5
Yesu ‑bha mɛ ꞊daan' 'ö‑ wo ‑tɔn tuö
1 ꞊Dhɛ mɛ ‑gbaa ‑nu 'wo ꞊nɛ 'ö Yesu ꞊ya ‑an yö, 'yö ‑an to ‑tɔn ꞊gɛnngdhö, 'ö ‑da ‑tɔn bhë ‑a tuö, 'ö ꞊yaannu. 'Yö‑ ‑bha ꞊guë' ‑nu ‑wo dho ‑a 'piö mü. 2 'Ö Yesu ‑yö yö ‑Zlan ‑wo ‑blɛɛ ‑an ‑dhë ‑sü ‑bha ‑a pö ‑sü 'ka ꞊nɛɛ:
3 «Mɛ ‑nu 'wo wo ‑de ‑wun ‑da sia‑ ‑Zlan 'dhiö, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii 'ö tɔɔ ‑Zlan ‑bha ‑gludëdhɛ 'ö dhang‑ ‑nu 'gü, ‑yö ‑an ‑bha 'ka.
4 Mɛ ‑nu 'ö 'wo 'gbo bɔ ‑na, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii 'ö tɔɔ ‑Zlan ‑dho ‑an 'yënng ꞊dhuë'‑.
5 Mɛ ‑nu 'wo 'lëëlë, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii ‑Zlan ‑dho 'kpongtaadhɛ nu ‑an ‑dhë ꞊nɛ ‑kɔ 'ö‑ 'tɔ go ‑a 'ka ‑an ‑dhë bhë ‑a 'dhö.
6 Mɛ ‑nu 'ö ‑kë kpengdhö ‑sü ‑dhɔ 'dhö ‑an kë ‑na bhë, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii 'ö tɔɔ ‑wo ‑dho ‑a yö ꞊va.
7 Mɛ ‑nu 'wo mɛ ‑nu 'yena yö ‑na, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii 'ö tɔɔ ‑Zlan ‑yö ‑dho ‑an 'yena yö 'pö.
8 Mɛ ‑nu 'ö ‑an ꞊zuöpiödhɛ 'dhö 'puu, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii 'ö tɔɔ ‑wo ‑dho ‑Zlan yö.
9 Mɛ ‑nu 'wo ‑nëng 'kuë‑ kë ‑na mɛ ‑nu 'ka, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, bhii 'ö tɔɔ ‑Zlan ‑dho ‑an ‑dhɛ ö bha 'në ‑nu.
10 Mɛ ‑nu 'wo ‑an 'klo bhɔ ‑na ‑Zlan ꞊dhɔɔbhaa kë ‑sü ‑wun 'gü, ‑an ‑bha ꞊yö ‑së, 'ö tɔɔ ‑Zlan ‑bha ‑gludëdhɛ ‑yö ‑an ‑bha 'ka.
11 ꞊Ya kë ꞊nɛ mɛ ‑nu ꞊wa 'si ‑nu bho ka ‑gɔ, ꞊wa ka 'klo ‑nu bhɔ 'iin ꞊sua ‑nu kë ka ‑gɔ 'wun yaa ‑blɛɛ ka ‑gɔ ‑sü 'ka, ka ‑bha ‑kë n bha ꞊guë' ‑nu 'ka ‑sü ‑wun 'gü, ka ‑bha ꞊yö ‑së, 12 ka ꞊zuö' 'glu ‑yö dhi ꞊va, bhii ka 'kian ꞊va ‑yö ‑ya ‑sü 'ka dhang‑ ‑nu 'gü. ‑Kɔ bhë ꞊nɛ 'ö ‑Zlan ‑wodhiölomɛ ‑nu 'wo ‑kë ka 'dhiö, 'wo ‑an 'klo bhɔa 'pö.»
