2
Hii⁄eeta da Muuna gu Iliitleemu baloo da Pentekoositi
1 Qatlay daa ilii day baloo da losona gu Pentekoositi* 2:1 Pentekoositi: Pentekoositi yaa baloo da didiri da Wayahuudi, balalu mibeeri kooani qariqaaqari daa ilii cati losona gu Pasaaka. Kara yaati baloo da didiri da Wayahuudi giyaa ilii losonuusiri losona gu buꞌuru ganoo. hida gwaa ⁄imbee Yeesu, hingaa slaslayri daqa lenge yaamu gu Yerusaleemuge sa losonakee.✡ 2:1 Yuꞌudii kitaabuu gu Hiica⁄araa 23:16; 34:22; Gimba gu Walaawi 23:15-21; Hiislaslaw gu Sariyaa 16:9-12. 2 Qatlay giyaa ilii kurunkuridiri teꞌesii, cirakiray gi akhasiri afoo ubee, da pupukhumoo gu caaqwa da didiri. Afotee yaagii⁄eti rawaa gu rawgo, gii gunti hari khisla marakeesii giyaa ilii ibiidiri. 3 Teꞌesii, daagii ca⁄i daqa dooinay idadu gwaa hiiqoomee ubee, cufeeri gu buruburiya da aslaa pahha.† 2:3 Cufeeri gu buruburiya da aslaa pahha: Tiꞌii aslaa yaati laqanti tuba, Iliitleemu yaa teꞌesii wana hari ⁄uuru gosi da wakaꞌalee gooay. Cufeeri hhakee hingigi deehhiniri, gii ibinaa kayri rawaa gu sagaiĩ koinay. 4 Da hheꞌesi, gonkoinaa digigi hacisi Muuna gu Iliitleemu, gi tlaatleesiri cocoꞌomoo gimba waku gu ⁄abu, idoo sigaa ilii qay gooay ⁄uuru ha ina.
5 Inkoo qatlaykeesii, yaa wanay Yerusaleemuge Wayahuudi daa ibimaamida teꞌesii, hida gwaa firiirimee Iliitleemu, gwaa hhapapu wa⁄a dahhee. 6 Qatlay giyaa ilii akhasiri afotee, raqatee da hida yaagii kurunkuriti, ma ariniri idoo daa hiica⁄adi. Teꞌesii gonkoinaa yaati bakairi, digirigi slanqadi caahharaa, idoo giyaa ilii akhasiri hida hhakee goó ⁄imbee Iliitleemu cocoiyay hari gimba gooina loi. 7 Gonkoinaa yaati bakairi sumuku, hirigii tlairi, hingigi maamisiri inay haa inay tuba,
“Ayi yuꞌudaa! Hida hhanki goõ gu cocaacoee gimba goori, pasliyaaii caba ti looee da Galilaaya loi? 8 Inkoo, hida hhanki dandiray gonkotaa hagi malee akhaakhamisana inay hari gimba goori dandiraa laqwali? 9 Kara, tiꞌii ti wanay hida gu hhapapu paslaapasloo, Partii, Medii haa Elamiyaa, kara looee daa Mesopotaamiyago dahha, Yudaaya, Kapadookiya, Pontoo, Aasiya, 10 Firigiiya, Pamfiliyaa, Misiri haa daqeemoo gu hhapee da Liibiya gu ilaciyaa waaree haa hhapee da Kireene, daa niini⁄idi ha tlawa da didiri, kara haa dahaa gwaa yada dahhee yaamu gu Ruumi, 11 (Wayahuudi haa hida gwaa hiiguumee diini da Wayahuudige). Hida wakinay yaa Kireete dahhiyay tlawa da didirigo, wakinay yaa hhapee da Araabiya dahhiyay. Kaslenkwaa, dandiray gonkotaa kahhana inay hagitooraa akhaakhamisana cocoiyay hari gimba goori loi, idoo Iliitleemu giyaa ilii yondiidi gimba gu didiru gwaa bakaꞌasu!”
