12
Yesu Iyei Mai Pang Lal Ke Sungunu Lapau
(Maka 2:23-28; Luka 6:1-5)
Ye kene tani in Yesu iye di galiunu timadit ye panga a tipa so le tilo kumu lono ke dingding patunu yo ke kaningi nga, ngan kene tani in lal kidi Yuda ke sungunu. Tilo tipa kumu lono, ngan di galiunu pitolo di le tikap dingding tina ngan patunu pattu a tikan. Bong di Paresi pattu tikamata di yo tiyei nen nga, le nga tipasak pang Yesu. Tiyei ne, “Ai, kumata! Di galium ngo tiyei dada yo ger kiam Yuda igunkalam be amyei ye lal ke sungunu tiap nga.”
Motong la Yesu iraua betanga kidi nen, “Ang nga kakinkata rau yo igasa so yo Dawiti iyeii ye kene yo iye di tooltool ki pitolo di ye i, in tiap, too? Ya in idewe a ilo rumu ke Maro lono, lo ikap porong yo tiyei paroranga ye ngan a iye di tooltool ki tikan. Ngan porong tina ngan ke be di tooltool sokorai tikan tiap, bong di tooltool ke paroranga so pang Maro, ngan di leu la be tikan nga. Inbe nga be atorang, ang nga kakinkata betanga ke Mose yo iwete ye di tooltool ke paroranga so pang Maro, nga lapau? Kanakana ye lal kidi Yuda ke sungunu nga, ngan tilo bareme mai ke sungunu lono a tiyei urata kidi ke paroranga so. Ngan tina tiyei nen, le ben tigarungu lal ke sungunu tani, bong ye Maro matana ngan tikapsap tiap sa. Bong awete pang nen, so yo maiyoko le illoso bareme ke sungunu i, in ya naii. Ngan Rau ke Maro iwete nen, ‘Dada yo lok panga mata i, in nen, be lomim mulumulu ye di tooltool a kayei dada dook mata pang di, bong ye dada yo ke paroranga so pau, in tiap.’ Osea 6:6 Ngan la kumata be lomim galanga dook ye betanga i punu nga, ngan o ke be kagarung di tooltool yo tiyei touo busunu siap, ngan tiap. Awete pang nen, yesoo Tool Moolmool ke Maro, in ya la iyei Tool Mai pang lal kidi Yuda ke sungunu i.”
Yesu Ikarata Tool Atu Yo Baene Ikap Rama In Le Dook Mata Mulu
(Maka 3:1-6; Luka 6:6-11)
Yesu iyege ni tani, inbe ipa mulu le la pombe malala, a ipa so le ilo rumu kidi Yuda ke gaongo, in lono. 10 Ilo ngan ipuske tool atu yo baene ikap rama in iyepe rumu lono. Ngan di Paresi tisere dada yo be tikaua Yesu pang ye di kuto maimai ke karatanga betanga a tiweteweta ye urata ki yo iyei nga. Le nga titoru nen, “Ai, nga be amtorong. Be tool sa igiri matamatenge kidi tooltool ye lal ke sungunu nga, ngan ole yelei, tool in iyei noonoo, too tiap?”
11 Motong la iraua betanga kidi nen, “Kumata le ang tina ngan atu be asara ki yo ene sipsip in be imol du gomo lono ye lal ke sungunu nga, ngan ole yelei, tool tani o ke be la ikauu a iyiti se ete tiap, too? 12 Bong awete pang nen, di tooltool nga so mai san ye Maro matana, le tillos di sipsip. Ngan la dook mata ke be tayei urata a talon di ye lal ke sungunu lapau.”
13 Motong la iwete pang tool tani yo ikap rama in nen, “Oo, kupadunu baem in.” Yeisa be ipadunu baene tani, ngan le dook mata mulu le lo gaongo ye baene san. 14 Bong di Paresi katedi malmal pang Yesu, le timadit a tidu tana du tigaua, inbe tikarata betanga yo be tiraumate ye i. Maro Ipootoo Yesu Be Iyei Urata Panga 15 Yesu lon galanga ye dada yo be di Paresi tiyeii panga i, le nga iyege malala tani in, inbe ikoo pang ye ni san mulu. Ngan di tooltool alunu titoo a tila, motong la ilon di a ikarata matamatenge kidi le imot. 16 Motong la iwetekala di be kin tipaposi lo mallangana be. 17 Ngan nen le betanga yo muku ngan Maro koonoo Esai iweta i, in iyeii le kanono pombe. Ngan betanga tani in nen,
18 “In kapraingi kiau yo apootoo pau in nain.
Ya in lok panga mai san, le lok ponana ye dook.
Au i ole amaia gurana ke Amuk Silene ilo ye,
a nen ngan la iwetewete pang di tooltool yo tipa ye rara kidi Yuda tiap nga, ye dada dook mata noonoonoo yo lok be titoo nga.
19 Inbe ya in o ke be iwete katkat, inbe iye di tooltool tiparsu ye betebetanga, ngan tiap.
Inbe tool sa ke be ilongo kalngana yo iwetewete le koonoo maimai malala katene, ngan tiap lapau.
