1  9:1-6 10:1-12Ma tə nahwəti vici na, dza Yesəw mbaꞌa ɓasəti mbəzli ta səɗa ci va məŋ lə bakə ni. Dza na mbaꞌa ɓanavəshi bərci ta tihə hyeler gwanashi səvəri mbə ghən mbəzli, lə ta mbəli ka zəlghwə. 2  9:2 11:2Dzəghwa na ki, mbaꞌa ghwənashi ta gəzə kwəmaa dzəkən sləkə tsa dza Hyalaa sləkə mbəzli, lə ta mbəli ka zəlghwə, 3  9:3 22:35ma kə ngəshi na: «Mbalam, ghwəy kafəy, əntaa ghwəy dzaa ɓə ya waɓa ta dəvə ghwəy ma. Ya gəta, ya mbəl ta ɓə shiy, ya shi zəmə, ya gənay, əntaa ghwəy ɓə ma. Zhini ɓay, ya tsama ndə mbə ghwəy na, əntaa ghəci ɓə kwəbeŋer bakə ta dza va ma. 4 Ya mbə namaɓa məlmə dza ghwəy tsəhəŋwəyəy, mbaꞌa kə ndə kaꞌwətəŋwəy kəghi tsa ci na, əntaa ghwəy mbəərə ghi ma. War kəghi tsa kwətiŋ tsa pə ghwəy taa nzəy paꞌ fəca dza ghwəy səvəriŋwəy mbə nava məlmə.

5  9:5 SləniKY 13:51Mbaꞌa pə ghwəy tsəhəŋwəy mbə məlmə, kala zləɓa fəŋwəy gwəci tsa ghwəy mbəzli mbəy, səvəriŋwəy tə ghwəy mbə nava məlmə. Ghwəy səvəriy, nza ghwəy batamti kwərbi mbə məlmə shi tə shiɗshiɗ ghwəy, ta mbə ghəshiy sənay a ghəshi mənti *kwəma jikir na, kə ghəshi» kə.

6 Ma sa gəzanakəshi Yesəw kwəma va tsəgha na, mbaꞌa mbəzli ta səɗa ci va kafəshi. Dza ghəshi ka dzar mbə məlməhi gwanashi, ka gəzə Yəwən kwəma wəzə na kaa mbəzli, ka mbəmbəli ka zəlghwə ya kwəma kəsashi ghəshi gwaꞌa.

7  9:7-9 9:19Ma ghala vəghwə tsa va ki na, cəkeꞌ ngwəmna Erədə favə kwəma məməni Yesəw va. Dzəghwa raꞌi ghəci zay va nava kwəma tsəgha. Sa nzana, ma nihwəti mbəzliy: «Wa Zhaŋ tsaa niy mənipə *batem va na sava zhəkəməy na kwa kwəli» kə ghəshi niy ni. 8 Ma kə nihwəti na: «*Eli ndə gəzə kwəma Hyala na sava tsahwəy na» kə niva. Ma kə nihwəti ɓa na: «Waa ndə gəzə kwəma Hyala tsa mbəradzə na sava zhəkəməy na kwa kwəli» kə ghəshi. 9  9:9 23:8Ma kə Erədə na naci ki na: «Ya gar nə ya Zhaŋ na sava pənəy, e niy slanti ghən tə Zhaŋ. Əy wa ndə na, tsatsa ntsa gəzə məndi tsa kwəmaa dzəkən tsətsə diɓa kia?» kə. Dza tapə ghəci mbə pəla kwal tsaa nay Yesəw dəꞌwə ghən tsa ci ki.

10  9:10-17 Mt 15:32-39 9:10 6:13; 10:17Ma sa dza *ka kwal Yesəw mənikə sləniy niy ghwənashi Yesəw va ti ki na, mbaꞌa ghəshi zhəkəshi. Cəkeꞌ ghəshi gəzanakə shi məmənəhwə ghəshi kaa Yesəw. Dza Yesəw mbaꞌa pəməvəshi ka dzay li shiy dzəti pətsa kama mbəzli ti, ta dza nzəyshi kwətishi. Pətsa dzashi ghəshi vaa dzəti na, ndəkwə ghəci vəgha məlmə Betəsayda. 11 Nzaꞌjəw mbəzli ɗaŋ sənivəshi, mbaꞌa ghəshi nəwghəshi tə səəbə. Dzəghwa sa tsəhəshi ghəshi vəgha Yesəw na, mbaꞌa kaꞌwətishi lə nəfə kwətiŋ. Dza na mbaꞌa gəzanavəshi kwəma njasa dza Hyalaa sləkə mbəzli. Mbaꞌa mbalamti niy səəkəshi ta mbəli ghən tsa shi va zəlghwə.

