19
Tã Líndrí Tãndí Ôvârí kâ drí fĩzó tã lẽ ꞌbá Ẽfésõ ꞌálâ rî ꞌbá yî ꞌá rî
Õzõ Ãpólõ drí âꞌdózó drẽ Kõrínĩtõ ꞌálâ õjílã lı̣̃fı̣́ îcíꞌá rî tí rî, Póõlõ rî gógó rî trá ậcı̣́ tõlé lạ́tı̣̂ kôrô Fãrĩgíyã ꞌásĩ rî ꞌásĩ, nĩꞌá ꞌbạ̃drı̣̃ mvá ãzâ ꞌbá yî ꞌásĩ cãlé jạ̃rı̣́bạ̃ gólâ Ẽfésõ rî ꞌálâ. Gõꞌdá gólâ câ bê Ẽfésõ ꞌá tólâ rî, gólâ drí tã lẽ ꞌbá ũrûkậ ꞌbá yî ûsúzó tólâ. Gõꞌdá gólâ drí tã îjízó gólĩyî tı̣́ kĩ nĩ rî, “Ĩtí rî, ãnî drí tã lẽzó Yésũ ꞌá rî sĩ rî, Líndrí Tãndí Ôvârí kâ fî fí té trá mbârâkã bê ãnî ꞌásĩ yã?”
Gõꞌdá nĩngá sĩ, gólĩyî lôgõ tã ꞌdî drı̣̃ lâ kĩ, “ꞌÉꞌẽ, mã ârí tã kĩꞌá nĩ rî Líndrí Tãndí Ôvârí kâ ãâꞌdô bê fĩlí rĩlí õjílã mvá ꞌásĩ rî kôꞌdáwá.”
Nĩngá sĩ, Póõlõ ârílí bê tã kĩꞌá nĩ, gólĩyî nı̣̃ı̣́ tã drẽ kô Líndrí Tãndí Ôvârí kâ tãsĩ rî, gólâ drí gólĩyî îjízó kĩ, “Gõꞌdá íîbábátízã ãnî ángô tí ró yã?” Gõꞌdá gólĩyî lôgõ tã-drı̣̃ kĩ, “Íîbábátízã ãmâ gbõ cé õzõ Yõwánĩ drí rĩrĩ õjílã îbábátízãlé rî kâtí.”
Nĩngá sĩ, gólâ drí tã âtázó kĩ, “Yõwánĩ ꞌdĩ îbábátízã õjílã âꞌdálâ kĩ, gólĩyî ãâdĩ ĩyî drı̣̃ trá tã õnjí ĩyíkâ rî ꞌbá yî ꞌásĩ, gõꞌdá Yõwánĩ rî gógó âtâ tã kpá õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ kâ drí tã lẽzó gólâ ãlô kĩꞌá nĩ rî, ãâꞌdô âcáꞌá lôsĩ ꞌẽlé yí vó rî ꞌá kĩ, ꞌdĩî rĩꞌá Yésũ ĩꞌdî.”
Gõꞌdá õjílã ꞌdî ꞌbá yî ârílí bê ĩyî úlı̣́ Póõlõ kâ âtálé Yésũ rî tãsĩ rî, drílĩyî tã lẽzó tã âtî-âtî tãndí ꞌdĩ ꞌá, gõꞌdá Póõlõ drí gólĩyî îbábátízãzó Kúmú Yésũ rî rú sĩ. Nĩngá sĩ, Póõlõ drí drı̣́ ꞌbãzó gólĩyî drı̣̃ı̣̂, gõꞌdá Líndrí Tãndí Ôvârí kâ drí fĩzó gólĩyî ꞌásĩ mbârâkã bê gólĩyî ꞌbãlé úlı̣́ âtálé tı̣̂ lídí ãzâ ꞌbá yî sĩ gõꞌdá tã âtî-âtî tãndí Ôvârí kâ pẽ bê. Õjílã rî ꞌdĩ ꞌbá yî ndrĩ ꞌdó rĩꞌá õzõ mûdrı̣́-drı̣̃-lâ-ngâ-rı̣̃ kâtí.