'Wun 'ö ‑gban kweezö waa‑ ‑dhɛpuudhɛ ‑an ‑bha
(Maakö 9.50; Lukö 14.34-35)
13 'Yö Yesu ‑ya pö 'zü: «'Kpongtaamɛ ‑nu ziën, ka ‑kë ꞊nɛ kweezö 'ö ꞊ya kë pë ‑bha 'ö pë 'yaa bu bhë ‑a 'dhö. 'Kɛɛ ꞊ya kë ꞊nɛ kweezö din 'yaa‑ ‑bha gbɔ, ‑wo ‑dho ‑a ‑kɔklë kö ‑a din ‑yaan kë ‑a ‑bha 'zü ‑dëüwo ꞊e? Kö ‑a ꞊kaa' ‑pë gbɛ 'yaa ‑dhö gbɔ, ‑a ꞊zong' 'wo dho ‑a wo plaan zlöö, 'ö mɛ ‑nu ‑wo ꞊taa ‑a ‑ta.
14 Ka 'ka tɔɔ 'kpongtaamɛ ‑nu ‑bha ‑dhɛpuudhɛ. Kwa‑ ꞊tɛi' dɔ ꞊nɛ pödhɛ 'ö dɔ ‑sü 'ka ‑tɔn tuö 'yaa ‑bin. 15 'Waa ꞊labang dɔ kö ‑waan dɔ 'gbonggbo ꞊löö. ‑Abi', ‑wa ‑dɔ ꞊labang ‑dɔ ‑a ‑ta dhuö ‑pë ‑ta, 'ö ‑dhɛ ‑po mɛ ‑nu 'wo kɔɔ 'saadhö ‑an ‑ta. 16 ‑Kɔ bhë ꞊nɛ 'ö ka ‑bha ‑dhɛpuudhɛ dho bhü ‑a 'ka mɛ ‑nu 'dhiö. ‑Yö kë 'dhö, kö ka ‑bha 'wun ‑së kë ‑sü 'ö bhë ‑waan ‑a yö, kö ka Dë ‑Zlan 'ö dhang‑ ‑nu 'gü bhë ‑waan ‑a 'tɔ kë ꞊va.»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban Moizö ‑bha tɔng ‑bha
17 'Ö‑ pö ‑an ‑dhë 'zü: «Kö ꞊kun 'ö ‑kë ka ‑zo 'piö ꞊nɛ, a ‑nu kö tɔng ‑nu 'ö Moizö ‑ya dɔ bhë 'aan‑ ‑a 'gü ꞊siö'‑, 'iin mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑Zlan ‑wodhiölomɛ ‑nu ‑wa nu kwa ‑dhë bhë kö 'aan‑ ‑an 'gü ꞊siö'‑, 'kɛɛ a ‑nu kö 'aan‑ ‑an 'dhiö ‑mɔ 'kuë. 18 Bhii a‑ ‑blɛɛ ka ‑dhë giagia 'ka, ‑a kë ꞊yië' kö dhang‑ waa‑ 'sɛ ‑waan ziö, tɔng ‑nu 'saadhö 'wo ꞊nɛ ‑a do ꞊bɛɛn' ‑pin 'iin ‑a pë 'tee do ‑yö 'ka 'dho go ö pin ꞊taa, 'ö dhö to 'dhö 'ö yöë pë ‑nu 'plɛ 'dhiötoyi ‑bha. 19 ‑A ‑wun 'gü, tɔng ‑nu 'wo ꞊nɛ, 'kö ‑kë ‑a 'teezë 'ka, mɛ 'ö yaa‑ ꞊bhlë ‑ya 'iin 'ö‑ pö mɛ ‑nu ‑dhë ‑wa kë ꞊nɛ ‑kɔ bhë ‑a 'dhö, ‑yö ‑dho kë mɛ 'teezë 'ka, ‑Zlan ‑bha ‑gludëdhɛ 'gü dhang‑ ‑nu 'gü. 