1 Ma daba'əkii, Yeesu a maɗə, ca palə aa taŋəgi uunəvə ŋga Galili, waatoo uunəvə ŋga Tibeeriya makə sətə ci ənjə a 'wa uunəvəkii. 2 Daɓaala a dzə də nə'unə tə ci, acii kə nee tii ka sə ŋga hurəshishiitə cii kəya ɗaaɗa, waatoo mbəəɗəpaa də ənji bwanea. 6.2 Mat. 6.25; Yooh. 2.23. 3 Makə mbu'i Yeesu aadəvə, ca ndərəgi aanə ɗaŋgəra, ca ndzaanə dasə davə tii da lyawarənaakii. 6.3 Mat. 5.1; 15.29; Mar. 3.13; 6.46; Luka 22.39. 4 Ma saa'ikii, kə uugi uusəra ŋga *Pasəka mbəshanə, waatoo kumənə ŋga *Yahudiinə. 6.4 2.13. 5 Makə caamə Yeesu, ma ca nee, daɓaala a shi aaɓiikii, ca ləgwa ama Filibusə, “Da dzənaamə ka upaa zəmətə ca zəməma ka patənə ŋga ənjitsa?” 6 Ma bii ci ətsə ha'ə, kaa ca shii təɓətənə tə Filibusə. Acii ma Yeesu, kə shii ci sətə nii kəya ɗa. 7 Əŋki Filibusə ka ci, “Ma sətə ca əhətə tə ənjitsə patə taa gi'u gi'u, ka ɗanə nə kwaɓa ŋga zəməkii palee ka *hwaslə gya'ə bəra'i.” 8 Əndə'i əndə agi lyawarənaakii, waatoo Andərawəsə ndzəkəŋuci Simoonə Piita, a jikəvə ka ci, əŋki ci: * 6.8 Andərawəsə: 1.40; 12.22; Mat. 4.18; Mar. 13.3. 9 “Tə'i uuzənə ganə, tə'i buroodi† 6.9 Ma burooditsa, də əndə'i hi'u uushi ɗii ənji ətə ci ənjə a uuza anə hanyinə ŋga Isərayiila. tufə ba'ə hərəfinə bəra'i aciikii. Amma kə shii nyi, pooshi ka mbu'unə ka ənjitsə patə.” 10 Yoo ma dava, tə'i kuzhinyinə laŋə. Əŋki Yeesu ka lyawarənaakii: “Bamə ka ənji, wa təya ndzaanə.” Wata ənjitə a ndzaanə patə. Kə mbu'i bahə dəbu'u tufə nə ŋguyirənə ahadatii. 11 Wata Yeesu a ŋgərə burooditə, ca kuyirii tə Əntaŋfə, ca ɓaatsəpaa, ənjə a təəkəpaa ka ənjitə dasə dasə gatə. Ha'ə ɗii ci də hərəfinə əsə. Wata təya adə makə sətə mwayi tii. 6.11 21.9,13. 12 Makə agi tii, əburi tii, əŋki ci ka lyawarənaakii, “Tsəkətəmə ətsə mbaaɗaanə patə, acii gaama saawee ka zəma.” 13 Wata təya tsəkətə patə, təya naanagi ɗəvə pu'u aji bəra'i də ətə mbəɗaanə ama burooditə tufə ətə agi ənja.

14 Makə nee ənjitə davə ka sə ŋga hurəshishiitə ɗii Yeesu, əŋki tii: “Ma əndətsa, ci nə anabitə bii ənji na shi aasəkə duuniya.” 6.14 Dzək. 18.15,18; Yooh. 1.21; 2.11; 5.46; 7.40; Slənə 3.22-23. 15 Amma ma Yeesu, kə shii ci oo'i, ŋga'ə ka tii nə shinə ka kəsənə tə ci, kaa təya shii ɗəkəvənə tə ci tyasə ka ŋwaŋwa. Wata ca maɗə, ca tsakə ndərənə saakii aanə ɗaŋgəra ci daanəkii. 6.15 5.13; 18.36.

