1 Naꞌut inyai, na tamata rivun ilaꞌa ti rasdovu ira, ma boku rdir-sidekin watan ira ovu rsita earira ra al rsiꞌik ovu rarenar afa ovi Yesus nair ra. Ia nair lan Ni tamata ovi rorang Ia ma nfalak ne, “Msyiꞌik ma lolin sidovung tamata Farisi rira ragi a. Deka myot-orang ira, tevek rfalak afa isa, naꞌuk rotu afa liak.* 12:1 Tamata Farisi ra rotu ma felarira ra wean tamata lolin ira, naꞌuk ralarira ra sian urun. Ira wearira ragi i nfamela terigu a, tevek wol rivun ira, naꞌuk tamata rivun rorang afa sian ovi rotu ra. 2 Afa fanfonak ovi tamata rotu ra veka rvotuk, ovu afa ovi rfonak naꞌa ralarira ra veka lyawan vali. 3 Ba afa ovi fyamalik naꞌa dedan ralan, na veka rvotuk naꞌut i amar a ma tamata ra rkaꞌa. Afa ovi fyifi watan verin tamata ra naꞌa kamar ralan, na tamata liak ra veka rti ma rfamalik ma tamata rivun a rkaꞌa.”

4 “Ning kida averi, deka byobar tamata ovi inar ma rfedan tenabira ra, tevek wol rot-nala ma nlia tali inyai. 5 Yaꞌa mane ufalak verin mia ne, byobar aꞌuk Ubu! Ia wol mane Ni ngrebat watan ma nfedan tamata ra, naꞌuk Ia Ni ngrebat vali ma nvatuk ira rti yafwan kakiwal. Wean urun inyai, bi ufalak verin mia ne, ‘Byobar aꞌuk Ubu!’ 6 Eka minovak! Subit ilima fyawarira ra koꞌu lalean. Velik ne fyawarira koꞌu, naꞌuk Ubu wol nablufang isa vali, tevek Ia nsiꞌik munuk subit ra. 7 Wean vali inyai verin vut ovi rnaꞌa ulubira ra. Ubu nrekan ovu nkaꞌa munuk vali roak, ba deka byobar, tevek Ubu nsiꞌik ma lolin mia. Mia fyawabira lia subit ra!”

8 “Mryenar ma lolin afa ovi ufalak ini! Tamata iki watan ntorung ne, norang Yaꞌa naꞌa tamata waharira ralan ra, na Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa ini, veka utorung vali ia naꞌa Ubu Ni sansinir ovi rnaꞌa lanit ratan waharira ralan ra. 9 Naꞌuk tamata iki watan wean i nalak ia ne, wol nkaꞌa Yaꞌa naꞌa tamata waharira ralan ra, na Yaꞌa veka alak vali ia ne, wol ukaꞌa ia naꞌa Ubu Ni sansinir ovi rnaꞌa lanit ratan waharira ralan ra. 10 Tamata iki watan nfalak afa boku ma nangal Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa, na Ubu veka naꞌi vatuk ni salasilan avyai. Naꞌuk tamata iki watan wean i nfalak sian Ubu Ni Roh a, na Ubu veka wol naꞌi vatuk roak ni salasilan ra. 11 Wean i tamata ra rtaha mia ti ma mdyiri Yahudi rira dawan waharira ralan ra naꞌa rira rahan falurut ra, te fareta waharira ralan ra ma rurus mia, na deka ralabira raruan naꞌa afa ovi veka fyalak ma al mlyotar tenabira ra. 12 Tevek naꞌut inyai vali, na Ubu Ni Roh a veka nfalyawang verin mia naꞌa afa ovi musti fyalak ra.”

