37
1 Usa 'ain ka Jacob Canaán kakë me anua aín papa 'itsama baritia tsóa me, anu tsóti bërúakëxa. 2 Ënëx ka usaía Jacobnën 'aintsikama 'ia ñuikë bana 'ikën.
José 'imainun aín xukë́nkama 'ia ñuikë bana
Usa 'ain ka José ax bëná 'aish diecisiete baritiañu 'ixun, 'ain papan 'arakakë ovejakama ain xukë́antu, Bilhá 'imainun Zilpá an ñu 'axunkë xanumia aín papan bëchia akamabëtan bërúankëxa. Usa 'ain ka Josénën ami nishkian aín xukë́nkama 'atima okëxun 'unáni aín papami manankëxa.
3 Usa 'ain ka Jacobnën aín bëchikë José 'itsaira nuibakin kuëëankëxa, aín xukë́nkama 'akësamaira okin, ax kaniakëkë 'ixun bëchikë kupin ka usakin 'akëxa, usa 'ikë ka aín tari achúshi upíira upíokin kuënëokin 'axun 'inánkëxa, usakian aín papan 'akëx ka 'itsaira kuëëankëxa. 4 Aín papan atu 'akësamaira okin kuëënia 'unani ka aín xukë́n apankamax Josémi xuamati nishi nutsi a istisama tani abëbi banatisama tankëxa.
5 Usakin aín xukë́nkaman 'akëxun ka Josénën achúshi ñantan namákëxa, namáxun ka aín xukënkama ñuixuankëxa ñuixunkëxbi ka atiaira xuamati ami nishakëxa, 6 ami nishkëxunbi ka aín namákë ñuixunkin aín xukë́nkama ësokin kakëxa:
—Ësokin kana namá mi ñuixumainun kamina kuakanti 'ain. 7 'Ën kana ësokin namán nukamax kananuna achúshi naënu 'ian, anuxun kananuna trigo bimi nëakin bitankëxun bukunrukin nan, usokin 'akëxbi ka 'ën trigo nëakin bikë ax upiti nitsimëkë 'iaxa, usai 'imainun ka mitsunanëx 'ënan nikë ami ñanati a bëararati kuainakëkë 'iaxa.
8 Ësokian ñuixunkëxun ka aín xukën apan achúshinën kakëxa:
—¿Usa 'ain karamina mix nukaman 'apuira 'ianan an nu ñumëmikë uni 'iti 'ain?
Usakian ain namákë ñuixunkëx ka atiaira ami xuamati aín xukë́nkama nishakëxa.
9 Usokin namátankëxun ka basikëbëtan Josénën amirbishi namátëkënxun aín xukë́nkama ñuixuankëxa. Ñuixunkin ka ësokin kakëxa:
—¿'Ën kana namátëkënkin bari, 'uxë, mapai rabë́ 'imainun achúshi 'ispa akamaxa 'ëmi ñanati shaíkia isan kixun kaina 'unánkaniman?
10 Ësokin ka Josénën namátankëxun aín papa këñun aín xukë́antu ñuixuankëxa, ñuixunkëxunbi ka aín papan ësokin kakëxa:
—¿Uisakin namákin kaina usokin namán? ¿Min kaina min tita 'imainun min xukë́nkamabë isana 'ëx mi 'urama kuani mimi ñanati tëtúbuti 'ai kixun sinanin?
11 Usa 'ain ka aín xukë́n apankama 'aisamairai ami xuamati nishakëxa, usai atux 'ia iskin ka aín papan aín nuitu mëushi ënë ñukama manukima sinánkëxa.
Aín xukë́nkaman José marua bana
12 Achúshi nëtën ka Josénën xukë́nkama Siquem kakë menu kuankëxa, aín papan 'arakakë ovejakama 'imainun cabrakama pimiti pasto bari. 13 Usai atux kuankë 'ain ka Jacobnën aín bëchikë José kakëxa:
—Ka kuat, min xukë́nkamax ka Siquem kakë me anu kuanxa, nun 'arakakë ovejakama 'imainun cabrakama, pasto pimi. Usa 'ain kamina anua isi kuanti 'ain.
Kakëxun ka Josénën —Asábi ka kana isi kuanti 'ain —kixun kakëxa.
14 —Kakëxun ka Jacobnën asábi ka kixun kakëxa.
Ka istan uisa kara min xukë́nkama 'ikën, 'imainun nun 'arakakë ovejakama kara uisa 'ikë kamina isi kuanti 'ain, isbëtsini kamina 'ë kai uti 'ain. Ësokin kaxun ka Jacobnën aín bëchikë José Hebrón kakë me anuxun xuakëxa, xukëx kuanx ka Siquem kakë me anu bëbakëxa, 15 bëbax kuaníbi ka me pampaira 'ain amami kiakëxa. Amami kikë mërakin ka achúshi unin ñukákëxa:
—¿Añu bari kaina uan?
16 —'Ën xukë́nkama bari kana uban —kixun ka Josénën kakëxa—. ¿Uinuxun ovejakama bërúai kara kuanxa karamina min 'ë katima 'ain?
17 —Ënuax ka kuanxa Dotánnu isa kuania kia kana kuan —kixun ka uni an kakëxa.
