10
Yesu, nayi da wiiyakira ivisisiyana
1 Yesu Kaponiyam ikuyoveni, bi inagho Jiudiya kubure da Jodan rarimina itowawoneni inagho raghani matana nawane. Bi wawaya korotodi touna biidi sipiikamagha, na nonowa iyaberaberana naboni iyiyevevedi.
2 Perisis mududi siwiini da siyikayetayi, na sipiika touna biidi bi sivitarakiiyaneni bo, “Da yada gwara yiwaghasina da tomogha wavinena rubana iniyakiri?”
3 Iwonabodedi bo, “Mosis gwara iveremina kamone awaki iwoneni?”
4 Toudi siwona bo, “Mosis yana gwara iviwaghasina da tomogha wiiyakira sisiyina inagirumi bo, ‘Gegha ayawiiwiinimna, kunaghotaveyana,’ bi sisiyina igirumina wavinena inavereni bi muriye iniporataveni.”
5 Bi Yesu iwonabodedi bo, “Tami nuwanuwami gegha siyatamotatarana bi gayamimi siviakima, noko biidi Mosis mmko gwarana igirumi tami kiiravimiye. 6 Gen 1:27Bi konoghosi da dagudagune, raghanina God wawaya iberadi na, ‘Tomogha da wasike iberadi.’ 7 Gen 2:24‘Na tomogha tamananaki da sinananaki inakuyovedi, bi inanagho wavinena teya sinikapudi sinamakae, 8 bi yadi bata na ware tubugha tanagha.’ Na gegha muriye yadi bata bi toudi tanagha. 9 Bi awaki God ikasiwiikapu, na gegha iiyabo inibogabogaedina.”
10 Muriye siveramagha bareye, na kana kivikivina mmko sisiyina kiiravine sivitarakiiyaneni. 11 Yesu iwonabodedi bo, “Memeda tomogha wavinena yiyakiri bi wasike bogae yarawayi, na wavinena katamanina yitutuwiiyogho bi God matane na bera berona. 12 Kedana mayimayiyine, memeda wasike moghanena yiyakiri bi tomogha bogae yarawayi, na moghanena katamanina yitutuwiiyogho.”
Yesu da ededa gisigisidi
13 Wasina wawaya mududi ededa sirutayina sipiika Yesu biidi da imana debadiye iyatoura bi iyarupari da God iyimiiseyedi, bi kana kivikivina taghunudinaki sivigesiyedi. 14 Yesu mmko ikitana nuwanuwana ipughu bi kana kivikivina iwonedi bo, “Ededa kokuyovedi sinapiika kurigu, gekonitara babaranedi, basuna wawaya mmkodi ededa naboni na God yana wiikiiwawo kamone sinamakae. 15 Iisuwonemi, memeda wawaya tana gegha iyinuwamiise da God yana wiibadana iniwaghasineni naboni mmkodi ededidi sabera, na kate gegha meyani God yana wiikiiwawo kamone inamakena.” 16 Wasina bi ededidi iyouna da manonone ivimakedi, bi imana debadiye itoura bi irupari da God iyimiiseyedi.
Tomogha moumourina Yawa makewaghawaghasina kiiravine Yesu biidi ivitarakiiyana
Mat 19:16-30; Luk 18:18-30
17 Wasina, noko raghanine Yesu igeghomiiri iyanono na kedae, tomogha tana ivera ipiika da naghone ivituwapore oghogheyana bi iyitarakiiyaneni bo, “Abawiiyeveveyana miisem, awaki anabera da yawa makewaghawaghasina anakabi?”
18 Bi Yesu iwoneni bo, “Awaki kiiravine kuwonegu da miisegu? Gegha tana iiyabo miisena, wasina God kawagha miisena. 19 Exo 20:12-16Wasina, yam wiitarakiiyana kiiravine, na God yana gwara nada kwakovidi: ‘Gegha kunakasunugha; gekamkawakapu kunituwiiyoghona; gekunayapina; gekwiinam wiiyabama kuniwawu beroveni; gewiiyabama wawaya yadi moura kunayouna; tamamnaki da sinamnaki kabikarawayedi.’ ”
20 Bi tomoyina iwona bo, “Abawiiyeveveyana, raghanina dodoguve da patana kata, mmkodi gwaradi akivikivina.”
21 Bi Yesu tomoyina iyakitakita na ivinuwayuyuneni na iwona bo, “Bera tanagha patana isiwana. Kunagho da yam moura kunigimona bi manena moyaka kuveredi, bi yam miisana na kate abame God gwabinama kunakabi. Wasina naboni kunabera murine, na piika kunakivinigu.” 22 Tomoyina imoura kirakii na geiyawiini da yana moura iyavereyana tavetaveyana, na raghanina mmko sisiyina iwaiyana na ivinuwapoya bi ere nuwavisina inagho.
