1  2 Samuel 6:12-16; 1 Eghaghaniba 15:25-29Egha Atrivim Solomon Israelian gumazir aruaba ko, men anababar gumazir dapaniba ko, men inazir afeziabar dakozibar gumazir ekiaba bagha akam amaga ghaze, me bar izɨ Jerusalemɨn a bativam. A kamaghsua, me Atrivim Devitɨn Nguibar Ekiam Saionɨn Mɨghsɨamɨn mangɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam inigh izɨ, Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn mavanang, danganir igiam darɨgham. 2  Ofa Gami 23:34Ezɨ Israelian gumazamiziba bar, namba 7ɨn iakɨnimɨn iza Atrivim Solomonɨn boroghɨn uari akufa, kar iakɨnir me kamaghɨn dɨborim, Etanim.* Israelian iakɨnir kam Etanim, a en iakɨnir Septemba o Oktoban otifi. Kar Averpenibar Ikiamin Dughiar Ekiam. 3 Israelian gumazir aruaba bar otivigha gɨvazɨ, ofa gamir gumaziba, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam gisaghpu. 4 Ofa gamir gumaziba ko Livaiba, Ikiavɨra Itir Godɨn Boksiam ko, God bativamin Purirpenim ko, an biziba bar ada inigha, Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn boroghɨn zui. 5 Me ghua otivigha gɨvazɨma, Solomon Israelian gumazamiziba ko me bar iza Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn guamɨn uari akuvagha iti. Egha me God bagh ofa damuasa sipsipba ko bulmakaun apurir avɨribav soke. Egha me God bagh ofa damuasa sipsipba ko bulmakaun apurir bar avɨribav soghezɨ, gumaziba da mengan ibura.

6 Me ofaba bar dagh amigha gɨvazɨma, ofa gamir gumaziba Ikiavɨra Itir Godɨn Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam inigha, Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn aven itir Danganir Bar Anogoroghezimɨn ghua, enselɨn bar gavgavimningɨn avɨzimningɨn apengan anetɨ. 7 Enselɨn kamningɨn avɨziba kuiaghirɨgha ikia, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam ko iter otevir Boksiam aterimning sarama avara. 8 Boksiam aterir iter otevir kamning bar ruara. Ezɨ aningɨn ruaghatevimning, tiar akamɨn inir ekiamɨn porozɨ, aningɨn otevir pumuning mong fɨghav iti. Eghtɨ gumazim Danganir Anogoroghezimɨn tugh, aningɨn ruaghatevimningɨn inim fɨghav itir danganimningɨn ganam. Gumazim Danganir Anogoroghezir kamɨn azenan ikɨva, aningɨn ganighan kogham. Iter otevir kamning, datɨrɨghɨn ikia kamaghɨra iti.† Mɨgɨrɨgɨar otevir kam, aghoriba iti moghɨra iti, e itir dughiar kam mɨgeir puvatɨ. A gumazir akɨnafarir kam osirizir dughiam mɨgei.

9  Godɨn Araziba 10:5Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiamɨn aven bizir avɨritaba itir puvatɨ. Godɨn Akar Gavgaviba itir dagɨar akuamningra, an aven iti. Israelia fomɨra Isip ategha iza Sainain Mɨghsɨamɨn itima, Ikiavɨra Itir God me ko Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim akɨri. Ezɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam, a dagɨar akuar kamningɨn iti, ezɨ Moses fomɨra aning isa Boksiar kam garu.