Nĩngá sĩ, Póõlõ rî trá kárá rĩꞌá nĩlí kậyı̣̂ õjílã Yúdạ̃ yí kâ drí rĩzó rãtáã ꞌẽlé Ôvârí drí rî vósĩ cé jó tã Ôvârí kâ ârî kâ rî ꞌálâ cú ĩtí ũrı̣̃ ãkó, tã âtálé õjílã tólâ nã ꞌbá yî drí gõꞌdá kpá tã ngĩlí gólĩyí bê, tãlâ gólĩyî ĩîcâ ró bê âꞌdólé rĩlí kũmũ Ôvârí kâ rî zẽlé. Gólâ rî trá tã ꞌdî ꞌẽlé ĩtí tólâ párá nâ sĩ. Gõꞌdá õjílã ãzâ ꞌbá yî bê tólâ rĩꞌá ĩyî drı̣̃ âmbâ-âmbâ bê, gõꞌdá gólĩyî gã tã âtî-âtî gólâkâ ꞌdĩ trá dó. Gólĩyî âtâ tã, õnjí ró õjílã dũû drí lạ́tı̣̂ gólâ Yésũ drí âꞌdálé ꞌdẽzó ꞌá lâ sĩ rî tãsĩ. Tãlâ tã rî ꞌdĩ tãsĩ rî, Póõlõ drí drı̣́ yĩzó gólĩyî rú sĩ gõꞌdá cé gólĩyî tã ârí ꞌbá ꞌdũwạ̃ yí bê rî ꞌbá yî trõzó ĩꞌdî. Nĩngá sĩ, gólĩyî drí ngãzó nĩlí jó lı̣̃fı̣́ îcî kâ ãgô zı̣̃lı̣́ Tĩránã rî kâ rî ꞌálâ. Gõꞌdá jó ꞌdĩ ꞌá rî, Póõlõ drí rĩzó tã Yésũ kâ îmbálé õjílã tólâ nã ꞌbá yî drí kậyı̣̂ vósĩ cé. 10 Gólâ rî trá tã ꞌdî îmbálé ĩtí ndrô rı̣̃ sĩ. Tãlâ tã ꞌdî tãsĩ rî, õjílã dũû gólĩyî rĩ ꞌbá ĩyî ꞌbạ̃drı̣̃ ndrĩ Ásĩyã kâ rî ꞌásĩ, gõꞌdá õjílã Yúdạ̃ yí kâ gõꞌdá kpá Gı̣̃rı̣́kı̣̃ kâ rî ꞌbá yí bê ârî ĩyî tã âtî-âtî tãndí trá Kúmú Yésũ rî tãsĩ.
Tã gólâ Sẽkévã rî mvá yî drí rû cẽzó kpı̣̃ı̣̂ líndrí õnjí lôfõlé ãgô ãzâ ꞌásĩ rî
11 Kậyı̣̂ ꞌdĩ ꞌbá yî sĩ rî, Ôvârí ꞌbã Póõlõ trá âꞌdólé rĩꞌá tã tíbê õjílã tı̣̂ drí ậꞌdı̣́zó drílâ sĩ rõô rî ꞌbá yî ꞌẽlé. 12 Õzõ gõꞌdá õjílã õtrõ gbõ cé ítá Póõlõ drí sõlé trá yí rú rî ĩꞌdî, ngãtá ítá úrı̣̃ lĩ kâ gólâkâ rî ĩꞌdî fẽlé ngá lãzé ꞌbá drí dõlé rî, ngá lãzé gólĩyíkâ ꞌdĩ drí kĩzó. Gõꞌdá kpá ĩtí, gólĩyî líndrí õnjí drí ômbélé trá rî ꞌbá yî drí âꞌdózó kpá tãndí ró cé ítá ꞌdĩ ꞌbá yî dõdõ lâ sĩ.