23 Wasina Yesu ikita wiipata bi kana kivikivina iwonedi bo, “Ipiropiro kirakii da moura wawayidi sinaveremayedi bi God siniwaghasineni da inibadedi.”
24 Kivikivina yana sisiya kiiravine sivisokovena kirakiiyeni.* Jius siyi geruwana da moura na God yana wiiwaghasina maragasina matakirina wawaya biidi bi iyimiiseyedi (Psam 128, Proverbs 10:22). Na Yesu kana kivikivina sinokena kirakiiyeni. Bi Yesu iwonena mayedi bo, “Natunatugu, ipiropiro kirakii da wawaya sinaveremayedi bi God siniwaghasineni da inibadedi. 25 Ipiropiro da ribiribi ghamana kana waghawagha kamel inobu mata bonayine inarughuwona, bi bada ipiropiro kirakii da tomogha moumourina iniwaghasina da yana yawa God inibadeni.”
26 Kana kivikivina sinokena kirakiiyeni bi toudimani sivitarakiiyana kabivivirana, “Meboda naboni, na iiyabo bada yawa makewaghawaghasina inakabi?”
27 Yesu ikitadi bi iwona bo, “Wawaya gegha rubana siniyawii mayedina, bi God na wasina, basuna touna bera tupadi rubana inabera.”
28 Bi Pita iwona bo, “Wasina, bada toumii metagha? Yama moura nada waghata kakuyowana bi tam kakivinim.”
29 Yesu iwona bo, “Wiisuwona awonewonemi, memeda iiyabo yana bare, warewaresina, nughunughuna, sinananaki, tamananaki, natunatuna bo kana tarana inakuyowana da inakivinigu bi wara miisena tagu kiiraviguve wawaya mududi inawonedi, 30 na God miisana ghamana debane inatoremayeni bi inavereni mmko yawane. Na naboni bare, warewaresina, nughunughuna, sinananaki, natunatuna da tarana inayouna, bi wawaya bada sinikayotaketowaneni, bi raghani yapiipiika, na yawa makewaghawaghasina inakabi. 31 Bi iiyawogha kata korotodi sivinagho, na noko raghanine na sinimuri, bi iiyawogha kata korotodi sivimuri na noko raghanine, na sininagho.”
Raghani kana wiiaroba Yesu yana rabobo ivisisiyena mayeni
Mat 20:17-19; Luk 18:31-33
32 Toudi kedagha sipepewa siyageegee Jerusalemma, na Yesu ivinagho bi kana kivikivina sivimuri. Na sikabinokeni, bi wawaya iiyawogha murigha siyakivikivini na sinaghara. Wasina bi kivikivina yadi 12 ikabirenamayedi, bi iwonedi da mekodi beradi tupadi raghani muriye touna biidi sinatubugha 33 na iyawonewonedi bo, “Kowaiyana, tageegee Jerusalemma, bi nama wawaya tana, tagu God yana Wiisuwona Tomoyina kagu puke inakabi, prist babadidi da gwara kana wiiyeveveyana damdi biiyadi. Toudi sinigiugerogerora da inarabobo bi dam wiibata sinirouveredi. 34 Sininamayeni, sinakanuni da sinakwapuni bi sinakasunuyi. Bi gabudara yadi 3 murine na raboboma inageghomiiri magha.”
Jemes da Jon yadi kayowana
Mat 20:20-28
35 Muriye na Zebedi natunatuna, Jemes da Jon sipiika Yesu biidi siyawonawona bo, “Abawiiyeveveyana, awaki kanibabiim na kunabera, yama kayowana da tam kiiravimiiye kunabera.”
