6
Hay Aat nan Tinapay an Umidat hi Pi'taguan ay Apo Dios* Mid mapto' ya na'at hidin 29 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nipaligligatan Jesus.
Hay Nangipado"olan Jesus hinan Ma'an ta Mangan nan Lemay Libun Tatagu
(Mat. 14:13-21; Mk. 6:30-44; Lk. 9:10-17)
Unat goh nalpah hana ya numbangngad amih nan dammangna an alyondan Lobong an Galilee an mungngadan goh hi Lobong an Tiberias. Hay oha goh hi ngadana ya Lobong an Gennesaret (Lk. 5:1). Ya do'olday tatagun nangunud ay da'min da Jesus ti tinnigday ina'inatnan umipanoh'a ti nun'ipa'adaognay numpundogoh. Ya nunti'id amin da Jesus hinan duntug, ya ni'yibun ay da'min intudtuduwana. Ya na'uy an madatngan di gotad nan Hudyuh nan Punnomnomandah Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tatagu.
Ya unat goh nun'am'amang amin da Jesus ya tinnigmiy do'ol an tatagun umuy hi wadanda, at inalinan Philip di, “Hay pangngalan tu'u nin hi mun'olog hi ipa'an tu'uh nan tatagu?” Mu inilan Jesus di atona, mu unna hangpaan hi Philip ta innilaonay un way pangulugna.
Ya tembal Philip an inalinay, “Mu uya'ada dih tatagu, at ta"on un ahan ila'uy ginahut hi pihhuh tinapay ta hini"itangon an iwanah at adi damdama umanay!”
Ya tembal goh nan ohan da'min intudtuduwan Jesus an hi Andrew an agin Simon Peter an inalinan hiyay, “Wah tu han ung'ungngan lala'in nitnud hinan tatagu, ya numbabalun hi lemay tinapay ya duway ekan. Mu undan umanay an ten do'olday tatagu?”
10 Ya inalin Jesus di, “Alyonyuh nan tatagu ta umbunda.” At numpangubun nan tataguh nan mahinolo'. Ya hay uyap nan linala'in numpangabun ya umuy hi lemay libu, mu agguy ni'yuyap nan ung'ungungnga ya nan binabai. Bahaom nan footnote di Mat. 14:21 ta innilaom di dalatna ta agguy ni'yuyap nan udum ay dida. 11 Ya innalna din tinapay, ya nunyaman ay Apo Dios, ya indatnan da'min intudtuduwana ta impiyapongmih nan tatagun inumbun. Ya umat goh hinay inatnah din ekan, at nanganda ta nangamung unda nabhug. 12 Ya unat goh nabhugda din tatagu ya inalinan da'miy, “Amungonyun amin nan na'angang ta mi'id di mitapal.” 13 At hay inamungmin amin ya himpulu ta han duway napnuh bahkit an nalpuh din leman tinapay.
14 Ya unat goh tinnig nan tataguy inatnan umipanoh'a ya inaliday, “Hiyah te nin di Propetan hennag Apo Dios an umalih tun luta!”§ Deut. 18:14-19. 15 Ya inilan Jesus di ninomnom nan tatagu ti pohdonda Hiyan piliton ta Hiyay alida, at tinaynana dida ta immuy hinan udumnan duntug ta mun'oh'ohha.
Hay Nanalanan Jesus hinan Tu'yap di Danum
(Mat. 14:22-33; Mk. 6:45-52)
16 Unat goh wan mun'a'ahdom ya nundadyu amin intudtuduwan Jesus ta immuy amih nan way lobong, 17 ya nunlugan amih din bangka ta umuy amih nan dammangnan miyuy ad Capernaum. Ya unat goh nahdom ya agguy immalih Jesus an ni'lugan ay da'mi. 18 Ya la'tot ya waday o"ongol hi dalluyun ti imbibi'ahnan tumuyutuyup. 19 Ya unat goh linauhanmiy lema nin di kilomitlu ya inamangmih Jesus an mundaldallanan hinan tu'yap di danum an umali hi wadanmi, at nunheglay ta'otmi ti agguymi inilah un Hiya. 20 Mu inalin Jesus ay da'miy, “Adi ayu tuma'ot ti Ha"in!” 21 At mun'am'amlong amih immalian Jesus ay da'mi, at ni'luganonmi Hiya. Ya himbumagga ya immatam amih nan pingit di lobong hinan umayanmi.
Hay Nanganapan nan Tatagun Jesus
22 Inilan nan tatagu an nunlugan amih nan bangkami ta nakak ami, mu agguy ni'lugan hi Jesus. Ya unat goh nabiggat ya na'amung din do'ol an tatagu, 23 ya wada goh di udumnan bangkan nalpud Tiberias, ya dimma'al nan tataguh dih nan neheggon hinan lugal hidin nunyamanan Jesus ay Apo Dios hinan tinapay ya din nanganan nan lemay libu ta hodondah Jesus. 24 Mu unat goh tinnigdan mi'id hi Jesus ya mid amin intudtuduwana ya ni'lugandan den bangka ta umuydad Capernaum an manganap ay Hiya.
Nan Tinapay an Dumalat hi Anahamad di Ataguan
25 Unat goh inah'upan din tataguh Jesus hinan dammangna ya inalidan Hiyay, “Apu, anuud di dimmatnganyuh tu?”