12 Hida hhanki gonkoinaa gi ilakoniri bakaꞌaraa, hirigi slanqadiri caahharaa gimbaki, tay hingi tooinaa maamisiyay inay haa inay tuba, “Inkoo maꞌaana da gimbaki na mala?” 13 Teꞌesii wakinay gi tlaatleesiri yaqaayiru sirakoomisetira da Yeesu tuba, “Hida hhanki hinti ooniimidiri sa difaayti da ⁄abi giĩ kitahhaniri!”
Kakaaru gu Peetiro baloo da Pentekoositi
14 Da hheꞌesi Peetiro ginaa ilii qadidi sliimaa haa ya⁄abimiisetira daa mibi haa leẽ. Hari afoo da didiri gi tlaatleesi kakaaru sa raqati da hida gi kaay tuba, “Ye deneꞌee koi Wayahuudi haa unkuray gonkokunaa goó tiꞌii ibiidee yaamu gu Yerusaleemuge, itatiisa naraꞌa, ma sangu kaay gimbaki gwaanii ca⁄u.” 15 Hida hhanki hinti ooniimidiriiba, unkuray gooay idoo gaã ilii ilahudeesidiri! Inkoo ma dati kahhi heetlawaa. 16 Gu lou, gimbaki gwaanii ca⁄u daqa doorii, na gimba daa kaay wakaꞌalee ha Iliitleemu hari amoo da tletimiisay gosi Yoeeli tuba, 17 “Balalu gu hiifaakooge, Iliitleemu yaati kaay tuba,
‘Sangumaa hiituutuqa Muuna gooi daqa hida sliimaage.
Yaꞌay kokuna gu hhawatee haa gu tigay tletinay haa gi kakaanay gimba gooi,
kara qaraiya dooguna maa arinta ilahudaa daqa dooaa,
haa gaduũ kokuna see, maa tletinay tletaa gwaa daqa dooi dahhee.
18 Gu lou, gimati daqa tongee dooi see,
sliimaa da hhawatee haã da tigay see,
balalu hhakeesii, sigimaa hiituutuqa Muuna gooi,
inay see maa tletinay, gi kaayay gimbaki koi.
19 Kara maa ⁄isima gimba gu denu gumaa bakaꞌasa hida rawge,
haa hamaa laqama gimba gu bakaꞌasa tiꞌii khoorotii,
damaa wana ceedee, aslaa haa tlonga da kooma eehha guyii loou.
20 Letu maatii fookita, maati ⁄oona tleehhita daqa dooinay,
kara slehheẽ see, maati daa⁄aday ceedee pahha,
damaa ilii kahhiye dawaraa balotee da kaari,
da kooma hhoinay gu Looimoo gu Goõ.
21 Kara, damaa ilii kahhiye dawaraa baloti,
kila heedi gumaa ilii⁄aa⁄aa uma gu Taataa Iliitleemu, dugumaati ilabuꞌuna ha ina.’✡ 2:21 Yuꞌudii kitaabuu gu Yoeeli 3:5. ”
22 Peetiro gi ilakoomi gimba tuba, “Ye hida gu Israeeli, itatiisa gimbaki! Yeesu gu Nasareeti yaati heedi daa hiitlaaꞌasi pandataa daqa doogunay ha Iliitleemu hari amoo da hiitlaaꞌasa ⁄uuru gu yondu gu denu haa hari amoo daa bakaꞌasidi hida, idoo unkuray ga ilii khuꞌudee gooay, guti lou. 23 Heediki, Yeesu daa hadisi dabaiĩ kokunay ha Iliitleemu hari ilakhuukhuꞌusaraa haa taariru gosi giyaa ina khuiye wakaꞌalee. Kara unkuray hari iliiawaraa da hida gu tlakwi, gugi toogunaa tluhhusidiri musalaabage, gugi gaasidiri. 24 Inkoo, Iliitleemu giyaagi tosaa slafisi ina tuuꞌunago, dugwaagii ca⁄asi slahhaaꞌamee da ilahufidukeesaa gu didirugo gu gwaaꞌaraa. Sa gimba gwaaꞌaratee see yaa aloo hiidahhasidaaba oowaraa ina ayisage.
