Yang Isinulat Tung Mga HEBREO
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Indi ta maskean kung tinu pay nagsulat yang sulat ang naa. Piru nailala ra kang lag̱i yang mga tumatalig ang pinaeklan na (13:19). Yang sarang ang maskean ta natetenged tung anyang nagsulat, tanya sasang may katengdanan nang ipiniar ni Ginuung Jesu-Cristo tung anya. Kag yadwa pa, tanya sag̱ad dang pisan tung kasulatan ang naggug̱uuyan ang Dating Ipinagpakigpaig̱u, ay yang kadaklan ang nagkaraulit na duun ngaeklay na.
Yang mga tumatalig ang pinaeklan na, sam pundaan ang pulus mga Judio yang nasyun nira. Yang dumang pangguuy tung nasyun nira atii kanay, mga Hebreo. Kumus namampablag da tanira ta pag̱irintindien tung kadaklan ang mga masigkanasyun nira, nag̱adeeg-deeg̱an da tanira ta mupiang pag̱apakdulan ta mga kaliwag̱an ang malelbat (10:32-34). Ay nag̱atag̱amanan da yang mga masigkanasyun nirang nag̱arereges ang pabaliken tung dating pagturuuen nira ang usuy tung mga katuw̱ulan ang isinulat ni Moises atiing tukaw. Purisu yang dumang mga tumatalig, pamanluw̱ay ra ig may pira pang bilug tung nira ang nag̱aisip dang mamlek da tung pagtaralig̱en nira tung ni Ginuung Jesus ang para magbalik da tung dating nag̱apgesan yang nasyun nira, bilang yang Dating Ipinagpakigpaig̱u yang Dios tung nasyun nira. Purisu ya ray natengeran na ang yang sasang pagpadag̱en-dag̱en ang naa tung nira, naisip dang magpaekel ta sulat tung nira ug̱ud tag̱aman nang pasanag̱an ta mupia natetenged tung Baklung Ipinagpakigpaig̱u yang Dios ang pinalg̱uran da nira ang durung nalandawan na tung Dating Ipinagpakigpaig̱u na. Pinanuntan na pa nganing ta mga paaman kung unu pay dangaten nirang malain kung buaten da ka enged nira yang nag̱aisip nirang magbalik tung dati. Taa tung “Kamtangan Yang Sulat” nga sagyapay ta yang mga paaman ang atiang limang bilug.
Yang Kamtangan Yang Sulat Ang Binulus-bulus:
1:1-3 Ti Jesus Yay Pangultimung Nagpabunayag Natetenged Tung Pagkadios Yang Dios May Tung Tanan Ang Planu Na
1:4-14 Ti Jesus Landaw Tung Mga Angil
2:1-4 Primirung Paaman: Kung baliwalaen da ilem nira yang kalibrian ang pinagtukud ni Jesus, sintinsiaan da ka enged yang Dios tung kalainan
2:5-18 Natetenged Tung Pagkatau Ni Jesus Ang Yay Nangerengan Tung Yaten Ang Para Bawien Na Yang Dating Kagaeman Tang Naplek Tung Yaten
3:1-4:13 Yadwang Paaman: Mamangaman ta mupia nusias may maeyangan da ka ta isip nirang diskumpiadu (3:12) ang asta indi ra ilem mangalg̱ud tung sasang pag̱ineteg̱an da rin ta mga isip nira ang katulad ka tung nalambeg̱an yang mga kinaampu nira atiing tukaw (4:1, 11)
4:14-7:28 Kung Unu Pay Nalandawan Yang Pagkapari Ni Jesus Kay Tung Pagkapari Yang Dating Mga Paring Mga Judio
6:4-6 Yaklung Paaman: Kung magdayun da ka enged ang mamalpas tung ni Jesus, indi ra ka enged maimung mangimaklu pa yang mga isip nirang para mapagsug̱at si ka rin ang uman
8:1-9:28 Kung Unu Pay Nalandawan Yang Baklung Ipinagpakigpaig̱u yang Dios Ang Pinagpundar Ni Jesus
10:1-25 Kung Unu Pay Nalandawan Yang Pagpaturuk Ni Jesus Yang Dug̱u Na Kay Tung Dug̱u Yang Mga Ayep Ang Nag̱idasag