13 Nĩngá sĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ ũrûkậ ꞌbá yî bê rĩꞌá ĩyî tólâ kárá nĩꞌá ĩyî ậcı̣́ tõ bê dîrî, gõꞌdá nĩꞌá ĩyî úlı̣́ âtá bê kĩ nĩ rî, yĩ ĩîcâ trá líndrí õnjí lôfõlé vólé õjílã ꞌásĩ. Gólĩyî ûjũ trá líndrí õnjí lôfõlé õjílã ꞌásĩ Kúmú Yésũ rî rú sĩ kĩ nĩ rî, “Má ꞌbã tã ní drí mbârâkã Yésũ gólâ Póõlõ drí rĩꞌá tã âtálé tã lâ sĩ rî kâ sĩ.” 14 Õjílã gólĩyî tã ꞌẽ ꞌbá ĩtí rî rĩꞌá ĩyî ꞌdĩyímvá njı̣̂-drı̣̃-lâ-rı̣̃ drı̣̃-ꞌbá ạ́ngı̣́ lãꞌbí ꞌẽ kâ zı̣̃lı̣́ Sẽkévã rî kâ ĩꞌdî. 15 Nĩngá sĩ, kậyı̣̂ ãzâ sĩ, gólĩyî drí tã ꞌbãzó ꞌẽzó líndrí õnjí ãzâ drõlé vólé ãgô ãzâ ꞌásĩ. Gõꞌdá líndrí õnjí rî ꞌdĩ drí tã-drı̣̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, “Mã nı̣̃ mbârâkã Yésũ kâ trá, gõꞌdá mã nı̣̃ tã kpá trá Póõlõ lãjóꞌbá Yésũ kâ ró rî tãsĩ. Gõꞌdá ãnî rî gógó nyãányâ lâ ĩyíkâ ãꞌdî yî ĩꞌdî yã?” 16 Nĩngá sĩ, líndrí õnjí ꞌdĩ drí mbârâkã fẽzó ãgô ꞌdĩ drí ꞌdẽzó gólĩyî drı̣̃ı̣̂, gõꞌdá ãgô ꞌdĩ drí ngãzó gólĩyî lûvũlı̣́ ngbá vũdrı̣́ sĩ gõꞌdá gólĩyî cãzó õnjí lâ drı̣̃ı̣̂ ítá gólĩyíkâ ôsĩzó ngbá vólé. Nĩngá sĩ rî, gólĩyî drí ĩyî pãzó rãlé vólé ꞌbã ꞌdî ꞌásĩ ũndú ró. 17 Gõꞌdá nĩngá sĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ ndrĩ gõꞌdá õjílã Gı̣̃rı̣́kı̣̃ kâ bê gólĩyî rĩ ꞌbá Ẽfésõ ꞌálâ rî ꞌbá yî drí tã ꞌdî ârízó. Gõꞌdá gólĩyî drí âꞌdózó ũrı̣̃ ró, gõꞌdá drílĩyî mbârâkã Kúmú Yésũ kâ rî rõzó rõô.
