1 Ka da-de ne̱, Ye̱so taknu̱ ye̱ m-yoose̱ u̱n sha-mo̱ u̱t-ma. Wu̱ ze̱e̱ru̱ ye̱, “Wu̱ ken ne̱t-wu̱ go̱'e̱ kat-o̱ u̱n anab. Wu̱ rigimsu̱ru̱ o̱ u̱n gagan. Wu̱ hinu̱ru̱ o-kuub remen wu̱ pot ho̱-mo̱ u̱n anab. Wu̱ no̱mu̱ru̱ sak-o̱ m-pipir remen u̱r-'er. Bo̱ wu̱ komse̱ à, wu̱ ya'asu̱ru̱ ya-to̱m ka kat-o̱. Ka da-de ne̱, wu̱ argu̱ru̱ m-neke̱ o̱ ken dak-o̱.* 12:1 Hyen komo: Isha 5:1-2. 2 Da-o̱ anab nense̱ à, wa-o-kat to̱mu̱ru̱ ko-gu̱w-wu̱ u̱n wu̱ be-de u̱n ka ya-to̱m-ye̱, wu̱ deknu̱ wu̱ kwu̱kwu̱r-de u̱n wu̱. 3 Bo̱ ka ko-gu̱w-wu̱ wo̱o̱ne̱ be-de u̱n ya-to̱m à, ye̱ shipu̱ru̱ wu̱. Ye̱ bu'u̱ru̱ wu̱, ye̱ yanu̱ru̱ wu̱. Wu̱ argu̱ru̱ m-ji u̱t-kom m-zar. 4 Ka da-de, wa-o-kat dooru̱ m-to̱m u̱n wu̱ ken ko-gu̱w-wu̱ u̱n ho̱n. Ka ko-gu̱w-wu̱ a do m-to̱m à, ye̱ ce̱ru̱ru̱ wu̱ u̱r-hi. Ye̱ reesu̱ru̱ wu̱ u̱r-ko̱o̱b. 5 Wa-o-kat dooru̱ m-to̱m u̱n wu̱ ken wu̱. Amba ka wu̱ a do m-to̱m à, ye̱ ho̱o̱ru̱ wu̱. Kaane̱ o̱, ye̱ nome̱ ye̱ ken ye̱ de̱e̱n. Ye̱ bu'u̱ru̱ ye̱ ken ye̱, ye̱ homu̱ru̱ ye̱ ken ye̱.

6 “M-mo̱ka ne̱ wa-o-kat taagu̱te̱ wan-to̱m, se̱ wà u̱n wu̱ u̱n ho̱n-de u̱n wu̱, wu̱ wu̱ co̱ne̱ à. Wu̱ ze̱e̱ru̱ u̱n hur-de u̱n wu̱, ‘Kay, ka ya-to̱m-ye̱ ye̱a hyen 'e̱-m wà re.’ Ka da-de ne̱, wu̱ to̱mu̱ru̱ wà u̱n wu̱.

7 “Amba ka ya-to̱m-ye̱ ze̱e̱ru̱ u̱n hi u̱n de u̱n ye̱, ‘Wà-wu̱ u̱n wa-o-kat-wu̱ ka. Haan no̱ a ho no̱ wu̱ remen cim-yo u̱n wu̱ waragté̱ yo ma na.’ 8 Ye̱ shipu̱ wu̱. Ye̱ ho̱o̱ru̱ wu̱. Ye̱ jorbu̱ru̱ u-de u̱n wu̱ pesto-de o-gagan.”

9 Bo̱ Ye̱so komte̱ ye̱ m-ru̱re̱ u̱n ka ma-to̱ à, wu̱ citu̱ru̱ ye̱. Wu̱ ze̱e̱ru̱, “To̱, ¿ya ne̱ wa-o-kat he m-no̱m? Se̱ wu̱ haante̱ wu̱ ho-m ka ya-to̱m-ye̱, wu̱ ya'as ye̱ ken ye̱ ka kat-o̱.” Ye̱so dooru̱ ye̱ m-ru̱re̱ u̱t-ma. Wu̱ ze̱e̱ru̱, 10 “No̱ karantu̱te̱ be-de u̱n Ma-to̱ Shir u̱nze,

12 Bo̱ Ye̱so ru̱ru̱te̱ ye̱ kaane̱ à, se̱k-ye̱ be-de u̱n Yahuda-ne̱ ye̱ napu̱ru̱ u̱nze ye̱ wu̱ tane̱ be-de u̱n ka sha-mo̱ u̱t-ma to̱. Remen kaane̱, ye̱ hoborte̱ o-co̱w ye̱ shipt wu̱. Amba bo̱ ye̱ hyente̱ hun-ne̱ u̱t-mo̱o̱r ne̱ à, gye̱r-o re̱e̱ru̱ ye̱. Ye̱ e̱s wu̱ m-ship á. Ye̱ yagu̱ru̱ wu̱. Ye̱ argu̱ru̱ arag-mo̱ u̱n ye̱.