Kakëx ka José aín xukë́nkama bari Dotán kakë ëma 'urama anu kuankëxa. 18 Mërabëtsini aia 'urakëo isi ka aín xukë́nkama José ñui 'atimai banai uisa karanuna oti 'ain kiax kanankëxa, kánani ka José rëkatsi kiax kikankëxa. 19 Uisa karanuna oti 'ain kiax ka bëtsibë bëtsibë ain xukënkama kanankëxa:
—¡Ka kuat, an namákin iskë a ka aia! 20 Kiax tsuákirui ka kananuna rëti 'ai kiax kanankëxa; rëtankëxun kananuna achúshi kininu nipati 'ain, usakin 'atankëx kananuna kiti 'ain, ñuina raëkëman ka piaxa. Usakin 'atankëxun kananuna uisai kara aín namákë ax 'ia kixun isti 'ain.
21 Kia ka aín apan Rubénnën kuakëxa, kuakin ka uisakin kara ië́miti 'ikë kixun sinánkin aín xukë́nkama kakëxa:
—Kananuna rëtima 'ain. 22 Kananuna aín imi 'apamikin 'atima 'ain. 'Akinma kananuna kini anu uni 'ikëma menu 'ikë ënu nipati 'ain, usa 'ixun kananuna nun xukë́n 'atima 'ain.
Ësokin ka Rubénnën Aín xukë́n José 'ati kuëënkinma kakëxa, an ka aín papanubi ubantëkëntisa tankëxa; 23 usaía aín xukë́nkama kikëbëbi ka José aín xukë́nkama anu 'ikë anu nuküakëxa, nukutia ka aín xukë́nkaman ñatanxun aín tari pañubiankë a pëmikin biakëxa, 24 bitankëxun ka kini 'umpaxñuma ñankáishi tutunkë anu nipakëxa.
25 Usokin 'atankëx ka anuxuan 'akë anubi pi.
Buküakëxa bukuxun iskëxbi ka an ñu marukë ismaelita unikama Galaab kakë me anuax uakëxa. Ukin ka aín camellonën bëakëxa 'inínti ro sanuira 'imainun sanu ro i baka 'akë tsëpasa akama Egipto menu maruti ubani kuani uakëxa. 26 Usaia rikuatsinia iskin ka Judánën aín xukë́nkama kakëxa:
—¿Añu ñu karana nun xukë́n rëtankëxun kananti 'ain, 'imainun karanuna uisoxun nun xukë́n bamakë unëti 'ain? 27 Usakin 'akë 'imainun kananuna ismaelita unikama rikuatsinkë ënë maruti 'ain, usa 'ain kananuna rëtima 'ain, ax ka nun xukë́n 'ibu 'ikën.
Usakian kakëx ka aín xukë́nkama asábi ka kiax kanankëxa. 28 Usakin kininu nipakë basimashika an ñumarukë unikama uakëxa, 'aia iskin ka José kininua bitankëxun, aín xukë́nkaman an ñu marukë unikama veinte kuríki manë 'akë kupín maruakëxa. Usokin marukëxun ka José Egipto kakë menu buánkëxa.
29 Usa 'ain ka Rubén ax aín xukë́n José chikínti sinanx 'uxunbi kini 'ukëmëuküa 'aíma okëxa, 'aíma oika ratuti sinánkasmai nitë́xëti bëríkarana uisai 'iti 'ai kixun sinani aín chupa tukai masá nuituakëxa. 30 Masá nuitubakëxa anua aín xukë́nkama 'ikë anu kuankin ka kakëxa:
—Uinu kara tuá ax 'ikë. ¿Añu karana 'ën bërí 'ati 'ain?
31 Usa 'ain ka Josénën xukë́nkaman achúshi cabranën tuá rëtankëxun aín imin Josénën tari pëmikë anun a shiakëxa; 32 usakin 'atankëxun ka aín papa ësokin kamiakëxa: Ënë kananuna mëran. Ënëx kara min bëchikë José aín tarima 'ikë kamina upíokin isti 'ain.
33 Kakëxun iskinbi 'unani ka Jacob kiakëxa: Ënëx ka 'ën bëchikënën tari 'ikën. Bëtsi ñuina raëkëman sapi ka piaxa. 34 Usakin atu kai ka Jacob aín chupa tukai nitë́xëti 'itsaira iankëxa, aín bëchikë bamakësa sinani. 35 Usaia aín papa uínbi manumisamai nitë́xëkëbëtan ka aín bëchikë xanu 'imainun nukëbënë kaman uisoxun karana aín masá nuitukë a manumiti 'ain kixun sinánkëxa, 'aínbi ka an usokin kuëënmiti kuëëanma 'ikën; kuëënima ka aín bëchikënën rabanan 'itsaira ini kiakëxa: 'Ën sinánkë ënë nëtënux karana 'ëxribi 'ën bëchikë 'ikësaribiti ñutima 'ain, ñutankëx kana anua uni ñukë 'ikë anuax 'ëx abë mërananti 'ain.
36 An ñu marukë madianita unikaman ka José marubiankin Egipto kakë menu buánkëxa, buánxun ka suntárunën kushi Potifar kakë a maruakëxa, ax ka Egiptonu 'ikë 'apu aín suntárunën kushi Capitán 'iakëxa.