20 Di tooltool yo taukadi guradi le dawa ben pi kaini yo muru igorumu le telbe in nga,
ngan o ke be igarung di tiap.
Inbe di tooltool yo ke be di tapdi tilon di ye yepongo kidi tiap, le dawa ben sul yo ikan ngan matana gumugumu in nga,
ngan o ke be igarung di tiap lapau.
Ole iyei nen le le lo so nga le imot titoo dada dook mata noonoonoo yo Maro lono be titoo nga.
21 Ngan nen le ene ole ingaua ni mai i le imot, inbe di tooltool yo tipa ye rara kidi Yuda tiap nga ole titar matadi, inbe tinamu ye so yo be iyeii i.” Esai 42:1-4
Di Tooltool Pattu Tiwete Mur Ye Yesu
(Maka 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Ye kene tani in di tooltool pattu tikaua tool atu yo so sadi idiwidiwoo le matan kis inbe men modo le iwetewete tiap, in a iman pang ye Yesu. Motong la man Yesu iyeii le ikamata ni, inbe koon marra a iwetewete mulu nga. 23 Ngan nen le di tooltool yo man tigauagaua nga, ngan tikamata so tani ngan titakrai ye. Le nga tiyei ne, “Ai, tool i o Dawiti Natunu, pa oo?”
24 Bong di Paresi tilongo yo tiwetewete nen nga, le nga tiyei ne, “Tiap, tool in inganga di so sadi ye gurana ke kuto mai kidi so sadi yo ene Belsebul i.”* Ngan Belsebul i, in tool kuto mai kidi so sadi yo Satan i, in ene san.
25 Ngan Yesu lon galanga ye lodi, ngan oo. Le nga iwete pang di nen, “Ai, kumata be di tooltool ke tana mai atu be tiparpoto le tiyepe ye budanga ru, inbe tipatoko nga, ngan ole di tapdi tigarung di. Inbe kumata be rara atu yo tiyepe ye rumu atu, too tiyepe ye malala atu nga, ngan be tiparpoto le tiyepe ye budanga ru, inbe di tapdi tipatoko nga, ngan ole di le imot tilledi. 26 Ngan gaongo leu ye Satan lapau. Kumata be di tooltool ki tiparpoto le tinganga di diedi nga, ngan ole Satan tani in ikodo le imede belei? 27 Ngan kumata betanga yo kawete ngan moolmool be au i anganga di so sadi ye gurana ke Belsebul nga, ngan sei ilon di tooltool kiang a le tinganga di so sadi i? Belsebul tiap, too? Ngan nen le urata tina yo di tooltool kiang tina tiyei nen nga, ngan ipaposang ye betanga kiang yo kawete pau nga, ngan kallung ye. 28 Bong kumata be Maro Amunu la ikaua gurana ki pau a anganga di so sadi ye nga, ngan ole lomim galanga nen, dada yo Maro be matan kala di tooltool ki ye i, in ya la pombe a iken mallangana pang i.
29 “Oo, nga be atorang mulu. Kumata tool atu be irookoo rumu ke tool atu yo gurana ki mai mata i a be lo ipinoo so ki nga, ngan ole iyei belei? Kulkulunu ngan ole iparama tool tani yo gurana ki mai mata in muku a ipauu ngan, lo ngan be lo ikap so ki tina yo iken rumu lono nga.
30 “Sei tool yo itoo au tiap i, in dawa ben koi kiau. Inbe tool yo ilonau a be aye amgaua di tooltool pang Maro tiap i, in dawa ben tool yo be inganga di tooltool a tikoo ye Maro i. 31 Ngan nen le awete pang nen, noonoo le imot kidi tooltool yo tiyei, inbe betanga dook tiap yo tiwete a tikan pasemau ye nga, ngan ole Maro igiri noonoo kidi. Bong betanga dook tiap yo tiwete a tikan paseme Maro Amunu Silene ye nga, ngan ole Maro igiri noonoo kidi ngan pitiap yege. 32 Inbe kumata be tool sa iwete mur ye Tool Moolmool ke Maro nga, ngan ole Maro igiri noonoo ki. Bong kumata be iwete mur ye Maro Amunu Silene nga, ngan noonoo ki in ole iken nen nookoot nga, inbe pang dama ni a ila, ngan ole Maro igiri tiap lapau.”
