21
Lamatua Yesus maso asa dꞌara kota Yerusalem nuka sèmi Dhèu Aae
(Markus 11:1-11, Lukas 19:28-40, Yohanis 12:12-19)
1 Ka Yesus si lasi taruu, dꞌai rae Betfage, ètu sebhe ledhe Saitun.* Ra pangare ledhe ne ‘Saitun’, lula ètu nèi, abhu oka ae dhu dènge ajꞌu saitun. Rèngu biasa gili hua saitun sèna ka abhu èi mènyi na. Ledhe Saitun ne, kajꞌèu nèti kota Yerusalem, pe dꞌai ca kilo sa. Rae ne dhu dètu le dènge kota Yerusalem. Ètu era neꞌe, rèngu ae taha. Hèia Na pua ana madhutu Na dhèu dua lasi uuru. 2 Na paredha si, peka na, “Dua mi lami asa rae nèi. Ladhe miu dꞌai nèi, miu ladhe mèdhi keledꞌei rena ciꞌu dènge ana na dhu ra èki ètu era èèna. Lami lècu mere ne, ho mèti mai hia Jaꞌa. 3 Te ngaa ladhe dhèu karèi miu, peka na, ‘Nga tao ka miu ère mèti keledꞌei dhèu?’ Mi dhaa, peka na, ‘Lamatua neo pake ne. Ladhe pake nare, pe Na hia hari mai.’
4 Aaꞌi-aaꞌi se hudꞌi jꞌajꞌi ku sama sèmi lii padhai nèti dhèu rèti lii padhai Ama Lamatua, dhu suri tèke, peka na,
5 ‘Miu dhèu Yerusalem sèra!† Alkitab lii Yunani ètu neꞌe, suri, peka na, “ana bhèni nèti Sion”. Sion ne, ngara leo nèti Yerusalem. De ètu ayat ne, Sakaria pake lii hini ho pajꞌujꞌu ana kabarai kota Yerusalem.
Mai laladhe ku la!
Te Dhèu Aae miu mai.
Na mai dènge pahaha iisi.
Na mai dhu manyaꞌe keledꞌei ngèru.’ ”✡ Sakaria 9:9
6 Ka ana madhutu Na lasi ka, aa ra tao madhutu aaꞌi dhu Yesus moa le dènge ra. 7 Ère rèti keledꞌei rena dènge ana na asa Yesus. Èle ka, ra hèle sigꞌi-kalolo, hèia Yesus manyaꞌe, lasi asa dꞌara kota. 8 Ropa rèngu oe dꞌai dꞌara kota, hèia dhèu ae ka dhu hèle sigꞌi-kalolo dènge salalu ra mi jꞌara. Abhu kahèi cahagꞌe lasi pare rèu palam,‡ Dꞌara sasuri Mateos, ‘dadana sèra’. Te ngaa èdhi teꞌa le nèti Yohanis 12:13, peka na, rèu-rèu palam. ho ra tao ètu talora jꞌara. Dènge jꞌara neꞌe, rèngu tao tadha dhu peka na, rèngu soru Yesus sama sèmi dhèu kapai. 9 Abhu kahèi dhèu cahagꞌe dhu kako uuru nèti Yesus, aa cahagꞌe kako re limuri. Dhèu se paꞌoo-parodha palere-lere, peka na,
“Hosana! Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua!§ Dꞌara lii Aram peka, ‘Hosana’. Uru èèna, sasoa na, ‘hia mamuri mi dhèu’. Lodꞌo Lamatua Yesus mamuri era ètu rai-haha ne, lii ne, dhèu pake ho koa-kio Ama Lamatua.
Lula ana-èpu Daud mai le!
Hosana! Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua!
Lula Ama Lamatua ka dhu pua Dhèu neꞌe mai.
Hosana! Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua!
Lula Ama Lamatua dhu nèdꞌu mema paredha ètu dedha-liru dhu dedha risi!”✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:26
10 Ropa Yesus maso asa Yerusalem dènge dhèu dhu pakelu oobꞌa, hèia isi kabarai aaꞌi-aaꞌi ètu dꞌara kota kalua mai, ka ra pakarèi, peka na, “Ira ii! Cee ka dhu mai ne?”
11 Dhèu ae se dhaa, aku rèngu na, “Nèngu ne, Dhèu nèti lii padhai Ama Lamatua. Ngara Na Yesus, dhèu Nasaret, nèti propensi Galilea.”