26 Ya inalin Jesus ay diday, “Immannung heten alyo' ti bo'on nan tinnigyun ina'inat'un umipanoh'ay panganapanyun Ha"in ti nan tinapay an inanyu ta nangamung un ayu nabhug. 27 Mu hay maphod hi atonyu ya bo'on hay ononyuy nomnomonyu ti mapogpog hi awni, mu hay nomnomonyu ya nan ma'an an adi mapogpog an hiyay dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios hi mid pogpogna. Ya Ha"in an Imbaluy di Taguy mangidat enen ma'an ti hiyah ne indat Apo Dios hi biyang'u.”
28 Ya inalidan Hiyay, “Hay atonmi mah ta way atonmin mangat hi pohdon Apo Dios?”
29 Ya tembal Jesus an inalinay, “Hay pohdon Apo Dios hi atonyu ya kulugona' an hennagna.”
30 Ya inalida goh ay Hiyay, “Akkay mah atom di ohah adi olog di tagun mangat ta tigonmi ta way atonmin mangulug ay He"a? 31 Ti hay nunle'le'dan din o'ommod tu'uh din penghanah nan mapulun ya ina'inanda din ma'an an nalpud abuniyan ti hiyah ne inalin din impitudo' Apo Dios an inalinay,
Indat Moses di ma'an an nalpud abuniyan ta hiyay inanda.”* Ex. 16:4; Psa. 78:24. Hay kinulug nan do'ol an Hudyu ya ipado'ol nan Alin Pento' Apo Dios nan manna ta onondah abigabigat. Mu ta"on un impado'ol Jesus nan tinapay mu un 5,000 an linala'iy nangan, ya namenghan din na'atana ya anggay, mu hi Moses ya hiyay dimmalat hi nangipado"olanah mannah ohay nasyon, ya ina'inatnah abigabigat hi 40 an tawon.
32 Ya inalin Jesus ay diday, “Immanung heten alyo' ti hi Moses di dimmalat hi nidatan di inandah nan mapulun, mu bo'on hiyay dumalat hi idatan nan nahamad an ma'an ay da'yu ti hiyah ne idat Aman da'yu. 33 Ti nan tinapay an idat Apo Dios ya hay malpud abuniyan an hiyay dumalat hi ataguan hi nahamad.”
34 Ya inalidan Hiyay, “Apu, henen inalim an tinapay ya gunmu ni' idat ay da'mi!”
35 Ya inalin Jesus di, “Ha"in di ay tinapay an dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios hi mid pogpogna. Ad Bethlehem di babluy hi nitungawan Jesus, ya hay pohdon nen ngadan an ibaga ya babluy an awadan nan ma'an. Ti nan tagun mangabulut ay Ha"in ya mipalenggopdah mid pogpogna an paddungnay adida ipidpidwan mahinaangan ya ma'uwaw. 36 Hidin hopapna ya inali' ay da'yuy, Ta"on unyu gun tigon nan ato'ato' ya adia' damdama kulugon. 37 Mu nan tatagun pento' Apo Dios hi kumulug ay Ha"in ya makulug an pohdondan middum ay Ha"in. Ya an amin nan mamhod an middum ay Ha"in ya abuluto' dida 38 ti bo'on hay pangata' hinan pohdo' di nakaka' ad abuniyan, mu immalia' hitun luta ta nan pohdon nan nannag ay Ha"in di hiyay ato'. 39 Ti hay pohdon nan nannag ay Ha"in hi ato' ya ta ipapto"u nan tatagun impiddumnan Ha"in, ya mahua' didan amin hi awnih din angunuhna ta mid ah ohan didah milahhin ay Apo Dios. 40 Ti hay pohdon Ama ya ta an amin nan tatagun nanginnilah aat'u ta kulugona' ya diday mi'tagun Apo Dios hi mid pogpogna. At mahua' didah din angunuhna.”
41 Ya immulu'ulu' nan Hudyun Jesus ti nan nangalyanah un Hiyay nahamad an ay tinapay an nalpud abuniyan an immalih tun luta. 42 Ya inaliday, “Undan bo'on Hiyah neh Jesus an imbaluy Joseph? Inilamiy o'ommodna, ya anaad ta alyonah un nalpud abuniyan?”
43 Ya inalin Jesus ay diday, “Idinongyun umulu'ulu' ay Ha"in 44 ti mi'id di olog di tagun mangulug ay Ha"in ti mahapul an hi Amay mangal'alu' ay dida ta way atondan kumulug ay Ha"in an hennagna. Ya kumulugda ay ya mahua' didah din angunuhna. 45 Ti hay intudo' din ohan propeta ya inalinay,
Hi Apo Dios di mangituduh aton an amin di tatagu.§ Isa. 54:13.
At an amin di manginnilah itudun Ama ta kulugonda at diday mangulug ay Ha"in. 46 Mu mi'id ah nannig ay Ama an anggay Ha"in an nalpuh wadanay nannig ay Hiya.