'Kɛɛ mɛ 'ö 'dhoë‑ tɔng ‑nu 'wo ꞊nɛ ‑an ꞊bhlë ‑ya, kö ‑yaan mɛ ‑nu ‑daan ‑a 'ka, kö ‑waan ‑a kë ꞊nɛ ‑kɔ bhë ‑a 'dhö, ‑yö ‑dho kë mɛ ꞊va 'ka ‑Zlan ‑bha ‑gludëdhɛ 'gü dhang‑ ‑nu 'gü. 20 A‑ ‑pö ka ‑dhë ꞊nɛɛ: ‑Zlan ‑bha ‑gludëdhɛ 'ö dhang‑ 'gü bhë, ka ‑dho ‑da ‑a 'gü, 'kɛɛ kö ka ‑bha ‑kë kpengdhö ‑sü bhë ꞊ya ziö Zuifö ‑nu ‑bha tɔnggɔmɛ ‑nu waa‑ Falizi ‑mɛ ‑nu ‑bha ‑ta.»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban ‑naazuëdhe kë ‑sü ‑bha
21 'Yö‑ pö 'zü: «Pë 'ö ‑Zlan ‑ya pö ka 'bhɛma ‑nu ‑dhë 'ö tɔɔ ꞊nɛɛ: Kö ꞊kun 'ü mɛ zë; mɛ 'oo mɛ 'ö 'dhoë‑ mɛ zë, ‑wo ‑dho ‑a 'ka zakanmɛ 'dhiö 'ö ka gia‑ 'ka‑ ma. 22 'Kɛɛ ma ‑zë, a‑ ‑pö ka ‑dhë ꞊nɛɛ: Mɛ 'oo mɛ 'ö 'dhoë‑ ‑da ‑naazuëdhe 'gü ö dheglu ‑mɛ buëndhö, ‑wo ‑dho dho ‑a 'ka 'ö za ‑yö dɔ ‑a ‑bha. Mɛ 'ö ꞊yaa‑ pö ö dheglu ‑mɛ ‑dhë: ‹Laka!› (꞊Waa‑ pö 'dhö kö ‑wa ‑pö: Wü ‑mü ü 'ka), ‑wo ‑dho ‑a 'ka zakanmɛ ꞊va 'dhiö, 'iin mɛ 'ö 'dhoë‑ pö ö dheglu ‑dhë: ‹Somɛ ‑mü ü 'ka›, kö pë 'ö‑ ‑ma kun 'ö tɔɔ ‑a 'klo ‑yaan bhɔ ꞊glöötiaandhö 'siö 'gü.
23 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ 'bha nu gbaapë ‑nu 'ka ‑Zlan wö 'dhiö, ‑a ‑bha slabhodhɛ ‑bha, 'ö ü ‑zo ꞊ya ‑büö ꞊nɛ 'wun 'bhaa ‑yö ü dheglumɛ ‑zuëë ü buëndhö, 24 ‑bhö ü ‑bha gbaapë ‑nu bhë, ‑an 'to slabhodhɛ 'dhiö mü 'ü 'dho ꞊kun 'ü ꞊zuögludhi ‑da kaa‑ ü dheglu ‑mɛ bhë ka ziën, kö 'üën‑ nu ü bha gbaapë ‑nu bhë ‑a 'ka ‑Zlan wö 'dhiö.
