LUKE
Hini omaꞌ-atan tay an libju
Hini nangtulaꞌ ay tay an libju ja hi Luke an oha an choktor an namati ay Hesu Kristo. Hijay choꞌchoꞌ-or chi intulaꞌ na an enat Hesus ja hana intudtuchu na, nete-a chin nipadtu an pituꞌkhungan John Bautista ja hi Hesu Kristo ingkhana chin nummahuwana ja chin temmalakhujana ad langit. Hi Luke khu chi nangtulaꞌ ay ni toloy tay an libju an Acts, mipanggip hachi enat chin apostol Hesu Kristo, ja hay enat hachi cho-or an namati chin napfalin hi numpfangngachan Hesus ad langit. Hay nangtulungana ay tay chugwa an libju ja hi Teofilus an allon hana uchumna an oha an natakhay an takhu ad Rome. Ma-id anila ta-o hi uchumna hi atatakhu na.
Hitay an libju an intulaꞌ Luke ja ipa-innila na an hi Hesus ja hija hini Hennag Apo Jos an Mamahhod, wenno Mesias, an hijay ingkarin Apo Jos an manakhu hana Hudju ja hana uchumna an tatakhu an mamati ay hija. Intulaꞌ na an hi Apo Jos ja pinili na hi Hesus ta ekasaba na hitay Ebanghelyo hana napubli (4:18). Hotti ay tay an libju ja cho-or hana mapfaha an omaꞌ-atan Hesus, ja hana tatakhu an numpfino-ob-on chi mahapor cha, om-omod hachi numpunchokhoh ja hachi nun-ahuꞌlungan hi napukhit an ispiritu, ja hachi tatakhu an khun cha pahigwon.
Cho-or hana istorya an ay tay Luke chi pachakngana ja angkhay an hija hay hato. Chin kantan hachi angher, ja hachi khun mumpahtor an i nannig ay Hesus chin nituꞌkhungana, ja chin nataynan Hesus hichi templo, ja chin inistoryan Hesus an achangjan an takhu ja hi Lazarus, ja chin istoryan chin maphod an takhu an Samaritan ja chin unga an nakak hi pfalay cha ama na.
Hana uchumna an intulaꞌ Luke ay tay an libju ja hini omaꞌ-atan chi kalalag, ja hini Espiritu Santo ja hini an-anla, ja hachi pfinapfai an khun tomolong ay chuy tamun Hesus, ja hini pammakawan Apo Jos hi pfahor, ja hini punhakhanaan chi namati ay ni pumpfangngachan Hesu Kristo.
1
Han intulaꞌ Luke ay Teofilus
1 Apo Teofilus, cho-or hachi nunnomnom an nangtulaꞌ hana naꞌna-at hichin gawwachaan Hesus ay chita-o. 2 Hana uchumna an ninitnud ay Hesus an khun mangi-ali ay ni tukhun Apo Jos, ja impa-innila cha ay chaꞌmi hay hana tinnig cha an en-enat na. 3 Hotti ha-in khu ja enep-ephod u an menahmahan an amin, ja pinanuh u ta itulaꞌ u ay he-a, 4 ti podhoꞌ an annilaom an umannung an amin hana nituchu ay he-a.
Chin nangpa-innilaan chin angher hi pituꞌkhungan John Bautista
5 Hitay an itulaꞌ u ay he-a ja hachi naꞌna-at nete-a chin nun-ap-apugwan Ari Herod ad Judea. Ay chuy an timpo ja gwa han ohan pachi an hi Zekariah an holag pachi Abijah. Ja hi Elisabet an ahagwa na ja oha khu an holag Aaron an pengpenghan chi pachi. 6 Cha tay an hempfalay ja magpong cha hi pannig Apo Jos, ti khun cha unuchon an amin chi urchina. 7 Muti ma-id empfalay cha, ti un mumpfahig hi Elisabet ja nala-ay cha khu an chugwa.
8 Nachakngan chin arkhaw an cha Zekariah chi umuy ad Jerusalem an munserbi ay Apo Jos hichi Templo. 9 Immuy cha ay cha chuy numpun-ibpfa na an papachi ja numbobonot cha nu ngachah ay chicha chi i manorkhan chin insenso hichi Templo, ti hitay chi khun aton chi papachi. Ja hay nabonot ja hi Zekariah.
