1 Kaawaa ena Sabat naagoo Yesus mee gandum poo uwaa da taa peetaaki too Wa me topenaa see bagee yuwa gandum poo ukuu yuwa daageeta kaama yagaa da kaa ikii amoo-be naadi noopegeekea. 2 Kiya Parisi kaa bagee me Yesus asiino, "Yaai, Sabat naagoo yoka ikii me kuwa ukuwagea kuwa daa. Kaasee kaa ukuwagea ya?" see asegea. 3 Yesus me asiino, "Idukaa Daud ma, waa ma enaataa bagee yuwa ma okoo naadi ebo kaa eeukuwata menaa mee ikii diino taa, ewo ye? 1Sam 21:1-6 4 Mee ko Daud waa Ogatamee me ee yiba seemeta kaama Ogatamee paagoo manegee seta roti magu yuwa masegeeta nota, waa ma bagee miya eenota. Kuwa roti kuwa naano ko imam bagee me too noogee siyaa roti yuwa, apanaa bagee yuwa naano ko daa kiya kisee-kisee taa" Im 24:9 see asigi.* Daud mee imam bagee se kiya kuwa roti kuwa naadi ebo kaa nota mee ko Yesus me topenaa see bagee yuwa miya okoo naadi kaa Sabat naagoo gandum poo ukuu yuwa daageegea kuwa miya daa see taa see kuwa nekeensi naadi menaa. 5 Bedaa Yesus me asiino, "Mée Yogaa mee Sabat naagoo epoo Mée" see asigi.† "Mée Yogaa mee Sabat naagoo epoo Mée" see aseta menaa mee ko Sabat naagoo yoka see kaa menaa kuwa Yesus Wa too mena pekatagaa see Mée, apanaa bagee me se, see aseta menaa mee.

6 Omegee naadi Sabat naagoo kaawaa ena ma Yesus mee sembahyang segee see ee yiba seemeta kaama mée yuwa topetaa. Mée ena, yagaa enaato boota see mée to kiyoo tupi. 7 Musa me menaa mée topetaa see bagee ma, Parisi kaa bagee miya kiyoo topea. Okoo me Yesus kaa pedeo menaa yaweganaa taano see dimii agoo yoka Yesus mee Sabat naagoo mée kaa meanee see agiyoo yataa kiyaapi ye naadi tamaata maamaa diitookea. 8 Okoo me dimii mee Yesus Waa ipi. Wa me mee yagaa enaato boota see mée to asiino, "Aa anoogeeta nakaayoo meei" asigi. Anoogeeta Wa paagoo peegi. 9 Yesus me okoo asiino, "Anii kiapaadee see menaa ena agoo. Musa me menaa yiba Sabat naagoo gaayu ko maagiyoo ukuwaano dagu see ebeamaata ya? Daamaa agiyoo ukuwaano mee dagu ye? Pedeo agiyoo ukuwaano mee dagu ye? Mée daamaa kiyaano mee dagu ye? Mée pedeo kiyaano mee dagu ye?" see asigi.

10 Wa me okoo uduma emaa wugitaga-wugitaga naadi kaama mee yagaa boota see mée to asiino, "A me yagaa da petaasede" asigi. Yagaa peto asigi naaki daamaa keepeasigi. 11 Parisi kaa bagee yuwa kagoo ebo. "Yesus mee inii kaasee naa ukuwaakee?" see koogo aawegaa seta.

12 Kuwa kaboo da Yesus mee sembahyang taano see naadi pakadoota maga kutuu to kaa Ogatamee paagoo daatooyiba yaato uduma sembahyang taa see. 13 Aweepeasega kaboo Wa me topenaa see bagee yuwa "Meei" asigi. Okoo gaasi ma wiya kuwa wigintaata kaama Wa me menaa yadoonaa see bagee yuwa see ekaa muntayu. 14 Okoo ekaa yuwa ko Simon, Wa me Petrus see ekaa munta, menaamee Andreas, Yakobus, Yohanes, Pilipus, Bartolomeus, 15 Matius, Tomas, Alpeus yoopaa Yakobus, yape tukuu mée Simon, 16 Yakobus yoopaa Yudas, bedaa Yudas Iskariot, Yesus ekegataata kepe masiipi mée.

17 Kuwa bagee wigintaata kaama Waa okoo ma epo enaataa esedoota tadii da kaa eseemaagi too ko mée eebaa topea. Noonaa Wa sekaataa bagee, noonaa má bagee. Okoo maga eebaa kaa bagee. Yudea wee kaa bagee ma, Yerusalem magaa kaa bagee ma, maakaa piku gebo kaa magaa wiya Tirus magaa kaa bagee ma, Sidon magaa kaa bagee ma 18 okoo Yesus me menaa yiino see naadi ma, ikiyoo nataa kiyaasi naadi ma kiyoo yigimemaagea. Paa yago bagee miya topea. Wa me paa yuwa "Pooi" asiyaa naaki peegea. 19 Wa kaa pesee agiyoo kuwa me okoo kaa meanee seta agiyoo uduma yataa kiyaabuuki yoka mée uduma Waa yaadeega naaki ou naadi peneasiino see kookea.