18 Gõꞌdá nĩngá sĩ, gólĩyî tã lẽ ꞌbá trá Yésũ ꞌá rî ꞌbá yî drí võ lâ ûsúzó kĩ, rĩꞌá õnjí ró gólĩyî drí rĩzó cú ngá õjõ kâ bê gõꞌdá kpá ngá ãlókõ kâ ngãtá lạ̃ndrı̣́ kâ bê. 19 Gõꞌdá õjílã dũû gólĩyî lãfálé ꞌásĩ rĩ ꞌbá ĩyî tã õjõ kâ ꞌẽlé kpá tã ãlókõ kâ ꞌẽlé sı̣́sı̣́ rî ꞌbá yî drí búkũ ĩyíkâ õjõ kâ kpá ngá ãlókõ kâ rî âtrõzó lôzãlé ngbá vólé õjílã lı̣̃fı̣́ drı̣̃ ꞌá ãlô-ãlô. Búkũ gólĩyíkâ ꞌdĩ ꞌbá yî rĩꞌá cú úlı̣́ gbạ̃wũ kâ rî ꞌbá yí bê gõꞌdá kpá cú rĩꞌá tã îmbâ lârâkô gólĩyî tã õjõ kâ rî ꞌbá yî tãsĩ rî ꞌbá yí bê. Lâgî búkũ lôzãlé trá ꞌdĩ ꞌbá yí kâ ólã bê rî, âcâ rĩꞌá rõô.* 19.19 Õjílã drí lâgî lâ ꞌdĩ ûsúzó rî, âꞌdô ngá ꞌẽꞌá kậyı̣̂ kútũ nyâꞌdî-rı̣̃-drı̣̃-lâ-mûdrı̣́.
20 Ĩtí rî, mbârâkã tã ꞌẽꞌẽ ꞌdî ꞌbá yí kâ gạ̃rạ̃ ꞌdî drí õjílã dũû ꞌbãzó tã lẽlé úlı̣́ Kúmú Yésũ kâ ꞌá, gõꞌdá kpá tã âtî-âtî tãndí Yésũ kâ drí lậꞌbúzó mbârâkã bê ãmbá.
Tã Póõlõ drí ꞌẽzó nĩlí Yẽrõsãlémã ꞌálâ gõꞌdá kpá Rómã ꞌálâ rî
21 Tã ꞌdî vósĩ rî, Póõlõ drí tã ı̣̂sũzó íyî nyãányâ sĩ ꞌẽzó nĩlí ậcı̣́ tõlé kôrô Mẽkẽdónĩyã ꞌásĩ, ꞌbạ̃drı̣̃ Gı̣̃rı̣́kı̣̃ kâ bê gõꞌdá kpá ạ̃dũkũ lâ ró rî nĩlí Yẽrõsãlémã ꞌálâ. Tã ꞌdî tãsĩ rî, Póõlõ drí úlı̣́ âtázó kĩ nĩ rî, “Nĩnĩ ámákâ Yẽrõsãlémã ꞌálâ rî vósĩ rî, má lẽ âgõlé cãlé bũúũ jạ̃rı̣́bạ̃ ạ́ngı̣́ Rómã kâ rî lômílí.” 22 Nĩngá sĩ, Póõlõ rî drí ngãzó Tĩmátĩyã yî Ẽrésĩtõ bê íyî pã ꞌbá ró rî yî jõlé nĩlí sı̣́sı̣́ ꞌálâ Mẽkẽdónĩyã ꞌálâ, gõ gólâ rî gógó drí íyíkâ rĩzó drẽ ãkpã nĩngá kậyı̣̂ fínyáwá sĩ jạ̃rı̣́bạ̃ Ẽfésõ rî ꞌá.
Tã gólâ Dẽmétrĩyõ drí Ẽfésõ lé ꞌbá ꞌẽzó ngãlé ạ̃wạ̃ ró rî
23 Kậyı̣̂ Póõlõ drí rĩzó Ẽfésõ ꞌálâ rî ꞌbá yî sĩ rî, õjílã Ẽfésõ kâ drí rû êꞌbézó ạ̃wạ̃lạ̃kạ̃ bê tákányĩ gõꞌdá ôtrê-ôtrê bê tã âtî-âtî tãndí Yésũ rî tãsĩ rî rú. 24 Tã ꞌdî ꞌê rû trá nõtí. Óká ꞌbá ãzâ bê rú lâ Dẽmétrĩyõ. Gólâ rî trá líndrí õnyíkõ jó ôvârí ãbãrãdãgõ zı̣̃lı̣́ Ãrĩtĩmísã rî kâ êdélé dáãbõ mvẽêmvê ꞌásĩ rî, gõꞌdá gólĩyî rĩ ꞌbá lôsĩ ꞌẽlé gólâ bê rî ûsû ĩyî lãfâ rõô lôsĩ rî ꞌdĩ ꞌásĩ. 25 Gõꞌdá Dẽmétrĩyõ rî ꞌdĩ ndrélé bê õjílã dũû ꞌdó rĩꞌá tã lẽꞌá Yésũ ꞌá rî, drílâ âꞌdózó õmbã ró. Drílâ ngãzó lôsĩ ꞌẽ ꞌbá íyíkâ ꞌdĩ ꞌbá yî ậzı̣́lı̣́ rû êꞌbélé võ ãlô ꞌá kpá gólĩyî ãzâ ꞌbá yî rĩ ꞌbá lôsĩ ãlô ꞌdĩ ꞌẽlé rî ꞌbá yí bê.