47 Immannung heten alyo' ti nan mangulug ay Ha"in ya mi'tagudan Apo Dios hi mid pogpogna. 48 Ya Ha"in di nahamad an ay tinapay ti Ha"in dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios. 49 Ti din o'ommod tu'uh din penghanan nunle'le'od hinan mapulun ya inanday ma'an an nalpud abuniyan, mu natoyda damdama. 50 Mu nan inali' an nahamad an tinapay an nalpud abuniyan ya nan tatagun mangan ene ya mi'tagudan Apo Dios hi mid pogpogna. 51 Ya Ha"in henen nahamad an ay tinapay an nalpud abuniyan an dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios hi mid pogpogna. At nan mangan enen tinapay ya mi'tagun Apo Dios hi mid pogpogna. Ti henen tinapay an idat'u ya hiyah ne nan odol'u ta way aton di tatagun mi'tagun Apo Dios hi munnononnong.”
52 Ya nunhohongngel din Hudyun de han inalin Jesus an inaliday, “Hay aton te udot han tagun mangidat hi odolna ta onon tu'u?”
53 Ya inalin Jesus di, “Immannung ti adiyu ay onon heten odol'u ya inumon di dala' an Imbaluy di Tagu ya adi ayu ahan mi'tagun Apo Dios hi munnononnong. 54 Mu nan paddungnay mangan hi odol'u ya manginum hi dala' ya diday mi'tagun Apo Dios hi mid pogpogna. Ya mahua' goh didah din angunuhna. 55 Ti nan odol'uy hiyay nahamad an ay ma'an, ya nan dala' di nahamad an paddungnay inumon, ti hiyah ne mamaliw hi tagu. 56 Ti nan paddungnay mangan hi odol'u ya manginum hi dala' ya hiyay nun'immapit ay Ha"in, ya Ha"in goh di nun'immapit ay hiya. 57 Ya hi Aman alpuwan di nahamad an ataguan di nannag ay Ha"in, at hiyaat un nahamad di atagua'. At hiyanan wa ay di paddungnay mangan eten odol'u ya nahamad di ataguanda, at mi'taguda goh ay Apo Dios hi mid pogpogna ti Ha"in dumalat. 58 Ya henen inali' an nahamad an tinapay ya Ha"in an nalpud abuniyan. Ya agguya' nipaddung hidin ma'an an nalpud abuniyan an inan din o'ommod tu'uh penghana, at natoyda ti agguy nipaddung di aatnan nen inali' an nahamad an ma'an. Mu nan paddungnay mangan enen inali' ya mi'tagudan Apo Dios hi mid pogpogna.”
59 Hiyatuy intudun Jesus hinan himba'an di Hudyud Capernaum.
Nan Inulgud Jesus an Dumalat hi Pi'taguan ay Apo Dios
60 Unat goh dengngol nan nitnud ay da'min da Jesus nan inulgudna ya do'olday agguy namhod, at inaliday, “Henen ituduna ya mipoleto' hi ingah pangngolan! Undan way mamhod hi mangngol hinan umat hina?”
61 Ya i'innilan Jesus an umulu'ulu' nan udumnan nitnud ay Hiya, at inalinan diday, “Undan nipoleto' hi ingayuh nen inali'? 62 Mu adiyu ay pohdon ya gulat ta tigona' an Imbaluy di Taguh pumbangngada' hi nalpuwa' an ad abuniyan at hay nomnomonyu nin mah hi aat'u? 63 Nan Na'abuniyanan an Lennaway dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios, mu nan wah tun luta ya bo'on hiyay aptan hi pi'taguan ay Hiya. Din inulgud'un da'yu ya nalpuh nan Na'abuniyanan an Lennawa, at hiyay dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios. 64 Mu waday udumnan da'yu damdaman adi kumulug ay Ha"in.” Ya manu ay inalin Jesus hene ti ta"on hidin hopapna ya i'innilana nan adi mangulug ay Hiya ya nan mangitudun Hiya ta dapoponda.
65 Ya inalin goh Jesus ay diday, “Waday udumnan da'yun adi kumulug at hiyah ne dumalat hi nangalya' hi, Mid olog di tatagun mangulug ay Ha"in ti mahapul an badangan Ama dida ta idatnay abalinandan kumulug.”
66 Ya unat goh dengngol din ninitnud ay da'min da Jesus din nanudtuduna ya agguyda mahkay nitnitnud ay da'mi. 67 Ya inalin Jesus ay da'min himpulu ta duwan intudtuduwanay, “Akkay pohdonyu goh an mi'yakak?”
68 Ya tembal Simon Peter an inalinay, “Undan way udumnah makulug hi unudonmi? Ti anggay He"ah mangituduh dumalat hi pi'taguan ay Apo Dios hi mid pogpogna! 69 At kulugonmi mahkay ti inilamin He"a nan na'ahhamad di ugalinan Pento' Apo Dios hi mumpapto'!”
70 Ya tembal goh Jesus an inalinay, “Ha"in di namilin da'yun himpulu ta duwa, mu waday ohan da'yu an na"appuhiy nomnomna an umat hinan diyablu!” 71 Hi Judas an imbaluy Simon Iscariot* Hay pohdonan ibaga ya nan lala'in nalpud Kerioth, ya ad Kerioth di ohan babluy hinan Provinciad Judea (Josh. 15:25). Mid mapto' ya anggay hi Judas di taga Judea hinan intudtuduwan Jesus ti nan na'angang ya hay nalpuh nan Provinciad Galilee. henen inalina ti hi Judas di mangitudun Hiya ta dapoponda an ta"on un hiyay ohan da'min himpulu ta duwan intudtuduwana.

