2
Kag mga Tawong Halin sa Subatan
Si Hesus ay ing-anak sa banwa it Betlehem* 2:1a Sa bisayang Hebreo kag gustong bisayahon it ngayang Betlehem ay “Bayay it Tinapay,” ag kaling banwa ay 8 kilometros papagto sa sur halin sa syudad it Herusalem. sa probinsya it Hudeya. Kag hari it kato ay si Herodes. 2:1b Kaling Herodes ay una sa tatlong Herodes nak ingmitlang sa Bag-ong Kasuyatan. Sida ay ingtatawag nak Bantog dahil inggagahuman nida kag mga tawo ag maayam magpatugrok it mga maragkong establisimento tuyar sa Templo sa Herusalem. Maimon ra sida ag mapintas, kada ingpamatay nida kag ida asawa ag ruhang anak. Basaha ra sa Glosaryo kag tungor kang “Herodes (Una).” Pagkaanak kang Hesus, inggwa it nag-inabot sa syudad it Herusalem halin sa subatan. Kaling mga tawo ay maayam magbasa it gustong bisayahon it mga bituon. Pag-abot ninra ruto, sinra ay nagpinangutana, “Hariiney kag ing-anak nak magiging hari it mga lahi it Hudyo? Tong hagto kami sa amo lugar sa subatan, nakita namo kag bituon nak tanra it Ida pagkatawo, kada nagpali kami para dayawon Sida.”
Katong narunggan kali ni Haring Herodes, nalibog sida, ag imaw ra kag tanang taga-Herusalem. Kada ingtipon ni Haring Herodes kag tanang Punong Saserdote ag mga Manunudlo it Kasuguan, 2:4 o “Eskriba” nak halin sa bisayang Inglis nak “Scribe.” ag ingpangutana sa inra kung hariin gianakan kag gingpromisang Kristo.
Nagsabat sinra, “Sa Betlehem sa probinsya it Hudeya, dahil ngani tuyar kali kag ingsuyat it propeta it katong una,”
“ ‘Ikaw, Betlehem sa duta it lahi ni Juda,
aber ikaw ay maisot nak baryo,
ikaw kag magiging pinaka-importante,
dahil sa imo mahalin kag usang punong
marumaya sa Ako katawuhan nak banwang Israel.’ ”§ 2:6 Mik. 5:2.
Tong narunggan kali ni Haring Herodes, gingpatawag nida it pasikreto katong mga tawong halin sa subatan ag ida ing-ayam kung kauno unang nagpakita kag bituon. Ag pagkatapos sinra ay ida gingsugo pa-Betlehem ag nagsiling, “Pagtoy ag hanapon nak gador katong anak, ag pag makita ninro, balik nak raan kamo dili ag umaan ako, agor ako ay makapagto ag makadayaw ra sa ida.”
Pagkarungog ninra sa ingsiling it hari, nagginaney katong mga halin sa subatan ag nakita ray ninra liwat katong bituon nak inra dating nakita habang hagto pa sinra sa inra lugar sa subatan. Sinra ay ingpangunahan it bituon ag kali ay nagpundo pag tungor rutong bayay kung hariin katong Anak. 10 Abang rako kag inra kasadya dahil nakita ray ninra katong bituon.
11 Pag-abot ninra ruto, nagsuyor sinra sa bayay ag nakita ninra kag Anak ag Ida nanay nak si Maria. Nagyuhor sinra ag nagdayaw sa Anak. Masunor, ingbuksan ninra kag inra mga mamahayong regalo nak buyawan, mabangyong insenso ag mira* 2:11 Kag mira ay mahay ag mabangyong buyong nak human sa duga halin sa anit it usang klasing kahoy. ag ingta-o kali sa Anak.
12 It katong pabalikey sinra kang Haring Herodes, ingpaandaman sinra it Dios parayan sa pananamgo nak indiey gibalik. Kada nag-iba yangey sinra it rayan papauli sa inra sariling lugar.
Kag Paglikaw nina Jose Papagto sa Ehipto
13 Pagkahalin it kinang mga tawong halin sa subatan, nagpakita kag anghel it Ginoong Dios kang Jose parayan ray sa pananamgo ag nagsiling, “Bangon, ag ray-on nak raan kag Anak ag Ida nanay sa Ehipto. Ruto yang anay kamo hastang waya pa kamo Nako nasilingga. Dahil siguradong ipahanap nak gador ni Haring Herodes kag Anak para matyon.”
14 Rali-rali it bangon si Jose sa gab-i nak kato ag ingraya kag Anak ag Ida nanay papagto sa Ehipto. 15 Ruto sinra giistar hastang mamatay si Haring Herodes. Kali ay natabo pramas matupar kag ingpasiling it Ginoong Dios it kato parayan sa propeta,
“Halin sa Ehipto ay ingtawag Nako kag Ako Anak.” 2:15 Mababasa nato sa Ose. 11:1 nak it katong una ay ingpakita it Dios kag Ida pagpalangga sa mga inanak ni Israel nak Ida ingliwas sa Ehipto pramas salbaron sinra sa pagkaulipon. Makikita ra nato sa Exo. 4:22 nak kag Ida pagpalangga sa inra ay pay tuyar sa Ida panganay nak anak. Ag dili ra sa Mat. 2:15 ay ato ra mababasa nak ingpakita it Dios kag Ida pagpalangga kang Hesus, kada Ida ingbuot nak kali ay ray-on ra paliwas sa Ehipto.
Kag Pagpamatay ni Haring Herodes sa mga Anak
16 Katong naayaman ni Haring Herodes nak sida ay ingluko it katong mga tawong halin sa subatan, abang kahangit nida. Kada ingsugo nida nak ipamatay kag tanang mga anak nak kayake sa Betlehem ag sa mga kayungot nak lugar nak kag edad ay ruhang tuig paubos, dahil imaw kina kag edad it kinang anak basi sa ida bilang tuna tong nakita ninra katong bituon.
17 Kada natupar kag ingpasiling it Dios parayan kang Propeta Jeremias nak,
18 “Abang kusog nak tibaw ag panambitan
kag narurunggan sa lugar it Rama, 2:18a Kag baryo it Rama ay 8 kilometros papagto sa norte halin sa syudad it Herusalem.
Ingtitibawan ni Raquel kag ida mga anak.
Inding gador sida magpaamo-amo,
dahil namatayey sinrang tanan.Ӥ 2:18b Jer. 31:15.
Kag Pagbalik nina Jose sa Nazaret
19 Pagkamatay ni Haring Herodes, nagpakita ray kag usang anghel it Ginoong Dios sa pananamgo ni Jose hagto sa Ehipto, 20 ag nagsiling ray sa ida, “Bangon, ag ray-on kag Anak ag Ida nanay papauli sa inro bansang Israel, dahil minatayey kag mga tawong gustong magpamatay sa Anak.”
21 Kada, nagbangon sida ag ingraya nida kag Anak ag Ida nanay pabalik sa Israel. 22 Pero pag-abot ninra ruto, narunggan nida nak kag anak ni Haring Herodes nak si Arquelao ay imaw kag nagsubli nak hari sa probinsya it Hudeya, ag nahadlok sida, kada waya sida igbalik ruto. Ag natabo ray nak ingpaandaman sida it Dios parayan sa pananamgo, kada naglikaw sida papagto sa probinsya it Galileya. 23 Ag ruto sinra nag-istar sa banwa it Nazaret.* 2:23 Kag banwa it Nazaret ay waya yaki namitlang sa Yumang Kasuyatan. Ag aber kag bisaya nak taga-Nazaret (o Nazarenhon) ay waya namitlang sa pagbisaya it mga propeta. Sa isip it karamuang mga maayam sa Bibliya kag pag-istar ni Hesus sa Nazaret ay katuparan it inra mga ingbisaya nak kag ingpromisang Kristo ay asikwayon ag atrataron it mayain. Makikita nato sa Juan 1:46 nak kag inra paggamit it bisayang taga-Nazaret ay inra inggagamit bilang pag-insulto kang Hesus. Ugaling, inggwa it ibang mga maayam sa Bibliya nak nagsisiling nak kag bisayang Nazaret ay halin sa Hebreo nak “netser” nak kag gustong bisayahon ay “sanga” (Basaha sa Jer. 23:5; Zac. 3:8 ag Isa. 11:1-2.) nak kag ingpapatungran it kali ay kag ingpromisang Kristo. Kada natupar kag ingpasiling it Dios parayan sa mga propeta it kato nak, “Atawagon Sidang taga-Nazaret.”