10:26-31 Yaepat Dang Paaman: Kung talyuran da nira yang Baklung Ipinagpakigpaig̱u ang pinagtukud ni Jesus ang para magbalik da tung Dating Ipinagpakigpaig̱u, indi ra enged patawaren yang Dios, kung indi, sintinsiaan na tung kalainan ang anday katapus-tapusan na
10:32-39 Sasang Pagpaktel Na Tung Isip Nirang Indi Ra Enged Magpatalaw Ang Asta Mamlek Da Ilem Tung Pagtaralig̱en Nira Tung Ni Jesus, Kung Indi, Ya Padayunay Nira Ang Para Asan Da NGa Siguruay Nira Yang Kalibrian Nira
11:1-40 Nag̱ipademdem Na Kung Unu Pag Kabaked Yang Pagtaralig̱en Yang Mga Duma-rumang Kinaampu Nira Tung Dios Atiing Tukaw Ang Ya Ray Kaministiran Nirang Pausuyan Maskin Unu Pag Lebat Yang Mapasaran Nira
12:1-13 Kaministiran Ang Indi Ra Mamagpaluw̱ay, Kung Indi, Mamagpadayun Da Ka Enged Tung Pagtaralig̱en Nira Tung Ni Jesus Ang Yay Maning Pa Tung Sasang Karira Ang Maglaksuen Nira
12:14-29 Yalimang Paaman: Dapat ang mamag̱amlig ang indi ra enged mamagpabengel tung nag̱ipagpasanag yang Dios tung nira natetenged tung ni Jesu-Cristo may tung kalibrian ang pinagtukud na
13:1-19 Yang Mga Impurtanting Mga Bag̱ay Ang Dapat Ang Tumanen Nira
13:20-21 Yang Pangultimung Nag̱ipag̱ampu Na Para Tung Nira
13:22-25 Yang Pagtapusan Yang Sulat
1
Yang Intrada Yang Sulat: Nag̱apabilug̱an Yang Pag̱aningen Ang Ana Yang Dios (1:1-3)
1 Tung nagdarasun-dasun ang mga panimpu atiing tukaw pa ig tung sari-sari kang palaksu na. nagbitala ra yang Dios tung mga kinaampu ta atiing tukaw ekel tung mga manigpalatay ang pinamilik na. 2 Piru numanyan tung panimpu tang naang panguri, nagbitala si ka tung yaten ekel tung pag̱aningen nang Ana Na. Ya ra kang lag̱i ay pinagpiaran na ang yang tanan ang bag̱ay tanya ray may anya tung uri ta kaldaw ig atiing primiru, tung anya kang lag̱i ipinaimu nang luw̱us. 3 Tanya kay nagpailala kung unu pay kantidad yang pagkadios yang Dios ay tung anya ilem nga bilug̱ay yang pagkadios yang Dios. Ekel tung kalalangan nang maktel, tanya kay pag̱erekelen tung tanan ang bag̱ay ang para mangasalapay ra ka enged tung pinalanuan kang lag̱i yang Dios ang yay masalapayan nira. Tanya kay nagtukud yang sasang patakaran ang puiding asan da nga punasay yang mga tau tung mga kasalanan nira. Kumus natukud na ra tia, nakarung da tung tepad ang pisan yang Dios ang makagag̱aem ang ampir ka pa man tung tuu na duun tung kaabwat-abwatan ang simanyan kasiraan da ka tanirang pamaggaraemen.
Natetenged Tung Kalandawan Yang Pag̱aningen Ang Ana Na Tung Mga Angil (1:4-14)
4 Purisu asan da ngaintindiay ta ang tanya mas landaw tung mga angil gated nagkatinir da ta kadengeg̱an nang mas abwat kay tung nira* 1:4 Bilang yang kalandawan yang pusisiun yang pag̱aningen ang Ana Na, duun da naniel tung pangingtau nang bilug pati yang pagpakugmatay na may yang pagkabui na si kang uman asta yang pagkarung na tung tepad yang Dios. Yang ipinagsambit yang may sulat tung mga angil ay nag̱askean na ang yang mga taung paeklan na yang sulat ang naa, subrang panggalang nira tung mga angil. Alus pa ilem ipinabtang da nirang mga manigparalun nira tung Dios.. 5 Kipurki telengan mi. Anda enged ang pisan ay angil may sam bilug ang pinag̱aning yang Dios ta maning taa:
“Yaway pag̱aningenung anaw. Numaan ang kaldaw ang naa, yuu ray nagpasintar tung nuyung maggaraemena ra ug̱ud yang paggaraemen mu tung nasyun ang naa ya kay paggaraemenu.