10 Ezɨ ofa gamir gumaziba Bar Anogoroghezir Danganim ategha azenan izimrama, ghuariam Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenim avara.‡ Ikiavɨra Itir God ghuariamɨn aven Israelia batifi, eghtɨ me ganigh fogh suam, a me ko iti. Ikiavɨra Itir Godɨn ghuariar kam, gumazamiziba puvatɨzir danganimɨn tuavimɨn men akakasi. (Nɨ Ua Me Ini 13:2ɨn gan.) Egha Ikiavɨra Itir God ghuariamɨn aven ikia, akam Moses ganɨngi, (Nɨ Ua Me Ini 19:9 ko 20:21ɨn gan.) Israelia zurara Ikiavɨra Itir Godɨn Purirpenimɨn, gumazamiziba puvatɨzir danganir kamɨn, an asara, ezɨ Ikiavɨra Itir Godɨn ghuariar kam Purirpenim ave. (Nɨ Ua Me Ini 40:34 ko Ofa Gami 16:2ɨn gan.) 11 Ikiavɨra Itir Godɨn angazangarim ghuariamɨn aven isiragha, bar angazangarigha Dɨpenim bar anevara. Kamaghɨn amizɨ, ofa gamir gumaziba uan ingangarim damuan ibura. 12  Onger Akaba 18:11; 97:2Ezɨ Solomon kamaghɨn Ikiavɨra Itir God ko mɨgɨa ghaze, “O Ikiavɨra Itir God, nɨ ghaze, nɨ ghuariar bar mɨtarmemɨn aven ikiam. 13 Ezɨ kɨ datɨrɨghɨn nɨ bagha Dɨpenir bar aghuir mamɨn ingari, kar dɨpenir nɨ zurara ikɨvɨra ikiamim.”

14 Atrivim Solomon God ko mɨkemegha gɨvagha, raghɨrɨgha Israelian gumazamizibar gara, deragh me damuasa Godɨn azangsɨsi. 15-18  2 Samuel 7:1-11; 1 Eghaghaniba 17:1-10Egha a kamaghɨn mɨgei, “E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam, a Israelian God. An akar dɨkɨrɨzir nan afeziam Devit bagha amir kam, deravɨram an gɨn ghu. Devitɨn nɨghnɨzim kamakɨn, a Dɨpenitamɨn ingarightɨ, gumazamiziba Ikiavɨra Itir God, Israelian Godɨn boroghɨn izɨva an ziam fam. Ezɨ Ikiavɨra Itir God kamaghɨn a mɨgei, ‘Kɨ Isipɨn kantrin uan gumazamiziba inigha izir dughiamɨn iza datɨrɨghɨn, kɨ Israelia nan ziam fasa ua bagh Dɨpenitamɨn ingarasa, kɨ nguibar ekiatam ginabazir puvatɨ. Egha Devit, kɨ uan gumazamizibar ganasa nɨ a mɨsefe. Nɨ na bagh Dɨpenimɨn ingarasava amir nɨghnɨzir kam, a dera. 19  2 Samuel 7:12-13; 1 Eghaghaniba 17:11-12Egh nɨ uabɨ na bagh Dɨpenimɨn ingaran kogham. Nɨn otarir nɨn otoghamimra, gɨn na bagh Dɨpenimɨn ingaram, eghtɨ gumazamiziba an mangɨva nan ziam fam.’

20 “Ikiavɨra Itir God, akar dɨkɨrɨzir kam gamizɨ, a datɨrɨghɨn guizbangɨram oto. Ezɨ Ikiavɨra Itir God akam akɨrizɨ moghɨn, kɨ uan afeziam Devitɨn danganim inigha Israelian atrivimɨn otogha iti. Egha kɨ Ikiavɨra Itir God, Israelian God bagha Dɨpenir mamɨn ingari, eghtɨ Israelia an boroghɨn mangɨ an ziam fam. 21 Egha kɨ Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavimɨn Boksiam arɨghasa, Dɨpenir kamɨn aven danganir mamɨn ingari. Boksiar kamɨn aven, dagɨar akuar pumuning iti, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavim aningɨn iti. Ikiavɨra Itir God fomɨra en inazir afeziaba inigha Isipɨn kantri ategha azenan izezir dughiamɨn, a me koma Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam gami.”