25 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ mɛ ꞊ya 'wun ‑ya ü ‑bha, 'ö 'ka 'dho ‑na zadɔdhɛ ‑bha 'wun bhë ‑a ꞊blɛɛ' ꞊dhia, ‑bhö ‑a këdhɛ ꞊mɛɛ'‑ kö ka ‑wo ‑yö ‑mɔ 'kuë 'dhiö zian ‑gbloo 'piö, kö ꞊kun 'ö dho ü dɔ zakanmɛ ‑nu kwɛɛ, kö zakanmɛ ‑nu ‑de 'pö ‑waan ü ‑dɔ 'dhasi ‑nu kwɛɛ, kö ‑waan ü ‑zuö ‑kanso 'gü. 26 A‑ ‑pö ü ‑dhë 'wun gia‑ 'ka: Ü 'ka 'dho go mü 'gbɛɛdhö, ‑a 'ke ü 'ka mɛ 'ö 'dhö bhë ‑a ‑bha pë 'ö ü ‑bha bhë ‑a ‑yöë piën‑ nu ‑a ‑dhë.»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban dhe 'ö gwaan 'iin gɔɔn‑ 'ö dhe 'dhoë‑ ‑gɔ ‑an ‑bha ꞊sɔɔn kë ‑sü ‑bha
27 'Ö Yesu ‑ya pö: «'Ka‑ ma 'saadhö ꞊nɛ ‑Zlan ‑wo ‑ya pö: Kö ꞊kun 'ö 'ka ‑da dhe 'piö 'iin 'ka ‑da ka 'bha dhe ‑bha gɔɔn‑ 'piö, 28 'kɛɛ ma ‑zë a‑ pö ka ‑dhë ꞊nɛɛ: Mɛ 'oo mɛ 'ö 'dhoë‑ dhebɔ ‑ga ö buën‑ ‑a ‑dhɔ ‑yaan ‑a kë kö ꞊ya ‑da ‑a 'piö ö ꞊zuö' 'gü 'saadhö. 29 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ ü ꞊kwɛɛ‑ 'gü 'yanga 'ö‑ ‑kë ü ‑püö ꞊sɔɔn yaa 'gü, kö ‑bhö ‑a bho mü 'ü‑ ꞊zong' ü 'ka ꞊gbiin! ꞊Yö ‑së kö ü bun ‑dhɛ 'bhaa ‑yö 'go ü ‑bha 'yö ꞊zië' ü bun ‑bha ‑to 'dhö ‑sü 'wo ü ꞊zong' ꞊glöötiaandhö 'siö 'gü ‑a ‑ta. 30 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ ü ꞊kwɛɛ‑ 'gü ‑kɔ ꞊nɛ 'ö ü ‑püö ꞊sɔɔn yaa 'gü, kö ‑bhö ‑a 'klu 'kan 'ü‑ ꞊zong' ü 'ka ꞊gbiin! Bhii ꞊yö ‑së ü ‑bha 'ka kö ü ‑gbiö do 'iin ü ‑gɛn do ‑yö 'kan ü ‑bha, 'ö ꞊zië' ü bun ‑to 'dhö ‑sü 'ü dhoë ꞊glöötiaandhö 'siö 'gü bhë ‑a ‑ta.»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban dhe ‑bho 'blü ‑sü ‑bha
(Matiö 19.9; Maakö 10.11-12; Lukö 16.18)
31 'Ö Yesu ‑ya pö 'zü ‑a pö ‑sü 'ka ꞊nɛɛ: «Mɛ 'ö 'dhoë‑ ö bha dhebɔ bho 'blü, ‑yö ‑dho ‑a ‑bho 'blü 'sëëdhɛ kpa ‑a ‑bha. 32 'Kɛɛ ma ‑zë, a‑ ‑pö ka ‑dhë ꞊nɛɛ: Mɛ 'oo mɛ 'ö 'dhoë‑ ö bha dhebɔ kë, 'ö yaa 'to ö ‑wo ‑ta, ꞊ya 'dho gɔɔn‑ gbɛ 'piö kö ‑a gɔɔn‑ zii bhë yö ꞊nɛ 'ö‑ ‑kë 'ö dhebɔ bhë 'ö ‑kë ꞊sɔɔnkëdhe 'ka. 'Go mü 'pö, mɛ 'ö 'dhoë‑ ö ‑kɔ kpɔ dhe 'ö 'dhö bhë ‑a ‑gɔ kö ‑yaan ‑a 'sü 'pö, kö ‑dadhepiömɛ ‑mü ‑a 'ka.»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban ‑wo ‑bhö ‑sü ‑bha