*^ Mid mapto' ya na'at hidin 29 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nipaligligatan Jesus.

6:1 Hay oha goh hi ngadana ya Lobong an Gennesaret (Lk. 5:1).

6:10 Bahaom nan footnote di Mat. 14:21 ta innilaom di dalatna ta agguy ni'yuyap nan udum ay dida.

§6:14 Deut. 18:14-19.

*6:31 Ex. 16:4; Psa. 78:24.

6:31 Hay kinulug nan do'ol an Hudyu ya ipado'ol nan Alin Pento' Apo Dios nan manna ta onondah abigabigat. Mu ta"on un impado'ol Jesus nan tinapay mu un 5,000 an linala'iy nangan, ya namenghan din na'atana ya anggay, mu hi Moses ya hiyay dimmalat hi nangipado"olanah mannah ohay nasyon, ya ina'inatnah abigabigat hi 40 an tawon.

6:35 Ad Bethlehem di babluy hi nitungawan Jesus, ya hay pohdon nen ngadan an ibaga ya babluy an awadan nan ma'an.

§6:45 Isa. 54:13.

*6:71 Hay pohdonan ibaga ya nan lala'in nalpud Kerioth, ya ad Kerioth di ohan babluy hinan Provinciad Judea (Josh. 15:25). Mid mapto' ya anggay hi Judas di taga Judea hinan intudtuduwan Jesus ti nan na'angang ya hay nalpuh nan Provinciad Galilee.