20 Yesus me Wa me topenaa see bagee yuwa emaa wugitaata kaama aseta menaa da kisee:

22 Ikii Mée Yogaa mee yaato bagee kemaata mée me kibe kaano ma, kiwigintagaano ma, kiwisineano ma, ikii pedeo ekaa yago bagee yoka naadi kibadiino ma kuwa kikoo taapea kuwa koosi, ede nao. 23 Mikee, ikii koogo makii taa see kaa toowoo setaa to mokoo da mee ebo, epoo to wodoo topa yoka mée me ikii pedeo kikiyaayaa naagoo ede ma, ede ma wanea-wanea, otoo-otoo taai. Mée me kisee pedeo kiukuwagee taapea kuwa ko idukaa okoo me bagee me miya nabi bagee eboo yuwa maa diya kisee pedeo yaukuwagee siwoo seta yoka dimi se nagimaai. Kis 5:41, 1Pet 4:14

26 Mée uduma ikii kiapaagee taa see kuwa yaai. Kuwa kiapaagee taa see bagee kuwa idukaa okoo me bagee yuwa miya nabi poga-poga bagee yuwa yaapaagee seta yoka yaai, daamaa nekeenii."

27 "Kiya ikii Ni me menaa nayiitookea bagee kuwa Ni me kisiino menaa mee ko kisee: Ikii ma yape kiyaa bagee kuwa miya epa kaai, ikii be kigaayaa bagee kuwa miya daamaa agiyoo yaukuwaai. 28 Pedeo ayaa kidootaayaa bagee yuwa emaibo ebo masisi naadi yaasii, bedaa kiwegee-wegee siyaa bagee yuwa miya sembahyang yataai. Luk 23:34, Rom 12:14, 1Pet 3:9 29 Naato yaato kona butuu to kaa yagaa kopaa katokoasiyaa bagee kuwa bedaa naato yaato miya katokoasi yoka yaekeasii. Bedaa a me ebo dokaa da kamasiyaa bagee paagoo a me mumaato dokaa da miya daamaa masisi yoka yaekeasii. 30 Kaidimiyaa bagee yuwa uduma daamaa maniino too, mée me kimasiyaa agiyoo kuwa bedaa neesi naadi se asii. 31 Ikii me mée me kisee naukuwagea naaki ou see gaayaa agiyoo kuwa ikii me miya apanaa bagee yuwa paagoo daamaa pee-yaukuwaai. Mat 7:12

32 Ikii epa kigaayaa bagee yuwa too epa gaayu ko Ogatamee me kiapaagee siyaa agiyoo da ye? Taa, epa nagaayaa bagee yuwa too epa see dimii mee ko dimi pedeo see bagee miya kisee dimii gaayaa yoka ikii kiapaagee siyaa agiyoo se. 33 Bedaa ikii daamaa agiyoo kiukuwagee siyaa bagee yuwa too ikii me okoo daamaa agiyoo yaukuwagee see kuwa miya kiapaagee siyaa agiyoo da ye? Taa, dimi pedeo see bagee yuwa miya kisee aaukuwagee siyaa yoka ikii kiapaagee siyaa agiyoo se. 34 Bedaa ikii me kepe keedaa maniyaa kuwa ko 'Waa bedaa nakadiipi yoka maniipa' see gaata kaama maniyaa mee miya kiapaagee siyaa agiyoo da ye? Taa, dimi pedeo see bagee miya waa bedaa nakadiipi yoka naadi kaama aamanee siyaa yoka ikii miya kisee dimii se gaai. 35 Okoo kisee bagee kiya ikii gaayu ko ikii ma yape kiyaa bagee kuwa epa kaai, daamaa agiyoo yaukuwaai. Keedaa maniyaa agiyoo kuwa bedaa se niipi miya koosi yoka naadi daamaa maniino too. Ogatamee Waa dimi pedeo bagee miya, Waa paamee dimi taa see bagee miya kuwa uduma Wa me epa yoka ikii miya kisee mée epa kiyu ko daamaa ukuwataa to mokoo da ebo masiipea, ikii Asii-sege see Mée me yogaanii yuwa kaapea. 36 Ikiitaagi me mée epa kegeeki see see ikii miya mée epa kaai."

