lua i di ulu o nia duludulu ala e hai be nia boolo
Di tiini e humu i di ulu o nia duludulu aalaa.
Nia ‘pomegranate’ baalanga mmee e 400 i nia goolongo e lua dagi llau ala e humu haganiga i tuludulu e dahi
Nia kulumaa e madangaholu
Nia baisin e madangaholu
Di monowai
Nia kau e madangaholu maa lua e daahi di monowai.
Nia baalanga, taawolo, mono boolo.
Nia mee aanei huogodoo ang gi di Hale Daumaha la ne hai go Huram gi di King Solomon, gei nia maa guu hai gi nia baalanga mmee dingidingia. 46 Di king ne hai nia mee aanei huogodoo i di gowaa hai baalanga i mehanga Sukkoth mo Zarethan i di Gowaa Baba i Jordan. 47 Solomon la digi manamana ina nia mee aanei, idimaa ma gu logowaahee balua, gei ogo nia daamaha nia maa digi iloo.
48 Solomon ne hai labelaa ana goloo ne hai gi nia goolo ang gi di Hale Daumaha:
di gowaa hai tigidaumaha,
teebele e dugu nia palaawaa ala e tigidaumaha ang gi Dimaadua,* Exodus 25.23-30; 30.1-3
49 nia lohongo malama e madangaholu ala e tuu i mua di Gowaa Dabuaahia Huoloo, e lima e tuu i baahi ngaaga gei e lima e tuu i baahi ngeia,
nia akai, nia malama mono kabi,* Exodus 25.31-40
50 nia ibu mono mee diinai malama, mono boolo, nia pileedi dugu ‘incense’, nia baalanga dugu malala no lodo,
nia hinsis o nia bontai di Gowaa Dabuaahia Huoloo mo nia bontai ala gi malaelae di Hale Daumaha. Nia mee huogodoo la ne hai gi nia goolo.
51 Di madagoaa Solomon ne lawa ana mee huogodoo ala nogo hai i di gili di Hale Daumaha, gei mee gaa wanga nia mee huogodoo dono damana go David ne hagadabu ang gi Dimaadua: nia silber, goolo mo nnagadilinga goloo ala i golo, gi lodo ana gowaa benebene mee.* 2-Samuel 8.11; 1-Chronicles 18.11

*7.2-3: “Di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon” Di ruum deenei le e hai be di waa laagau, idimaa i lodo di ruum damana deenei la nogo iai nia duludulu e logo ala ne hai gi nia laagau ‘cedar’ ala ne gaamai i Lebanon.

*7.8: 1-Kings 3.1

7.21: Di ingoo Jachin i nnelekai Hebrew dono lee e hai be di bida helekai God e haga noho

7.21: Di ingoo Boaz i nnelekai Hebrew dono lee e hai be di bida helekai Ma go di mahi o God

*7.38: Exodus 30.17-21

*7.48: Exodus 25.23-30; 30.1-3

*7.49: Exodus 25.31-40

*7.51: 2-Samuel 8.11; 1-Chronicles 18.11