No Somarono A Libro Dan Ar-āri
No Pakatonngan so Paytābwan no Nya Libro
No nya libro, ki katongtong no pakasaritāan dan ar-āri no dadwa a pagāryan dan Israelita do pandan no libro a Manōma a Ar-āri. No pagāryan no Israel, ki siraw asa poho a trībo do ammyānan. No pagāryan no Joda, ki myan do abagātan, kan mairāman iyaw trībo no Benhamin. Do pandan no libro a Manōma a Ar-āri, si Jehosapat iyaw no āri do Joda. As no āri no Israel, ki si Ahasyas.
Maparin a paycharwahen no nya libro do dadwa partis. No dāmo, ki iyaw pakasaritāan dan dadwa a pagāryan a mangrogi do pandan no byay ni Āri Ahasyas do Samarya kan katongtong no kapagāri ni Jehosapat do Joda. Myan katongtong dan ar-āri no dadwa a pagāryan manda do nakaraot dan taga Assirya do pagāryan no Israel. Do dāwri, inaakaw da saw tawotawo do pagāryan a Israel, kan inyangay da sa a nabahod do Assirya (17:3-6).
No somarono a partis, ki iyaw pakasaritāan no pagāryan no Joda a mangrogi do kasday no pagāryan a Israel manda do kangay ni Āri Nebokadnessar yapo do Babilonya (586 B.C.). Nangay ni Nebokadnessar a nanglakob kan nangrārayaw so Jerosalem. No pandan no libro, ki ibahey a maynamot do Gedalyas a gobirnador do Joda a pinatnek dan taga Babilonya. Ibahey na paw dāmag do kakaro ni Āri Jehoyachin a āri no Joda a yapo do bahodan do Babilonya.
Siraw nyaya didigra, ki naparin sa maynamot ta no kāro dan ar-āri, ki marahet. Napawnot da saw tawotawo no Israel a naygatos. Aran komwan, tinoboy ni ĀPO propīta na saw a ballaāgan da saw ar-āri kan tawotawo. Alit na, nanganohed saba. Basbāli a nagdaydāyaw sa siras abos sinpaspangan a didyosen. Dawa, pinalobōsan ni ĀPO a naābak saw tawotawo do Israel kan Joda dyirad kabōsor da sa. No nakarārayaw no Jerosalem kan iyaw nakaakaw a nabahod dan āro a tawotawo no Joda, ki iyaw asa kasisitāan a naparin do kapagbāliw no pakasaritāan dan Israelita. As no kasisitāan a propīta do dya libro, ki si Eliseo a tādi ni propīta Elyas.
No Naychakarwan no Nya Libro
No naycharwa a pagāryan (1:1-17:41)
Iyaw propīta Eliseo (1:1-8:15)
Siraw ar-āri dan Joda kan Israel (8:16-17:4)
No kasday no Samarya (17:5-41)
No pagāryan no Joda (18:1-25:30)
Si Hesekyas a manda do Josyas (18:1-21:26)
No kapagāri ni Josyas (22:1-23:30)
Siraw nanawdyi a ar-āri no Joda (23:31-24:20)
No kasday no Jerosalem (25:1-30)
2 Ar-āri
1
No Kaokom ni ĀPO si Ahasyas
1 Do nakatayokaw no nakadiman ni Āri Ahab, nagribīldi saw Moabitaw* 1:1 Inābak sa ni Āri Dabid taga Moabaw do 2 Samwel 8:2. do Israel.
2 Do asa karaw, nasday si Āri Ahasyas† 1:2 Si Ahasyas, ki pōtot ni Āri Ahab. 1 Ār. 22:51 a gominchin do napotot saw a rihas do mamantohosaw a kwarto na do Samarya, kan taywara a nabigaran inawan naw. Dawa, binata na dyirad tinoboy naw a kāna, “Mangay kamo kan mangyahes di Baal-sebab a dyos do Ekron,‡ 1:2 Ekron, ki iyaw kaaam-myānan dyirad dadimaw a rarakoh a syodad dan Pilisteo, kan 65 kilomitro do abagātan a laōden no Samarya. No chakey na batahen “Baal,” ki “āpo.” Nyaw tawag mana ngaran no katotohosan a dyos dan Kananeo a tawo. Kāda idi, myan bōkod na a Baal. No chakey na batahen “Baal-sebab,” ki “āpo dan goyong”. No naytolas, ki binalīwan naw oyod a ngaran a “Baal-sebwi” (āpo a prinsipi) tan oyawen na. an arā ko pa mapyan do dyaya disgrasya ko.”
3 Ki binata no anghilaw ni ĀPO di Elyas a Tisbita a kāna, “Somonget ka kan machibayat ka dyirad tinoboy saw no āryaw do Samarya, kan yahes mo dyira a kon mo, ‘Maynamotori ta abaw Dyos do Israel, ta dawa mangay kamo a mangyahes di Beel-sebab a dyos do Ekron?’ 4 Dawa, ibahey mo do āryaw a nyayaw bata ni ĀPO: ‘Makagchin kabanchi do katri a naypoktadan mo. Syirto a madiman kanchi!’ ” Sinpangan na komnaro si Elyas.