33 'Yö‑ pö 'zü: «Pë 'ö 'ka‑ ma, 'ö‑ ꞊blɛɛ kwa 'bhɛma ‑nu ‑dhë 'ö tɔɔ: Kö ꞊kun 'ü ü ‑wo ‑bhö ꞊sua 'ka, 'go mü 'zü: Kö ꞊kun 'ü ‑wo ‑bhö ꞊sua 'ka; 'kɛɛ pë 'ü dho ‑a kë 'ö tɔɔ 'wun 'ü ü ‑wo ‑bhö ‑a ‑wun 'ka kwa Dëmɛ wö 'dhiö bhë, ‑bhö ‑a kë! 34 'Kɛɛ ma ‑zë, a‑ ‑pö ka ‑dhë: Kö ꞊kun 'ka ka ‑wo ‑bhö 'gbɛɛdhö! Kö ꞊kun 'ka ka ‑wo ‑bhö dhang‑ 'gü ‑dhɛ 'tɔ 'ka! Bhii 'ö tɔɔ ‑Zlan ‑bha 'gɔ ‑gbloo ‑mü ‑a 'ka. 35 'Iin 'ka ‑wo ‑bhö sia‑ ‑dhɛ 'tɔ 'ka bhii 'ö tɔɔ yö ꞊nɛ 'ö ‑Zlan ‑gɛn ‑lo ‑a ‑ta ‑pë 'ka. 'Iin kö 'ka ‑wo ‑bhö Zeluzalɛmë ‑dhɛ 'tɔ 'ka, bhii 'ö tɔɔ ‑yö ‑gludë ꞊va ‑bha pödhɛ 'ka. 36 Kö ꞊kun 'ka ka ‑wo ‑bhö ka ‑gɔ 'tɔ 'ka, bhii 'ö tɔɔ ü ‑kɔ 'ka 'dho ‑mɔ ‑a ‑bha kö 'ü ü ‑bha wun ga do kë ü ‑de ‑dhë 'puu 'iin tii. 37 'Kɛɛ a‑ ‑blɛɛ ka ‑dhë: Ka ‑bha ꞊ii‑ ‑yö kë ꞊ii‑ 'ka, 'iin ka ‑bha ‑abi' ‑yö kë ‑abi' 'ka. ꞊Ya 'go mü, pë ‑nu 'ö mɛ ‑nu 'dho ‑a pö ‑na ‑a 'piö zlöö bhë ‑yö ‑go dü 'piö.»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban ‑de ‑gbɔ bho ‑sü ‑bha
(Lukö 6.29-30)
38 'Ö Yesu ‑ya pö 'zü: «Pë 'ö 'ka‑ ma 'zü 'ö tɔɔ ꞊nɛɛ: Mɛ 'ö ꞊ya ö 'bhamɛ 'yan wü, ‑wa ‑bha 'wü 'pö 'iin mɛ 'ö ꞊ya ö 'bhamɛ 'sɔn ga 'yɛ, ‑wa ‑bha 'yɛ 'pö. 39 'Kɛɛ ma ‑zë a‑ ‑pö ka ‑dhë: Kö ꞊kun 'ka ka ‑de ‑gbɔ bho mɛ 'ö 'wun yaa ‑kë ka 'ka bhë ‑a ‑ta! 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ mɛ ꞊ya ü ꞊kwɛɛ‑ 'gü 'to ‑ma, ‑bhö ü ꞊kwaa‑ 'gü ‑bha ‑zɔn ‑a ‑dhë ‑ya ‑a ‑ma 'pö! 40 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ mɛ ꞊ya kë ‑dhö ꞊ya 'dho ü 'ka zakanmɛ 'dhiö kö ‑yaan ü bha sɔ 'në 'kun ü ‑gɔ, ‑bhö sɔ 'në 'ö 'dhö waa‑ ü bha gblang ‑a 'plɛ 'to ‑a ‑gɔ! 41 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ mɛ 'ö ‑wogbiindhɛ 'dhö ‑a ‑gɔ, ‑a mɛ do ꞊yaa‑ pö ü ‑dhë 'ü ꞊kwɛɛ‑ 'gbiin‑ bun 'ü 'ta 'sü ‑a 'ka 'kilong do 'piö, ‑bhö ‑a bun 'ü 'dho ‑a 'ka 'kilong ꞊plɛ ‑naa ‑bha! 42 Mɛ ꞊ya pë ‑dhɛ ü ‑gɔ, ‑bhö ‑a nu ‑a ‑dhë! 'Go mü, mɛ ꞊ya pë 'sënng ‑dhɛ ü ‑gɔ, kö ꞊kun 'ü ‑kɔ ‑a ‑dhë ‑a ‑ta!»