16 Makə ɗii kədəwanə, lyawarənaakii a maɗə, təya əntsahəgərə aama uunəva, 17 təya ndərəvə aasəkə kumbawala, təya taŋə aadə Kafarənahumə. Kə uugi ha ɗanə təku təkə, amma ma'ə Yeesu mashimə aaɓiitii. 18 Ma saa'ikii, mandalə məɗə a kya, ca gwazee ka ma'inə purətə. 19 Tii kə uugi dzənə bahə kiloomeeta tufə taa kuwa, wata təya nee ka Yeesu ca wii anə ma'inə, ca dzə aaɓiitii, təya ŋgwaləgi ka shaŋə. 20 Əŋki ci ka tii, “Goona ŋgwalə, nyi əna.” 21 Makə fii tii ha'ə, kə liwə tii tə ci də mooɗasəkə aasəkə kumbawala. Pii wata kumbawalə a mbu'u aama ndzaŋa ŋga hatə njii təya dzə aadəvə.

22 Ma ka pukyatə hakii, ma ənjitə ataŋəgi uunəva, kə paaratəgi tii oo'i, rəŋwə nji kumbawalə davə, kə shii tii, ma saa'itə pyalə lyawarənaakii satii, pooshi Yeesu ŋgirə da i ci aasəkə kumbawaləkii, tii daanətii pyalətii. 23 Wata hara kumbawalənyinə a shi aahatə də Tibeeriya, waatoo hatə shi Slandanə a kuyirii tə Əntaŋfə agyanə zəma, kaa ənjə a adə. 6.23 6.11. 24 Ma nee daɓaala pooshi Yeesu davə taa lyawarənaakii əsə, pooshi tii davə, təya ndərə kumbawalənyiita, təya palə aa Kafarənahumə ka alənə tə ci.

25 Makə lapaa ənji tə Yeesu a taŋəgi uunəva, əŋki tii ka ci, “Maləma, guci daa shi hə aahana?” 26 Əŋki Yeesu ka tii, “Tantanyinə cii kya ba koonə, ma cuuna alə tə nyi, acii agyuunə buroodi, una əburə, əntaa paaratəginə paaratəgyuunə də ɗa sə ŋga hurəshishinaaki. 6.26 2.11. 27 Goona slənə ka upaa də zəmətə ca saawagi, amma slənəmə ka upaa də zəmətə ca mbu'u ca'ə ka əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə. Ətsə nə zəmətə nə nyi *Uuzənə ŋga ənda a vii koonə, acii ma nya, Əntaŋfə Daadə ɓaarəgi paŋgəraŋə oo'i Uuzənaakii nə nyi.” 6.27 6.35.

28 Təya ləgwa ka ci, əŋki tii, “Mi ɗaniinə, keena shii slənə sətə ci Əntaŋfə a moo ina sləna?” 29 Yeesu a ba ka tii, “Ma sətə mwayi Əntaŋfə una ɗa, viimə gooŋga ka əndətə sləkee ci.” 6.29 2.23. 30 Əŋki tii, “Ŋgutə sə ŋga hurəshishinə ɗanəku, keena nee, ina vii ka hə gooŋga? Tə'i kwa? 31 Ma dzədzəshi'iniinə, kə agi tii *mana agi bilinə, makə sətə bii malaɓa ləkaləkatə: Dadagyə vya ci ka tii zəmə kaa təya adə.” 6.31 Jab. 78.24; Shig. 16.4,31; Yooh. 6.49. 32 Yeesu a ba ka tii, əŋki ci, “Tantanyinə cii kya ba koonə, əntaa Muusa vya koonə zəmə dadagyə. Daadə vya koonə tə tantanyitə zəmə dadagyə. 33 Acii ma zəmətə vii Əntaŋfə ka ənja, ci nə əndətə jima dagyə, ca vii əpinə ka *duuniya.” 6.33 6.41,51. 34 Wata təya kədii aciikii, əŋki tii, “Maɗuuna, vii keenə zəmətsə taa guci patə.” 6.34 4.15; Mat. 6.11.