Yang kaalimbawaan na maning pa tung inanaa ra yeen,” ag̱aaning† 1:5a Yang san tag̱ang atiang inulit na, ingkelan na tung Mga Karantaen 2:7. Ya ray sasang pinag̱aning yang Dios tung sasang Adi yang mga Israel atiing tukaw tung uras ang ipinagpapges na tung anya yang kagaeman nang mag̱adi. Yang tunadas na belag̱an ilem nadapat tung mga Adi nirang tukaw, kung indi, kapin pang may nag̱adapatan na tung pag̱aningen ang Cristo ang ya kang lag̱i ay pinilik yang Dios ang maggaraemen tung bilug ang kaliw̱utan tung uri ta kaldaw. Sagyapen ta tung may bitalang Ana Yang Dios tung Diksyunaryung Diput..
Belag̱an ka natetenged tung sasang angil yang inaning yang Dios ang sam bilug ang mag̱aning,
“Yuu ray mag̱ing maning pa tung Ama nang pagpakigsasa tung anya,
ig tanya ray mag̱ing maning pa tung anaw ang pananged tung yeen,” ag̱aaning‡ 1:5b Yang san tag̱ang atiang inulit na ingkelan na tung 2 Samuel 7:14. Ya ray sasang pinangakuan yang Dios tung ni Adi David atiing tukaw natetenged tung ana nang ti Solomon ang yay manubli tung pag̱aradien na tung uras ang atii. Piru belag̱an ilem yang ana nang atii yang nalagpakan na, kung indi, kapin da enged ang may nag̱adapatan na tung pag̱aningen ang Cristo..
6 Kung indi, atiing pagpabalik na tung anya duun tung kaliw̱utan ang panlangit§ 1:6 “...atiing pagpabalik na tung anya duun tung kaliw̱utan ang panlangit” puidi kang maning taa yang palaksu na: “...atiing pagpaangay na taa tung kaliw̱utan ang naa.”, linalangan na yang tanan ang mga angil na ang, “Magluuramu rang magtuu tung anya,” mag̱aning. 7 Kung natetenged ka man tung mga angil na, maning taa yang napabtang tung kasulatan:
“Yang mga angil nang nag̱apanuw̱ul na pag̱uman-uman yang mga pagkabetang nira. Ang kaisan ya ray buw̱uaten nang pariu tung palet, ang kaisan, ipapariu na ra tung apuy ang pagsiklab,” ag̱aaning* 1:7 Mga Karantaen 104:4.
8 Piru maning taa yang inaning na tung pag̱aningen nang Ana Na:
“Ginuung Dios, yang paggaraemen mu dumayun ang asta tung sampang anda enged ang pisan ay katapus-tapusan na. Durung pisan agkatadleng yang paggaraemen mu tung mga kinasakpan mu. 9 Yang pag̱urubraen ang magkatama yay nag̱apakumaal mu, yang malalain yay nag̱alawayan mu. Kapurisu ya ray natengeran na ang ta yeen ang yay Dios ang nag̱apanirbian mu, pinatemengana ra yeen ang magkarung tung puistu. Pinakdulana ra nganing yeen ta kadengeg̱an mung landaw ang pisan kay tung duma ang ya ra kay ikasadya mu ta duru,” ag̱aaning† 1:8-9 Yang san tag̱ang atia duun eklay na tung Mga Karantaen 45:6-7. Atii kanay, yay sasang pagdarayawen yang nagkanta tung sasang Adi yang mga Israel ang baklung nakarung tung puistu. Ya ray ingkelan yang may sulat ang ipinadapat tung pag̱aningen ang Ana yang Dios bilang yang pag̱aningen ang Cristo ang ya kang lag̱i ay pinangakuan na tung nasyun yang mga Israel ang ya ray maggaraemen tung nira..