22 Egha Solomon Israelian gumazamizibar damazimɨn, Ikiavɨra Itir Godɨn ofa gamir dakozimɨn boroghɨn tugha uan dafarimning fegha overiamɨn aka. 23 Egha a kamaghɨn God ko mɨgei, “O Ikiavɨra Itir God, Israelian God, godɨn tam nɨn mɨn overiam ko nguazimɨn itir puvatɨ. Nɨ zurara, uan Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kamɨn gɨn ghua, uan ingangarir gumazamizir uan navir averiabar aven nɨ baghavɨra itiba, apangkuvir ekiam men ikiavɨra iti. 24 Nan afeziam Devit, a nɨn ingangarir gumazim, nɨ fomɨra a ko amizir akar dɨkɨrɨzir kam deraghavɨram an gɨn ghua, datɨrɨghɨn a gamizɨ a guizɨn oto. 25  1 Atriviba 2:4Kamaghɨn amizɨ, O Ikiavɨra Itir God, Israelian God, kɨ datɨrɨghɨn nɨn azai, nɨ nan afeziam Devit ko dɨkɨrɨzir akar igharazim uaghan a gɨnɨghnɨgh. Nɨ a mɨgɨa ghaze, ‘Devit, nɨn ovavir boriba nɨn mɨn zurara nan gɨn izɨ, deraghvɨra nan damazimɨn darutɨ, kɨ zurara nɨn adarazir aven gumazitam amɨseveghtɨ, a Israelɨn kantrin atrivimɨn ikɨ mamaghɨra ikiam.’ 26 O Israelian God, kɨ kamaghsua, nɨ nan afeziam Devit, a nɨn ingangarir gumazim, nɨ a ko dɨkɨrɨzir akar kam damightɨ an daghem guizɨn otogh.

27  2 Eghaghaniba 2:6; Aisaia 66:1; Aposel 7:49; 17:24“O God, guizbangɨra nɨ ti izɨ nguazir kamɨn ikiam o? E fo, overiar bar pɨn itim a bar ekefe, ezɨ nɨ an ikiamin danganiba ti puvatɨghama! Eghtɨ dɨpenir kɨ nɨ bagha ingarizir kam, a manmaghɨn nɨn tughatɨgham? 28 O Ikiavɨra Itir God, nan God, kɨ nɨn ingangarir gumazim, nɨ datɨrɨghɨn nan ararem ko azangsɨzim barakigh. 29  Godɨn Araziba 12:11Nɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, ‘Dɨpenir kam kar nɨna, eghtɨ gumazamiziba an aven izɨva nɨn boroghɨn izam.’ Kɨ kamaghɨn ifonge, Nɨ arueba ko dɨmagaribar zurara damazim Dɨpenir kam gasaragh mamaghɨra ikɨ. Eghtɨ kɨ Dɨpenir kamɨn ganɨva nɨ ko mɨkɨmamin dughiabar, nɨ nan mɨgɨrɨgɨaba baragh. 30 O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan Nguibamɨn pɨn iti. Kɨ Israelia ko, e nɨn gumazamiziba e nɨn Dɨpenimɨn ganɨva nɨ ko mɨkɨmamin dughiabar, nɨ en mɨgɨrɨgɨaba baragh en arazir kuraba gɨn amang.

31 “Gumazitam, arazir kuratam gumazir igharazitam damightɨ, an namakaba a inigh nɨn Dɨpenimɨn aven izɨ, egh nɨn ofa gamir dakozimɨn boroghɨn mangɨ, egh pazɨ gumazir kam damusɨ nɨn azangam. 32  Godɨn Araziba 25:1O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan nguibamɨn ikɨ, uan ingangarir gumazamizibar akaba baragh, deraghvɨra men kotiam akɨrigh. Egh nɨ mɨzazim isɨ gumazir osɨmtɨzim gamizim gasɨ, egh osɨmtɨzir kuramɨn uam a ikaragh. Egh nɨ deraghvɨra osɨmtɨziba puvatɨzir gumazim damightɨ, gumazamiziba bizir kamɨn ganigh fogh suam an arazir kuram gamizir puvatɨ.