*2:1 2:1a Sa bisayang Hebreo kag gustong bisayahon it ngayang Betlehem ay “Bayay it Tinapay,” ag kaling banwa ay 8 kilometros papagto sa sur halin sa syudad it Herusalem.

2:1 2:1b Kaling Herodes ay una sa tatlong Herodes nak ingmitlang sa Bag-ong Kasuyatan. Sida ay ingtatawag nak Bantog dahil inggagahuman nida kag mga tawo ag maayam magpatugrok it mga maragkong establisimento tuyar sa Templo sa Herusalem. Maimon ra sida ag mapintas, kada ingpamatay nida kag ida asawa ag ruhang anak. Basaha ra sa Glosaryo kag tungor kang “Herodes (Una).”

2:4 2:4 o “Eskriba” nak halin sa bisayang Inglis nak “Scribe.”

§2:6 2:6 Mik. 5:2.

*2:11 2:11 Kag mira ay mahay ag mabangyong buyong nak human sa duga halin sa anit it usang klasing kahoy.

2:15 2:15 Mababasa nato sa Ose. 11:1 nak it katong una ay ingpakita it Dios kag Ida pagpalangga sa mga inanak ni Israel nak Ida ingliwas sa Ehipto pramas salbaron sinra sa pagkaulipon. Makikita ra nato sa Exo. 4:22 nak kag Ida pagpalangga sa inra ay pay tuyar sa Ida panganay nak anak. Ag dili ra sa Mat. 2:15 ay ato ra mababasa nak ingpakita it Dios kag Ida pagpalangga kang Hesus, kada Ida ingbuot nak kali ay ray-on ra paliwas sa Ehipto.

2:18 2:18a Kag baryo it Rama ay 8 kilometros papagto sa norte halin sa syudad it Herusalem.

§2:18 2:18b Jer. 31:15.

*2:23 2:23 Kag banwa it Nazaret ay waya yaki namitlang sa Yumang Kasuyatan. Ag aber kag bisaya nak taga-Nazaret (o Nazarenhon) ay waya namitlang sa pagbisaya it mga propeta. Sa isip it karamuang mga maayam sa Bibliya kag pag-istar ni Hesus sa Nazaret ay katuparan it inra mga ingbisaya nak kag ingpromisang Kristo ay asikwayon ag atrataron it mayain. Makikita nato sa Juan 1:46 nak kag inra paggamit it bisayang taga-Nazaret ay inra inggagamit bilang pag-insulto kang Hesus. Ugaling, inggwa it ibang mga maayam sa Bibliya nak nagsisiling nak kag bisayang Nazaret ay halin sa Hebreo nak “netser” nak kag gustong bisayahon ay “sanga” (Basaha sa Jer. 23:5; Zac. 3:8 ag Isa. 11:1-2.) nak kag ingpapatungran it kali ay kag ingpromisang Kristo.