13 Ka da-de ne̱, ye̱ to̱mu̱ru̱ wu̱ ye̱ ken hun-ne̱ ye̱. Ye̱ ro u̱n hoob-o̱ u̱r-taab remen ye̱ shipt wu̱, be-de u̱n ma-to̱ u̱n wu̱. Parisa-ne̱ ro kon u̱n hun-ne̱ ko-Gwo̱mo Here̱ ne̱. 14 Bo̱ ye̱ wo̱o̱bu̱te̱ à, ye̱ ze̱e̱ru̱ wu̱, “Wa-u̱r-Yoos, te̱ nepste̱ wo̱ wa-o-nip-wu̱ o ro̱. Wo̱ u̱n koos u̱n ne̱t á. Be u̱n du ne̱ yatt-wu̱ jiishe̱ wu̱ ken á. Wo̱ u̱n yoose̱ u̱n hun-ne̱ co̱w-yo Shir o-nip ne̱.” Bo̱ ye̱ nomte̱ u̱t-ma kaane̱ à, ye̱ citu̱ru̱ wu̱. Ye̱ ze̱e̱ru̱, “¿Hond hond o̱ te̱ to̱p ko-Gwo̱mo Sisar hwo̱r-ye̱ u̱n tar? ¿Te̱ to̱p, ko̱ te̱ to̱p á?”

15 Ye̱so ne̱, bo̱ wu̱ nepte̱ she̱pe̱-o̱ u̱n ye̱ à, wu̱ citu̱ru̱ ye̱. Wu̱ ze̱e̱ru̱, “¿Ya u̱n yo ne̱ no̱tte̱ me̱ m-ce̱e̱b? Hantu̱ no̱ me̱ hwo̱r‡ 12:15 u̱t-Girik: denari. u̱m gu̱t.” 16 Ye̱ hantu̱ru̱ wu̱ hwo̱r. Wu̱ ze̱e̱ru̱ ye̱, “¿Ho̱to̱-o wan o̱ ne̱ u̱n jin-u̱r wan ne̱ no̱ hyane̱ káne̱?”

Ye̱ waksu̱ru̱ wu̱. Ye̱ ze̱e̱ru̱, “Ai, ho̱to̱-o ko-Gwo̱mo Sisar o̱. Jin-de u̱n wu̱ de te̱ hyane̱ káne̱.”

17 Bo̱ ye̱ waksu̱te̱ wu̱ kaane̱ à, Ye̱so ze̱e̱ru̱ ye̱, “Ya'as no̱ ko-Gwo̱mo Sisar rii-yo ro̱ yo ma Sisar à. Komo no̱ ya'as Shir rii-yo ro̱ yo Shir à.” Bo̱ ka hun-ne̱ ye̱ ho̱gu̱te̱ káane̱ à, ye̱ hyanu̱ru̱ hyat-to̱ u̱n wu̱ de̱e̱n.

18 Ye̱ ken hun-ne̱ ye̱ ro kon tomso. A ye̱ m-ze̱e̱ Saduki-ne̱. (Ye̱ ro̱ m-ze̱e̱ margan-ne̱ ye̱a ine̱ be-de m-mar á.) Ye̱ haanu̱ru̱ be-u̱r Ye̱so. Ye̱ citu̱ru̱ wu̱.§ 12:18 Hyen komo: Se̱ng 23:8. 19 Ye̱ ze̱e̱ru̱ wu̱, “Wa-u̱r-Yoos o̱, te̱ o-cot ne̱ te̱ cit wo̱. Mosa genu̱tu̱ te̱ ka karamsa-o̱ u̱nze se̱k-wu̱ mere̱, ba ye̱ u̱n mat u̱n ne'a u̱n wu̱, depete̱ heno u̱n wu̱ ge ka ne'a-wu̱, wu̱ metu̱té̱ se̱k-wu̱ yakar.* 12:19 Hyen komo: Kara 25:5. 20 O̱ ken den-o̱, a makt yan-campo̱-ne̱ ne̱n ta'yoor. Mat-de co gaaru̱ ne'a. Ye̱ ro wo̱o̱g kum u̱n yakar á, campo̱ maru̱ru̱. 21 Heno u̱n wu̱ su̱gu̱ru̱ ka ne'a-wu̱. Tomso ne̱, ye̱ kum yakar á, ka heno-o̱ dooru̱ m-mar. Wu̱ do̱nde̱ wu̱ à, ká bo̱-se ne̱ tomso ne̱, ka heno-o̱ dooru̱ m-mar ba u̱n yakar. 22 Har ka ne̱n ta'yoor-ye̱, kap mo̱ u̱n ye̱, ye̱ ga'e̱ ka ne'a-wu̱ à, ye̱ meru̱msu̱ru̱. Be-de u̱n ye̱ yatt-wu̱ kume̱ yakar á. Komo ká ne'a-wu̱ ye̱ ga'e̱ à, wu̱ dooru̱ m-mar. 23 To̱, ho̱-de m-ine̱ mo̱ u̱n margan-ne̱, be-de u̱n ka ne̱n ta'yoor-ye̱, ¿wan wu̱ ne̱ wan ka ne'a gaan wu̱ remen kap mo̱ u̱n ye̱, ye̱ geeste̱ wu̱?”