Gõꞌdá gólâ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, “Ãnî õjílã, mĩ nı̣̃ trá kĩ, mã rî lãfâ ãmákâ ûsúlı̣́ lôsĩ nô ꞌásĩ. 26 Gõꞌdá mĩ ndrê kpá trá, gõꞌdá nĩ ârî kpá trá tã ãgô gólâ Póõlõ ꞌdĩ kâ rĩꞌá ꞌẽlâ rî, gólâ âtâ kĩ nĩ rî, ngá gólĩyî ãmâ õjílã mvá drí rĩꞌá êdélâ rî ꞌbá yî ãâꞌdó ĩyî kó kô ngá gólĩyî õjílã drí ı̣̂njı̣̃lı̣́ ôvârí ró rî ꞌbá yî ĩꞌdî. Ĩtí lâ ꞌdĩ ró rî, gólâ ꞌê õjílã dũû trá úlı̣́ íyíkâ ꞌdĩ ꞌbá yî lẽlé, Ẽfésõ ꞌá nõngá gõꞌdá kpá ꞌbạ̃drı̣̃ ngõlõ Ásĩyã kâ nõ ꞌásĩ ndrĩ! 27 Má nı̣̃ı̣́ kô ngãtá tã rî ꞌdĩ tãsĩ rî, õjílã âꞌdô ngá gólĩyî ãmâ drí rĩꞌá ꞌẽlâ rî ꞌbá yî ndrẽꞌá âꞌdólé cú ĩtí tã ífí ãkó lâ ró, gõꞌdá ngãtá gólĩyî âyé gĩgĩ lâ yî kô yã rî! Gõꞌdá ãꞌdô trá ĩtí rî, gólĩyî âꞌdô îcáꞌá âtálâ kĩ, jó ândrê Ãrĩtĩmísã kâ ãâꞌdô kpá trá rĩꞌá tã ífí ãkó, gõꞌdá gólĩyî âꞌdô kpá úlı̣́ ányâ âtáꞌá ôvârí ãmákâ õkó ró gólâ ngbãângbânõ õjílã ndrĩ Ásĩyã kâ gõꞌdá kpá ꞌbạ̃drı̣̃ ãzâ ꞌbá yí kâ bê drí rĩꞌá ı̣̂njı̣̃lâ rî rú, ãꞌdô ró bê ãmbã gólâkâ îzãlé!”
28 Gõꞌdá õjílã ârílí bê tã ꞌdî rî, gólĩyî drí ngãzó õmbã ró rõô, gõꞌdá rĩꞌá ôtrélé kĩ, “Ãrĩtĩmísã ĩꞌdî ôvârí ãmâ gólĩyî Ẽfésõ lé ꞌbá ró rî ꞌbá yí kâ! Gólâ rĩꞌá gạ̃rạ̃ lậvũlı̣́ kôrô!”