13 Tali tamata rivun avyai, na brana isa nfalak verin Yesus ne, “Tuan Guru, fwalak verin aꞌang a ma nsiduk yamamami ni metan ra ovu fautnanan ovi nfadoku roak verin amrua.” 14 Yesus nfalak verin ia ne, “Iki nsikat yaꞌa ma eluk tamata fareta ma usiduk bira metan ra?”† 12:14 Tamata fareta i baꞌi nsiduk tamata rira metan ra, naꞌa vai Mala tfalak ne, hakim. 15 Nata Yesus nfalak ewal verin tamata rivun avyai ne, “Msyiꞌik wabira ma lolin ma deka inabira ma mtyafal ilaꞌa bira metan ra, tevek tamata rira vavaꞌat ra wol rakloꞌi watan naꞌa rira metan ra, velik ne rira metan rivun ilaꞌa.” 16 Yesus nfamalik vaivatul kamkuma isa ma nfalak ne, “Tamata kaꞌi isa ni vaꞌi a ihin urun. 17 Tamata yai nanovak naꞌa ralan a ne, ‘Wol wan roak ma ufadoku ning metan ra, ba fiang ini veka otu afaka?’ 18 Ba nanovak ewal vali ma nfalak ne, ‘Aꞌar munuk aꞌuk wan ovi ufadoku ning vaꞌi ihin ra, boma ufadiri ewal wan avyai ma veran rahi wan ovi ufadiri lan ra. Otu wean inyai, boma bisma ufadoku ning vaꞌi ihin ra ovu metan ra naꞌa. 19 Otu munuk wean inyai, beti kaꞌi unovak naꞌa ralang a ne, yaꞌa inak urun, tevek ning metan ovu vaꞌi ihin ra rivun roak, ovu bisma uvaꞌat tali varat nti varat. Ba fiang ini uyari watan yaꞌa ma ufnaꞌan-ufnenu ovu otu inak lolin watan.’ 20 Naꞌuk Ubu nfalak verin ia ne, ‘Hei, oa bwoda urun! Ovan ini lahir, na oa veka mwata, ba iki veka ni munuk mu metan rivun ovi musdovuk roak yai?’‡ 12:20 Yesus ni maksud ne, tamata liak ra veka rala tamata yai ni metan ra. 21 Tamata ovi baꞌi rasdovuk rira metan ra ma al rfakaꞌi watan tenarira ra, wor watan ira, tevek wol rkaꞌi naꞌa Ubu wahan ralan a.”

22 Yesus nfalak verin Ni tamata ovi rorang Ia ne, “Ba ufalak verin mia ne, deka ralabira kakoꞌu naꞌa bira vavaꞌat ra ovu bira fanaꞌan-fanenu ra. Deka ralabira kakoꞌu vali naꞌa afa ovi veka myung a myeluk ra. 23 Tevek bira vavaꞌat a fyawan lia bira fanaꞌan ra, te bira kadaravit ra. 24 Eka msyiꞌik manut nangan ra! Ira wol ravuri-rava nabat ra, ovu wol rala vaꞌi ihin ra, ovu vali wol wan ma rfadoku vaꞌi ihin ra naꞌa, naꞌuk Ubu nala afamtahan verin ira. Mia fyawabira lia manut nangan avyai, ovu Ubu nlobang mia nlia manut nangan ra! 25 Wean i tamata isa ralan kakoꞌu naꞌa ni vavaꞌat a, na ia veka wol ntafal amar isa vali naꞌa ni vavaꞌat. 26 Ba wean i wol myot-nala afa koꞌu yai, na afakinimi ralabira kakoꞌu naꞌa afa liak ra?

27 Eka msyiꞌik aa rira fafun ra. Ira wol rkarya ovu wol rafedu ma rotu rira kadaravit. Mryenar ma lolin afa ovi ufalak ini! Raja Salomo nkaꞌi urun, naꞌuk ni kadaravit ovi neluk ra, na wol isa vali lolin lia tali fafun avyai. 28 Ubu notu ria ovi rnaꞌa vaꞌi ra ma felarira lolin, velik ne amar ini rvaꞌat obin, naꞌuk ilyan te ravrua, na rasnuri roak ira. Mia fyawabira nlia munuk ira! Ia nsiꞌik mia nlia tali ria avyai. Naꞌuk wol myorang ne, Ubu nlobang mia nlia tali ria avyai! 29 Ba deka fyikir daꞌin afa ovi veka mian te myenu ra, ovu ralabira deka kakoꞌu. 30 Tamata ovi wol rorang Ubu rdava lalawatan afa avyai, naꞌuk Yamabira nkaꞌa munuk afa ovi mdyava naꞌa bira vavaꞌat ra. 31 Ba mtyorung ma Ubu nfareta mia wean lahir Raja, na Ia veka nfakena munuk afa ovi mdyava ra.