5 Do nakapaybidi daranaw no natoboy saw do āryaw, inyahes no āryaw dyira a kāna, “Āngo ta naybidi kamo?”
6 Initbay da a kon da, “Myanaw mahakay a nangbayat dyamen, kan binata naw dyamen a kāna, ‘Maybidi kamo do āryaw a nanoboy dyinyo kan, ibahey nyo dya a kon nyo, “Nyayaw bata ni ĀPO: Maynamotori ta abaw Dyos do Israel, ta dawa manoboy ka siras mangay a mangyahes di Baal-sebab a dyos do Ekron? Dawa, makagchin kabanchi do katri a naypoktadan mo. Masyirto a madiman kanchi!” ’ ”
7 Inyahes dyira no āryaw a kāna, “Āngo klāsi na a tawo no nyaya a nangay a nachibayat dyinyo kan inbahey na dyinyo komwan?”
8 Tominbay sa a kon da, “Iyaw, ki tawowaw a naylaylay so maboboh kan nagbarīkis so lālat do katinghan naw.”
Binata no āryaw a kāna, “Ay, iyaw nawri si Elyas a Tisbita.”
9 Sinpangan na, nanoboy so asa kapitan magrāman dadima saw a poho a mahahakay a mangay a manghap si Elyas. Nangay kapitanaw do yananaw ni Elyas a myan a maydisna do totok naw no asa paytokonan, kan binata na dya a kāna, “Imom tawo no Dyos, binataw no āryaw a ‘Mosok ka kono.’ ”
10 Tinbay ni Elyas kapitanaw a kāna, “An tawo ako no Dyos, gomchin pakono apoy a yapo do hanyit tan ronōten naymo kan siraw dadima saya poho a tawo mo!” Do dāwri, nasday apoyaw a yapo do hanyit kan rinōnot naw kapitanaw kan siraw tawo naw.
11 Maynamot do dyaya, nanoboy dana di Elyas iyaw āryaw so matarek a kapitan a magrāman dadima saw a poho a tawo na. Nangay sa kan binata no kapitanaw di Elyas a kāna, “Imom tawo no Dyos, nyayaw bata no āryaw a kāna, ‘Mosok ka a sigīda!’ ”
12 Initbay ni Elyas a kāna, “An tawo ako no Dyos, gomchin pakono apoy a yapo do hanyit tan ronōten naymo kan siraw dadima saya poho a tawo mo!” Do dāwri, nasday apoy a yapo do Dyos do hanyit, kan rinōnot naw kapitanaw kan siraw tawo naw.
13 Dawa, nanoboy āryaw so chatatdo na a kapitan a magrāman dadima saw a poho a tawo na. Iyaw nya maichatatdo a kapitan, ki nangay a naydogod do salapenaw ni Elyas. Nachikakaāsi dya a kāna, “Imom tawo no Dyos, chāsi mo paw byay ko kan byay dan nya saya a dadima poho a pachirawatan mo! 14 Oyod a nasday apoy a yapo do hanyit, kan rinōnot na saw nanōmaw a dadwa a kakapitan kan tabo tawo da saw. Ki sichangori chāsi mo paw byay ko!”
15 Binata no anghilaw ni ĀPO di Elyas a kāna, “Machosok ka dya. Chamo mwaba iya.” Dawa, naychakatkat si Elyas a nachosok dya a nangay do āryaw.
16 Binata ni Elyas do āryaw a kāna, “Nyayaw bata ni ĀPO: Maynamotori ta abaw Dyos do Israel a panahsan mo, ta dawa nanoboy ka so mangay a mangyahes di Beel-sebab a dyos do Ekron? Maynamot ta pinarin mo nyaya, makagchin ka pabanchi a polos do katri a naypoktadan mo. Masyirto a madiman kanchi!” 17 Dawa, nadiman sigon do chirinaw ni ĀPO a inchirin Elyas.
Maynamot ta abaw pōtot a mahakay ni Ahasyas, si Joram a kakteh na iyaw nachitādi dya a āri do chadadwa naw a katawen ni Jehoram a pōtot ni Jehosapat a āri no Joda. 18 Siraw kadwan saw a napariparin do nakapagāri ni Ahasyas, ki naitolas sabawri do librowaw no pakasaritāan dan ar-āri no Israel?
*1:1 1:1 Inābak sa ni Āri Dabid taga Moabaw do 2 Samwel 8:2.
†1:2 1:2 Si Ahasyas, ki pōtot ni Āri Ahab. 1 Ār. 22:51
‡1:2 1:2 Ekron, ki iyaw kaaam-myānan dyirad dadimaw a rarakoh a syodad dan Pilisteo, kan 65 kilomitro do abagātan a laōden no Samarya. No chakey na batahen “Baal,” ki “āpo.” Nyaw tawag mana ngaran no katotohosan a dyos dan Kananeo a tawo. Kāda idi, myan bōkod na a Baal. No chakey na batahen “Baal-sebab,” ki “āpo dan goyong”. No naytolas, ki binalīwan naw oyod a ngaran a “Baal-sebwi” (āpo a prinsipi) tan oyawen na.