1  27:1 25:12Ma sa tarəkə məndi kwa kwambəwal dza ghəy ta dzaa dzəti hiɗi ka Itali, kə məndi ki na, mbaꞌa məndi fanambə kar Pəl ghəshi lə nihwəti mbəzli kəəsəti məndiy dzəmbə dəvə Zhəliyəsə. Ma Zhəliyəsə tsa vay, dikə tsa ka sawji bələkwə na. Ka sawji mazə tsaa sləkə hiɗi ka Rəm gwanashi, kə məndi ka slən tsa kaa sawji va. 2  27:2 19:29Ma sa pəməvəŋəy na na, mbaꞌa kafəy lə ghəy kwa kwambəwal ka Adəramitə. Kwambəwal va na, dzar mbə məlməhi ka kwambəwal garə tə hiɗi ka Azəy ghənzə taa dza. Pə ghəy ka dzaŋəy kwa ki. Mbaꞌa Aristarkə ntsaa səəkə tə hiɗi ka Masedəwan mbə məlmə Tesalənikə kwasəbə ghəy. 3  27:3 24:23; 28:2Ma tə həzlimə na, ndəs ghəy tsəhəŋəy mbə məlmə Shidaŋw. Dza Zhəliyəsə sa nzana mbə mananci wəzə hwər ghəci kaa Pəl, mbaꞌa zlanay kwal a ghəci dzaa dzəvəgha madigahiy, nza ghəshi mbəə mananci shi dza naa di.

4 Ma sa maɗiŋəy ghəy tiɓa na, mbaꞌa ghəy dzarŋəy vəgha nihwəti hiɗi tə jipə yam, sa niy viy safəə dzəmbə kwəma ghəy, Shipər, kə məndi slən tsa hiɗi va. 5 Dzəghwa mbaꞌa ghəy taŋəŋəy dzəvəri tə kwəfaa kərkəva ma ndəkwə ndəkwə vəgha məlmə Shilishi lə Pamfili. Mbaꞌa ghəy tsəhəŋəy mbə məlmə Mira, tə hiɗi ka Lishi. 6 Ma tiɓa na, mbaꞌa dikə tsa ka sawji bələkwə kəsata kwambəwaləə dzəti hiɗi ka Itali, sa ka Alekəsandəri ghənzə. Dza na mbaꞌa faghwaŋəy kwa. 7 Ma sa kafəŋəy ghəy tiɓa ki na, vici ɗaŋ ghəy mənti mbə dza sahə. Ngahə ngahə ghəy tətərəvə tsəhəŋəy mbə məlmə Kənidə. Ma sa damətəŋəy safə ta dza kwa kwəma slarə na, mbaꞌa ghəy dzarŋəy ta mətsəni nihwəti hiɗi tə jipə yam, Kəretə, kə məndi kaa slən tsa shi, njasaa dza kwa məlmə Salməne. 8 Dza ghəy ki, mbaꞌa ghəy tətərəvə taŋə, ngahə ngahə tsəgha. Dza ndəs ghəy tsəhəŋəy tə pətsa nə məndi, «Pi dəkə kwambəwaler tsa wəzə tsa» kə məndi. Ndəkwə ndəkwə vəgha məlmə ka Lashe.

