Luka
1
Luka minar paladhin nabi ngulaygaw thusi Thiyopolaypa getha madhin mura kedha nungu ngulayg midh nanga
1-2 Thiyopolay, ina ngaw thusi ngibepa. Itha mina zapul ngath yadu mamayipa aymoeydhin ngalpaniya muynu. Ngalpaniya koeyma mabaygal kulay, itha thabi ngoedha thoeyayl thana purkan imadhin mura Awgadhaw kuyku nidhayzi zagethal mina kuykoengu, a maw tharemipu mura thabi ngadha thoeyayl midh nanga. Wara mabaygan koey magaw gasamoedhin senabi ngulayg minar paladhin thusinu muynu.
3 Wa, ngay lak kedha, ngath mura itha thabi ngoedha thoeyayl ngaw ngulaygoepa ngurpamoeydhin geth tidemidhin woergi nopa mina kuykoengu kuthoepa; wagel kay ngath minar palimoeyngu ngibepa ngi wara koey mabayg ngalpaniya, itha mura ngibepa mina balbayginga thayamoeyn. 4 Wa, ngibepa mina ngulaygoepa gasamoeypa koezi, pasinu ngin midh nanga ngurpadhin.
5 Wa, nabi ya kedha kuykaymaydhin. Wara misnare meparu Yoewdhayanu, nungu nel Zakaraya. Nungu zageth misnarew zageth kedha, nuy Abayzan doegam mabayg. Senawbi thonara thanamun Yoewdhayaw mopakuyk Erodh. Zakarayan ipiw nel Elisapetha. Na lak misnarew buwayngu Aronan buwayngu 6 Palamun ngara pudhamay kalmel balbayginga Awgadhaw parunu. Awgadhaw maygi ya woedhay sabil palay pathidhayginga. 7 Kasa kay kedha palay gar mina kazigig, kuyk Elisapetha kazigi kupa a matha kedha palay kalmel apu thathi aymoemoedhin.
Awgadhaw angela danapa yakamiz Zakarayoepa
8-9 Wa nabi thonara nanga Zakaraya a nubiya nungu doegam mabaygal misnarel thanamun thonara koey yoewthapa danal pathaypa. Thanamun misnarew wara koey pawa kedha, kasa ubipa misnaren nabi mina zageth aymayginga koey yoewthanu muynu thanamun mura garwoeydhamay thonara. Thanamun kulba pawa kedha mamu kulaw aymayzi za mamaman nge. Thana ngulayg za ayman, imaypa kedha ngunu thonara nge. Ngaru nuy senawbi misnaren yoewthoepa mina muypa, maygi dhadhabuthoepa. Nabi thonara kulaw aymayzi za pudhamoedhin Zakaraniya. Nuy mina muy doegampa senawbi zagethoepa, muy aymoeydhin oltanu gimal, ganul thupa.
10 Wa nuy nanga muynu sensa thayar mura mabaygal adhal thana thoeythu pagemir thanamun pawa kedha. 11 Nuy nanga si muynu Awgadhaw angela danapa yakamiz nubepa oltaw getha doegamoenu tharaydhin senaw ngalaga nanga ganul thu. 12 Zakaraya nanga Angela imadhin nuyn mina koeyma madhu pamadhin a nuydh koey aka gasamoedhin.
Yoewane Papthayso ngaru bangal koesimidhe mina adhapudhay mabayg Awgadhaw parunu
13 Kasa kay kedha Angela nubepa kedha mulaydhin, ‘Zakaraya, ngi akan maygi Awgadh nuydh karngemidhin nginu thoeythu poegay a nginu ipin bangal thurkiyay kazi imane, a ngidh bangal nuyn nel tharane Yoewane. 14 Ngi bangal ika dhiw gasamoene kalmel koeyma mabaygal nungu kazimay thonara.
15 ‘Nuy ngaru bangal koesimidhe kadaypa mina adhapudhay koey mabayg Awgadhaw parunu. Nuy bangal woenig umal nguki a matha kedha puridhoeral umal nguki. Nungu kazimay thonarngu Maygi Mari nubiya muynu magaw poelaypa nubepa nungu zagethoenu. 16 Nuydh koey garsar Isoereylaw mabaygal bangal kuniya ruwaymaypa thanamun Kuykupa Mina Awgadh. 17 Nungu zageth bangal Awgadhaw parunu ngoedhe kedha Elayza, nuy bangal Maygi Mariw magawnu siparuy Kuykulmay yabugud buth pathan. Nuydh bangal mabaygaw ngoenakap lak balbayg poelaypa thathiw ngoenakap thanamun kazipa a matha kedha kawragi mabaygal garthil thoeyaypa balbayginga niyaypa mina mabaygiya. Nuydh mabaygal dhoeynidhaypu balbayginga Kuykulmaypa.’
