12
Nári amaanasáa Yísuna faiqi námu sakuma ruqóosasee naqau.
(Mareekoo 2:23-28; Ruka 6:1-5)
1 Mi-aukuanná moo Sáriríqasaa Yuda máqannaasa amaana fáasaanasaa Yísufa narí faiqi námu faqa maqúsamau sakuma qúqusa qámbaanai fímarufanoo miná faiqi námu náararée márusa nári óosana marasée sakuma ruqóosasee rafárisee fúka naqá fímariqau. Miqúnara sía úmmuarammidammiafoo qímariqau, aiqámausa nári sándamau fída miqímmi máriqau. 2 Farisai ámaana ufa qímarusa misá níndafamásee Yísuna ufa ámianneera ufa quandásee qímamiqa qiqau. Qáfaa aní faiqi námu Sariríqa sándufa rukíaidaqa nárana unakúnaidaqa Mooseefa minára qáoo qinau. Náqi fee ifaqée miqí fee.
3-4 Yísufa iriséenoo qinau. Ínnee áaqaida miqí qímariafanoo Dafidina ákara sía fee ásaanari fee. Mifá faqa miná faiqi námufaqa náararoofaqa misá Ánutuna amaana máaqaki Nooba máqusai márunaki kéeqafufaqa amusárara feemu Ánutuna ámimaru feemuna naqau. Misá miqí mándee sándufa rukíaqau. Mi-feemúna Ánutuna máaqaki rakísirausa kai naaqée qímaru feemuna marasée naqau. Ínnee sía fee miná ásaanari fee. 5 Ínnee óoqeenáa sándufa moo sía fee ásaanari fee. Ánutuna máaqaki aanáiqikí máriasa misá Sariríqa sándufa maqee maqee rukíaidaqa amaana máqaki aináinidaqa máriasa numóo síaisa máridaqa miqídaqa. 6 Qinéemma ufa qímannimidaqa. Qinée Ánutuna amaana máqa úriqararausa maaqóo máridaqa. Misá qiní ufa irisée sakuma ruqóosasee náifanoo amaná máriannoo. 7 Ákara moo máaqimminoo máridanoo.
Qinée Ánutusa ínniara ínneeqa niqoónausara nímuqusinaqa nifáuaaqa minára qiní dídiannoo. Qaindásaa maqee maqee aandáu̱ tatúfirana qímiranara qiní qíkooqaidanoo.
Mi-akarána miqí qímasoofaqa qinée Yísusa maaqí qídaqa ínnee mi-akarána óosanara írifaqau qeeqá faiqi námuara náararée márinara ínnee nímuqusifaqau sía níqini. 8 Qinée faiqí nímaaku amaana fáasaana faqa miná sándufausa faqa úriqararausa máridaqa. Qinée amaana fáasaana sándufa sía rukíaaqee qúnaqa sía rukíaidaqa. Qinée qúnaqa náidaqa numóo sía máridanoo.
Nári amaanasaa ásauku súfirana andeeqánau.
(Mareekoo 3:1-6; Ruka 6:6-11)
9 (Mooseena sándufa nári amaana Sariríqa sía káqikaaqóo aináiniqee qinau. Yísuna áukuana misá mi-maú kai fímariqau.) Yísufa sakumara qímannimiseenoo miqóoqari Yísufa misá faqa misá amaana máqaki kéeqanau. 10 Minakí ásauku súfirafa misá faqa kéeqafi márinau. Farisai ámaana ufa írimarusa mi-asauku sufiránara Yísuna irámmiriqa qiqau. Maasá amaana Sariríqa sándufa amanée amaana Sariríqasaa faiqí moó fannoo mandáikirana andeeqáanauree áaqaida miqíanauree. Misá Yísunara eedóo qínaqa Mooseena sándufa rukíaidanoo fee qímasee qumárasee áruanee qímaseeqa miqí qiqau.
11 Yísufa minára iriséenoo qímanniminau. Sariríqasaa firira aandau madikakí áqufifaqa ínnee umbaqídee sía fee umbaqídee. Sía amaanara irisée káqi umbaqí máriafanoo. 12 Nána fánnoo fee úriqaranoo máridanoo fee. Aandáu̱ fee faiqí fée. Aandáu̱ sía úriqaranoo máridanoo, faiqí kai úriqaranoo máridanoo. Minára maasá sándufa fannoo mandáiki marífa aurímarifa Sariríqa amaanasaa ámiqi ámiqimánnimaqarana amaná máridanoo qídanoo. Miqí qímaseenoo ásauku súfirana qímaminau. Ásauku úqua. 13 Miqí qufanoo mi-fasiqáfa ásauku úqinau. Uqusoofanoo ásauku ámiqinau, dínni asaukuara foora ámiqinau. 14 Farisai amaana ufa qímarusa qáfamáseeqa misá áanóomandee ráudamáfufaqa súqufi narí qímami narí qímami qiqau. Náqimmándee maasá Yísuna áruanauree qímariqau.