32 Tamata ovi myorang Yaꞌa, velik ne bira sidovung a koꞌu watan, naꞌuk ralabira ra deka kakoꞌu! Tevek Yamabira inan ma nala Ni kalolin ra verin mia tali Ni Fareta a. 33 Ba miti ma fyedi bira metan ra, ma myala kubang avyai verin tamata kasian ra. Myotu wean inyai, na misdovuk roak bira metan ra naꞌa lanit ratan. Metan avyai wol rakvisal nala, nata ti wol ni wahan, ovu tamata barborin ra wol bis rala nala, ovu ngafat ra wol bisma raꞌan nala. 34 Tevek wean i fyadoku bira metan ra naꞌa wan isa, na ralabira ra veka rnaꞌa vali inyai.”

35-36 “Naꞌut inba watan, velik ne ovan te amar, na musti misusan wabira ma lolin ma mkyarya urun verin Ubu. Myotu wean tamata sansinir ovi rnaban duarira ra ma newal ia tali snobsifa. Ira rasusan lalawatan warira ma rkarya ovu rwanar ma lolin rira damar ra ma deka rmata, boma wean i duarira newal ia ma nevan falfolat a, na yarak ti ma rvadil falfolat a. 37 Tamata sansinir ovi rasusan warira ma lolin ma al rnaban duarira ra veka uturira. Afa i ufalak verin mia ini, kena urun! Duarira yai veka nfalak ma ni tamata sansinir avyai rdoku, beti ia kaꞌi nasusan afamtahan verin ira. 38 Tamata sansinir avyai veka uturira wean i duarira newal ia, na ntuan ira rasusan warira ma lolin ma al rnaban ia, velik ne nafafruan tenan te nfadaꞌing amar. 39 Mingnanang afa ovi ufalak ini! Wean i rahan duan nkaꞌa ne, jam ifira beti tamata barborin nma, na ia veka nsiꞌik ma lolin ni rahan a, boma deka nti ni rahan ralan. 40 Wean inyai bi lokat amar, na musti msyiꞌik wabira ma lolin, tevek wol mkyaꞌa ne, naꞌut inba na Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa, veka uma.”

41 Petrus nfalak ne, “Duilaꞌa! Vaivatul kamkuma yai fwamalik watan verin ami, te verin tamata liak ra vali?”

42 Duilaꞌa nfalak verin ia ne, “Tamata sansinir isa nasusan duan ni rahan, ovu not-orang lalawatan afa ovi duan a nfalak ra, ovu vali ni kakaꞌa dawan. Ba duan a veka nfili ia ma nfareta tamata sansinir liak ra, ovu nala afamtahan lokat amar ma raꞌan. 43 Tamata sansinir yai veka utun urun naꞌut i duan a newal ia, na ntuan ia nfabana ni karya ra. 44 Afa i ufalak verin mia ini, kena urun! Tamata sansinir yai duan a veka nfili ia ma nasusan munuk ni metan ra. 45-46 Naꞌuk wean i tamata sansinir yai naktufan ma nanovak naꞌa ralan a ne, ‘Mnanat obin beti duang nma ewal.’ Ba ti ma nvaval tamata sansinir vata ovu brana ra, ovu vali nafnaꞌan-nafnenu ovu boranavut ia. Tamata sansinir yai notu watan wean inyai, ti naran i duan newal ia naꞌa amar i wol nkaꞌa. Ba duan a veka nfar-visal ia ma rvatuk ia, ma ia wean lahir tamata i wol norang Ubu.