18 Nuy Zakaraya kuniya mulaydhin Angeloepa kedha, ‘Ngath kay midh paru ngulayg kedha, ngalbe bangal kazi gasamoene, kedha zoengu ngay koey thathi a ngaw ipi koey mabayg aymayzinga.’
19 Nuy Angela kedha mulaydhin nubepa, ‘In ngay Gabriyel. Ngay mura thonara Awgadhaw parunu kaday sipa a nuydh ngoena ngapa wayanu ngibepa nabi kapu wakayl yangukudu manin. 20 Ngi kurusipagi, wa ngidh ngaw yangukudul mina yoepathamayginga; a ngidh bangal imane. Itha bangal thabi yangukudul kuykunidhamoeyne mina balbayginga sethabi thonara. Wa, ngibepa kedha, ngi bangal yagig kurusipa senabi thonar gasamoene, kuyk ngidh ngaw ya mina yoepathamayginga.’
21 Wa, senabi thonara mura mabaygan ugar Zakarayan, thanamulpa kakal nuy koey kuykuthalnga muynu oltanu. 22 Nuy nanga adhapadhadhin nuyn yagi paladhin. Wa, thana ngulayg asimoeyn kedha, nuydh adhapudhay za goeygiw piki iman muynu koey yoewthanu, kedha zoengu nuy ya mulayginga. Nuy thanamulpa gethan ya muliz. 23 Nungu zagethaw thonar nanga muwasidhin muynu koey yoewthanu, nuy kuniya tidaydhin lagoepa. 24 Soeyzi moegina dhadhabuth nungu ipi Elisapetha na mapunga aymaydhin. Payb moelpalalnga na matha lagoenu muynu. 25 Na kedha mulaydhin, ‘Ngay mina koey kuykuthalnga kasa uzaraydhin, kazigig kurusipa Kuykulmay ibupuydhan a kozan ngayapa poeyban. Ngayapa lak azirpa lawnga mabaygaw parunu.’
Yesu Kerison kazimay ya
26 Elisapethana nanga siks moelpalal aymoeydhin maythapa, Awgadhan nungu yaday woeyay Angela wayadhin Gabriyelan Galiyoepa, moegina goegath nel Nazareth. 27 Nubiya yangukudu mer muynu ngoewakazipa, Yoewsepalpa nga nanga gudapa thurayzinga. Nuy Yoewsepa Dhawithan buway mabayg. Nanu ngoewakaziw nel Mariya, kapu akasizi ngoewakaz. 28 Angela ngapa nabepa kedha mulaydhin, ‘Awgadh ngibeya kalmel a nungu adhapudhay koey woenab.’
29 Wa, Mariya nabiya koeygarsar wakay thoemamay, Angelaw yangukudungu. Nadh kedha wakay thayadhin, ‘Ina kow aykap gar sike midh paru.’
30 Kasa kedha Angela nabepa kedha mulaydhin, ‘Mariya ngi akag, Awgadhan ngin mina adhapa thamadhin. 31 Ngi bangal mapunga aymidhe a ngidh bangal thurkuyay kazi gasamane, ngidh bangal nungu nel tharane Yesu. 32 Nuy bangal mina adhapudhay, a nuyn bangal kedha thoeraypu Awgadhaw Kazi, nuy koey Awgadh gimal. Awgadhan nuyn bangal Mopakuyk aymoene, Dhawitha nanga midh, nungu buway apakuyk. 33 Nuy bangal Yakubun kaziw kaziw ingaru Mopakuyk, nungu basalaya kuthaginga kuykuginga!’
34 Na Mariya angeloepa kedha mulaydhin, ‘Ngath bangal midh paru kazi gasamoene, ngay alaygig ngoewakaz?’
35 Angela kedha mulaydhin Mariyalpa, ‘Awgadhaw Maygi Mari bangal ngibiya kalmel, a Awgadhaw bibir a woenab bangal ngibiya ngidh bangal gasamoene. Kedha zoenguz nginu maygi kazi bangal kedha thoeraypu “Awgadhaw Kazi.”
36 ‘Wa, ngidh nginu tukuyap Elisapethana ngoenanu maypa? Thana waza kedha, “Nabepa kazipa gasamoeypa lawnga.” Kasa kay kedha na nanu geth lak mapunga lak siks moelpalal, na kasa koey apu. 37 Awgadhoepa mura za aymoeypa zagethoeginga,* Awgadhoepa mura zapa aymoeypa zagethoeginga: wara Zenesis 18.14 geth tidi. mura balbayginga.’