10 Dispuis pa, may sam bilug pang inaning na tung pag̱aningen nang “Ana Na” ang maning taa,
“Ginuu, atii pa tung pinag̱impisaan, yaway nag̱imu yang katanekan. Pati yang kalangitan, yawa mismu yang may kabuat-buatan. 11 Ang pagkatapus may uras ang kaw̱utun ang tanira indi ra maitang uman. Piru ta yawa, yaway magnatis ang asta tung sampa. Tanirang tanan lumag̱i-lag̱i ra ang maning pa tung aw̱el. 12 Yang langit tanya manulad da ilem tung kuklun ang kung lag̱i-lag̱i ra nganing, ya ra ilem agpurun-purunay ang iplek. Paklian da ta baklu ang katulad ka tung aw̱el ang indi pa nag̱agamit. Piru ta yawa, maskin pira-pira pang takun ang mag̱ereslew̱-esleb, unaynay ra ka enged yang kabui mung anda ra ka enged ang pisan ay pagtapusan na,” ag̱aaning‡ 1:10-12 Mga Karantaen 102:25-27.
13 Kidispuis pa, andang pisan ay angil may sam bilug ang pinag̱aning yang Dios ta maning taa:
“Tania kumarung tung teparung ampir tung tuuu ug̱ud magkasiraanita rang maggaraemen ang asta luw̱us dang mapabtangu tung lilikdan yang kakay mu yang tanan ang pamagpasuag tung nuyu,” ag̱aaning§ 1:13 Mga Karantaen 110:1; Mateo 22:44; Marcos 12:36; Lucas 20:42-43; Mga Binuat-buatan 2:34-35; 1 Corinto 15:25; Hebreo 10:13 .
14 Buinu, kung papagbilug̱unu ra yang gustuung ianing natetenged tung mga angil kung unu pay kapulutan nira, tanirang tanan pamanirbian tung Dios. Yay pirming nag̱apanuw̱ul nang magtaw̱ang tung kumpurming tinu pay tapnayen na.
*1:4 1:4 Bilang yang kalandawan yang pusisiun yang pag̱aningen ang Ana Na, duun da naniel tung pangingtau nang bilug pati yang pagpakugmatay na may yang pagkabui na si kang uman asta yang pagkarung na tung tepad yang Dios. Yang ipinagsambit yang may sulat tung mga angil ay nag̱askean na ang yang mga taung paeklan na yang sulat ang naa, subrang panggalang nira tung mga angil. Alus pa ilem ipinabtang da nirang mga manigparalun nira tung Dios.
†1:5 1:5a Yang san tag̱ang atiang inulit na, ingkelan na tung Mga Karantaen 2:7. Ya ray sasang pinag̱aning yang Dios tung sasang Adi yang mga Israel atiing tukaw tung uras ang ipinagpapges na tung anya yang kagaeman nang mag̱adi. Yang tunadas na belag̱an ilem nadapat tung mga Adi nirang tukaw, kung indi, kapin pang may nag̱adapatan na tung pag̱aningen ang Cristo ang ya kang lag̱i ay pinilik yang Dios ang maggaraemen tung bilug ang kaliw̱utan tung uri ta kaldaw. Sagyapen ta tung may bitalang Ana Yang Dios tung Diksyunaryung Diput.
‡1:5 1:5b Yang san tag̱ang atiang inulit na ingkelan na tung 2 Samuel 7:14. Ya ray sasang pinangakuan yang Dios tung ni Adi David atiing tukaw natetenged tung ana nang ti Solomon ang yay manubli tung pag̱aradien na tung uras ang atii. Piru belag̱an ilem yang ana nang atii yang nalagpakan na, kung indi, kapin da enged ang may nag̱adapatan na tung pag̱aningen ang Cristo.
§1:6 1:6 “...atiing pagpabalik na tung anya duun tung kaliw̱utan ang panlangit” puidi kang maning taa yang palaksu na: “...atiing pagpaangay na taa tung kaliw̱utan ang naa.”
*1:7 1:7 Mga Karantaen 104:4
†1:9 1:8-9 Yang san tag̱ang atia duun eklay na tung Mga Karantaen 45:6-7. Atii kanay, yay sasang pagdarayawen yang nagkanta tung sasang Adi yang mga Israel ang baklung nakarung tung puistu. Ya ray ingkelan yang may sulat ang ipinadapat tung pag̱aningen ang Ana yang Dios bilang yang pag̱aningen ang Cristo ang ya kang lag̱i ay pinangakuan na tung nasyun yang mga Israel ang ya ray maggaraemen tung nira.
‡1:12 1:10-12 Mga Karantaen 102:25-27
§1:13 1:13 Mga Karantaen 110:1; Mateo 22:44; Marcos 12:36; Lucas 20:42-43; Mga Binuat-buatan 2:34-35; 1 Corinto 15:25; Hebreo 10:13