12 Dzəghwa mbaꞌa tihwer ꞌwati məniva, ma sa nata *mbəzli ta səɗa Yesəw va məŋ lə bakə ni vici ndəkwə ndəkwə ta pəkw na, dza ghəshi, kət ghəshi kətəghəvashiy dzəvəgha Yesəw. Ma kə ghəshi ngəci na: «Wəzəɓa ɓanavə gha kwal kaa mbəzli ni, a ghəshi ndanivaa dzashi dzar mbə məlməhi lə mbə giwahi ndəkwə ndəkwə ni, ta pala shi zəmə shi, lə pətsa dza ghəshiy hi ti gwaꞌa. Sa nzanay, gamba na pətsa nza ghwəmmə tsa ti tikə» kə ghəshi. 13 Ma kə Yesəw ngəshi naci ki na: «Ɓanshim shi zəmə dəꞌwə ghən tsa ghwəy, a ghəshi zəməshi» kə. Ma kə ghəshi ngəci na: «Nihwəti shiy va ghəy tikə, kala war peŋ cifəy mbaꞌa kərpi bakəshiw. Mbaꞌa pə ghaa ɗi ghəy dza ta pa shi zəmə, ta ɓanshi kaa mbəzli tikə ni gwanashiy, mbə nava» kə ghəshi. 14 Zhərəy niy nza tə pətsa vay, a ghəshi mənti gar bələkwə bələkwə cifə mətsəkə. Ma kə Yesəw kaa mbəzli ta səɗa ci na: «Tihəvərim mbəzli va, a ghəshi nzəyshi, cifə mətsəkə, cifə mətsəkə, cifə mətsəkə» kə. 15 Dza mbəzli ta səɗa ci mbaꞌa ghəshi tihəvərishi njasa gəzəkə na va, mbaꞌa mbəzli va nzəyshi gwanashi.

16 Ma sa nzəyshi mbəzli ki na, dza Yesəw tsəgha, həŋ ɓəvə peŋ tsa cifə tsa va mbaꞌa kərpi bakə ni va ta dəvə ci, mbaꞌa kafata kwəma ciy dzəta ghwəmə, ka mananta ꞌwəsa kaa Hyala ta shi zəmə va. Ma sa mananati na ꞌwəsa kaa Hyala na, dza na mbaꞌa ngangavəri peŋ tsa va, mbaꞌa ɓanavə kaa mbəzli ta səɗa ci, a ghəshi tahanshi kaa mbəzli ɗaŋ ni va. Dza mbəzli ta səɗa ci həŋ həŋ ghəshi ɓəvə, ka tahanshi kaa mbəzli. 17  9:17 2Mezh 4:43-44Mbaꞌa mbəzli va zəməhwə shi va gwanashi, bəhə bəhə bəhə ghəshi, mbaꞌa mbəvəli tərə. Dza məndi kaa naa tərmbəta mbəvəli ɓasə ɓasə məndi ɓasəti, gyaɗə gyaɗə ghwani məŋ lə bakə.

18  9:18 5:16Ma tə nahwəti vici ki na, mbaꞌa Yesəw dzaa nzəyəy kwətiy ka cəꞌwə Hyala. Dza mbəzli ta səɗa ci ndəs ghəshi səəkəshiy dzəvəgha. Ma sa səəkəshi ghəshi na, dza na ka ɗəw kwəma və shi, a kə na: «A ndə nzee ka mbəzliy ni baya?» kə.