33  2 Eghaghaniba 7:12-20“E Israelia, nɨn gumazamiziba e arazir kurabar amutɨ, bizir kam bangɨn en apaniba e mɨsoghtɨ, nɨ apanibar amamangatɨghtɨ me e abɨragham. Eghtɨ e ti ua uan navibagh iragh, uan arazir kuraba gɨn amangɨsɨ, nɨn Dɨpenimɨn izɨ nɨn ziam fɨ nɨn azangsɨghtɨ, 34 nɨ uan Nguibamɨn ikɨ e Israelia nɨn gumazamiziba en azangsɨziba baragh, en arazir kuraba gɨn amang. Egh en apaniba e inigh kantrin igharazimɨn mangɨghtɨ, nɨ uam e inigh izɨ kantrin nɨ fomɨra en inazir afeziabagh anɨngizimɨn e atɨgh.

35 “Eghtɨ e nɨn gumazamiziba arazir kurabar amutɨ, nɨ en arazir kuraba ikarvagh amozimɨn anogoregham. Eghtɨ, e uan navibagh iragh Dɨpenir kamɨn gan nɨn ziam fɨ, nɨn azangsɨghtɨ, 36 nɨ uan Nguibamɨn ikɨ, e Israelia, nɨn ingangarir gumazamiziba, en azangsɨziba baragh, en arazir kuraba gɨn amang. Egh nɨ uan arazir aghuibar en sure damu. Egh amozim amadaghtɨ a nguazir nɨ fomɨra e ganɨngizim girɨ.

37 “Eghtɨ dagheba otevir dughiam en kantri batogham, o arɨmariar kurar ekiatam otogham, o amɨnir avimɨn mɨn isitam izɨ azenibagh asɨghasigham, o azenibar itir dagheba pura kuram, o odezir avɨriba daghebar amɨ da agɨvam, o apaniba izɨ en nguibar ekiabar e korogh e mɨsogham, o arɨmariar igharagha garir avɨriba e gasɨghasɨgham, 38 bizir kaba otivtɨ, e Israelia nɨn gumazamiziba, en tav osɨmtɨzir kabar tamɨn mɨzazim baragh, uan aghariba fegh nɨn azangsɨghtɨ, 39  1 Samuel 16:7; Onger Akaba 11:4; Aposel 1:24Ikiavɨra Itir God, nɨ uan Nguibamɨn ikɨva en azangsɨzim baregh en akuragh, en arazir kuraba gɨn amadagh. Nɨrara gumazamizibar nɨghnɨziba bar dagh fo, kamaghɨn, nɨ uabɨ vaghvagh en arazir kurar e amiziba ikarvagh ivezir kuram e danɨng. 40 Nɨ kamaghɨn damightɨma, e nɨn gumazamiziba zurara nɨn apengan ikɨ, egh nguazir nɨ en inazir afeziabagh anɨngizir kamɨn ikiam.

41-42 “Kantrin Igharazibar Gumazamiziba, me nɨn adarazi Israelian aven itir puvatɨ, egh me nɨn ziam bangɨn, uan nguibar saghon itiba ategh kagh izam. Guizbangɨra, me nɨn ziar ekiam ko, ingangarir bar ekiar nɨ en gumazamizibar akurvaghasa amiziba, me da baraki. Egh men tarazi, nɨn ziam fɨsɨ, nɨn Dɨpenir kamɨn boroghɨra izɨ, egh nɨ ko mɨkɨmam. 43  1 Samuel 17:46; 2 Atriviba 19:19; Onger Akaba 67:2O Ikiavɨra Itir God, nɨ uan Nguibamɨn iti, egh nɨ men dɨmdiam baragh, egh bizir me damuasa nɨn azangsɨzibar amu. Kamaghɨn amizɨ, e Israelia, nɨn gumazamiziba, e ami moghɨn, nguazir kamɨn gumazamiziba bar nɨ gɨfogh egh nɨn atiating nɨn apengan ikiam. Egh me fogh suam, Dɨpenir kɨ ingarizir kam, kar nɨn Dɨpenimra, eghtɨ an aven nguazir kamɨn gumazamiziba me nɨn boroghɨra izam.

