No Libro no Proverbo
Introduction
No libro aya no PROVERBO am kakpehan ya no matatarek a nanawo a komapet do idadadakay no asa ka tawo. Nakatolas sa ya a abnekan so vavatahen anmana proverbo. Sakopen sa nia o praktikal sa a kasolivan a mapawnot diaten do kararaw a viay ta. Somitnan o akmaya sia a libro do kavata na sia, “No kasinchad do Dios o sitnanan no kapakaintindi so kakawyoran.” Voyvoh ava o mayanong a onotan a sakopen na, ta sakopen na pa o komapet do mapia a pinangtoktoan no asa ka tawo as kano mapia a prinsipio do viay.
Aro sa do akmaya sia PROVERBO a mapapanmo nia o konseho da no nanma pa sa tawo no Israel. Mian sa dia o nanawo a komapet do familia, negosio, kapachikaychayvan as kano kontrolado do viay. Aro pa o nanawo dia a komapet do kapamahbo so karakohan, pasinsia, katanoy, mapia dadakay dira do makasiasi as kano mapia a kapachikaykayvan.
Outline
No kapamato so mapia a kasolivan 1:1–9:18
Proverbo sa ni Solomon 10:1–29:27
Vavatahen sa a pinatolas ni Agur 30:1-33
Matatarek sa vavatahen 31:1-31
1
No rakoh a balor no proverbo sa
1 Niaya sa o proverbo ni Solomon a anak ni David a patol no Israel. 2 Pinatolas na sa ya a ipaynananawo so tawo a makasolib do atavo a parinyen as mapia so kapakaintindi a makapanmo so mayanong, 3 tapian masolib as kahosto no kaparin no viay da do atavo a parinyen da a abo so kapangatatarek so kadwan. 4 Pinatolas pa sa ya a tomoroh so mapia a kasolivan do makey a paynananawhen kanira no kahenakan tapian mian o mahni a paytetnekan da a kapanmoan da so mayanong. 5 No proverbo saya o omrapa pa so kasolivan da no mapia dana so pinangtoktoan as omgiya pa sira o mian dana so pinachinanawan, 6 tapian maintindi da pa o inmonmoan no proverbo kano parabolo no masosolib a tawo.
Konseho do kahenakan a mahahakay
7 No kasinchad do Dios o sitnanan no kapakaintindi so kakawyoran asna sira o dekey so pinangtoktoan am parohen da o kasolivan kano mapia a disiplina do viay.
8 Manganak, onotan mo o nanawan dimo no ama mo as kadi mo makawayakan dia o yokoyokoran nimo no ina mo. 9 Ta an onotan mo sa ya am nia o mismo a tomoroh so onor dimo kano ichapia mo.
10 Manganak, an pawnoten daymo no marahet a kaychayvan am adngeyen mo sava. 11 An vatahen da o, “Machivan ka diamen ta mangatetek ta as kapandiman ta na so aran sino. 12 Mawawa sa ya an mavoya ta sa, pero mapanmo dava anti o kadiman ta sira. 13 Rakoh anti o mahap ta dira as kapaypaynakem ta. 14 Machivan ka diamen ta kapiahen ta anti o kapayatay ta so atavo a mahap ta.”
15 Manganak, machipaoon kava dira do mararahet so pariparinyen asna no kapachivawa mo dira. 16 Fermi da nia chitahen o kapamarin da so marahet kano kapandiman da. 17 Sira o manomanok am masolib sa omdichan do mavoya da a itolo sira, 18 asna sira o akma sawri sia so kaparin a tawo am anitan da o kapamarin da so tolo no mismo da karakohan a nia so omrarayaw sira. 19 Amna paychaknin ava ya ta niaya o sivog a pamanpandan da no manakanakaw kano mandindiman.
No tawag diaten no mapia a kasolivan
20 No kasolivan am manawatawag so kadngey sia do matatarek a yanan no tawo. 21 Do rararahan as kan do matatarek a kakpekpehan no tawotawo am tomawatawag dira do matatarek so klase a tawo a makavata sia, 22 “Inio a kolang so kasolivan am an mango dana paro o kawnot nio dia o kakawyoran as kabhes nio sia itek o somnivog aya a kasolivan. 23 Adngeyen nio yaken tapian marawat nio o mapia a pangtoktoan kano somnivog a kasolivan a ichahoho ko a itoroh dinio. 24 Tinawatawagan koynio as kapachisiasi ko dinio amna nidngey nioava o vinata ko dinio. 25 Tinadichokoran nio o pawnotan ko dinio as kaskeh nio a paynananawhen. 26 Dawa an mawara o kapachispang nio am ichayak koynio as kapaychanonolay ko dinio do pakasisian nio. 27 Ta omhamo ava a mawara dinio o pakasisian a akma so kawara no anyin a mayrarayaw kano mapakasiasi. 28 Nawri dana o kahoho nio no kasolivan as kachita nio sia amna mavoya nioava anti, 29 ta tinadichokoran nio sia as kaskeh nio a omonot do Dios. 30 Nakey kamoava manngey so konseho ko as kano nakey kamoava a pasonongen do sadan nio. 31 Dawa marawat nio anti o aspaspangan no kadi nio omonotan do mayanong a nia anti so oyod nio a ipakasiasi. 32 No akmaya sia tawo am mararayaw anti sia a makayamot do kaskeh na no kasolivan as sira o kolang so pinangtoktoan am mararayaw sa a abo so katangtanggal da sia. 33 Asna an sino komita so kasolivan am mian o masigorado a mapia a pangwanan na as kabo no kavakevakel kano kamo na.”