10 Chin himmigpan Zekariah hichi Templo hi i na panorkhan chin insenso, ja khun mungkalalag hachi tatakhu hichi pfutayna. 11 Unagkhu gwa an khun mapoolan chin insenso ja tinnig Zekariah han angher Apo Jos an timmataꞌchug ay ni nun-appit hi agwan ay chuy altar an penonodnochan chi insenso. 12 Nun-objot ja nang-entata-ot hi Zekariah ay chuy an tinnig na. 13 Ja inalin chuy angher hi, “Achi a toma-ot, Zekariah. Ti tan unaꞌ immali an mangali ay he-a an chengngor Apo Jos chin kalalag mu. Hot magwachaan aju ay Elisabet hi empfalay an lala-e. Ja hay epengachan mu ay ni unga ja hi John. 14 Metoꞌkhong ayya hitay an unga hot munnaud chi pun-an-anlaan ju ja meꞌ-anla khu hana cho-or an tatakhu. 15 Ti ipapfagton Apo Jos hija. Ja magwachaan hija ay ni apfalinan ni Espiritu Santo, anong un hi pihahabpfinana. Ja mahapor an achi khu uminum hi pfajah ja hana uchumna an pfumutong.”
16 Ja inali na khu hi, “Umilog ayya hitay unga ja ituchugwana hana cho-or an tatakhu an holag Israel ta muntutuju cha ja mumpfangngad cha ay Apo Jos. 17 Hijay honakhon Apo Jos an umali an manghakhana hi umaliyan ni Apo. Chin apfalinan ni Espiritu Santo an gawwa ay profeta Elijah ja hijay magwacha khu ay hija. Ja ipanuh na hay hana hen-a-amma ta mun-oh-ohha cha. Ja ituchugwana hana ngumangannu ay Apo Jos ta pomhod hini nomnom cha. Hitay chi atona an manghakhana hana tatakhu ja un umali hini Apo.”
18 Muti inalin Zekariah hi, “Ti ngay panginnilaaꞌ un umannung hitay inalim? Ti tayya an lakajaꞌ ja pfakit hi ahagwaꞌ.” 19 Tempfar na ja inali na hi, “Ha-in hi Gabriel an oha an angher an khun honakhon Apo Jos. Hennakhaꞌ an immali ta ipa-innilaꞌ hitay maphod an inali na hi ma-at ay he-a. 20 Ja khapo ta achim pattiyon hitay inaliꞌ, hot makalud a ja ingkhana chin arkhaw an pituꞌkhungan ni empfalay ju. Ti hitay an inaliꞌ ja ma-at an ma-at ay ni timpo an eneꞌchan Apo Jos hi pa-atana.”
21 Umijahop hachi tatakhu an gawwa hichi pfutayna an khun cha nomnomnomon hi, “Anagkha ta ahop ja achi pfumutay hi Zekariah?” 22 Ja unagkhu pfimmutay ja achi humapit an un khun munhinjar ti nakalud. Ja inannilan hachi tatakhu an gway numpatikhaw ay hija hichi hikhop chi Templo.
23 Nakhibpfoh chin arkhaw an punserbiyan Zekariah hichi Templo ja immanamut. 24 Immuy chi at hichi hi arkhaw ja nunhapfin hi Elisabet an ahagwa na ja nilulu-uꞌ hi lemay pfulan. 25 Ja khun nomnomnomon Elisabet hi, “Maphod ta kina-ahiyanaꞌ ay Apo Jos ta inchat na hitay empfalay u ta achiyaꞌ mahpay mipfapfa-in.”