Lamatua Yesus babège eele dhèu dhu pahia-pahèli ètu dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi
(Markus 11:15-19, Lukas 19:45-48, Yohanis 2:13-22)
12 Ka Yesus si lasi taruu asa dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi Ama Lamatua. Ètu madha Èmu Manèngi-Mangajꞌi ne, dhèu tao nuka sèmi pasa, ho pahia-pahèli koro jꞌaha dhu dhèu tema pake jꞌajꞌi mèdha korban lodꞌo sabajꞌa. Ropa ladhe nèdhi sèmi èèna, hèia Yesus babèga eele si nèti era èèna. Na lege eele mei-mei dhu ra pake pasilu doi, aa Na paguri eele bagu-bagu dhu ra pake pahia manu-bhui. 13 Hèia Yesus peka dènge dhèu seꞌe, aku Nèngu na, “Dhèu rèti lii padhai Lamatua dhu suri tèke le, peka na,
‘Jaꞌa patitu Èmu ne,
sèna ka dhèu mai manèngi-mangajꞌi ètu neꞌe.’
Dadꞌèi Lamatua sèmi èèna ka, te ngaa miu tao Èmu ne, nuka sèmi era kaboko dhèu parapo!”✡ Yesaya 56:7, Yermia 7:11
14 Èle, ka dhèu bèdhu dènge dhèu karuku mai sa Yesus ètu Èmu Sabajꞌa Ama Lamatua. Ka Na puri-paꞌèle aaꞌi si. 15 Ètu era neꞌe, abhu kahèi kètu agama Yahudi dènge mese agama sèra. Ropa rèdhi Yesus tao tadha malaa, hèia ra kaꞌuu-kamuki. Risi-risi hari, ropa ra tadèngi ana-ana paꞌoo palere-lere ètu dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi ne, dhu peka na,
“Hosana! Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua!
Lula ana-èpu dhèu aae Daud mai le!”
16 Ka kètu kapai se lii dènge Yesus, aku rèngu na, “Eeh! Èu tadèngi lii padhai lii ana-ana se? Èèna lèke boe!”
Te ngaa Yesus bꞌala si, na, “Oo, Jaꞌa tadèngi. Te, nga tao? Miu baca mèdhi mèka ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua lula-nèti ana-ana dhu koa-kio Ama Lamatua, do? Te ètu dꞌara sasuri èèna dhu suri, na,
‘Ama Lamatua dhu sadia nare le, ana rara iisi hiu, dènge ana-ana iiki,
ho koa-kio Ne.’ ”✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 8:3
17 Hèia Yesus si tèke eele kota ne, lasi jꞌunu asa rae Betania.
Lamatua Yesus dhoo ajꞌu ca kapua ho hua ia ka
(Markus 11:12-14,20-24)
18 Asa bèli madꞌae aae na, Yesus si lèpa hari asa kota Yerusalem. Te ngaa ètu talora jꞌara, Nèngu manganga le. 19 Na ladhe nèdhi ajꞌu ca kapua buli sebhe jꞌara dhu dhèu tema raꞌa hua na.* Lii Idhonesia peka na, ‘pohon ara’ nèti Yunani συκῆ (sukei). Te ngaa ètu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pajꞌujꞌu ajꞌu dhu dhèu biasa sèle, dènge raꞌa hua na. Ètu Idhonesia re bèka dhimu, dhèu raꞌa boe hua ‘ajꞌu ara’. De ‘ajꞌu ara’ ètu Sasuri Ama Lamatua, sama boe dènge ajꞌu ara èdhi. De laꞌe ka padètu-dètu dènge ajꞌu neꞌe, ho neo ladhe sèku dhu hua le, do dhae. Te ngaa ropa dꞌai kapua aajꞌu ne, Na nèdhi boe hua cue sa, lula rèu heka subꞌu mai kèna. Hèia Na peka mi ajꞌu ne, aku Nèngu na, “Lula èu hia boe Jaꞌa hua cue sa, de èèna na èu hua heka!” Ropa Na lii nare sèmi èèna, hèia ajꞌu ne mango dènge ka.
