3
Yohanis tuka sarani pakako sasabꞌa-laꞌa na
(Mateos 3:1-12, Markus 1:1-8, Yohanis 1:19-28)
1-2 Taa èèna, Tiberius jꞌajꞌi dhèu aae kapai dhu nèdꞌu paredha ètu Roma, canguru lèmi tèu kèna. Pontius Pilatus jꞌajꞌi gubernur ètu propensi Yudea. Herodes jꞌajꞌi gubernur ètu propensi Galilea. Aꞌa Herodes ka Pelipus, jꞌajꞌi gubernur ètu propensi Iturea dènge propensi Trakonitis. Aa Lisanias jꞌajꞌi gubernur ètu propensi Abilene.* Dhèu paredha Roma pake dhèu Yahudi ca dhèu, ngara na Yosefus, sèna ka suri jꞌajꞌajꞌi Israꞌel ètu dꞌara taa neꞌe. Nèngu suri kahèi lula-nèti dhèu dhu rèdꞌu paredha dènge aꞌari ra. Nèti èèna ka, èdhi teꞌa, na, Herodes ne, ngara leo nèti Herodes Antipas. Ama na, nuka Herodes Kapai (Mateos 2:1-22, Lukas 1:5). Pelipus ètu neꞌe, nuka aꞌa nèti Herodes Antipas. Ama Pelipus, nuka Herodes Kapai; ina na, ngara na Kleopatra nèti Yerusalem. Pelipus ne, leo dènge Salome, nuka ana Herodias. Ètu pasal tèlu ayat canguru ceo (3:19), abhu Pelipus dhu leo. Nèngu ne, ari nèti Herodes Antipas. Ama na, nuka Herodes Kapai èèna kahèi; te ngaa ina na, ngara na Mariamne. Pelipus ne, leo dènge Herodias. Ana ra, ana bhèni, ngara na Salome. Te ngaa aꞌa na, nuka Herodes Antipas, parame nare dhèu èmu nèngu. (Mateos 14:3, Markus 6:17, Lukas 3:19).
Taa èèna kahèi Hanas dènge Kayafas, dhu jꞌajꞌi kètu kapai risi agama Yahudi ètu kota Yerusalem.
Lodꞌo èèna, Yohanis, ana Sakaria, dhu pea ètu era kajꞌèu nèti rae. Ètu era neꞌe, Lamatua pangèdꞌu ne lii. 3 Ropa tadèngi nare, hèia Yohanis laꞌe asa dꞌara rae dhu dètu dènge loko Yarden, ho peka dènge dhèu-dhèu ètu sèra, aku nèngu na, “Miu hudꞌi ele-hoꞌa ku, aa tèke eele sasala-sasigo miu aaꞌi-aaꞌi, sèna ka Ama Lamatua saku eele sasala sèra. Èle èèna, miu sarani uuru ku, sèna ka jꞌajꞌi mi tadha, peka na, miu pabeꞌa le dènge Lamatua.”
4 Uru-uru sèra, baki Yesaya, dhèu nèti lii padhai Lamatua, suri tèke le lula-nèti Yohanis ne, peka na,
“Abhu dhèu dhu ètu dꞌara mamoo, paꞌoo, peka na:
‘Dhèu aaꞌi-aaꞌi paꞌèra, sèna ka tao paie-iie jꞌara, ho sèmi mamai Lamatua!
Pamola jꞌara sèna ka lami soru Ne.
5 Dhènu pamera era kajèlo aaꞌi-aaꞌi.
Tao pamera-mera ledhe aaꞌi-aaꞌi.
Tao pamola jꞌara dhu koe-kalèko,
tao pamilu jꞌara dhu ako kabhuku.