35 Əŋki Yeesu ka tii, “Nyi nə zəmətə ca vii əpinə ka ənja. Ma əndətə shi aaɓiiki, pooshi maɗəfənə ka ɗanə tə ci shaŋə. Ma əndətə vii ka nyi gooŋga, pooshi meegiirənə ka ɗanə tə ci shaŋə. 6.35 4.13-14; 6.48-58; 7.37. 36 Yoo, kə bii nyi koonə, kə nee unə ka nyi, amma pooshi unə vii ka nyi gooŋga. 6.36 16.9; 20.29. 37 Taa wu patə ətə vii Daadə ka nyi, ka shinə nə ci aaɓiiki. Ma əndətə shi əsə, paa nyi ka kaareenə ka ci shaŋə. 6.37 17.2,24. 38 Acii, ma shinaaki dadagyə, əntaa ka slənə sətə mwayi maki, amma ka slənə sətə mwayi ma ŋga Əndətə sləkee ka nyi. 6.38 4.34; Mat. 26.39. 39 Ma sətə ci Əndətə sləkee ka nyi a moo, wa nya kəsətə təŋə təŋə ka ciinə tə ənjitə vii ci ka nyi, acii ga taa wu agitii a ŋusləgi a rəgwa, ka maɗee nə nyi ka tii da i əpinə uusəra ŋga muudinə. 6.39 10.28; 17.12; 18.9. 40 Ma sətə ci Daadə a moo, patənə ŋga ənjitə nee ka nyi Uuzənaakii, təya vii ka nyi gooŋga, ka upaanə nə tii əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə. Ka maɗeenə nə nyi ka tii da i əpinə uusəra ŋga muudinə.” 6.40 5.24; 6.44,54; 11.24.

41 Makə fii *gayinə ŋga Yahudiinə bii ci oo'i, ci nə zəmətə jima dadagyə, wata təya 'watəgi ŋgəərə ma. 42 Əŋki tii, “Əntaa Yeesu uuzənə ŋga Yusufu ətsa, anii əntaa ca? Kə shii amə tə dii da məci. Aa iitə ɗii banəkii əndzə'i oo'i, dadagyə jima ca?” 6.42 Mat. 13.55.

43 Əŋki Yeesu ka tii, “Bwaseemə ka ŋgəərə ma ahadoonə. 44 Ma nyi, Daadə sləkee ka nyi. Pooshi əndə ca shi aaɓiiki maɗaamə ci kə kavə tə ci kaa ca shi. Ma nyi, ka maɗeenə nə nyi ka ci da i əpinə uusəra ŋga muudinə. 45 Kə nyaahə anabinyinə oo'i: ‘Taa wu patə, ka dzəgunətənə nə Əntaŋfə ka ci.’ Ci ɗii cii kya ba koonə, taa wu patə fii sətə jigunyi Daadə ka ci, ca luuvə, ci shi aaɓiiki ətsa. 6.45 Isaa. 54.13. 46 Ma sətə cii kya moo banə, pooshi əndə sha nee ka Daadə. See əndətə shi daciikii tanə nee ka ci. 6.46 1.18. 47 Tantanyinə cii kya ba koonə, ma əndətə vii gooŋga ka nyi, tə'i ci da əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə. 48 Nyi nə zəmətə ca vii əpinə. 6.48-50 6.35; Səniinə 2.17. 49 Ma dzədzəshi'inuunə ətə agi *mana agi bilinə, kə məətəgi tii. 6.49 6.31. 50 Amma, ma zəmətə jima dadagyə, tsaŋə nə ci. Taa wu patə agi, paa ci ka əntənə. 51 Nyi nə zəmətə ca vii əpinə ətə jima dadagyə. Taɗa wu patə agi zəməna, ka ndzaanə nə ci da i əpinə ka ca'ə ndəŋwə ndəŋwə. Ma zəmətsa, luu ŋga shishinəki ətə nii kya vii kaa *duuniya a upaa əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə.”