Ánutufa rusadeesámumasee mároo fasiqanara qídanoo.
15 Yísufa mi-ufána iriséenoo fíndimeeqee moosáa finau. Faiqí ánaasee aiqáma miná faqa fufanoo aurímarusa mandáikimarusa aiqáma andeeqánnisanau. 16 Andeeqánniseenoo áranaiqi qímaseenoo qímanniminau. Qumeé uqannándaaqa kukeé uqanná saaqa sía qinée andeeqásaunnanara kooroo qiaqa. 17 Miqí qímasoofanoo tamummáqara fasiqa Eesaia miná ufa ánoona kambíqanau. 18 Mifá óoqai maaqí qímasee Yísunara ákara rinau.
Qáfaa, qiní dadaaqíra faiqi, qinée miná útaaqamamaqáunafa. Qinée minára qímuqusidanoo qiní daundurá minára asasídanoo. Qiní máraquna miná áakufuannoo. Mifá ánaamuru máriasa faqa kíapausara foora andeeqánnisaannoo. Sía Isaraee máqannaa kai.
19 Mifá sía dapi ufa óosana óosana firaaqóo qíannoo. Sía fáaqa rúmasaida qíannoo. Maqúsaindari sía miná ufa írifaranoo.
20 Mifá eendíra saka sía ramoorámaa mámaree raudáannoo. Amannáikiasa mandáinaina rafáaqa fímarinara sía mifá áanóommasee qímannimifa fifímandee reendeenámandee naakápee márifa. Mifá miqímmámaree reendeenámmamaree fífi̱ ínanoo numóo aukuana raqúramiseenoo miqóomma úriqaraannoo.
21 Minakí maqúsa maqusa ánaamuru máriasa minakí dóo írirana rusífaranoo.
Eesaiafa miqí qímasee Yísufa sía qúmu máru aukuana Yísunara ákara rúmaqoofa máridanoo.
Únnaqimáseeqa Beeraseeburánannai áfaanna áfaqaidee qiqau.
(Mareekoo 3:20-30; Ruka 11:14-23)
22 Faiqí moo fáafasaaqa aundurái márufanoo áfu dimbéeqeenoo ufa faqa sía qímaruna faiqí ánaasee áfieeqa Yísufinnai mínisoofanoo andeeqánau. Andeeqásoofanoo mi-fasiqáfa áfu máqeenoo ufa qinau. 23 Faiqí ánaasee aiqáma qáfamásee náaquqoofaqa qiqau. Maanáree maasá áfeesi márunafa mifée. Dafidina átikiqari fíndifuanina fee qímaqoofa dóo maaná mifée.
24 Farisai ámaana ufa qímarusa mi-ufána iriséeqa qiqau. Maafá áfaanna rakísirana Beeraseebura minánnai áfaanna faiqí naunduráki márina aqiqáidanoo.
25 Yísufa misá ufa iriséenoo qímanniminau. Moo máqusanaasa fúrufariqa rainá rainírausa, dóo mi-maqa maaqáfa dapikámmiannoo. Moodáa óosana máriasa mi-oosanáusa rainárainíqa maqásaa áqufifaranoo. 26 Sía Sadannafa narí kai quandáki narí aqiqáannoo. Miqídanoofau narí rainéenoofau miná afeeka fannoo maqásaa áqufiqini. Miqínanoo náqimmásee miná áiku ásauku afeekaikámandee márifaree. Sía afeekaikífara fúrufariqa dapikámmifaranoo. 27 Ínnee Farisai ámaana ufa qímariasa ínni faiqinámu Sadannanannai fee áfaanna aqiqáida fee Ánutunannai fee áfaanna aqiqáida fee. Ánutunannai kai áfaanna aqiqéemáriafanoo. Ínni faiqi námu miqía̱nannai ínni mandá ufa qáoo qídanoo. Qinée Beeraseeburánannái quandáfi áfaanna nári niqoónausa niqiqáananoo síammamanaikíannoo. Qinée Ánutuna maraqunannai kai áfaanna aqiqéeqa. 28 Qinée Ánutuna maraqunannái áfaanna aqiqáananoo dóo Ánutuna ámiqira quqúsa fannoo dóo ínnisaa radiqíseenoo ititánnimaqeenoo.