Chin nangpa-innilaan ni angher hi pituꞌkhungan Hesus
26 Chin me-adchang hi pfulan hi nunhapfinan Elisabet ja hennag Apo Jos hi angher Gabriel an immuy ad Nazaret an provincian chi Galilee. 27 Immuy hi Gabriel han pfalahang an hi Mary an nihahhapit an ahagwaon Josep an oha an holag Ari David. 28 Henongkhop hitay angher chin agawwachaan Mary ja inali na hi, “Mun-an-anla a Mary, ti engkhohkhohan chi-a ay Apo Jos ja hijay gawwacha ay he-a.” 29 Ja temma-ot hi Mary ja khuna nomnomnomon chin inalin chin angher ay hija. 30 Ja inalin khu chin angher hi, “Achi a toma-ot Mary, ti podhon Apo Jos an ekhohkhohan chi-a. 31 Hot munhapfin a ja etoꞌkhong mu han lala-e, ja hay epengachan mu ja hi Hesus. 32 Ja magwachaan hija hi apfalinan, hot allon cha chi hijay Empfalay Apo Jos an Napfagpfagto. Ja ipapfun Apo Jos hija an mun-ari an amat ay apo na an hi Ari David 33 ta hijay mun-ap-apo an amin hay hana holag Israel. Ja hitay an pun-ap-apugwana ja achi mapogpog.” 34 Tempfar Mary ja inali na hi, “Ti aa, muti un chah la-ahnaon nunhapfinaꞌ an un ma-id ahagwaꞌ?” 35 Ja inalin chin angher hi, “Mapfalin an munhapfin a, ti ipa-alin Apo Jos hini Espiritu Santo an gway apfalinana. Hotti metoꞌkhong hitay an unga an ma-id oh-ohha hi pfahor na ja hijay ma-ali hi Empfalay Apo Jos. 36 Ja hi ibpfam khu an hi Elisabet an allon cha an mumpfahig, ja unum chi pfulan hini inhahabpfina an anong un munnaud an pfakit. 37 Ti hi Apo Jos ja gway apfalinana an mangat an amin hi podhona an aton.” 38 Ja inalin Mary hi, “Aa, apfulutoꞌ an ma-at hini penhod Apo Jos an ma-at ay ha-in an pfaar na.” Amat hichi ja nakak chin angher.
Chin i nanggwangalan Mary ay Elisabet
39 Agkhuy napfajag ja immuy hi Mary ay chuy pfuglay an gawwachaan cha Zekariah ad Judea. 40 Immuy hichi pfalay cha ja himmikhop ja inali na ay Elisabet hi, “Tan immaliyaꞌ, ibpfaꞌ.” 41 Ja unot chengngor Elisabet chin inalin Mary ay hija ja enheꞌjad chin unga an inhahabpfina. Nagwachaan hi Elisabet ay ni apfalinan ni Espiritu Santo 42 ja iniꞌgwap na an nangali hi, “He-a Mary chi akhaꞌkhaja an amin hi pfinapfai! Ja hini unga an inhahabpfin mu ja omepa-anla ay Apo Jos! 43 Anagkha agkhu niꞌ ta ha-in an nababa an takhu chi egwangar mu Mary, an un he-a chi nihahabpfinan ni Apo ta-o? 44 Ja tan un u agkhu chengngor hini inalim ay ha-in ja enheꞌjad tay unga an inhahabpfin u khapo hi an-anla na. 45 Mun-an-anla a, ti namati a an ma-at hini inalin Apo Jos ay he-a!”
Chin nungkantaan Mary hi nundayawana ay Apo Jos
46 Ja inalin Mary hi,
“Edaydayaw u hi Apo Jos,
47 ja mun-an-anlaaꞌ ta tinakhuwaꞌ ay hija.
48 Ti unaꞌ nababa an takhu an pfaar Apo Jos ja agkhujaꞌ agkhu niꞌ nalichuwan ay hija.
Mete-a ad ugwani ja hay allon chi tatakhu ja ha-in chi akhaꞌkhaja,
49 khapo ay tay maphod an enat Apo Jos ay ha-in,
ti napfagto ja nasantuwan hija!
50 Ti khuna ipa-ipatikhaw chi nignikha na hana tatakhu an umunud ay hija,
nete-a chin hophopapna ja ingkhana ad ugwani.
51 Impatikhaw Apo Jos hini apfalinana an mamaꞌ-i hi napukhit an nomnom hana mumpa-akhaja.
52 Nunlo-eh na hana uchumna an napfagto an ap-apo
ja empapfagto na hana nababa an tatakhu.