38 Na Mariya kedha, ‘Ina bangal ngaybiya aymidhe nginu yangukudu ya midh nanga. Wa, ngay mina Awgadhaw zagethaw mabayg.’ Kalanu Angela nan wanadhin.
Mariya uzaraydhin Elisapethalpa
39 Angelaw yangukudu kalanu nanga, Mariya wakay thoemamayn gasamadhin nanu tukuyap Elisapethana. Nadh nanu moenari rugal matha thoeray buth pathaydhin kalanu sobaginga uzaraydhin Yoewdhayoepa Elisapethana goegath muynu padaw dhadhabuthanu.
40 Na nanga mangaydhin si, na muy araydhin Zakarayan lagiya Elisapethana alay. Mariya nan Elisapethana ikan gasamadhin. 41 Sena namuyth nanga Mariya ikan gasamadhin Elisapethana. Senawbi thonara Elisapethana mapeth ikan dhiwan soersimoeydhin muynu nabiya. Mina senabi thonara na ngulayg asidhin Maygi Mariw zageth nabiya, a Maygi Mariw woenab nabiya ngoena pudhaydhin.
42 Na gima gudiya mulaydhin kedha, ‘Wa, Awgadhaw woenab ngibiya, a ngin mina adhapa thamayidhin mura yoepkaziya, a Awgadhaw woenab nginu kaziya senaw ngibiya nanga muynu! 43 Ina mingu mina adhapudhay za ngayapa aymiz kedha, ngoezu Kuykulmay apu ngayapa ngapa imaypa mema? 44 Sena namuyth nanga ngath karngeminu nginu ikal yangukudu nguzu mapeth muynu ngaybiya ikan dhiwan katan thoeydhadhin. 45 Wa, ika dhiw gasamar ina mina matha ngoedhagidh ngidh mina yoepathamadhin Kuykulmay woeyayzi yangukudu ngibiya kuyku nidhane.’
Mariya na Dhiwaw Na
46 Mariya kedha,
‘Ngath ngoezu ngoenakapun Kuykulnga koeyma thawmaypa;
47 ngath koey ika gasamoedhin
kuyk ngaw Kaludhay Mabayg, Awgadh.
48 Nuydh ngoena ngoenanu manin
ngay nungu parunu koey apal zagethaw mabayg.
Koezi kayboengu pawpa mura mabaygal
ngoena bangal kedha thoeraypu, “Koey dhiwal yoepkaz.”
49 Kedha zoenguz kedha adhapudhay Koey Awgadh
nuydh mina kapu zageth ayman ngayapa.
Ngalpa ngaru koeyma thawmanin nungu maygi nel.
50 Nuydh nungu pawdh a gabu pawa yakaman ngalpalpa
mura mabaygal ngaya nanga apasin nubepa,
maykuyk mulupa maykuyk kadaypa.
51 Nuydh nungu koey bibiril geth woenabalnga, poeraparalnga,
adhapa gud paliman gamu dhub yoewruyl mabaygoepa mathamaypa.
Thanamun buwayl thoeyay idimoeyn mura.
52 Nuydh ngulayg Adhapudhay Mopakuykul mulupa thayamoeyn,
thanamun kupay zagethoengu.
A mabaygal ngaya mina apal nuydh kadaypa mamayin.
53 Aygi zagi mabaygal nuydh zapun poeybiz,
gamul dhiba mamayin,
a setha ngaya aydegal a zapulgal
thana adhapuydhan gethal aygimayl.
54 Nungu kulkubaw yawadhayzinga ngalpan thathiw thathipa,
nuyn kuyku nidhan kayib.
Nuy ngapa Isoereylaw kaziw kazipa ibupuydhaypa
55 Nuydh ngoenanu manin Abrama,
yakaman nungu sib wanan
a matha kedha mura nungu kaziw kazipa ngaru a ngaru,
nungu kulay yangukudu midh nanga.’† Awgadhaw yawoedhayzinga Abramalpa, wara Zenesis 17.7 geth tidi.
56 Mariya na sike thoeri moelpalalnga Elisapethaniya, wagel kay na kuniya tidaydhin nanu lagoepa.
Yoewane Papthayson kazimay ya
57 Na na gasamadhin thonar Elisapethana kazimay thonar, nadh gasamadhin thurkiyay kazi. 58 Nanu pasiw mabaygal a mura nanu buway karngemidhin kedha, Kuykulmay mina pawa midh, nabepa. Thana mina koey ika gasaman nabiya kalmel.