29 Náqimándee moó fannoo Sadanna máaqakinaa ainaina indáa íraree. Máaqa ákoona náaree rumbásee miná aináina indáa ía. Maa-aaqoo afu furufarirána máaqa ákoona dóo qinée rumbáseeqa mi-maqánakinaana dóo qinée máreeqa.
30 Faiqí moó fannoo sía qiní qíqoondi márirafa mi-fasiqáfa qiní namuqáa máridanoo. Sía qiní dadaaqída óonu súqu ani suqu ímarifa maréeqaida áquraaruki márifa máridanoo. Miqí kai ínoo faiqí moó fannoo innaarúna ququsara sía faiqí ánaasee suqú quqáinafa, mifá fúrufarammida nífaqanoo nídanoo. Qinée suqú quqáunaqa ínnee Farisai ámaana ufa írimariasa fúrufaramida nífaqee máriafanoo. 31 Misá Yísunara Sadannanannai áfaanna niqiqéefoo qunára, Yísufa minára iriséenoo qímannimidanoo qinau. Óosana óosana mandá márirana faqa mandá ufa faqa Ánutufa amaná miná numóo faiqí minínnisaannoo narí maraqunara áqirana minára kai sía minínnisaanoo. 32 Ánutuna máraquna áqira ufa miná ákiaqara Ánutufa sía minínnisaannoo. Maa-kamusaqá márira aukuana faqa náaru kamusaqa márira aukuana faqa sía uqanna amaná Ánutufa miná ákiaqara minínnisaannoo. Qinée faiqí nímaakuara díqira ufara minára Ánutufa amaná minínnisaannoo.
Faiqí ufa fannoo naundurákinaa óosana kooroo ídanoo.
(Ruka 6:43-45)
33 Saqári ámiqirafa máridanoo miná qaqamma faqa ámiqirafa kai máridanoo. Saqári mandáikirafa máridanoo miná qaqamma faqa mandáikirafa kai máridanoo. Saqári qaqamma fannoo kai saqári ánoona kooroo ídanoo. Miqí kai íqa ínni Farisai ámaana ufa qímariasa ínni mandá ufa óosana mandá saqari qaqamara foora máridanoo. 34 Ínnee sakáni faiqi miqírausa ínni naundurá mandámuqanóo máridanoo. Ínni naundurái moómoo ainaina márinakiqari ufa úridanoo. Minára náqi fee mándee ínni naundurákiqari ámiqira ufa úruannoo fee. Sía amana miqírafa. Faiqí áfauru fannoo narí ámuqusaki mári ainainara kai ufa qídanoo. 35 Ámiqira fasiqa miná ámuqusa qumíasanakiqari ámiqira ainaina máree úridanoo. Mandá fasiqa miná ámuqusa óokiqari mandáinaina óosana óosana kambíqaidanoo.
36 Qinée qímannimidaqa numóo áukuana aniráinaqa faiqí misá náriqa aiqáma dapi ufa óosana óosana Ánutuna áfusaa kooroommásaifanoo minára ufa qíannoo. 37 Maqee márira aukuana óokinaa ufa Ánutufa íridanoo. Numóo aukuana aniráinanoo ínni maqee mária aukuana ufa fannoo ínni maréeqeenoo ámiqiranaki fee quqáannoo fee Ánutuna náriranaki fee mara quqáannoo fee.
Yísunara misá faiqí sía amana áuqaaqaa ira ainaina áuqaina qáfaa.
(Mareekoo 8:11-12; Ruka 11:29-32)
38 Miqí qímasoofaqa Mooseena sándufa írimarusa faqa Farisai ámaana ufa qímarusa faqa misá Yísuna ákaru qíraree qímasee qímamiqau. Ufasaa rakísirafa anée moo áinainara qínanoo mookínaqa maasá miná qáfeeqa aníara kúqaa Ánutuna ásauku mundíra fee qianáura.