24 Ye̱so waksu̱ru̱ ye̱, wu̱ ze̱e̱ru̱, “No̱ nap Ma-to̱ Shir á. No̱ napu̱ ne̱ be̱e̱b-de Shir á. 25 Ho̱-de m-ine̱ mo̱ u̱n margan-ne̱ a u̱n ga u̱t-ge á. Hun-ne̱ a warag u̱ntu̱n yan-to̱m-ye̱ Shir n-To̱n shir. 26 U̱rege̱ ne̱ no̱a cit me̱ ma-to̱ u̱n ine̱-mo̱ u̱n margan-ne̱, ¿No̱ we̱t m-karante̱ taku̱rda-o̱ Mosa ge̱ne̱ á? Wu̱ ru̱ru̱ na u̱nze wu̱ ho̱gu̱te̱ co̱r-o̱ Shir n-te̱ yokor-o yar-yo. Shir ze̱e̱g wu̱, ‘Me̱ Shir Ibrahi wu̱ u̱m ro̱. Komo wu̱ ma Ishaku wu̱ u̱m ro̱, kap u̱n Yakubu ne̱.’† 12:26 Hyen komo: Rwu̱u̱ 3:6. 27 Wu̱ ba Shir o̱ u̱n hun-ne̱ margan-ne̱ á, amba Shir o̱ u̱n yan-ho̱o̱g. No̱ ba'asu̱te̱ de̱e̱n.”

28 Wu̱ ken wan-Yoos-de u̱n karamsa-o Mosa wu̱ hyoknu̱ru̱ be-de u̱n ye̱. Wu̱ ho̱gu̱ru̱ ma-u̱t su̱nu̱te̱ Saduki-ne̱. Bo̱ wu̱ ho̱gu̱te̱ Ye̱so shaks ye̱ u̱r-bon ne̱ à, wu̱ citu̱ru̱ Ye̱so. Wu̱ ze̱e̱ru̱, “¿O̱ ke karamsa-o̱ jiishe̱ m-'wo̱ns?”

29 Ye̱so ze̱e̱ru̱ wu̱, “Karamsa-o̱ jiishe̱ m-'wo̱ns à, o̱ ka: ‘Ho̱ge̱ no̱ hun-ne̱ ye̱ u̱n dak-o̱ o-Isra! Yawe Shir na. Gwo̱mo-u̱t ro̱ ko̱n á, se̱ Yawe u̱n ho̱n-de u̱n Wu̱. 30 Was Yawe Shir ru. Was u̱n wu̱ ne̱ u̱n hur-u̱r u̱n du ne̱ kap, u̱n kap o̱ u̱n ho̱o̱g ru ne̱, u̱n kap nap-u̱s ru ne̱, komo u̱n 'wo̱ns-m ru ne̱.’‡ 12:29-30 Hyen komo: Kara 6:4-5. 31 Ho̱ge̱ no̱ karamsa-o ayoore̱-o̱ tomso ne̱, ‘Se̱ no̱ was o̱r no̱ ne̱ m-so̱k ne̱ bo̱ no̱ wasse̱ hi u̱n no̱ à.’§ 12:31 Hyen komo: Rewi 19:18. Yatt karamsa-to̱ jiishe̱ to̱ ka yoor-to̱ m-'wo̱ns á.”