9  27:9-10 2Kwər 11:26Ma sa nzana, tərəŋw ghəy dzamti vəghwə mbə dza va ki na. Jikir dza kwa kwəma mənta lə kwambəwal. Sa nzana, mbaꞌa vəghwə tsa ka məndiy məni səwmay tsa *ka Zhəwifə ti kərəy. Sa nzana tsəgha ki na, dza Pəl ka gəzanshi kwəma sənata na dzaa məniva naci ki. * 27:9 Səwmay tsa vay, tə kwa kərni vici kwa məsleɗa tir ka məndiy məni. Ləy hwəm vici va paꞌ tə kwa mahkana tirəy, kar məndiy mbay dza lə kwambəwaləw. Sa nzanay, tərəŋwəy ka safəə viy. 10 Ma kə na: «A mbəzlee, ma yən nighəy, ta məniva dza shi gəmgəm ni, jikir jikir shi, kwa kwəma dzaa nza. A dza kwəma vaa nza war kəray kwambəwal lə shiy dzaa zashi kwa tala ɓaw, lə ghwəmməshi dəꞌwə ghən tsa ghwəmmə gwaꞌa dza naa nza mbə» kə. 11 Ma dikə tsa ka sawji naci ki na, war faɓa kwəma ndə kaɓə kwambəwal ghəshi lə ntsaa sləkə kwambəwal va ghəciy fa kən kwəma gəzə Pəl va. 12 Ma sa kama pətsa ka kwambəwal vaa garə ti tə pətsa va wəzə gar nzəy kwambəwal ti həfəghwə na, war dza kwa kwəma ɗaŋ tsa mbəzli kwa kwambəwal mawti. Sa nzanay, pətsa garəŋəy ghəy va ti na, pi wəzə na ta dəkə kwambəwal həfəghwəw. Va tsəgha niy ɗi ghəshi dzaa dzəmbə Fenikəsə, ta kəramti fəghwə ghəshi gar mbay. Pətsa vay, pətsa ka məndiy dəkə kwambəwaler ti, tə hiɗi ka Kəretə zhəkə ləy mətsəni njasaa dzəghwa mərkwi, kala nighə hiɗi dzatidzə ni va ka mərkwi na.

13 Ma ghalaɓa ki na, mbaꞌa safə tsaa səəkə njasaa dzəmbə həci ghati viy jəw jəw. Ma kə ghən tsa shi na, nja na ghəy kwəmavə kwəmaa niy ɗi ghəy va, kə ghəshi. Mbaꞌa ghəshi mbahəkəmə tsahi ka ghəshiy garə kwambəwal li shi, mbaꞌa ghəshi waslavəghavashi ndəkwə ndəkwə vəgha həlbə tsaa dzəvəgha hiɗi ka Kəretə. 14 War ghwəla jəw tsəgha na, ꞌwakəvə safə tsa tərəŋw tərəŋw tsa, nzaꞌjəw səəkəy, səəkə mə dəlegwigwi hiɗi tə jipə yam. Safə tsaa səəkə ləykə kwa ghwəmə, kə məndi ka slən tsa ci. 15 Ma sa səəkə naa tsanavə dəməzl kaa kwambəwal na, gwaꞌa kala zhini kwambəwal mbay zhananati ghən ghwəla. Mbaꞌa ghəy zlanay ghən tsa ghəy kaa safə tiɓa ki, ka tsəkwə kwambəwal ghəci. 16 Dza ghəy ki mbaꞌa ghəy dzarŋəy vəgha nihwəti hiɗi tə jipə yam, shi har məndiy Kwada, ghəshi mərshi naa kəlatəŋəy. Ma tiɓa ki na, mbaꞌa ghəy mbəlavə zləghwəvə kwambəwal jəw na ngahə. 17 Ma sa zləghwəvə ka kaɓə kwambəwal na jəw naa dzəghwa na dikə na va na, tapə ghəshi ta pəla kwal tsaa mbəli na dikə na. Dza dəzlətsəɓə ghəshi pahati zhiꞌwəꞌwə ti. Ma sa hazlənishi ghəshi va dzashiy dzəmbə ndarghə tə miy kwəfaa kərkəva ma, geꞌi njasaa dzəvəgha həlbə tsa hiɗi Libiy na, mbaꞌa ghəshi fambə tsəm tsa shəndəkə tsa, ta kəəti kwambəwal va safə, ka tsəkwəshi safə tsəgha ki.

18  27:18 Zhəwnasə 1:5Ma sa nzana war ə safə tsa vaa gagaŋəy ki, way pi tə həzlimə na, mbaꞌa ghəshi ghati shikə shi kwa kwambəwal dzəmbə yam. 19 Zhəkəvəri ɓa na, tapə mbəzliy nighəə dzəkən kwambəwal ta ndaka shiy gwəma kwambəwal dzəmbə yam, lə dividivi shi. 20 Vici ɗaŋ ghəy mənti, kala nata ghəy ya vici, ya sasərkwə nzə. War ma van na, ghwəlay mbə kəkəɗiŋəy lə bərci ki, zhini ghəy təkə, ta mbəliŋəy dza ghəy, pə ghəy ghwəlaw.