19  9:19 9:7-8; Lk 1:17; 7:16Ma kə ghəshi ngəci na: «Zhaŋ tsaa mənipə *batem nza gha, ka nihwəti mbəzliy ni. Nihwəti na: *Eli nza gha, kə ghəshi. Ma nihwəti ɓa na: Tsahwəti ndə mbə ka gəzə kwəma Hyala mbəradzə zhakatiy na mbə məti nza gha, kə shi» kə mbəzli ta səɗa ci. 20  9:20 Mt 16:16; Lk 22:67Ma kə Yesəw ngəshi na: «Ya ghwəy na ghwəy kiy, wa ndə nzee ka ghwəy nia?» kə. Ma kə Piyer na: «Ghay Kəristəw nza gha, Ntsa tivə Hyala ta mbəli mbəzli» kə.

21  9:21 9:36Ma sa gəzəkə Piyer tsəgha na, dza Yesəw mbaꞌa makətishi vantaa ghəshi dzaa gəzə kwəma va, ya kaa waɓa.

22  9:22 9:43-45; 17:25; 18:31-34; 24:6-7Ma kə Yesəw kaa *mbəzli ta səɗa ci diɓa na: «Yən yən, Zəghwə yakə ndə ngəriy, ta sahwə ngəraꞌwə dzee dalala. Mətikwəkwər mbə *ka Zhəwifə ghəshi lə mbəzli dikə dikə ni mbə *ka ta Hyala, mbaꞌa *ka ɓənipə kwəma pəhəti Hyalay, ka dza ghəshiy ɗi mətsə yaw. Ta paslantəra dza məndi, ma sa kee mətiray, ta zhakatira dzee mbə məti, tə kwa mahkana vicee kwa kwəli» kə. 23  9:23-24 14:27; 17:33; Mt 10:38-39; Zhŋ 12:25-26; 1Pi 2:21Dzəghwa ma kə kaa mbəzli gwanashi ki na: «Mbaꞌa kə ndəə ɗi nəwray, a kə tsava ndə zlay zəzəə dzəkən tsa ci ghən, mbaꞌa zləɓavə sa ngəraꞌwə lə mətita gwaꞌa, njasa səəmə vici, ma nza ghəci nəwra. 24 Sa nzana, ya wa ntsaa ɗi mbəliti piy tsa ci tikə tə hiɗiy, ta zamti tsa mə ghwəmə piy tsa ci dza na. Ma ntsaa dzaa zamti piy tsa ci tikə tə hiɗi tə mbərkə kwəma yay, ta mbəliti tsa mə ghwəmə piy tsa ci dza tsava ndə. 25 Nay ghwəy na, ya shi tə hiɗi ni gwaꞌa gwaꞌaa kwəmavə ndə mbaꞌa piy tsa ci mə ghwəmə zay, awə na mbaꞌa yaɗamti ghən tsa ciy, shiy tiɓa ndəə ꞌwəy ti mbə kwəma va tsəghaw. 26  9:26 12:9; Mt 10:33; 2Tim 1:8; 2:12Mbaꞌa kə ndəə haꞌwə va ndəgha fətiy dzəkənee, ya va gəzə kwəmee kaa mbəzliy, ta haꞌwə dzee, yən Zəghwə yakə ndə ngəri va ndəgha fətiy dzəkən kwərakwə, ghala vəghwə tsa dzee zhəkə mbə shəndəkə tsee lə mbə shəndəkə tsa Dirə, mbaꞌa sa ka kwal ci ɗewɗew ni mə ghwəmə. 27  9:27 Mt 16:28A gəzaŋwəy ya, ta na navay, tsəgha na, a nihwəti mbəzli mbə ghwəy ghwəy mbəzli tikə niy, ka ghəshi gha bəkwə na ta nay dza ghəshi njasa dza Hyalaa sləkə mbəzli» kə.