20 Ropa ana madhutu Na ladhe rèdhi jꞌara ne, hèia ra malaa. Ka ra karèi, peka na, “Tasamia ka ajꞌu ne mango?”
21 Hèia Yesus dhaa, na, “Nanene paie-iie! Ladhe miu lèka tareꞌa-reꞌa Lamatua, aa dènge boe dꞌara kajari, miu kahèi bisa tao sama sèmi dhu Jaꞌa tao ne. Miu bisa tao risi hari nèti neꞌe. Sèmi: miu bisa paredha ledhe pidha asa dꞌara dhasi laꞌe. Tatu Ama Lamatua pidha eele kahèi ledhe ne nèti era na, sadꞌi miu parcaya Nèngu tareꞌa-reꞌa!✡ Mateos 17:20, 1 Korintus 13:2 22 Te aaꞌi-aaꞌi dhu miu manèngi nèti Ama Lamatua, èèna na miu abhu, sadꞌi miu parcaya Ne tareꞌa-reꞌa.”
Kètu agama sèra karèi Lamatua Yesus abhu hak nèti mia
(Markus 11:27-33, Lukas 20:1-8)
23 Dꞌai Yerusalem, Yesus si maso hari asa Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi. Ropa Nèngu ajꞌa dhèu madha jꞌara Ama Lamatua, hèia kètu agama Yahudi, mese agama sèra, dènge dhèu heka-dhèu heka adꞌa, mai karèi Yesus, na, “Medꞌa na, cee ka dhu pua Èu tao maruru ètu era neꞌe ne? Cee ka dhu hia Èu hak?”
24 Te ngaa Yesus dhu neꞌa, na, dhèu se dhu neo pamanahu Ne. Hèia Na bꞌala, aku Nèngu na, “Jaꞌa neo karèi miu kahèi. Miu dhaa uuru ku, heka Jaꞌa dhaa miu kèna. 25 Lii karèi Jaꞌa sèmi neꞌe ka: miu aaꞌi-aaꞌi mi tadhe Yohanis tuka sarani, si? Cee ka dhu hia ne hak, ho sarani dhèu? Ama Lamatua do, dhèu rai-haha?”
Ka ra papeka isi-aanga ra, aku rèngu na, “Waa! Nara le èdhi, nga! Ladhe èdhi dhaa, peka na, ‘Ama Lamatua ka dhu hia hak’, pe Na bꞌala èdhi, peka na, ‘Ladhe sèmi èèna, nga tao ka miu parcaya boe Yohanis!’ 26 Te ngaa ladhe èdhi dhaa na, ‘Dhèu rai-haha ka dhu hia hak’, mage dhoka dhèu aaꞌi-aaꞌi patao dènge èdhi. Lula rèngu parcaya, na, Yohanis ne, dhèu nèti lii padhai Ama Lamatua.” 27 Nèti èèna ka, ra dhaa peka na, “Jiꞌi ngeꞌa boe.”
Hèia Yesus bꞌala si, aku Nèngu na, “Ladhe sèmi èèna, Jaꞌa parluu boe peka na, cee ka dhu hia Jaꞌa hak.”
Lii pakasame lula-nèti ama dènge ana mone dhèu dua
28 Yesus padhai lii taruu dènge kètu kapai sèra, aku Nèngu na, “Miu pangee sèku dènge lii lolo ne. Abhu ca dhèu ama, dènge ana mone na dhèu dua. Na peka dènge ana uuru èèna, ‘Ana, deo neꞌe èu lamu sabꞌa asa dꞌara oka.’
29 Te ngaa ana ne dhaa, aku nèngu na, ‘Eeh! Jaꞌa laku boe.’ Te ngaa nèbhu boe ka, na manyasa, ka laꞌe.† Alkitab lii Idhonesia TB1 madhutu boe sasuri lii Yunani dhu uru tèka aa dhu beꞌa risi ètu neꞌe.
30 Ka ama ra pua ana limuri, peka na, ‘Deo neꞌe, èu lamu sabꞌa asa dꞌara oka.’
Ka ana ne dhaa, aku nèngu na, ‘Beꞌa, ama! Pe jaꞌa laku.’ Te ngaa teꞌa boe na, nèngu dhu laꞌe boe.”
31 Ropa lole nare, hèia Yesus karèi dhèu seꞌe, peka na, “Jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: nèti ana dhèu dua se, mia ka dhu tao madhutu lii paredha ama ra?”
Hèia ra dhaa, aku rèngu na, “Ana uuru!”