Mɛ ꞊daan' ‑wo 'ö ‑gban ‑a ‑dhɔ ‑kë ö yaagümɛ 'ka ‑sü ‑bha
(Lukö 6.27-28, 32-36)
43 'Yö‑ pö 'zü: «Pë 'ö 'ka‑ ma 'zü 'ö tɔɔ ꞊nɛɛ: Ü ‑dho ‑a ‑dhɔ kë ü ‑ya 'yɔɔ 'ka, 'ü ü yaagümɛ ‑san zë, 44 'kɛɛ ma ‑zë, a‑ ‑pö ka ‑dhë: ‑Kaa ‑dhɔ kë ka yaagümɛ 'ka, ['ka 'dhuë‑ 'kpɔ mɛ ‑nu 'wo 'kpöü ‑ya ka ‑bha ‑an ‑bha! ‑Ka pë ‑së kë mɛ ‑nu 'wo ka ‑san zë ‑na ‑an ‑dhë!] 'Go mü 'ka ꞊bhɛa' mɛ ‑nu ['wo 'wun yaa kë ‑na 'ö] 'wo ka 'klo bhɔ ‑na ‑an ‑wun 'gü! 45 ‑Yö kë 'dhö kö 'kaan‑ kë ka Dë 'ö ‑ya ‑sü 'ka dhang‑ ‑nu 'gü bhë ‑a gbö ‑nu 'ka. Bhii 'ö tɔɔ ‑yö ö bha lan‑ ‑bhü 'pö ‑së 'ka, 'wunyaakëmɛ ‑nu ‑ta ꞊nɛ ‑kɔ 'ö‑ bhü ‑a 'ka mɛ këwunsëëzë ‑nu ‑ta ‑a 'dhö. 'Yö ö bha dha ‑nu ban mɛ ‑nu 'wo 'wun ‑kë yaa ‑an ‑ta ꞊nɛ ‑kɔ 'ö‑ ban mɛ ‑nu 'wo 'wun ‑së ‑kë ‑an ‑ta bhë ‑a 'dhö 'pö.
46 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ 'ka‑ ‑dhɔ kë mɛ ‑nu 'wo‑ ‑dhɔ ‑kë ka 'ka bhë ‑an 'ka, ‑Zlan ‑dho ka 'kian nu ‑kɔklë ꞊ɛ? ‑A mɛ 'kö bhë, mɛ këwun yaazë 'wo ꞊nɛ 'nii‑ ꞊sɔnng' 'kun ‑mɛ ‑nu 'dhö bhë, wo ‑de 'pö, ‑wa ‑kë ꞊nɛ ‑kɔ gia‑ bhë ‑a 'dhö. 47 'Ö ꞊ya kë ꞊nɛ 'ka ‑mɛɛ kë ka dhegluzë ‑nu 'sloo 'ka, kö pë 'gblüünzë 'pö 'ka‑ ‑kë bhë ꞊a? Mɛ ‑nu 'ö 'waa ‑Zlan ‑bha mɛ ‑nu 'ka, wo gia‑ ‑wa ‑kë 'dhö 'pö! 48 ꞊Dhɛ 'ö 'dhö ꞊nɛ, ‑ka 'wun ‑nu yö 'ko 'dhiö kpengdhö ꞊nɛ ‑kɔ 'ö ka Dë 'ö ‑ya ‑sü 'ka dhang‑ ‑nu 'gü bhë 'ö‑ kë ‑na ‑a 'ka bhë ‑a 'dhö.»