44 “Egh danganir manamɨn nɨ uan gumazamiziba amadaghtɨ, me mangɨ uan apanibav soghsɨ, nɨn nguibar ekiar nɨ ua bagha mɨsevezir kam ko Dɨpenir kɨ nɨ bagha ingarizir kam, guam a mɨtuagh nɨ ko mɨkɨmtɨ, 45 Ikiavɨra Itir God, nɨ uan Nguibamɨn ikɨ, e uarir akurvaghasa nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba baragh en apangkufigh.

46 “Gumazamiziba bar moghɨram arazir kurabagh ami. Eghtɨ e arazir kurabar amightɨ nɨ en atar en apanibar amamangatɨghtɨ, me izɨ e ko mɨsogh e abɨnigh e inigh mangɨ, kantrin saghon itim o roghɨra itimɨn e isɨ kalabuziabar mɨn e arɨgham. 47-49 Eghtɨ e men kantrin kamɨn aven kalabuziar gumazamizibar mɨn ikɨva, uan arazir kuraba bagh nɨghnɨgh navibagh iraghtɨ, Ikiavɨra Itir God, nɨ e uarir akurvaghamin azangsɨziba baragh. Guizbangɨra, e uan apanibar kantrin ikɨva nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikɨ, uan navir averiabar aven nɨ baghvɨra ikɨ guizbangɨra navibagh iragh, egh e nguazir nɨ en ovavibagh anɨngizir kam ko, nguibar ekiar nɨ ua baghavɨra inabazir kam ko, gumazamiziba nɨ bagh izamin Dɨpenir kɨ nɨ bagha ingarizir kamɨn ganɨva guam a mɨtuagh kamaghɨn nɨ ko mɨkɨm suam, ‘E arazir kurabar tuavimɨn ghua arazir kurar avɨribagh amigha gɨfa.’ Eghtɨ nɨ uan Nguibamɨn ikɨ, e nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba baragh, e nɨn gumazamiziba, nɨ en kuarkuvigh en akuragh, en arazir kuraba gɨn amadagh. 50 Egh e nɨn gumazamiziba, en nɨn akaba batozir arazim ko, en arazir kurar avɨrir e amiba, nɨ da gɨn amadagh, egh en apanibar amightɨ me en kuarkufigh. 51 E Israelia guizɨn nɨn gumazamiziba. Nɨ Isipɨn kantrin e inigha azenan ize, kantrin kam avir fefer ekiar mamɨn mɨn iti, ezɨ nɨ an e inigha ize.

52 “O Ikiavɨra Itir God, e nɨn gumazamiziba ko en atrivim, a nɨn ingangarir gumazim, e nɨ ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba nɨ zurara da baraghsɨ oragh ikɨ. 53 Nɨ akam akɨrizim moghɨn, e Israelia, nɨ kantrin igharazibar tongɨn e amɨsevezɨ e nɨn gumazamizibar otifi. O Ikiavɨra Itir God, nɨ en Ekiam, nɨ en inazir afeziaba Isipɨn me inigha izir dughiamɨn, nɨ uan ingangarir gumazim Moses, an akatorimɨn aven, nɨ akar dɨkɨrɨzir kam gami.”