21 Ma mbəzli kwa kwambəwal va ki na, mbaꞌa ghəshi hishi kala zəməhwə shiy. ꞌWakəvə Pəl gar garəy kwa jipə shi. Ma kə kaa ngəshi na: «A mbəzlee, a ghwəy niy təɓəə favə kwəmee nza, mbala mbə hiɗi ka Kəretə niy nzəyəmmə ghwəmə nzay, ci ghwəmmə mbəlimmə va tsatsa ngəraꞌwə nza, ci shi ghwəmmə ni shakamti ghwəmmə tiɓashi nza. 22 Ya tsəgha nzə sana kiy, ə gəzaŋwəy ya, ka dza her ghwəy ma, sənzənvay, ndə tiɓa mbə ghwəy ya kwətiŋ nzə mbaꞌa dzaa mətiyəw. War kwambəwal kwətita na saa dzaa nza bətə. 23 Sa nzanay, a Hyalaa sləwara, Hyala ghərantee sləni ghwənikəra ndə kwal tsa nzə, mbaꞌa səəkəə garəy vəghee mbə vərɗi ndatsə na. 24  27:24 9:15Ma kə ngəray: “A Pəl, ka hazləni gha ma! A Hyalaa ɗi ghaa tsəhəŋa tə ngwəvə kwa kwəma mazə tsaa sləkə hiɗi ka *Rəm gwanashi. Ta məntəŋa wəzə hwər tsa nzə dza na, mbaꞌa taa mbəliti piy tsa mbəzli kwa kwambəwal ni kwasəbə gha” kə. 25 Va tsəgha nə ya kiy mbəzli yay, ka dza her ghwəy ma. Ma Hyalay, ya wa kwəma gəzəkəra na va, ta məni dza na, kəy, e sənay war tsəgha dza naa mənti. 26  27:26 28:1Nanzə kiy, tə həlbə tsa nihwəti hiɗi tə jipə yam dza safəə bəzləyəmmə» kə.

27 Ma tə kwa məŋ lə faɗa vərɗi ghəy na, war mbə yisəŋəy safə tsa va tsəgha ghəy dzəy tə kwəfa Meditərane. Ma mbə yam vərɗi həvir va na, njasa kətiva ghəy dzəvəgha hiɗi, ka kaɓə kwambəwal vaa nighə. 28 Dza ghəshi mbaꞌa ghəshi ɓəvə hakwə tsa pəhəti ghəshi tə ghwər ndəghaghə, ta nighə hwər ta kwəfa. Ma sa nighəti ghəshi na, mbaꞌa ghəshi kəsay hwər tsa ti shi, basa bakə mətsəkə dəghəsəti. Zhini mbaꞌa ghəshi kətivə dza jəw. Ma sa kətivə ghəshi dza jəw na, basa məŋ lə cifə ghəshi kəsay hwər tsa ti shi. 29 Mbaꞌa ghəshi hazləni shi va nəghətaa kwambəwal ghavə tsambəvata mbə kəlɓahi. Dza ghəshi mbaꞌa ghəshi faghwa tsahi faɗə dzəghwa kwəfa zhəkə ləy hwəm kwambəwal. Dzəghwa mbaꞌa ghəshi garəti kwambəwal tiɓa. Ngahə ghəshi nighə wali tsa pi. 30 Dza ka kaɓə kwambəwal va, ka pəla kwal tsaa hwəshi. Dza ghəshi mbaꞌa ghəshi ɓəkəghwa na jəw na kwambəwal dzəti ghən yam. Sa ɓəkəghwa ghəshi na, dza ghəshi ka pəla tsəhwəli, njasa dza ghəshi ta ndəgha tsahi latiɓa latiɓa tə kwəma kwambəwal ghəshi mənti. 31 Ma kə Pəl kaa dikə tsa ka sawji bələkwə ni, lə kaa ka sawji gwanashi ni na: «Nay ghwəy na, war mbaꞌa kə mbəzli ni dzashi tikə kwa kwambəwal nay, ka mbəliŋwəy ghwəyəw» kə. 32 Sa gəzəkə Pəl tsəgha na, dza ka Sawji kaa zəꞌwə pəhəti məndi va kwambəwal jəw na li, piyəŋ ghəshi slanti, mbaꞌa ghəshi zlataa dzata.