28  9:28-29 5:16Ma sa məniy hi gar dəghəsə ləy hwəm kwəma gəzəkə Yesəw va ki na, dza na mbaꞌa pəməvə kar Piyer, lə Zhaŋ mbaꞌa Zhakə. Mbaꞌa dzay li shiy dzəmə kəlaŋ ta cəꞌwə Hyala. 29  9:29-36 2Pi 1:16-18Sa tsəhəshi ghəshi ki na, mbaꞌa ꞌwati cəꞌwə. Ma ghəci mbə cəꞌwə na, dza pətsa mbə kwəma ci mbaꞌa zhəghəkə nahwəti pa. Ma kwəbeŋer kən ghən ci na, tezlezlezlezl ghəshi zhəghəshi, ka mbərə. 30-31  9:31 9:22; 13:33Dzəghwa, vətəghə zhər bakə təzlishi tiɓa lə shəndəkə tsa mə ghwəmə kən shi. Dza ghəshi ka gəzə kwəma lə Yesəw dzəkən məti dza na va ta məti mbə məlmə Zherəwzalem, ta kərkə sləni ci niy ghwənikə Hyala ti. Zhər vay kar *Məyizə lə *Eli niy nza ghəshi. 32  9:32 Zhŋ 1:14Ma kar Piyer lə nihwəti mbəzli va ghalaɓa nashi ki na, ciŋ ciŋ ciŋ ghəshi ɓa ɓanti hi. Dzəghwa mbaꞌa ghəshi fərghəshi. Sa fərghəshi ghəshi na, mbaꞌa ghəshi nay shəndəkə tsa Yesəw, lə zhər bakə ni va nza na li shi. 33 Dza mbəzli bakə ni va ki, mbaꞌa ghəshi kafəshi ta zhashi. Ma ghəshi mbə tihəva lə Yesəw ki, ma kə Piyer kaa Yesəw na: «A Metər, jəw na wəzə ghwəmmə nzəyəmmə tə pətsaw, kadiw a ghəy daŋəti ceker mahkan. Kwətiŋ tsa gha, mbaꞌa tsa Məyizə, mbaꞌa tsa Eli» kə. Ma na Piyerəy, niy sənay ghən tsa kwəma ɗi na va gəzə naw. 34 Ma ghəci mbə gəzə kwəma va tsəgha na, ꞌwakəvə kwəleɓi tə ghwəmə zləlahə səəkəshi, zhəmakə məcakwə shi dzəkənshi kən kar Yesəw lə mbəzli bakə ni va. Ma sa nata *mbəzli ta səɗa Yesəw kwəma va tsəgha na, mbaꞌa her shi dzashi. 35  9:35 3:22; Nəw 18:15Fa ghəshi na, məli Hyalaa gəzanshi kwəmaa dzəkən Yesəw səəkə mbə kwəleɓi va, ma kə na: «Favə tə ghwəy, ava ghəci na Zəghwee təravee, fam kwəma və» kə. 36  9:36 9:21War sa gəzamti məli Hyala kwəma na, nay ndə ghəshi tiɓa ghwəlaw, war Yesəw kwətiy. Ləy hwəm kwəma va na, gwəŋəshi mbəzli ta səɗa Yesəw niy nzəyshi, kala gəzə ma kwəma nata ghəshi va, ya kaa waɓa nzə.

37 Ma tə way pi həzlimə ki na, mbaꞌa kar Yesəw lə *mbəzli ta səɗa ci va mahkan ni səkwashi mə kəlaŋ tsa va. Ma sa səkwashi ghəshi na, dza mbəzli ɗaŋ, mbaꞌa ghəshi səəkəshiy dzəghwa kwəma Yesəw. 38 Dza tsahwəti ndə mbə mbəzliy ɓasəshi va, ka zlaŋə kwəma, ma kə na: «A ntsa dikə tsa, ə cəꞌwəŋee, nighətima zəghwee na, war kwətiŋəy na tsəgha vəya. 39 Sana kiy ndə bashakə na. Kafəy ma bashakə tsa va tiy, war ə ka naa ngwəmə lala, ka mərmərə lə bərci. Ka gha nighə na tsəkwəf kwəf kwəf gwifgwifi ta miy ci. Tərəŋw ka naa sanamiy ngəraꞌwə. ꞌYahəꞌyahə ka naa gha dəkə mbə ghən ci kafəy ma na ti. 40 Naa niy səəkəree, ka cəꞌwə mbəzli ta səɗa gha nee, a ghəshi təhamtəra bashakə tsa va mbə ghən ci, pən na, kala mbay ghəshiy tahamti» kə.