6 Sèna ka dhèu nèti suku aaꞌi-aaꞌi ra
bisa reꞌa, na, Ama Lamatua neo pakajꞌèu dhèu
nèti sasala-sasigo ra.’ ”✡ Yesaya 40:3-5
7 Dhèu ae mai nèti mia-mia, manèngi ho Yohanis sarani si. Te ngaa na jèke si, peka na, “Miu se dhèu kapodꞌe-kabèli! Miu èci èèna ka mege dhu dènge raco! Mage miu pangee na miu bisa pakajꞌèu nèti hahuku Lamatua, sadꞌi dhoka ele-hoꞌa di! Aadꞌo! Nèbhu heka Lamatua huku dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu tareꞌa-reꞌa ele boe hoꞌa.✡ Mateos 12:34, 23:33 8 Mage miu pangee na, ‘Jaꞌa ne lèke boe huku, lula jaꞌa ana-èpu baki Abraham.’ Abhu ètu mia sèmi èèna? Jꞌajꞌi ana-èpu Abraham bisa boe tao miu jꞌajꞌi dhèu mola-mèci. Lamatua bisa tao hadhu se, sèna ka jꞌajꞌi ana-èpu Abraham. Jaꞌa peka kèna! Padꞌelo ètu dꞌara mamuri miu, dhu peka na, miu tèke eele le sasala-sasigo miu, aa mai ho madhutu Lamatua.✡ Yohanis 8:33 9 Miu hudꞌi tao ku jꞌara beꞌa. Ladhe aadꞌo, na, hahuku Lamatua dhu bia, bèbhe mai lèke miu, nuka sèmi dhèu pake kataka ho patue ajꞌu nèti amo na. Nuka sèmi èèna ka! Ajꞌu dènge boe guna, ladhe hua-hela na nèti boe babeꞌa! De beꞌa risi patue ne, aa core eele asa dꞌara ai laꞌe.”✡ Mateos 7:19
10 Hèia dhèu ae karèi Yohanis, “Ladhe sèmi èèna, jiꞌi se tasamia?”
11 Ka na dhaa, peka na, “Ladhe èu dènge kodho dua bèla, hia èci sa dhèu dhu dènge boe kodho. Aa ladhe èu dènge ngangaꞌa, bagi hia dhèu dhu dènge boe ngangaꞌa.”
12 Hèia dhèu roro bea mai manèngi kahèi, sèna ka Yohanis sarani si. Ka ra karèi, peka na, “Ama mese! Jiꞌi se hudꞌi tao sèmi ngaa ku?”✡ Lukas 7:29
13 Ka na dhaa, “Miu se dꞌèi kapodꞌe-kabèli. De nèti deo neꞌe, miu hudꞌi sabꞌa ku dènge mola. Baku roro bea risi nèti atora paredha. Hudꞌi laa kabarai bꞌae madhutu atora na.”
14 Abhu kahèi sordadꞌu pèri-pèri ètu sèra. Ra karèi, na, “Jiꞌi se hudꞌi tao ku sèmi ngaa?”
Hèia Yohanis bꞌala, peka na, “Baku parama doi-dhari dhèu madhutu dadꞌèi miu. Aa baku galaa leli dhèu. Ladhe sèmi mere gaji, miu hudꞌi manèngi makasi mi Lamatua, aa rasa dꞌai le dènge gaji èèna.”
15 Ropa ra tadèngi rare, dhèu se mulai pagagai aa pakaꞌuu èci dènge èci, peka na, “Eeh! Tao-tao Yohanis ne, Kristus, dhu Lamatua peka karèi nèti uru ka, neo hia mai èèna!”
16 Te ngaa Yohanis bꞌala si, peka na, “Nanene paie! Bèli-camèdꞌa, Dhèu èci mai dhu kapai risi nèti jaꞌa. Masi ka jꞌajꞌi ana pua-paleha Na, jaꞌa ne bisa boe sa hèi.† Sasuri lii Yunani dhu uru-uru sèra, peka na, ‘Neo lècu dhari salapa Na hèi, jaꞌa nia boe.’ Sasoa na, Yohanis ne dhèu haha seli, de masi ka jꞌajꞌi dhèu pajuu nèti Lamatua Yesus, lèke boe sa hèi. Jaꞌa ne sarani miu dhoka pake èi di, te ngaa bèli-camèdꞌa Na tao risi eele nèti jaꞌa, te Na papènu dꞌara miu dènge Roh Lamatua dhu Mola-Mèci. Aa Na pamèu dꞌara miu nuka sèmi dhèu pake ai ho tunu maruru. 17 Na huku dhèu dhu adꞌu-ue sasala, tao si cakaraa dhèu sabꞌa oka, dhu patiri are ho ngèlu tiu eele kètu na. Èle ku, heka soli are dhu mèu asa dꞌara soka, aa kètu dènge kajꞌalu are sèra, tunu pakèpu si. Nuka sèmi èèna kahèi, bèli-camèdꞌa Kristus huku dhèu dhu adꞌu-ue sasala, dènge jꞌara pèci si asa dꞌara ai dhu heo robhe-robhe dhu madhe nèdhi boe.”