37 "Ikii me 'Waa kisee mée to, waa kisee apii to' see pedeo-pedeo see kuwa se asii. Ikii kisee se asiyu ko Ogatamee me 'Aa kisee mée to, aa kisee apii to' see kuwa pedeo-pedeo see kuwa se kisiitagi. Bedaa 'Waa pedeo kaano daamaa' see kuwa miya si yawegaai. Ikii kisee si yawegayu ko ikii miya 'Pedeo kaano daamaa' see kuwa miya se kiwegaatagi. Mée me pedeo kikiyaayaa agiyoo kuwa yawisintagaai, epa yaekeasii. Ikii kisee ukuwayu ko ikii me pedeo ukuwata agiyoo yuwa kuwa miya kiwisintaata kaama epa kiekeasiitagi. Mat 18:21-35, Luk 17:3 38 Mée okoo miya daamaa manii. Ikii kisee maniyu ko ikii miya daamaa masiipea. Ikii me masiipea yuwa kuwa ko ayaa pudii awemaata yuku-yuku naadi bedaa opa topa yuwa miya segea peeyaa mokoo ikii daamaa masiipea. Mee ko ikii miya mée okoo kaa yaukuwayaa see see Ogatamee Wa me miya ikii kaa kisee kiukuwaapi yoka daamaa nekeenii" see asigi. 2Kor 9:6-8, Plp 4:19

39 Yesus me ebea-ebea menaa ena miya wegagi, mee ko kisee: "Emaa digiyoo see mée gaayu ko wa keta bedaa emaa digiyoo see mée ena ma eepeeyaa ye? Kisee eepeeyu ko ekea paaya enaataa komo yiba peeyaa, se maa?‡ "Ekea paaya komo yiba peeyaa" see mee mena nekeeniino yaato ko Ogatamee me menaa ewo see mée wa me topetaa see menaa yuwa miya pedeo yoka wa me topetaa see mée ma ekea paaya pedeo kiyaa see kuwa nekeensi naadi ebea-ebea menaa kuwa. Mat 15:14 40 Mena topetaa see bagee kuwa ebo, okoo me topetaa siyaa mée to mee peedi see kuwa taa. Kiya okoo daamaa tupiwoo naadi kaama sikii, ipi kiyaa wodoo too okoo me topetaa siyaa mée to see see kiyaa.

41 Ikii me apanaa bagee emaa togoo maga ponee peedii to yadeetaa see kiya kaasee kaa aa ekaato emaa togoo piya tukuu to ebo mee nekeeniino taa ya? 42 Kaasee a me apanaa bagee ena asiino, 'Meede, a me emaa togoo maga ponee peedii to mee kamaseepeasiinaka' see asiyaa kiya aa ekaato emaa togoo ebo mee piya tukuu to mee topa see kuwa nekeeniino taa ya? Yaai, aa mée deebaa see mée to, aa ekaato emaa togoo piya tukuu to mee keta badeepeasii, kaama too aa diino keago kaape yoka apanaa bagee emaa togoo maga ponee peedii to mee yamaseepeasiyaa.§ "Aa ekaato emaa togoo ebo mee piya tukuu to mee keta badeepeasii" see mee mena nekeeniino yaato ko a me pedeo dimii, pedeo agiyoo kuwa keta ekeasii naadi ebea-ebea menaa mee. Ekeata kaama too a me apanaa bagee paagoo "A me pedeo dimii, pedeo agiyoo kuwa ekeasii" see pe-asiyaa.

43 Daamaa piya wodoo to kaa pedeo poo se ekayaa, bedaa pedeo piya wodoo to kaa daamaa poo se ekayaa. 44 Piya wodoo to daamaa see piyaa miya, pedeo see piyaa miya kuwa poo ota yuwa deeta kaama too yanekeeniyaa. Takuu yago piyaa kaa ara poo se daayaa, takuu yago boo kaa anggur poo se daayaa. 45 Mee mokoo miya ebe kaa wegayaa menaa kuwa dimi yiba gaata-gaata yuwa me too mena wegayaa. Dimi daamaa bagee gaayu ko dimi yiba daamaa menaa eebaa maataata kemaata daamaa menaa too wegayaa. Dimi pedeo bagee gaayu ko dimi yiba pedeo menaa eebaa maataata kemaata pedeo menaa too wegayaa." Mat 7:16-20, 12:33-34

46 "Ikii me Anii 'Tuhan, Tuhan' see ekaa naweegeekea kiya Ni me kisiyaa menaa kuwa ikii se naukuwataa see kuwa kaasee kaa ya? Mat 7:21-23 47 Kuwa Ni paagoo meemaata kaama Ni me menaa daamaa nayeewoo, naukuwawoo siyaa bagee kuwa okoo kaa ebea-ebea menaa mee ko kisee: 48 Kuwa bagee yuwa ee maayaa bagee mokoo. Maga semoo yiba ekegakomeeta kaama oma dagii da kaa ee daamaa maataayaa. Ee maataata kaama ebo uwoo ee to kaa degaaweega naaki ee to daamaa maataata yoka makii taa, bogoa se peeyaa. 49 Kiya Ni me menaa yeegea kiya se ukuwayaa bagee kuwa ko okoo kaa ebea-ebea menaa mee ko kisee: Okoo kabo magaano taa, aii magaa da kaa ee maataayaa bagee yuwa mokoo. Ebo uwoo ee to kaa degaaweega naaki ee to moga kabadoo peeyaa, umina pedeo kiyaa, see kuwa" see asigi. Yak 1:22-25