39 Yísufa quandáfi qímanniminau. Ínnee maqee máriasa mandá óosana máree maríasa Ánutunara níkooqaifaqa minnísee maríasa ínnee kai moo áinainara qífanoo kambíqaina qáfaanee qídaqa. Sía qinée moo fúka ainaina áuqaana qáfeefara. Náuraa ainaina Yoonaafa tamummáqara fasiqa óoqai firaa noodaanna áranandaki márunara foora miqírana maqee qáfeefaranoo. 40 Yoonaafa firaa noodaanna áranandaki qaaramoo fáasaana faqa eendáki faqa márinau. Miqí kai íqa qinée faiqí nímaaku qaaramoo fáasaana faqa qaaramoo éendaki faqa maqá aundurái madikakí márianaura. 41 Nineefa máqusa márusa numóo áukuana aniráinaqa misá fíndifi ínni maqee máriasa níqifaranoo. Misá Yoonaana ufa iriséeqa nári mandáinaina maqásaa quqásee quandáfufaqa Ánutuna áfusaa reendeenámmiqau, maqee qinée Yoonaana úriqararausa ínniki máridaqa ínnee sía ínneeqa mandáinaina minnísaidaqa minára misá ínni níqifaranoo. 42 Seebaa máqusaindari ánaasee rakísirafa moó fannoo numóo aukuana aniráinanoo mifá faqa Nineefa máqusanaasa faqa fíndifiqa maqee máriasa níqifaranoo. Mifá níanaindari Sooroomoona miná írirana íriannee qímasee áninau. Maqee qinée Sooroomoona úriqararausa animáridaqa ínnee sía qiní ufa írimariafanoo, minásaara mi-anaasee rakisiráfa numóo aukuana aniráinanoo ínni níqiannoo.
Faiqí naundurákinaa áfaanna óonu aqoónausa nífiqamareenoo kaiqáa ani kéeqanau.
(Ruka 11:24-26)
43 Máa̱ maqee máriasa kaifáa maaqímminoo máriannoo. Ínnee mandá fáafasaaqa faiqí naunduráki márifara foora márifara. Mi-faafasaaqáfa mi-fasiqána aundurákiqari ráudamakinoo fífi̱ ínoo fíqu fíqu inoo aadána maqa maaqa óombura maqa maaqaki aakaaqakí adooáranara randáisianoo fíqu fíqu ímarinau. 44 Fíqu fíqu ídanoo sía paqúrinoo narí kai óonumafi iriséenoo qinau. Qinée qeeqá óoqeenáa maaqaki kaifáa kéeqaanaura. Qinée qeeqá óoqai máriafanna fasiqana aunduráki kafáa kéeqaanaura. Miqí qímaseenoo mi-fasiqá finnai aniréenoo qáfanau. Fífau maaqara foora máridanoo, damúnamminoo máridanoo, rapéeiranaki ititánoo máridanoo aiqáma ainaina andeeqánoo máridanoo. 45 Mifá miná qáfamáseenoo óonureenooáfaanna moodánnai qísauku dínni óonu qaaraqánda maraséenoo narí mandá oosana úriqararausa kai nífiqee aniréenoo mi-fasiqána aunduráki aiqáma kéeqafufaqa minakí máriqau. Mi-fisiqána ínaaqiana mandá márirafa fíqaramáseenoo firaaqóo mandáikinoo márinau. Óoqai mi-fasiqáfa moodáa mandá faafasaaqa máru aukuana káqikaaqóo mandáinainaki márinau. Ínnee maqee mandá márira maríasa miqíkai mándee márifaranoo.
Narí ufa írimarusara qiní qínausa qíkaqaafasaa fee qinau.
(Mareekoo 3:31-35; Ruka 8:19-21)
46-47 Yísufa miqíkaimmásee faiqí ánaasee ufa qímannimi márufaqa Yísuna narí ánoofa faqa miná ákaqaafasaauqa faqa anirée naambeéqai kikíqamafufaqa qímamianee qufanoo faiqí moó fannoo miná irisée máaqaki óonu Yísuna qímaminau. 48 Mifá iriséenoo mi-fasiqána qímaminau. Náqi fee ifanee anée qiní qínoofa faqa qiní qíkaqaafasaauqa faqa mádaanai máriaafoo qínanee. 49 Máa̱ máriaa qímaseenoo narí faiqi námu ásauku mundínoo qinau. Maaqáimee máriasa misá qiní qíkaqaafasaa qiní qínausara foora máridaqa. 50 Faiqí ánaasee yáusee innaarúnai qiní qíkoona íriranamau fímariasa misá kai qiní qíkaqa faqa qiní dáuna faqa qiní qínausa faqa máridaqa.