Ka Na peka, aku Nèngu na, “Oo. Te ngaa nanene paie, te Jaꞌa peka dhu lèke kèna. Te dhèu dhu miu cap, na, dhèu dhu laku-laku boe, sama sèmi dhèu roro bea, dènge bhèni kajeo, bèli-camèdꞌa rèngu seꞌe ka dhu jꞌajꞌi uuru dhèu unu Ama Lamatua, nèti miu. Te miu dhoka sadꞌi dhaa di, peka na, ꞌooꞌ mi Ama Lamatua, te ngaa tao boe madhutu dadꞌèi Na. 32 Uru èèna, Yohanis tuka sarani, ajꞌa le miu jꞌara tasamia, sèna ka miu bisa mamuri mola. Te ngaa miu parcaya boe ne. Aa te ngaa ropa dhèu laku-laku boe sèra, nanene lii aꞌajꞌa nèti Yohanis, rèngu tèke eele sasala ra, sèna ka tao madhutu aꞌajꞌa èèna. Miu dhu meꞌa le. Te ngaa miu loe boe nèti adꞌu-ue sasala-sasigo, ho madhutu dadꞌèi Ama Lamatua.”✡ Lukas 3:12, 7:29-30
Lamatua Yesus tao lii pakasame lula-nèti dhèu bhelu dhu sebꞌa oka anggor
(Markus 12:1-12, Lukas 20:9-19)
33 Yesus lole nare, ka Na lolo hari lii pakasame èci, aku Nèngu na, “Abhu ca dhèu lamatua rai dhu laꞌe tao oka, ho sèle anggor ètu dedha rai na ca kasibꞌi. Ka na tao tedhe rai reo. Aa na tao bak cue era pacèli èi anggor. Dhèu ne patitu kahèi era madhenge dhu dedha aae èci. Èle, ka na hia oka ne mi dhèu sebꞌa, sèna ka dꞌai hèru puu-gꞌètu, ra pabagi èi anggor. Hèia laꞌe ka asa rai kajꞌèu.✡ Yesaya 5:1-2
34 Ropa dꞌai hèru puu-gꞌètu, lamatua oka ne pua dhèu sabꞌa na, lasi asa dhèu sebꞌa se, sèna ka rare pala nèngu. 35 Te ngaa dhèu sebꞌa oka seꞌe, pusi-pahae boe dènge dhèu-dhèu sabꞌa nèti lamatua oka ne. Abhu dhu lèke game, abhu dhu ra pamadhe, aa abhu dhu lèke pèci dènge hadhu. 36 Ka lamatua oka ne pua hari dhèu sabꞌa na canau, ae risi nèti dhèu sabꞌa dhu lasi uuru sèra. Te ngaa dhèu sebꞌa oka se tao hari bhabhelu sèmi èèna kahèi mi dhèu sabꞌa se aaꞌi-aaꞌi ra.
37 Nèbhu-nèbhu ka lamatua oka ne, pua ana dꞌèlu na laꞌe. Na pangee, na, ‘Ladhe jaꞌa pua ana dꞌèlu jaꞌa laꞌe, tatu ra sèmi na dènge beꞌa, aa ra pakabꞌua ne kahèi.’
38 Te ngaa ropa dhèu sebꞌa se ladhe rèdhi ana ne, hèia ra papeka, ‘Wee, mi laladhe ku laa! Te mone heka nèi hia ana dꞌèlu na mai. Nèngu neꞌe ka dhu bèli-camèdꞌa, unu aaꞌi mèdha-panyau mone heka ne. De ta pamadhe ne, sèna ka èdhi unu oka ne.’ 39 Hèia kèpe rare ana ne, ka ra nuni asa liꞌu oka, hèia ra pamadhe ne.”
40 Ka Yesus paꞌèle lii lolo Na, ka Na karèi dhèu seꞌe, aku Nèngu na, “Jaꞌa neo karèi miu sèmi neꞌe: ladhe lamatua oka ne lèpa mai, madhutu ngangee miu, na tao dhèu sebꞌa oka se tasa mera mia?”
41 Hèia kètu kapai Yahudi sèra dhaa, peka na, “Tatu na pamadhe dhèu bhelu se aaꞌi-aaꞌi. Èle, na hia hari dhèu leo sebꞌa oka ne, dhu èèna na pabagi dènge beꞌa, ropa dꞌai hèru puu-gꞌètu.”