33 Ma ghəshi mbə ndəghə wali tsa pi ki na, dza Pəl ka gəzanshi zəmə shiy, kaa ngəshi gwanashi. Ma kə kaa ngəshi na: «Avanay ndatsə məniva kwa məŋ lə faɗə vici ghwəy mbə ndəghə mbəliŋwəy, kala zəhwə ghwəy ya waɓa. 34  27:34 Lk 12:7Va tsəgha cəꞌwəŋwəy ya, a ghwəy zəmə shi zəmə va ma ghwəy, shiy dza mbəlitəŋwəy. Ə gəzaŋwəyee diɓa, ndə mbə ghwəy mbaꞌa dzaa zata, ya səti mbə ghən tsa ciw» kə. 35  27:35 Lk 22:19Ma sa gəzəkə na tsəgha na, dza na laŋ ɓəvə peŋ, mbaꞌa mananati ꞌwəsa kaa Hyala kwa kwəma shi tiɓa gwanashi. Dza na mbaꞌa ngavəri, mbaꞌa ghati zəmə ci. 36 Dzəghwa ki mbaꞌa her shi dzəghwashi gwanashi. Ka zəmə shi zəmə ghəshi. 37 Ma ɗaŋ tsa ghəy kwa kwambəwal va na, a ghəy mənti ndə diwəy bakə, mbaꞌa mbərfəŋ mətsəkə kwaŋti ghən kən. 38 Ma sa zəməhwə ghəshi shiy, ka ngəslishi na, mbaꞌa ghəshi shəkambə nihwəti shi kwa kwambəwal dzəmbə yam nəghətaa ghənzə məni shəndəkə.

39 Ma sa kərəy pi ki na, mbaꞌa ghəy nashi ndarghə kwa kwəma ghəy. Sənay pətsa nza ghəy va ti ka kaɓə kwambəwaləw. Dza ghəshi mbaꞌa ghəshi vərghəvə pətsa vəgha həlbə, mbaꞌa ndarghə nja taŋa ni. Ma kə ghən tsa shi na, ta dza ta garəti kwambəwal ti shi ghəshi gar mbay, a kə ghəshi. 40 Dza ghəshi pəli ghəshi palamti tsahiy garə kwambəwal zlashi kwa yam lə zhiꞌwəꞌwə pəhə məndi shiy kaɓə kwambəwalta ghəshi pəlamti ghala pətsa va. Mbaꞌa ghəshi kafakati shi nja gamtaꞌwal ni va, ka pəhəyshi kwa kwəma nzə, ta mbə safəə tsəkwəshi. Dza ghəshi ki, ka dzaa li tsəgha tsərəə dzəti kwəma ndarghə va. 41  27:41 27:22Ma ghəshi mbə kwal ki na, mbaꞌa ghən tsa kwambəwal njəfambəvay mbə ndarghə tsəkwəkə yam. Dza pəz kəsəta, kala mbay ya kwəfəghə nzə ghwəla. Kə bəla ləy hwəm mbaꞌa wəwəreɗita sa vəɗəməva yam dzəmbə lə bərci.

42 Dza ka sawji ka ɗi bakwamti mbəzli kasanavəshi məndi va ta ɓəshiy dzəti hiɗi ka Itali gwanashi. Va nəghətaa tsahwəti ndə mbə shi ya kwətiŋ mbərəhwə dəzlə hwəy. 43 Dza dikə ka sawji ka *Rəm bələkwə, sa ɗi na mbəliti Pəl, mbaꞌa damətishi va məni njasa təkəti ghəshi va. Dza na mbaꞌa gəzanshi kaa mbəzliy mbay mbərə dəzlə a ghəshiy zliy dzəti yam ta taŋəshiy dzəvəri həlbə. 44 Ka ma nza niy tərmbə nəw shi məbaꞌwə məbaꞌwə tə gəzləmbə, lə dzar tə bəla shəghwə kwambəwal, shiy tərmbə jəw jəw ni. Ava tsəgha kwəmavə ghəy taŋəŋəy gwanaŋəy dzəti həlbə kwəriŋ, kala shiy məntəŋəy tiɓa.