29 Nĩngá sĩ, õjílã ndrĩ jạ̃rı̣́bạ̃ kâ drí ngãzó rû êꞌbélé ĩyî ạ̃wạ̃ bê, gõꞌdá gólĩyî drí Gáyõ yî Ãrĩsĩtãrókõ bê âꞌdó ꞌbá lậmû-ãzí Póõlõ kâ ró rî ꞌbá yî rũzó.* 19.29 Gólĩyî kpạ̃rạ̃tı̣́ âꞌdô trá Mẽkẽdónĩyã lé ꞌbá ꞌî. Gólĩyî ngâ nĩlí ꞌwãâ õjílã rı̣̃ ꞌdî ꞌbá yí bê võ gólĩyíkâ rû êꞌbê kâ rî ꞌálâ.
30 Gõꞌdá nĩngá sĩ, Póõlõ ârî tã bê tã ꞌdî tãsĩ rî, gólâ lẽ trá nĩlí lậmû-ãzí gólâkâ ꞌdĩ ꞌbá yî pãlé õjílã rû êꞌbé ꞌbá ngbạ̃ꞌũ ꞌdî ꞌbá yî drı̣́gạ́ sĩ, gõꞌdá tã lẽ ꞌbá Yésũ ꞌá rî ꞌbá yî lôgâ gólâ dó nĩlí. 31 Gõꞌdá kpá õjílã ãmbâ-ãmbâ ũrûkậ ꞌbá yî Ẽfésõ kâ, gólĩyî âꞌdó ꞌbá gólâ rî rû-lẽ-ãzí ró rî ꞌbá yî drí tã âtízó gólâ drí kĩ, gólâ õnĩ tólâ kô. Tã ꞌdî tãsĩ rî, Póõlõ nĩí gõꞌdá tólâ kô.
32 Gõꞌdá võ rû êꞌbê kâ ꞌdĩ ꞌá tólâ rî, õjílã dũû ꞌdĩ ꞌbá yî drẽ zãâ ôtréꞌá ãzí-vó ãzí-vó. Ũrûkậ lâ yî ôtrê tã ãzâ ꞌbá yî sĩ, gõꞌdá ũrûkậ lâ yî ôtrê ĩyíkâ tã ãzâ ꞌbá yî sĩ, tãlâ ãmbá lâ gólĩyî ꞌásĩ rî ꞌbá yî nı̣̃ı̣́ ĩyî tã ífí ĩyî drí rû êꞌbézó rî kôꞌdáwá. 33 Gõꞌdá nĩngá sĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ drí ãgô ãzâ gólĩyî lãfálé ꞌásĩ zı̣̃lı̣́ Ãlẽkẽzándã rî ꞌbãzó nĩꞌá âdrélé õꞌbí ândrá âꞌdólé tã âtá ꞌbá ró ĩyî ngá lésĩ. Õjílã ũrûkậ ꞌbá yî drí tã gólâ ꞌẽꞌá nĩꞌá âtálâ rî âtázó gólâ drí. Nĩngá sĩ, Ãlẽkẽzándã rî drí drı̣́ îngázó ûrû õjílã drí rĩzó bê njũrũ, tãlâ yí ngî ró bê tã ĩyî ngá lésĩ gólĩyî drí. 34 Gõꞌdá õjílã nı̣̃ ĩyî bê kĩ, gólâ rĩꞌá õjílã Yúdạ̃ yí kâ ꞌî rî, gólĩyî drí ngãzó kpãkã ãlô rĩꞌá ôtrélé kĩ nĩ rî, “Cé Ãrĩtĩmísã ĩꞌdî gólâ ôvârí ãmákâ õkó ró rî! Gólâ rĩꞌá ôvârí ãmbá ꞌî gạ̃rạ̃ lậvũlı̣́ kôrô!” Ĩtí rî, gólĩyî rî trá ôtrélé ı̣̃tú-pá rı̣̃ sĩ.