32 Bo̱ ka wan-Yoos-de u̱n karamsa-o Mosa wu̱, ho̱gu̱te̱ shas-o Ye̱so à, wu̱ ze̱e̱ru̱, “Ka o̱, Wa-u̱r-Yoos, o rwo̱ro̱g o-nip. Shir o̱ ro̱ ko-Gwo̱mo na. Gwo̱mo-u̱t ro̱ ko̱n á, se̱ Shir u̱n ho̱n-de u̱n o̱.* 12:32 Hyen komo: Kara 4:35. 33 Depete̱ ne̱t was wu̱ kap u̱n hur-u̱r gaan, u̱n nap-se u̱n wu̱ ne̱ kap komo u̱n 'wo̱ns-mo̱ u̱n wu̱ ne̱ kap, komo wu̱ was u̱n yan-bo̱r-se u̱n wu̱ ne̱ bo̱ wu̱ ro̱ m-was u̱n hi u̱n de u̱n wu̱ à. O̱ aragte̱ kap yar-mo̱ wu̱ ya'ase̱ Shir à u̱n rem-se a tu̱kse̱ ne̱ be-de u̱r-seke̱ à.”† 12:33 Hyen komo: Hose̱ 6:6.

34 Ye̱so napu̱ru̱ ka ne̱t-wu̱ shaks wu̱ u̱s-nap ne̱. Wu̱ ze̱e̱ru̱ wu̱, “Kuks wo̱ hiin o tu̱wu̱t be-de u̱n gwo̱mo-to̱ Shir.” Bo̱ Ye̱so ru̱ru̱tu̱ wu̱ kaane̱ à, yatt-wu̱ kume̱ jaab-o̱ u̱t-me̱n wu̱ cit wu̱ yo ken rii-yo á.‡ 12:28-34 Hyen komo: Ruka 10:25-28.

35 Bo̱ Ye̱so ro u̱r-yoos u̱n Pyo-o̱ Shir à, wu̱ citu̱ru̱ o-cot, “¿Re o̱ yan-Yoos-de o-karamsa zette̱ u̱nze Kiristi, wà Dawuda wu̱? 36  Ku̱kt-o̱ Shir rwo̱'o̱g Dawuda m-ze̱e̱:

Hun-ne̱ de̱e̱n ho̱gu̱te̱ wu̱ zak-o-zak.

38 Bo̱ wu̱ yoose̱ ye̱ à, wu̱ ze̱e̱ru̱, “No̱m no̱ ja u̱n yan-Yoos-de u̱n karamsa-o Mosa ne̱, yan-co̱n-to̱ u̱t-tu̱w u̱n carri-to̱ u̱t-co̱p ne̱, u̱n co̱n-to̱ u̱n gas-de m-se̱e̱b ne̱ be-de u̱t-baab. 39 Ye̱ he u̱n kuke̱-to̱ u̱n yoos u̱n Ma-to̱ Shir, ko̱ o-biki, ye̱ ro̱ u̱n ma'as u̱n hoob-o̱ u̱n de̱e̱g-to̱ u̱r-bon remen ye̱ she'etté̱ she'et-de m-nu̱. 40 Myet u̱n kaane̱ ye̱ ro̱ u̱n ku̱u̱s u̱n saw-to̱ u̱n gwo̱r-ne̱. Ye̱ ro̱ m-she'et de̱e̱n u̱n ko̱n-se Shir remen a zeet ye̱ yan-do̱re̱ u̱n Shir ye̱ hur-u̱r gaan. Ye̱, a he ya-u̱r-ko̱o̱b de jiishe̱ à.”

41 Bo̱ Ye̱so she'ete̱ yow yow be-de a u̱n he̱'e̱dbe̱ m-yar à, wu̱ ma'asu̱ m-gwo̱t u̱n hun-ne̱ de̱e̱n bo̱ ye̱ m-he̱'e̱dbe̱ u̱n hwo̱r à. Ya-o-kwu̱m he̱'e̱dbu̱ru̱ hwo̱r de̱e̱n. 42 Ka da-de, wu̱ ken ko-ko̱o̱b-wu̱ ko-gwo̱r haanu̱ru̱ wu̱ he̱'e̱dbu̱ru̱ ne̱ra u̱t-yoor.

43 Ye̱so agnu̱ru̱ yan-neke̱-mo̱ u̱n wu̱ be-u̱r gaan. Wu̱ ze̱e̱ru̱ ye̱, “Me̱ no̱ m-ru̱re̱ o-nip, ka ko-gwo̱r-wu̱ ko-ko̱o̱b he̱'e̱dbu̱te̱ yo jiishe̱ à n-me̱ u̱n be-de a he̱'e̱dbe̱ m-yar, arge̱ ko̱wan. 44 U̱m ze̱e̱g yo kà remen ye̱ ken ye̱ he̱'e̱dbu̱te̱ hiin be-de u̱n yo ro̱ ye̱ de̱e̱n à be-de u̱n kwu̱m-o̱ u̱n ye̱. Amba wu̱, myet u̱n ko̱o̱b-de u̱n wu̱ ne̱ wu̱ he̱'e̱dbu̱te̱ myet yo ro̱ wu̱ à. Wu̱ ya'aste̱ kap yo wu̱ ro̱tte̱ à.”