54 Solomon Ikiavɨra Itir God ko mɨkɨmasa, ofa gamir dakozimɨn boroghɨn tevimning apɨrigha agharimning fuegha a ko mɨgei. Egha an a ko mɨkemegha gɨfa. 55 Egha Solomon dɨkavigha tugha gumazamizibar damazimɨn tiarir ekiamɨn, God deragh Israelia damuasa a ko mɨgei. 56  Godɨn Araziba 12:10; Josua 21:44-45; 23:14; 1 Atriviba 2:4A ghaze, “E Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fam, a uan akar dɨkɨrɨzimɨn gɨn ghua, navir amɨrizim ko dabirabir aghuim isa Israelia ganɨngi. A uan ingangarir gumazim Moses ko dɨkɨrɨzir akatam, pura ghuzir puvatɨ. 57 Ikiavɨra Itir God, a en God, a faragha en inazir afeziaba ko ikezɨ moghɨn, datɨrɨghɨn an e ko ikiam. An e ateghtɨ, e pura uarira ikian kogham. 58 An e damutɨ en naviba a baghvɨra ikɨ, egh an Akar Gavgaviba, ko an arazir a ifongeziba ko, bizir a damuasa en inazir afeziabav kemeziba, e deravɨra dar gɨn mangam. 59 Kɨ God ko mɨgeir mɨgɨrɨgɨaba, ko bizir kɨ damuasava an azangsɨziba, an ada isɨ bar uan nɨghnɨzim darɨgham. A uaghan, Israelia uan atrivim ko, apangkuvim men ikɨ men akurvagh, dughiabar vaghvagh men akurvaghtɨ, me dagheba ko bizibar oteveghan kogham. 60 Eghtɨ nguazir kamɨn gumazamiziba bar fogh suam, Ikiavɨra Itir God, a God, ezɨ godɨn tam ua itir puvatɨ. 61 Ia bar moghɨra uari isɨ Ikiavɨra Itir God, en God danɨng, egh an Akar Gavgaviba ko an arazir a ifongeziba, ia datɨrɨghɨn ami moghɨn deraghvɨra dar gɨn mangɨ.”

62 Egha Atrivim Solomon uan gumazamiziba ko me bar moghɨra, Ikiavɨra Itir God bagha ofabagh ami. 63 Solomon God ko navir vamɨran ikiasa 22,000plan bulmakaun apuriba ko 120,000plan sipsipba inigha ofa gami. Arazir kamɨn atrivim uan gumazamiziba ko me Dɨpenir kam gamizɨma, a Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn oto. 64 Aruer kamra atrivim nguazir Godɨn Dɨpenimɨn guamɨn boroghɨn itir danganir uari akuvim, a Ikiavɨra Itir God bagha anemɨsevezɨ, an a baghavɨra iti. Egha nguazir asɨzir kamɨn, an ofan bar isia mɨghɨriba ko, wit tuamin ofaba ko, God ko navir vamɨran ikiamin ofa bagha asɨzibar oviba isa ofabagh ami. Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn tughav itir ofa gamir dakozir kam, me faragha brasɨn an ingarizɨ, a mong suvizɨ me an ofan avɨrir kabar amuan iburagha, danganir arozir gumazamiziba uari akuvir kamɨn ofabagh ami.

65 Kar Averpenibar Ikiamin Dughiar Ekiam. Ezɨ Atrivim Solomon Israelia ko uari akuvagha Jerusalemɨn iti. Me Ikiavɨra Itir God, en Godɨn damazimɨn, 7plan aruebar uari akuvagha ikegha, gɨn me ua 7plan arueba isafuragha 14plan arueba me bar dar ike. Gumazamizir avɨrim nguazir kamɨn danganiba bar dar ikegha ize. Notɨn amadaghan Hamatɨn nguibar ekiamɨn zuir tuavir akamɨn ikegha, ghua sautɨn amadaghan kantri Isipɨn nguazir mɨtaghniamɨn tu. 66 Aruer ekiar kaba gɨvazɨma, amɨmzaraghan Solomon gumazamiziba ua me amadima, me uamategha uan nguibabar zui. Egha gumazamiziba atrivim me ganɨngizir biziba bagha a mɨnabagha, God deragh atrivim damuasa me an azai. Me fo, Ikiavɨra Itir God uan ingangarir gumazim Devit ko, dɨkɨrɨzir akamɨn gɨn ghua, uan gumazamiziba Israelia deraghavɨra me gami. Egha me uamategha ghua, bizir aghuir kabagh nɨghnɨgha bar akongegha uan nguibabar zui.