41 Ma sa gəzəkə ntsa va tsəgha, ma kə Yesəw kaa mbəzli na: «Mata ghwəy ghwəy mbəzli mbə vəghwə tsa ndatsə tsa gəmgəm niy, ɓanavə nefer ghwəy ghwəy kaa Hyalaw. Paꞌ hwəm ɗi ghwəy yən nzəyra lə ghwəy kia? Hwəm dzee kərə lə səꞌwa kwəma ghwəy kia?» kə. Sa gəzəkə na tsəgha, a kə kaa dəy zəghwə va na: «Pəməra zəghwə gha vaa səəkə tikə» kə. 42 Dza məndi ka dza ta pəmə zəghwə va. Ma ghəci mbə səəkə na, dza bashakə tsa va, mbeɓ fati tə pi. War a ghəciy mərmərə lə bərci. Dzəghwa Yesəw ki, mbaꞌa gəzanakə kwəma lə bərci kaa bashakə tsa va, mbaꞌa tahamti. Dza na kwəriŋ mbəlanti zəghwə va, mbaꞌa pəmanavə kaa dəy. 43  9:43-45 9:21-22Ma sa nashi mbəzli tiɓa gwanashi shi va na, ka mananshi maɗaŋa, sa nata ghəshi bərci Hyala.

Ya wa ndə na, war mbə mananci maɗaŋa kwəma mənti Yesəw va ki. Ma kə kaa mbəzli ta səɗa ci na: 44 «Kwəma dzee na ta gəzaŋwəy sanay, fə tə ghwəy ghən ti wəzə. Ma yən yən Zəghwə yakə ndə ngəriy, ta kəsəvəra dza məndi, mbaꞌam fambəra mbə dəvə mbəzli» kə. 45  9:45 18:34Ma mbəzli ta səɗa ci nashi ki na, favə shi ɗi Yesəw gəzə ghəshiw. Mbəmbə niy nza sləkar tsa kwəma va və shi, va nəghətaa ghəshi favə shi ɗi naa gəzə. Mbə ghəranshi hazləni niy nza ta ɗəw shi va va Yesəw.

46  9:46-48 22:24-26Dzəghwa *mbəzli ta səɗa Yesəw, mbaꞌa ghəshi dzəmbəshi mbə ngərə ghəpə kwa jipə shi, ta mbəə sənay, nda a ntsaa gwəra dikə mbə shi. 47 Mbalaa cəkeꞌ sənata Yesəw kwəma təkə ghəshi mbə nefer shi, naci ki. Dzəghwa na kaa zəghwə jəwə pəm pəməvə, dza na mbaꞌa garəy kwa kwəma ci. 48  9:48 10:16; 22:26; Mt 10:40; 20:26-27; Mk 10:43-44; Zhŋ 13:20Ma kə kaa ngəshi na: «Nay ghwəy na, a gəzaŋwəy ya, ya wa ntsaa kaꞌwəti zəghwə jəwə nja sasa tə mbərkə kwəma yay, yən dəꞌwə ghən tsee na sa kaꞌwəti na tsəgha. Mbaꞌa kə ndə kaꞌwətəray, aa kaꞌwəti ntsaa ghwənikəra va kwərakwə. Sa nzanay ntsaa dzaa zhəghəti ghən tsa ci jəwə mbə ghwəy gwanaŋwəyəy, ghəci na ntsa dikə tsa» kə.

49 Ma sa gəzamti Yesəw kwəma, ma kə Zhaŋ kaa ngəci na: «A Metər, a ghəy nay tsahwəti ndə ghəci mbə tihə gazlaka lə slən tsa gha. Mbaꞌa ghəy makəti na ghəy, sa kama na kwasəbə ghwəmmə» kə. 50  9:50 11:23; Mt 12:30Ma kə Yesəw ngəci na: «Zlayəm, ka makə ghwəy ma. Sa nzana, ma ntsaa kama mbə jaka lə ghwəyəy, ntsa ghwəy na tsava ndə» kə.