53 Penangana hana munhenaang hi maphod hi anun,
ja penakak na hana achangjan an nangew-egwayya cha.
54-55 Ja tinulungan chita-o an holag Israel an pfaar na, ti hijah nuy chin inali na chin a-apo ta-o.
Ja nenomnom na an nignikhaon hi Abraham, ja an amin hana holag na hi ma-id chi pogpog na!”
56 Ja niꞌhihidchi hi Mary ay Elisabet hi toloh pfulan ja unot umanamut.
Chin nituꞌkhungan John Bautista
57 Nachakngan chin arkhaw an tumuꞌkhungan Elisabet ja entoꞌkhong na han lala-e. 58 Unot chengngor hachi hahakhokhong na ja hachi a-akhi na hini otong an nignikhan Apo Jos ay Elisabet ja neꞌ-an-anla cha an amin. 59 Gwa an gwaloh arkhaw chin unga ja immuy hachi mungkugit ja kinugit cha. Ja podhon cha an hi Zekariah chi epengachan cha ta pfunatona hi ama na. 60 Muti inalin Elisabet hi, “Pfu-un ta hi John chi epengachan ta-o ay hija.” 61 Ja inali cha hi, “Ti aa, muti un chah gway a-ammod ju hi nangngachan hi John?” 62 Ja inhinjar cha ay Zekariah ta annilaon cha nu ngay podhona hi epengachan. 63 Inhinjar Zekariah ta ichat cha hay puntula-ana. Ja nanor cha an amin hi nangtula-ana an hini ngachan chuy unga ja hi John. 64 Ja un gwot ay chuy ja pfimmutay chin hapit Zekariah ja khuna edaydayaw hi Apo Jos.
65 Ja an amin hachi hahakhokhong cha ja narmu chin ta-ot cha ay Apo Jos khapo hay hato an na-at. Ja nunchongor hitay an amin hachi apfuglapfuglay ad Judea. 66 An amin hachi nangngor ja khun cha nomnomnomon hi, “Ngay nin amatan tay an unga hi un umilog?”
Chin impadtun Zekariah
67 Nagwachaan hi Zekariah ay ni apfalinan ni Espiritu Santo ja numpadtu an inali na hi,
68 “Edaydayaw ta-o hi Apo Jos an Apo ta-o an holag Israel.
Ti tinulungana hana tatakhu na ja hennag na hay Manugwar hi pfahor cha
69 an narpu ay ni holag Ari David an pfaar na,
ja gway apfalinana an manakhu ay chita-o.
70 Hija chin impa-innilan chin nasantuwan an profeta an inalin Apo Jos hi
71 haniyan chita-o hay hana pfuhur ta-o
ja hana humihigkha ay chita-o.
72 Ja ipa-annung na khu chin inali na chin a-ammod ta-o an nignikhaona chicha
ja achi na alichuwan chin napfalor an neꞌtobpfalana ay chicha.
73 Ja ingkarin Apo Jos ay Abraham an apo ta-o
74 an haniyan chita-o hana pfuhur ta-o
ta ma-id i ta-o tomaꞌtan an umunud ay Apo Jos,
75 ta magpong ja najusan hini aton ta-o an munserbi ay hija ingkhana hi apogpokhan chi piꞌtakhuwan.”
76 Ja inalin khu Zekariah hi,
“He-a hiton empfalay u chi ma-ali hi profetan tay Numpfagto an Jos.
He-a chi mangpangpangullu ja un umali hini Apo ta im ipa-innila hana tatakhu ta munhakhana cha.
77 Ja ipa-innilam khu an pakawanon Apo Jos hana pfahor cha hot miꞌtakhu cha.
78-79 Ti na-anuh hi Apo Jos ja ma-id pogpog ni nignikha na.
Hot gwa han ipa-ali na an marpu ad langit an manenakhan ay chita-o an nun-aherngan an neꞌcha hi patoy.
Ja edchong chita-o ay ni malenong an piꞌtakhuwan.”
80 Gwa an khun omer-ellog hi John ja khun omor-ortong chin nomnom na. Ja i nun-ohha han lota an ma-id chi nunheto ingkhanah chin arkhaw an pumpatikhagwana ja pangte-aana an panuchugwan hachi holag Israel.