59 Urapun wiki kaliya thana mura ngapa mapethoepa motho poethaypa. Wa, thanamun ubi kedha thana nuyn Zakarayan thoeraypa, nungu thathiw nel. 60 Kasa kay kedha nungu apu kedha, ‘Maygi, nungu nel bangal Yoewane.’
61 Thana kedha nabepa, ‘Buwaynu muynu kedha nelginga!’
62 Kalanu thana nungu thathipa geth aymayn yapu poeybemin kedha, ‘Nginu ubilnga mi nel nubepa maypa?’
63 Zakaraya gethan yadu palgan thusi poelay za, kalanu kedha palan, ‘Nungu nel Yoewane.’ Thana koeyma madhu pamemidhin.
64 Mina senabi thonara nuy Zakaraya balbayg asidhin gudiya ya muliz a nuydh mina koeyma thawmanin Awgadh. 65 Thanamun pasiw igalgal mina koey aka gasamoedhin sethabi zapungu. Na ya gud palaydhin adhapa nupa mura senabi padaw lagiya Yoewdhayanu muynu. 66 Mura setha ngaya nanga karngemidhin thana ngoenanu madhin senabi zapa a yapu poeybemidhin, ‘Nuy bangal senawbi mapeth mi mabayg?’ Mabaygoepa kakal kedha Kuykulmay woenab nubiya muynu.
Wagel kay zapul aymoeyn, Zakaraya kulay yadu palgan
67 Nungu mapethaw thathi Zakaraya, nubiya muynu Maygi Mari, nuydh Awgadhaw ya yadu poelgaypu kedha,
68 ‘Ngalpa koeyma thawmanin Kuykulnga Isoereylaw Awgadh!
Nuy ngapa ngalpalpa ibupuydhaypa
a nungu mabaygoepa gudaz puydhaypa.
69 Nuydh ngalpalpa poeybadhin
Adhapudhay Kaladhuy Mabayg Dhawithan buwayngu ngapa,
nuy Dhawitha Awgadhaw zagethaw mabayg.
70 Nuydh mina kulay mulaydhin, a ya wadhadhin
nungu maygi peropethaya kedha,
71 “Nuydh ngalpan gudaz puydhamoeyne mura wati mabaygoengu,
a sethabi wati bibiringu mabaygan ngadh ngalpan gegeyadh yawaypa.”
72 Nuy senawbi thonara thanamulpa mulaydhin kedha,
“Nuydh bangal yakaman gabu pawa a pawdh ngalpan thathiw thathipa.
A ngoenanu maypa nungu maygi ya woedhayzinga ngalpalpa.”
73-74 Ya woedhan koey ridhanga nuydh ayman
ngalpan muruygoepa Abramalpa.
Nungu koey ridha ya kedha,
nuydh gudaz puydhamoeyn ngalpa ngalpan wati mabaygoengu.
Nuydh ayman ngalpa nungu zagethaw mabaygal,
akapa lawnga mina zageth ayman.
75 Lak ngalpa balbayginga nungu adhapa thoemayzimayl,
maygi mabaygal nungu parunu,
mura ngalpan igililmay goeyginu.
76 Ngaw Kazi ngin bangal kedha thoeraypu,
Maygi peropetha, Mina Koey Awgadhaw.
Ngi kulay thayiz ngalpan Kuykulmaya
Buth pathan yabugud nubepa.
77 Lak ngidh nungu mabaygal yadu thuriz kedha,
thana bangal kedha kuniya gudaz puydhamoeyne,
gudwoeyamoeyn thanamun wati pawal.
78-79 Ngalpan Awgadh koey pawdhal Awgadh,
nuydh ngara pudhamay ngalpan balbay tidaypa mina yabugudiya.
Nungu bangal mina kaludhay thonar gasamoene,
mura zapul bangal kapu ngoedhalmayl
nungu buya nanga zuru pathane na gimaz daparngu,
kayin goeyga midh nanga miziz
inura nanga ngaya nipa,
um koey amadhan,
nuydh adhapa yoelpamoeyn mina yabugudoepa,
balbayginga gabu pawanu nipa.’
80 Nuy senabi mapeth koesimipu, koey bibirilnga koey magawlnga nungu gamu igililnga a nungu mari. Nuy mabaygoegi dhadhabuthanu niparuy kurusipa nungu thonar gasamoedhin nuy kakal aymoedhin mura Isoereylaw mabaygoepa.