18 Dènge jꞌara neꞌe Yohanis pasanèdꞌe dhèu nèti rupa-rupa madha jꞌara, aa lole dènge ra Lii Lolo Beꞌa Lamatua.
19-20 Taa èèna, Yohanis padhai lii pahuni heka, jꞌara-jꞌara dhu Herodes adꞌu-ue. Lii langu Herodes nuka sèmi neꞌe ka: Herodes ne, gubernur ètu propensi Galilea. Sasala na udhu sèmi kadhèna hèru hadhu sa. Sasala na èci ka, parame nare Herodias, dhèu èmu ari na, masi ka ari na mamuri era, dhu dhae paꞌia mèka. Jꞌara mamuri Herodes sèmi neꞌe, ka Yohanis kai dènge madha na, toke Herodes nasa dènge ne. Nèti èèna ka, Herodes kèpe ne, hèia pamaso asa dꞌara èmu bèdho.‡ Baca catatan kaki ètu Lukas 3:1-2. Ladhe kahèi ètu Mateos 14:3-4, Markus 6:17-18.
Yohanis sarani Lamatua Yesus
(Mateos 3:13-17, Markus 1:9-11)
21 Uru èèna, lodꞌo dhu ra kèpe mèka Yohanis ne, nèngu sarani dhèu ae le. Aa na sarani Yesus kahèi. Sarani èle, ka Yesus sabajꞌa, kabèdhi laa, liru bhoka eele. 22 Hèia Roh Lamatua dhu Mola-Mèci puru mai sa Yesus. Roh ne rupa na sèmi koro jꞌaha sa. Hèia lii nèti dedha-liru peka na,
“Èu ne, Ana pasue Jaꞌa.
Èu ne, loe boe pakarejꞌe dꞌara Jaꞌa.”✡ Lii Lolo dhu Uru Tèka 22:2, Lii Sodꞌa Koa-Kio 2:7, Yesaya 42:1, Mateos 3:17, Markus 1:11, Lukas 9:35
Bèi-baki Lamatua Yesus madhutu nèti bèi-baki Yusuf
(Mateos 1:1-17)
23 Lodꞌo Yesus mulai lole dènge dhèu jꞌara mamuri Lamatua, umur Na pe dꞌai tèlu nguru tèu sa. Dhèu tadhe Yesus ne, Ana nèti Yusuf. Bèi-baki Yusuf sèmi neꞌe:
Yusuf, ama na, Eli.
24 Eli, ama na, Matat.
Matat, ama na, Lewi.
Lewi, ama na Melki.
Melki, ama na, Yanai.
Yanai, ama na, Yusuf.
25 Yusuf, ama na, Matatias.
Matatias, ama na, Amos.
Amos, ama na, Nahum.
Nahum, ama na, Hesli.
Hesli, ama na, Nagai.
26 Nagai, ama na, Maat.
Maat, ama na, Matatias.
Matatias, ama na, Semein.
Semein, ama na, Yosek.
Yosek, ama na, Yoda.
27 Yoda, ama na, Yohanan.
Yohanan, ama na, Resa.
Resa, ama na, Serubabel.
Serubabel, ama na, Sealtiel.
Sealtiel, ama na, Neri.
28 Neri, ama na, Melki.
Melki, ama na, Adi.
Adi, ama na, Kosam.
Kosam, ama na, Elmadam.