25 Mutemi Dawdi yaa kaay wakaꞌalee loi gimba gu Masiiya tuba,
‘Balalu sliimaa Looimoo gu Goõ hagwaati arimi pandaa dooii wana,
sa gimba hari bara da daba gooi wana gu ⁄uya,
ana ma may dakhadakhamoo.
26 Muuna gooi hhaꞌaluudi sa gimbakee,
kara afa gooi kona hhaꞌaloo da didiri,
slaqwa dooi see maa ibita iliipaꞌaruuge,
27 sa gimba ugu muuna gooi gu maydaaba khonsleebaage,
kara Heedi Googu Gwaa tlintiꞌisidi, hagu maydaaba, ma gubi ayisage.
28 Ugu siniĩ laqanti amoo da ibinaa da loi,
kara sini qayda hhaꞌaloo da didiri sliimaa haa ugu daqa ga iliiwante.’✡ 2:28 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 16:8-11. ”
29 Peetiro gi kara kaay tuba, “Ye hhiee koi, ana sangu slaꞌa kaawaraa unkuray hari ⁄atlimaa gimba gu okookoo goori mutemi Dawdi. Ina yaati gwaai, dugugi qaasi, sa gimba ayisa dosi tosaa kahhada ti wanta yaamu kotii letuti naqatloo. 30 Inkoo, ha khuana mutemi Dawdi yaati tletimiisay gu Iliitleemu. Kara yaati khui Iliitleemu yaatii fadidi, gi seelimi tuba, ‘Maa qaasi heedi leẽ tla⁄aã gu laqwaloo dosii, ma ibiidi kitiĩ gosii gu mutemiꞌisooge.’ ” 31 Iliitleemu yaa iliiay mutemi Dawdi, ma arimi gimba gumaa hiica⁄a pandaage, gi kaay gimba gu slafaraa da Kristu ayisago tuba, gwaa aloo mayaaba ina ayisage, slaqwa dosi see giyaa mayaaba, ma gubidi ayisage. 32 Heediki Yeesu, daa slafisi ha Iliitleemu yaagii ca⁄i ayisago, kara dandiray gonkotaa ti masaydii da gimbaki gu lou sangu cocaacoe.
33 Inkoo, Yeesu dugwaa ilii tlaysi rawaa gu rawge ha Iliitleemu, dugugi daareesi hari khisla, hari ibiidisaraa hari bara da daba gosi gu ⁄uya kitiĩ gosii. Yeesu gi slay Muuna gu Taataa gosi giyaa hiifadidi taai, sugumaa hadisi. Muunakee gu Iliitleemu naa hiikuꞌusi gimbaki ga khuꞌuuꞌuntee, haa ga akhaakhamisideei letuti. 34 Mutemi Dawdi yaati tlayiiba rawaa gu rawge da Yeesu gooay, kaslenkwaa, yaati kaay tuba,
“Taataa Iliitleemu yaati kaay daqa Looimoo gooii gu Goõ tuba,
‘Ibiidi hari bara doyi da ⁄uya,
35 qatlaykaꞌa naqatloo gamaa ilii qaase fa⁄ayaa doogu,
biraa gu yeꞌeeroo kokuu.’ ”✡ 2:35 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 110:1.
36 Peetiro gi ilakoomi gimba tuba, “Inkoo, hida goõ gu hhapee da Israeeli, unkuray kwanda ga caahhadeei gimbaki gu Yeesu gaa tluhhusidiri musalaabage. Namati inakee leẽ dugunaa hiileehhi ha Iliitleemu, ma Looimoo goori gu Goõ tleehhidi haa ma Kristu tleehhidi.”
37 Qatlay hida hhakee giyaa ilii akhasiri gimbaki gu Peetiro, digigi da⁄i muunaiĩ koinay hari khisla. Da hheꞌesi gi maasiri Peetiro haa ya⁄abimiisee wakinay tuba, “Ye hhiee koti, inkoo ti malee laqana?”