51  9:51 24:50-51; Mt 19:1; Mk 10:1; SləniKY 1:9Dzəghwa vici dza Yesəw ta dzay dzəmə ghwəmə ti, mbaꞌa kətikəvata. Ghala vəghwə tsa vay, dza na mbaꞌa pəhəti dzaa dzəmbə məlmə Zherəwzalem mbə nəfə tsa ci. 52  9:52 10:33Sa pəhəti na tsəgha na, dza na, mbaꞌa ghwənashi ka ghwəni miy tə kwəma ci. Dza mbəzli va pəkw ghəshi dzashi, ndəs ghəshi tsəhəshi mbə nahwəti məlmə tə hiɗi ka Samari ta dzaa gwəmanati pi fə gwəci tsa Yesəw mbə. 53 Ma mbəzli mbə məlmə va na, kala zləɓa kaꞌwə ci ghəshi, sa nzana va dzəmbə məlmə Zherəwzalem ghəci dza. * 9:53 Niy dzar ghən tsa *ka Zhəwifə lə ka Samariw. Va tsəgha niy kaꞌwə ma ka Samari mbəzliy dzar mbə hiɗi shi ta dzəmbə məlmə Zherəwzalem. 54  9:54 2Mezh 1:10, 12Ma sa nata *mbəzli ta səɗa Yesəw, kar Zhakə ghəshi lə Zhaŋ nava kwəma tsəgha, ma kə ghəshi kaa Yesəw na: «A Ndə sləkəŋəy, ka ɗi gha ghəy cəꞌwə Hyala a ghənzə ghwənəkəghwa ghwə səəkə mə ghwəməə ndamtishi na?» kə ghəshi. 55 ꞌWakəvə Yesəw tsəgha tərəɗ, zhəghətəvay, dza kwa shi, ka naɓəshi. Ma kə ngəshi na: «A ntsaa fambəŋwəy gəla nana zəzə kwəma mbə ghən tsa ghwəya? Na nee yən Zəghwə yakə ndə ngəriy, ta zamti piy tsa mbəzli səəkə yaw, ta mbəlishi səəkee» kə. 56 Ma ləy hwəm kwəma va ki na, dza ghəshi mbaꞌa ghəshi dzashiy dzəmbə nahwəti məlmə.

57 Ma kar Yesəw kwa kwal mbə dza ki na, dza tsahwəti ndə tiɓa, mbaꞌa ghavə gəzanci kwəma. Ma kə ngəci na: «A Ndə sləkəpə, ta nəwŋa dzee, ya paꞌ kwəmaɓa dza ghaa dza» kə.

58 Ma kə Yesəw kaa ngəci na: «A pə gha zəzəvə kwəma wəzə di, a gha sənay, ma keŋkiɗiy a ghi tsa shi və shi mbə hiɗi. ꞌYegwer ɓa na, lə tsa shi ghi ghəshi mə fə. Ma na nee yən Zəghwə yakə ndə ngəriy tsee ghi tiɓa gar dəkətəvaree mbə kiw» kə. 59 Ma kə kaa tsahwəti ndə na: «Nəwra dzam» kə. Ma kə ntsa va na: «A Ndə sləkəpə, ndara kwal, e dzaa lamti dirə di, kee gha səəkə ta nəwŋa» kə. 60 Ma kə Yesəw ngəci na: «Zlashi mbəreketi tiɓa a ghəshi lala ghən tsa shi. Na na ghay, mbala ta gəzə njasa sləkə Hyala mbəzli» kə. 61  9:61 1Mezh 19:20Ma kə tsahwəti ndə kaa Yesəw ɓa na: «Yən neyey, ta nəwŋa dzee Ntsee dikə tsa. Ma nanzə kiy, ndara kwal e dzaa səkwamti mbəzli kəghi tsee, ma nzee səəkə ta nəwŋa» kə. 62  9:62 11:2; Flp 3:13Ma kə Yesəw ngəci na: «Mbaꞌa kə ndə kəsəvə ngwər slay ta za, zhini mbaꞌa dzay ta nighə pətsa zhəy ləy hwəməy, ta dzay dza ngwər tsa vaa dzəvəgha bəla. Tsəgha na lə ntsaa ɗi nəwra kwərakwə, mbaꞌa kə zhiniy dzay ta zəzə shi dzəy lə hwəməy, dzəkwətəvay tsava ndə ta gəzə sləkə tsa dza Hyalaa sləkə mbəzliw» kə.