52 Ma sətə bii Yeesu, kə zhima tə *gayinə ŋga Yahudiinə asəkətii ka shaŋə, wata təya ndzaŋə maɗee ka mabizhinə ahadatii, əŋki tii, “Iitiitə daa viinə əndətsə kaamə luu ŋga shishinəkii, kaama tsəɓa?” 53 Yeesu a ba ka tii, “Tantanyinə cii kya ba koonə, maɗa pooshi unə ciɓə luu ŋga shishinə ŋga *Uuzənə ŋga ənda, una sa idənaakii, pooshi unə ka ndzaanə da i əpinə. 6.53-58 Mat. 26.26-28; 1 Koor. 10.16; 11.23-26. 54 Taɗa wu ciɓə luu ŋga shishinəki, ca sa idənaaki, tə'i ci da əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə. Ka maɗeenə nə nyi ka ci da i əpinə uusəra ŋga muudinə. 55 Acii ma luu ŋga shishinəki, tantanyitə zəma nə ci. Tantanyitə sə ŋga sanə nə idənaaki əsə. 56 Taɗa wu ciɓə luu ŋga shishinəki, ca sa idənaaki, ləɓə nə ci da nyi, ha'ə nə nyi əsə, ləɓə nə nyi da ci. 6.56 15.4-5. 57 Acii Daadə sləkee ka nyi. Ma ca, Əndə vii əpinə nə ci. Daciikii ɗii nyi da i əpinə amaki əsə. Ha'ə əsə, ma əndətə ciɓə luu ŋga shishinəki, ka upaanə nə ci əpinə daciiki. 58 Ətsə ɗii nə zəmətə jima dadagyə. Əntaa makə zəmətə shi dzədzəshi'inuunə a agi. Acii ma təya, kə məətəgi tii. Ma əndətə agi zəməna, ka ndzaanə nə ci da i əpinə ka ca'ə ndəŋwə ndəŋwə.”

59 Ma waɓəətsə bii Yeesu, ci agi dzəgunənə ka ənji asəkə kuvə də'wa də Kafarənahumə bii ci ha'ə.

60 Makə fii ənji nə'unə tə Yeesu sətə baabii ci, laŋə agitii bii, “Ma dzəgunəətsa, ndalə ka shaŋə, ndalə ka liminə ŋga ənda.” 61 Taa ŋgahi pooshi ənji bagi ka Yeesu aamakii, amma kə shii ci oo'i agi ŋgəərə ma nə tii agyanə ətsa. Wata əŋki ci ka tii, “Iitə daa, kə ɓiipaa koonə səkə nə ətsə kwa? 62 Iitə ɗii ba nuunə maɗa nee unə Uuzənə ŋga əndə a ndərə aadəgyə ka hatə shi ca nji dava? 6.62 Slənə 1.9-11. 63 Ma'yanə ŋga Əntaŋfə ca vii əpinə, pooshi nafalə ŋga baawəɗa ŋga əndə shiŋkinə taa gi'u. Dagi waɓəətsə waɓi nyi koonə ci ənjə a upaa əpiinə da Malaaɓa Ma'yanə. 6.63 3.5-8; 2 Koor. 3.6. 64 Amma tə'i hara ənji ahadoonə ətə pooshi vii ka nyi gooŋga.” Ma bii ci ha'ə, acii daga ka 'watəginə shii ci tə ənjitə pooshi na luuvə waɓənaakii. Kə shii ci əndətə na vii tə ci ka kəsənə əsə. 6.64 13.11; 16.9. 65 Ca tsakə banə, əŋki ci, “Putə ŋga ətsə ha'ə bii nyi koonə oo'i, pooshi əndə ca shi aaɓiiki, maɗaamə Daadə kə kavə tə ci, kaa ca shi.”

66 Putə ŋga ətsə ha'ə, laŋə agi ənji nə'unə tə Yeesu bwasee ka nə'unə tə ci, təya palə satii. 67 Wata ca ləgwa ama lyawarənaakii, əŋki ci, “Ya unə əsa, ŋga'ə koonə nə palənə səgoonə kwa?” 6.67-69 Mat. 16.15-20; Mar. 1.24. 68 Simoonə Piita a ba ka ci, “Slandana, aaɓii wu dzəniina? Amaku nə waɓənə ətə ca vii əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə. 69 Ma inə, kə vii inə ka hə gooŋga, kə shii inə əsə oo'i, hə nə malaaɓa Əndətə shi dacii Əntaŋfə.”

70 Əŋki Yeesu ka tii, “Nyi ta'i tuunə unə pu'u aji bəra'i, amma ma əndə rəŋwə ahadoonə, *Seetanə nə ci.” 71 Agyanə Yahuda uuzənə ŋga Simoonə Isəkariyootə cii kəya waɓə ha'ə. Acii ma Yahuda, taa ŋgahi rəŋwə nə ci agi lyawarənə pu'u aji bəra'i, patə da ha'ə, ma uudəpaa ba'a, ci vii tə Yeesu ka kəsənə. 6.71 12.4.