Kai Dook Tiap Ipu Ngan Kanono Dook Tiap
(Luka 6:43-45)
33 Motong Yesu ikatte betanga san mulu pang di nen, “Kai yo dook mata i, in be ipu nga, ngan ole itar kanono dook mata. Inbe kai yo dook tiap i, in be ipu nga, ngan ole itar kanono dook tiap. Le kai tina ngan puadi la be tipapos di, ngan lod galanga ye di nga. 34 Ang nga moto dook tiap di natunu! Le ang ngan ke be kawete betanga sa yo dook mata nga tiap. Ngan nen, yesoo so yo iken tool lono nga, ngan la iwete a ipas ye koonoo si mallangana nga. 35 Tool yo dook mata i, in lon kaua urata ye so yo dook mata ngan leu, le ye dada le betebetanga ki nga, ngan ole ipapos so yo iken lono nga. Inbe tool yo dook tiap i, in lon kaua urata ye so yo dook tiap ngan leu, le ye dada le betebetanga ki nga, ngan ole ipapos so yo iken lono nga. 36 Bong awete pang nen, ye lal yo Maro itaru be ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan di tooltool ole tipapos betanga dook tiap kidi yo muku ngan tiwete tana pono ngan se mallangana le imot. 37 Le betanga kiang ang tapmim yo kawete tana pono nga, ngan la be ipaposang se mallangana a nen ngan Maro iwetang ben ang ngan tooltool dook mata, too ang ngan tooltool dook tiap nga.”
Di Tooltool Pattu Titoro Yesu Be Iyeie Mos Sa A Tikamata
(Maka 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Yesu iwete pang di nen a imot, motong di Paresi pattu tiye di pannoongoo ke ger ke Maro tiwete pang Yesu nen. Tiyei ne, “Pannoongoo, lomam be kuyeie mos sa a amkamata, a be nen ngan iyei tarkilanga pong.”
39 Motong la Yesu iraua betanga kidi nen, “Di tooltool yo nookoot tiyepe nga, ngan titara lodi le imede ye Maro tiap, bong tiyei dawa ben garup dook tiap yo idada nintooroo a la iyei bauk i. Le kanakana nga, ngan titorau be ayeie mos ke Maro sa a tikamata. Bong mos sa be ayeii a tikamata tiap. Ole tikamata mos ataleu yo pombe ye Maro koonoo yo Yona i, in leu. 40 Muku ngan Yona iken i kapono lono ye ke tol inbe bong tol. Ngan gaongo leu, Tool Moolmool ke Maro ole iken tana lono ye ke tol inbe bong tol lapau. 41 Ngan ye lal tani yo Maro itaru be ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan ole di tooltool ke Ninibe tikodo dama ke Maro, inbe tipapos di tooltool yo nookoot tiyepe nga, ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga. Awete nen nga, yesoo di Ninibe tilongo betanga ke Yona tina yo iwete nga, ngan le tiportak lodi mulu. Bong Tool atu yo nookoot kaye kayepe i, in illoso Yona. 42 Inbe ye lal yo Maro itaru be ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan garup ene mai atu yo iyepe ye ni yo karaka ipa ye i, in ole ikodo dama ke Maro, inbe ipapos di tooltool yo nookoot tiyepe nga, ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga. Awete nen, yesoo garup tani, in iyepe ke tana damono, bong ipa ye manga mooloo a ise pang Yerusalem be se ilongo betanga dook mata ke Solomon yo ipatomonai di tooltool ye nga. Bong Tool atu yo nookoot kaye kayepe i, in illoso Solomon.”
So Sadi Imulukala Tool Tani Mulu
(Luka 11:24-26)
43 Motong la Yesu ikatte betanga san mulu pang di nen, “Kumata so sadi be ipas ye tool atu lono nga, ngan ole la ipa ye ni sorrakene a matan sarai ye ni dook mata yo be iyepe ye i. Bong kumata be matan sarai le ikamata ni sa dook be iyepe ye tiap nga, 44 ngan ole iyei ne, ‘Au i nga ole amulukala rumu kiau yo muku ngan ayege i.’ Ngan kene yo imulu a ila pombe ye in nga, ngan ikamata rumu tani in tool sa iyepe ye tiap, bong tisoraii le igalanga, inbe so yo iken rumu lono ngan iken dook mata ye nene. 45 Motong la so sadi tani in imulu la iwete pang di diene so sadi limi be ru yo tillosi ye yeingi dada dook tiap nga, ngan be tiyei ene a tiye tila pang ye rumu tani be la tiyepe ye. Awete pang nen, tool tani in muku ngan yepongo ki ben dook tiap mata tiap, bong yo nookoot nga yepongo ki dook tiap le dook tiap ki taunu. Ngan nanga, dada gaongo leu la be pombe pang ye di tooltool dook tiap yo nookoot tiyepe nga.”
Yesu Tinana Le Di Taini
(Maka 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Yesu iwetewete pang di tooltool tina go, inbe tinana le di taini lodi be tiye tiwetewete pa, le nga man tikodo ke diki, inbe tinamu. 47 Motong la tool atu iwete panga nen, “Ai, tinam le di taim la man tikododo diki nga, ngan lodi be kuye di kawetewete pa.”
48 Ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Di sema tinak le di taik nga?” 49 Motong la isulmai di galiunu, inbe iyei ne, “Oo, kakamata, di tinak le di taik me e nga. 50 Kumata le di sema tooltool be titoo Tamak yo iyepe ye malala ki ete ni, lono nga, ngan di ngan la di tinak le di taik nga.”

12:7 Osea 6:6

12:21 Esai 42:1-4

*12:24 Ngan Belsebul i, in tool kuto mai kidi so sadi yo Satan i, in ene san.