Elmadam, ama na, Er.
29 Er, ama na, Yosua.
Yosua, ama na, Elieser.
Elieser, ama na, Yorim.
Yorim, ama na, Matat.
Matat, ama na, Lewi.
30 Lewi, ama na, Simeon.
Simeon, ama na, Yahuda.
Yahuda, ama na, Yusuf.
Yusuf, ama na, Yonam.
Yonam, ama na, Elyakim.
31 Elyakim, ama na, Melea.
Melea, ama na, Mena.
Mena, ama na, Matata.
Matata, ama na, Natan.
Natan, ama na, Daud.
32 Daud, ama na, Isai.
Isai, ama na, Obet.
Obet, ama na, Boas.
Boas, ama na, Salmon.
Salmon, ama na, Nahason.
33 Nahason, ama na, Aminadab.
Aminadab, ama na, Admin.
Admin, ama na, Arni.
Arni, ama na, Hesron.
Hesron, ama na, Peres.
Peres, ama na, Yahuda.
34 Yahuda, ama na, Yakob.
Yakob, ama na, Isak.
Isak, ama na, Abraham.
Abraham, ama na, Tera.
Tera, ama na, Nahor.
35 Nahor, ama na, Seruk.
Seruk, ama na, Rehu.
Rehu, ama na, Pelek.
Pelek, ama na, Eber.
Eber, ama na, Sela.
36 Sela, ama na, Kenan.
Kenan, ama na, Arpaksad.
Arpaksad, ama na, Sem.
Sem, ama na, Noh.
Noh, ama na, Lamek.
37 Lamek, ama na, Metusalak.
Metusalak, ama na, Henok.
Henok, ama na, Yared.
Yared, ama na, Mahalalel.
Mahalalel, ama na, Kenan.
38 Kenan, ama na, Enos.
Enos, ama na, Set.
Set, ama na, Adam.
Adam neꞌe ka, paꞌue-ai Ama Lamatua.
*3:1-2 Dhèu paredha Roma pake dhèu Yahudi ca dhèu, ngara na Yosefus, sèna ka suri jꞌajꞌajꞌi Israꞌel ètu dꞌara taa neꞌe. Nèngu suri kahèi lula-nèti dhèu dhu rèdꞌu paredha dènge aꞌari ra. Nèti èèna ka, èdhi teꞌa, na, Herodes ne, ngara leo nèti Herodes Antipas. Ama na, nuka Herodes Kapai (Mateos 2:1-22, Lukas 1:5). Pelipus ètu neꞌe, nuka aꞌa nèti Herodes Antipas. Ama Pelipus, nuka Herodes Kapai; ina na, ngara na Kleopatra nèti Yerusalem. Pelipus ne, leo dènge Salome, nuka ana Herodias. Ètu pasal tèlu ayat canguru ceo (3:19), abhu Pelipus dhu leo. Nèngu ne, ari nèti Herodes Antipas. Ama na, nuka Herodes Kapai èèna kahèi; te ngaa ina na, ngara na Mariamne. Pelipus ne, leo dènge Herodias. Ana ra, ana bhèni, ngara na Salome. Te ngaa aꞌa na, nuka Herodes Antipas, parame nare dhèu èmu nèngu. (Mateos 14:3, Markus 6:17, Lukas 3:19).
✡3:6 Yesaya 40:3-5
†3:16 Sasuri lii Yunani dhu uru-uru sèra, peka na, ‘Neo lècu dhari salapa Na hèi, jaꞌa nia boe.’ Sasoa na, Yohanis ne dhèu haha seli, de masi ka jꞌajꞌi dhèu pajuu nèti Lamatua Yesus, lèke boe sa hèi.
‡3:19-20 Baca catatan kaki ètu Lukas 3:1-2. Ladhe kahèi ètu Mateos 14:3-4, Markus 6:17-18.
✡3:22 Lii Lolo dhu Uru Tèka 22:2, Lii Sodꞌa Koa-Kio 2:7, Yesaya 42:1, Mateos 3:17, Markus 1:11, Lukas 9:35