42 Ka Yesus peka dènge ra, aku Nèngu na, “Ele boe miu se baca mèdhi boe, ngaa dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua, dhu peka na,
‘Abhu hadhu cue dhu tuka hadhu core eele,
te ngaa limuri ne, jꞌajꞌi le hadhu era padhèdi èmu!
Ama Lamatua mesa Na ka dhu kabhili nare, aa Na pamadhèdi hadhu ne.
Nèti èèna ka, èdhi ladhe na beꞌa titu kèna!’ ”✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:22-23
43 Èle èèna ka, Yesus tuhu hari lii padhai Na, peka na, “De miu sanèdꞌe paie-iie. Uru èèna, Ama Lamatua hagꞌe nare èdhi dhèu Yahudi se, ho jꞌajꞌi dhèu unu Na. Te ngaa, lula miu pusi-pahae boe Jaꞌa, èèna na Lamatua pili nare dhèu leo rai kara. Te dhèu dhu mamuri madhutu dadꞌèi Na, dhu nia jꞌajꞌi dhèu unu Na. 44 [Jaꞌa peka paledꞌa-ledꞌa dènge miu. Jaꞌa ka, hadhu padhèdi èèna. Dhèu dhu bèbhe lèke hadhu ne, èèna na nèngu laho kao-kao. Aa ladhe hadhu ne bèbhe lèke dhèu, èèna na dhèu ne laho kao-kao.]”‡ Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri boe ayat 44 neꞌe.
45 Ropa kètu kapai Yahudi dènge dhèu Parisi tadèngi lii padhai Yesus, hèia reꞌa, na, lii ne padhèto dènge rèngu. Rèngu se ca ropa dènge dhèu sebꞌa oka anggor, aa dènge tuka dhu core eele hadhu era padhèdi èmu. 46 De ra nasa titu kèna. Ka rèngu mulai tenge jꞌara ho kèpe Ne. Te ngaa rèngu madhaꞌu dènge dhèu ae, dhu peka na Yesus ne, Dhèu nèti lii padhai Ama Lamatua. Nèti èèna ka, rèngu bani boe tao ngaa-ngaa mi dedha Nèngu.
*21:1 Ra pangare ledhe ne ‘Saitun’, lula ètu nèi, abhu oka ae dhu dènge ajꞌu saitun. Rèngu biasa gili hua saitun sèna ka abhu èi mènyi na. Ledhe Saitun ne, kajꞌèu nèti kota Yerusalem, pe dꞌai ca kilo sa.
†21:5 Alkitab lii Yunani ètu neꞌe, suri, peka na, “ana bhèni nèti Sion”. Sion ne, ngara leo nèti Yerusalem. De ètu ayat ne, Sakaria pake lii hini ho pajꞌujꞌu ana kabarai kota Yerusalem.
✡21:5 Sakaria 9:9
‡21:8 Dꞌara sasuri Mateos, ‘dadana sèra’. Te ngaa èdhi teꞌa le nèti Yohanis 12:13, peka na, rèu-rèu palam.
§21:9 Dꞌara lii Aram peka, ‘Hosana’. Uru èèna, sasoa na, ‘hia mamuri mi dhèu’. Lodꞌo Lamatua Yesus mamuri era ètu rai-haha ne, lii ne, dhèu pake ho koa-kio Ama Lamatua.
✡21:9 Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:26
✡21:13 Yesaya 56:7, Yermia 7:11
✡21:16 Lii Sodꞌa Koa-Kio 8:3
*21:19 Lii Idhonesia peka na, ‘pohon ara’ nèti Yunani συκῆ (sukei). Te ngaa ètu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pajꞌujꞌu ajꞌu dhu dhèu biasa sèle, dènge raꞌa hua na. Ètu Idhonesia re bèka dhimu, dhèu raꞌa boe hua ‘ajꞌu ara’. De ‘ajꞌu ara’ ètu Sasuri Ama Lamatua, sama boe dènge ajꞌu ara èdhi.
✡21:21 Mateos 17:20, 1 Korintus 13:2
†21:29 Alkitab lii Idhonesia TB1 madhutu boe sasuri lii Yunani dhu uru tèka aa dhu beꞌa risi ètu neꞌe.
✡21:33 Yesaya 5:1-2
✡21:42 Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:22-23
‡21:44 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri boe ayat 44 neꞌe.