47 Tamata sansinir i nkaꞌa afa ovi duan ralan nfalak a, naꞌuk wol nasusan tenan a ma not-orang afa ovi duan ralan a nfalak a, na veka nfar-visal ia. 48 Naꞌuk tamata sansinir i wol nkaꞌa afa ovi duan ralan nfalak a ma notu sala, na inovan ma rukun ia. Ira veka rvaval ia, naꞌuk wol aleman. Tamata iki watan wean i Ubu nala roak varvara verin ia ma nfareta tamata liak ra, naꞌuk wol not-orang afa ovi Ubu nfalak ra, na Ubu veka nukun tamata yai nlia tali tamata liak.”

49 Yesus nfalak verin Ni tamata ovi rorang ia ne, “Deka minovak ne, Yaꞌa uma lanit ivavan ini ma otu ma malinan, naꞌuk uma ma ukun tamata ra, wean yafu i nlevur a, ovu inak ma rsidovuk kikyai yafu yai! 50 Yaꞌa musti utuan susa i dawan a. Ba ralang a wol malinan lahir, ti naran i susa yai nlia.§ 12:50 Vaivatul ra naꞌa vai Yunani rfalak ne, Yesus musti ntuan baptisan. Ihin a ne, ntuan susa i dawan urun ma nmata. 51 Mia minovak ne, uma lanit ivavan a ma otu ma malinan? Wahal! Mryenar ma lolin afa ovi ufalak ini! Uma lanit ivavan ini, na wol otu ma malinan, naꞌuk otu ma tamata ra rsingarahi. 52 Ba tali fiang ini, na wean i tamata ilima rnaꞌa rahan teta isa, na veka rsitaku ulu ma tamata itelu rangal tamata irua, te tamata irua rangal tamata itelu. 53 Ira veka kaꞌi rsitaku ulu. Brana ra veka rangal yamarira ra, ba yamarira ra veka rangal vali ira. Vata ra veka rangal renarira ra, ba renarira ra veka rangal vali ira. Etan ra veka rangal avarira ra, ba avarira ra veka rangal vali ira.”* 12:53 Yesus nangrihi wean ini, tevek tamata boku veka rorang Ia, na boku wahal.

54 Yesus nfalak verin tamata rivun avyai ne, “Wean i msyiꞌik mutan ra rdiri naꞌa lihir varat, na fyalak lahir ne, veka daꞌut, na veka daꞌut lahir wean i fyalak a. 55 Wean i nait tranan, na mia fyalak ne, veka lera, na lera lahir ma wean i fyalak a. 56 Hoi, mia tamata ovi fyalak afa isa, naꞌuk myotu afa liak! Mia msyiꞌik lanit ovu lanit ivavan felan a, na mkyaꞌa ma fyalak ne, veka daꞌut te lera. Naꞌuk afakinimi msyiꞌik afa ovi otu ra, ovu vali mryenar Ning Ivar Lolin a, naꞌuk wol fyan-aran?”

57 “Mia musti fyikir ma lolin afa ovi kena ra ma myot-orang! 58 Wean i tamata isa nti ma nmangadu oa verin tamata i baꞌi nfaleka inukun verin tamata ra, na musti mkiwal ma naꞌa bira banbanan obin, na motu ma lolin ovu ia. Tevek wean i wol motu wean inyai, na tamata yai veka nkiwal ma novun oa ti verin tamata i baꞌi nfaleka inukun verin tamata ra, beti tamata i baꞌi nfaleka inukun yai novun oa ti verin polisi ra ma raꞌabuꞌi oa.† 12:58 Tamata i baꞌi nfaleka inukun verin tamata ra, vai Mala nfalak ne, hakim. 59 Mrenar ma lolin afa i ufalak ini! Ira veka wol rfatalik oa tali buꞌi ralan yai, wean i wol bwahir munuk mu utan ra obin.”