38 Peetiro gi ilaki⁄isi sa inay tuba, “Fookidaaruu daqa Iliitleemuge amamu kokunaa goõ gu tlakwigo. Kara hida sliimaa digii nunqudimisiye maꞌayge hari uma gu Yeesu Kristu, ma sangu ilamooyimi ha Iliitleemu tlakwaroo dooguna. Unkuray ma slaydiri hiifadidukira gu Muuna gu Iliitleemu. 39 Hiifadiduki dugwaati qay ha Iliitleemu sa unkuray haa yaꞌay kokuna, hida hhakira goõ goó hhapapu gu segenge waaree, haa hida sliimaa damaa ⁄oo⁄iye ha Taataa Iliitleemu, Iliitleemu goori.”
40 Peetiro gigii gadimi inay hari gimba waku wa⁄a, kara gigi tlaatlaqasi tuba, “Hangu ilabuꞌuntee unkuray kilakokuna haa laqwaloti da tlakwi.” 41 Inkoo, hhakee gwaa ⁄imbee gimbakee kosi, digigii nunqudimisi maꞌayge. Letutee leẽ yaa hida elefu tami daa hiirogisi daqa raqa da hida gwaa ⁄imbee Yeesu.
Ilagaasa da hida gwaa ⁄imbee Yeesu daqa lenge
42 Da hheꞌesi hida hhakee gwaa ⁄imbee Yeesu, gi hadisiri qatlay gooina hari maguuma, ma digi caacaahhamisi ha ya⁄abimiisetee gimba gu Yeesu. Kara ibiidiye daqa lenge, fandakumisiye mukaate, gi ⁄aginay daqa lenge sa hiislawaraa da gwaaꞌaraa dosi, kara firiirinee Iliitleemu.
43 Hida wakinay gu Yerusaleemu gugi muriidiri Iliitleemu hari khisla. Hari amoo da ⁄uuru gosi ya⁄abimiisee da Yeesu yaa laqaaqanti gimba wa⁄a gwaa bakaꞌasu hida.
44 Hida hhakee goõ gwaa ⁄imbee Yeesu, yaa sliimaa ibiidiri daqa lenge sa firoo da Iliitleemu. Kara hingaati wariiqaqaaqayay idadu koina goõ giyaa koneei inay haa inay. 45 Kara, inay gi tlaatleesiri kirigiruu khooslay gooina waku giyaa konee, hingigi deehhiniri peesay giyaa slayri, hida sliimaa gi slayri, idoo giyaa ilii slaiyeei gooay. 46 Balalu sliimaa gi ilakoniri hiikurunkurimidu sa firoo mara gu didiruge gu Iliitleemu. Inay gi fandakumisiri mukaate maraai koinay, gi ⁄aginiri ⁄agoo dooina daqa lenge hari muunaiĩ gu qasaw haa cabuuma, 47 gi hhaꞌaleesiri Iliitleemu, gi muunaiĩ boo⁄eesiri hari khisla hida sliimaa gu yaamu gu Yerusaleemu. Kara balalu sliimaa daqateesii lenge Iliitleemu yaa tosaa hiiroogiigimisi raqa dooinay hida wakinay giyaa ilabuꞌuuꞌune.
*2:1 2:1 Pentekoositi: Pentekoositi yaa baloo da didiri da Wayahuudi, balalu mibeeri kooani qariqaaqari daa ilii cati losona gu Pasaaka. Kara yaati baloo da didiri da Wayahuudi giyaa ilii losonuusiri losona gu buꞌuru ganoo.
✡2:1 2:1 Yuꞌudii kitaabuu gu Hiica⁄araa 23:16; 34:22; Gimba gu Walaawi 23:15-21; Hiislaslaw gu Sariyaa 16:9-12.
†2:3 2:3 Cufeeri gu buruburiya da aslaa pahha: Tiꞌii aslaa yaati laqanti tuba, Iliitleemu yaa teꞌesii wana hari ⁄uuru gosi da wakaꞌalee gooay.
✡2:21 2:21 Yuꞌudii kitaabuu gu Yoeeli 3:5.
✡2:28 2:28 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 16:8-11.
✡2:35 2:35 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 110:1.