2
Nan Nun'anomnoman an Linala'in Numbihhitan Jesus* Mid mapto' ya na'at hidin 4 B.C.
1 Nepto' hi nun'alian Herod† Hay nun'alian Herod an Nidugah ya hidin 37-4 B.C. Hi Herod ya ohah nan holag Esau, at nitulang hinan Hudyu, mu imbilang nan Hudyu hiya an bo'on Hudyu ti Hentil. Atata'ot hiyan ali ti impipatoyna nan ahawana, ya nan tulun imbabaluynan linala'i, ya hi inan ahawana, ya nan lala'in agin ahawana, ya hi ulitaona, ya nan linala'in ung'ungungngad Bethlehem (verse 16). Mu hay amaphodna ya hidin 20 B.C. ya ente"anan nangipipaphod hinan Timplun Apo Dios ad Jerusalem, ya ta"on un natoy hidin 4 B.C. mu ninaynayun di nangipaphodana ta engganah din 64 A.D. hi nangelpahana. di nitungawan Jesus ad Bethlehem‡ Hay pohdon nan ngadan ten higib an ibaga ya babluy an awadan di ma'an. hidih nan Provinciad Judea ya waday linala'ih nanginnilan mangimmatun hinan bittuan.§ Mattig an mid ah itudun nan Biblia an tuludan linala'i. Ya agguy nadnoy hi nitungawan Jesus ya nakakdah nan babluydan buhu'an di algaw ta immuydad Jerusalem. 2 Ya ni'hapitdah din tatagun inaliday, “Goh di wadan ne han pa'ittungaw an mun'alih nan Hudyuh awni? Tinnigmi han bittuan an bimmuhu' hinan buhu'an di algaw hinan babluymi an hiyay nangimmatunanmih nitungawana, at hiyaat un ami immalih tu ta dayawonmi Hiya.”
3 Ya unat goh dengngol nan Alin hi Herod hene han inalin din linala'i ya ma"od'od, ya umat goh hinan tatagud Jerusalem. 4 Ya inayagan Herod an amin din a'ap'apun di papadi ya din muntudtuduh nan Uldinda ta na'amungda, ya inalinan diday, “Hay itungawan nan dedennonyun Hudyun ma'alih Alin Pento' Apo Dios an ap'apuyu?”
5 Ya tembaldan inaliday, “Hidid Judea hinan babluy ad Bethlehem, ti hay intudo' din propeta ya inalinay:
6 Da'yun iBethlehem hinan Provinciad Judea
ya wadan da'yu han ap'apu an na'abbagbagtu ya un an amin nan a'ap'apud Judea.
Ti waday ohan da'yun mumbalin hi mumpapto',
ya Hiyay manalimun hinan tatagu' an i'Israel.”* Mic. 5:2.
7 At inayagan Herod danen nun'anomnoman an linala'in mangili ta mahmahanay anuud di hopap di nipattigan ne han bittuan, mu agguyna impa'innilah nan tataguy nangipa'ayaganan dida. 8 Ya hennagna dida ta umuydad Bethlehem, ya pinadana didan inalinay, “Ihamhamadyun manama' enen ung'ungngan nitungaw, mu adya inah'upanyu ya impaadyu ta umalia' an mi'dayaw.”
9 Ya unat goh dengngoldah nen inalin Herod ya nakakda. Ya hidin nundaldallananda ya tinnigda goh din bittuan an hiyah de goh din bimmuhu' hi buhu'an di algaw an inyun'unnanan umuy ta itudunay owonda. Ya unat goh nitungul hinan wadan de han ung'ungnga ya inta'dogna. 10 At ma"am'amlongda! 11 Ya unat goh himmigupdan de han abung ya tinnigdah de han ung'ungnga ya hi inanan hi Mary. Ya nunhippidan nundayaw ay Hiya, ya inong'alday adaw de han ung'ungnga, ya indatdan Hiya nan balitu', ya incense, ya myrrh.† Hiyah ne nabalul an ma"aphod di hunghungna an nalpuh nan ayiw an mabalin an miyagah.
12 Ya unat goh nolo'da ya nun'enapda, ya pinadanan Apo Dios dida ta adida mumbangngad ay Herod, at hiyanan ene'wadah udum an dalan hidin numbangngadandah babluyda.
Hay Nangilayawan Joseph ay Jesus ta Inyuynad Egypt
13 Unat goh nakak din nun'anomnoman an linala'i ya nolo' hi Joseph, ya nun'enap, ya tinnigna han anghel Apu tu'un inalinay, “Bumangon'a ta ekakmu han ung'ungnga ya hi inana ta lumayaw ayu ta umuy ayud Egypt. Ya mihina ayuh di ta nangamung di alyo' hi akakanyu ti henen ung'ungnga ya ipahama' Herod ta ipapatoyna.”