35 Nĩngá sĩ, ạ̃dũkũ lâ ró rî, gólâ tã îgĩ ꞌbá ãmbá jạ̃rı̣́bạ̃ kâ ró rî drí ngãzó ânĩlí gólĩyî ꞌbãlé rĩlí njũrũ. Gõꞌdá drílâ tã âtázó kĩ, “Ãnî õjílã ámákâ Ẽfésõ kâ ró rî ꞌbá yî, õjílã cé tı̣̂tı̣̂ nı̣̃ trá kĩ nĩ rî, ãmâ Ẽfésõ lé ꞌbá ĩꞌdî rĩ ꞌbá jó ândrê gólâ rĩzó Ãrĩtĩmísã rî ı̣̂njı̣̃lı̣́ rî vó lâ ndrẽlé rî. Mã ndrê ãmákâ kúnı̣́ mvá lânjã âꞌdé ꞌbá trá ûrú lésĩ gólâ ãmâ drí ı̣̂njı̣̃lı̣́ Ãrĩtĩmísã ró rî vó lâ ĩꞌdî. 36 Ógãá tı̣̂ tã ꞌdî ꞌbá yî drı̣̃ı̣̂ kô. Ĩtí rî, îcâ trá ãnî drí âgízó tı̣́tı̣́ ró gõꞌdá âꞌdó kô tã õnjí ꞌẽzó ĩꞌdî tã ꞌdî ꞌbá yî tãsĩ. 37 Gõꞌdá ãgô rı̣̃ nô ꞌbá yî tãsĩ rî, kpálé gólĩyî ûgũú ngá kô jó ôvârí ãmákâ rî kâ ꞌásĩ gõꞌdá gólĩyî ꞌdá ôvârí ãmákâ õkó ró Ãrĩtĩmísã kpálé kôꞌdáwá rî, nĩ rû gólĩyî trá âtrõlé âjílí nõngá.
38 “Nĩngá sĩ, õzõ Dẽmétrĩyõ õjílã íyíkâ rî ꞌbá yí bê ãꞌdô ĩyî cú tã bê ꞌbãlé õjílã ãzâ rú rî, gólĩyî âꞌdô õjílã rî ꞌdĩ âtrõꞌá ꞌbãlé kúmú ândrá kậyı̣̂ gólâ tã kĩ kâ rî sĩ gõꞌdá tã rî ꞌdĩ ngĩzó dódó kúmú drí. 39 Gõꞌdá õzõ ãnî ndrĩ õlẽ kpá tã ãzâ ꞌẽlé tã ꞌdî tãsĩ rî, ĩtí rî, trá rĩꞌá tãndí ró ãmâ drí õjílã ndrĩ jạ̃rı̣́bạ̃ nô kâ êꞌbézó kĩlâ mbı̣̂mbı̣̂ ró. 40 Ạ̃wạ̃ gólâ ãnî ndrĩ drí ꞌẽlé trá ãndrõ rî tãsĩ rî, mâ ũrı̣̃ ró, tãlâ õjílã ãzâ âꞌdô nĩꞌá tã ꞌbãlé ãmâ rú kúmú ạ́ngı̣́ Rómã kâ ândrá tã lâ sĩ. Ạ̃wạ̃ ꞌdî tã ífí lâ yûꞌdạ́wạ́, gõꞌdá mã îcá kô ngĩlâ kúmú Rómã kâ drí mbı̣̂mbı̣̂ ró.” 41 Gõꞌdá tã îgĩ ꞌbá ãmbá ꞌdĩ ndẽ tã âtâ-âtâ bê trá rî, gólâ drí ngãzó õjílã ꞌbãlé lậꞌbúlı̣́ gõlé ĩyî drí ꞌbã ꞌásĩ.

*19:19 19.19 Õjílã drí lâgî lâ ꞌdĩ ûsúzó rî, âꞌdô ngá ꞌẽꞌá kậyı̣̂ kútũ nyâꞌdî-rı̣̃-drı̣̃-lâ-mûdrı̣́.

*19:29 19.29 Gólĩyî kpạ̃rạ̃tı̣́ âꞌdô trá Mẽkẽdónĩyã lé ꞌbá ꞌî.