14 At bimmangon hi Joseph eden labi, ya enekakna daden hin'ina ta immuydad Egypt, 15 at nihihinnadah dih engganay un natoy hi Herod. Heten na'at di nipa'annungan din impitudo' Apo Dios hidin propetan inalinay,
“Ayaga' han Imbaluy'u ta taynanad Egypt.”‡ Hos. 11:1.
Hay Nangipapatayan Herod hinan Ung'ungungngad Bethlehem
16 Unat goh inilan Herod an imbahhaw din mangiliy inalina ya bimmungot. At inyuldina ta patayondan amin di ung'ungungngan linala'id Bethlehem ya nan neheggon an babluy ad Bethlehem an mete"ah di an pa'ittungaw ta nangamung megpong hi duway tawona ti inalin din mangilin hiyay duway tawonah hopap di nannigandah din bittuan.§ Gapu ta it'ittang an babluy ad Bethlehem at manghan nin di napatoy hidi ya hinan neheggon an babluy hidi. 17 Ya heden inat Herod ya hiyay nangipa'annung hidin inalin din propetan hi Jeremiah an inalinay,
18 “Waday madngol hidid Ramah
ti wadaday mango"ongol an umanebel
an nan holag Rachel ti lugwalugwaanda nan imbabaluyda.
Ya lumugwalugwada an adida ma'al'alu'
ti natoydan amin din imbabaluyda.”* Jer. 31:15 (bahaom goh nan duwan footnotes ten verse).
Hay Numbangngadan da Joseph an Nalpud Egypt† Mid mapto' ya na'at hidin 3 unu 2 B.C.
(Lk. 2:39-40)
19 Unat goh nalpah an natoy hi Herod ya nun'enap goh hi Joseph hidid Egypt, ya tinnigna han anghel Apu tu'un 20 inalinay, “Bumangon'a ta ekakmu han ung'ungnga ya hi inana ta mumbangngad ayud Israel ti nun'atoy din nangalih mamatoy enen ung'ungnga.” 21 At bimmangon hi Joseph, ya enekakna din hin'ina ta numbangngaddad Israel.
22 Ya unat goh dimmatongdad Israel ya dengngol Joseph an nipallog hi Archelaus‡ Hay nun'aliana ya hidin 4 B.C. hi engganah din 6 A.D., ya impapto'nay duwan provincia an ad Judea ya ad Samaria. Ya gapu ta nidugah an atata'ot nan nun'aliana at inaanda hiyah din 6 A.D. ay amanan hi Herod ta hiyay nun'ali goh hinan Provinciad Judea, at tuma'ot hi Joseph an mihinah di. Ya nun'enap goh, ya pinadanan Apo Dios, at immuydah nan Provinciad Galilee. 23 Ya immuyda nunhituh nan babluy an ngadanay Nazareth.§ Hay pohdonan ibaga ya hapang. Ya heden inatday nangipa'annung hidin inalin han propetah din penghanan inalinay Hiya ya ma'alih nan ay hapang.* Isa. 11:1; Jer. 23:5; 33:15.
*^ Mid mapto' ya na'at hidin 4 B.C.
†2:1 Hay nun'alian Herod an Nidugah ya hidin 37-4 B.C. Hi Herod ya ohah nan holag Esau, at nitulang hinan Hudyu, mu imbilang nan Hudyu hiya an bo'on Hudyu ti Hentil. Atata'ot hiyan ali ti impipatoyna nan ahawana, ya nan tulun imbabaluynan linala'i, ya hi inan ahawana, ya nan lala'in agin ahawana, ya hi ulitaona, ya nan linala'in ung'ungungngad Bethlehem (verse 16). Mu hay amaphodna ya hidin 20 B.C. ya ente"anan nangipipaphod hinan Timplun Apo Dios ad Jerusalem, ya ta"on un natoy hidin 4 B.C. mu ninaynayun di nangipaphodana ta engganah din 64 A.D. hi nangelpahana.
‡2:1 Hay pohdon nan ngadan ten higib an ibaga ya babluy an awadan di ma'an.
§2:1 Mattig an mid ah itudun nan Biblia an tuludan linala'i.
*2:6 Mic. 5:2.
†2:11 Hiyah ne nabalul an ma"aphod di hunghungna an nalpuh nan ayiw an mabalin an miyagah.
‡2:15 Hos. 11:1.
§2:16 Gapu ta it'ittang an babluy ad Bethlehem at manghan nin di napatoy hidi ya hinan neheggon an babluy hidi.
*2:18 Jer. 31:15 (bahaom goh nan duwan footnotes ten verse).
†2:18 Mid mapto' ya na'at hidin 3 unu 2 B.C.
‡2:22 Hay nun'aliana ya hidin 4 B.C. hi engganah din 6 A.D., ya impapto'nay duwan provincia an ad Judea ya ad Samaria. Ya gapu ta nidugah an atata'ot nan nun'aliana at inaanda hiyah din 6 A.D.
§2:23 Hay pohdonan ibaga ya hapang.
*2:23 Isa. 11:1; Jer. 23:5; 33:15.