36 Na ivitarakiiyanedi bo, “Yami wiina awaki anabera kiiravimiye?”
37 Siwonabodeni bo, “Raghanina yam wiikiiwawo gabudarine wawaya kuniibadedi, na kuniwaghasinemii da yawata tani makerereghana, tana katiiyamve bi tana dugemve.”
38 Bi Yesu iwonedi bo, “Gekoyakovi da awaki kiiravine kwiibaba. Tami rubami, ananiuna na redunama konanina, bo rubami kona babataito naboni ware tagu anababataitona?”† redu ananiuna da babataito meko tagu sina babataitoguna mmkodi sisiyidi batana yana kabi kwarakwara da rabobo ivisisiyeni. Raghanina Yesu Getsemenine inipoghana, mmko reduna kiiravine ere-nuwavisina ivisisiyeni (Mak 14:36). Yesu, Jon da Jemes iwonedi da toudi sinivisi sina kabi.
39 Bi siwoneni bo, “Toumii rubamii!”
Bi Yesu iwonedi bo, “Redu ananiuna na konanina, da konababataito naboni tagu anababataitona. 40 Bi gegha rubana anavinegha da tani makerereghana, da iiyabo katiiyaguve inamake bi iiyabo dugeguve. God iiyawogha ivineyidi na nokodi gawara inaveredi.”
41 Raghanina kana kivikivina yadi 10 mmko siwaiyaneni, na nuwanuwadi sipughu Jemes da Jon biidi. 42 Na ikwatuwiitaghomidi sipiika bi iwonedi bo, “Tami nada kwakovi da iiyawogha kubuna damdi yadi kiikiiwawo, bi yadi kayowane sinibada, na nokodi babada wawaya wiitupaketowane sakoyayidi. 43 Mrk 9:35Na tami, genaboni konigubegubeyana. Bi iiyabo yana kayowana inibada, na touna wiibagubagurana. 44 Bi iiyabo yana kayowana ininagho, na inabera da touna wawaya tupadi yadi bagubagurana. 45 Berana mayimayiyina, Wiisuwona Tomoyina gegha iyapiika da wawaya touna sinabigenina bi ipiika wawaya inabigedi, da nuwasisire inarabobo bi mmkona touna miisana wawaya korotodi kiiravidiye.”‡ Raghanina Yesu ikabi kwarakwara da irabobo tamumu wawayidi kadi gaware, touna mmko sisiyina itorewiimaghatari peroveta Aisaiya 53 kamone ivisisiya da yana bagibagi kiiravine naboni touna God yana ababagibagi.
Yesu, Tomogha matapotapotana iviyawiini
Luk 18:35-43
46 Wasina bi Jeriko kwanatune sinokanibu. Bi muriye, Yesu kana kivikivina teya da koroto ghamana Jeriko siyakuyokuyoveni, na tomogha tana matapotapotana kana waghawagha Batimiyas, Timias natuna, keda riirine iyamakamake bi iyipepeyana. 47 Raghanina iwaiyana da Yesu Nasaret tomogha iyapiipiika, na irukwatu iwona bo, “Yesu, Deivid natuna kuvinuwanuwaghanegu!”§ Raghaina tomogha mata potapotana Yesu ikwatuveni da “Deivid natuna,” na touna waghawagha meko Jius tupadi sakovi da noko Keriso yisisiyeni. Jius na siyanoghonoghosi da Keriso wawaya iyiyawiidi da iyibadedi ware Kiiwawo Deivid naghove waghata nosinosidinakim ivibadedi na naboni (Psam 89:3 da inagho 37; Aisaiya 29:18 da inagho 19, 35:5 da 6; Jerimaiya 23:5 da 6; Igikel 34:23 da 24).
48 Wawaya korotodi sikini bi siwoneni bo, “Kuviraborabobo!”
Bi ivikawakeke irukwatu gwaru, “Deivid natuna, kuvinuwanuwaghanegu!”
49 Na Yesu ivituramiiriyeni bi iwona bo, “Kokwatuveni inapiika mabo.”
Na tomogha matapotapotana sikwatuveni siwona bo, “Kinuwamiise! Geghomiiri! Yakwatukwatuvem.” 50 Na yana sowo ivirupiitaveni, igeghomiiri ivikapoka bi ipiika Yesu biidi.
51 Wasina ivitarakiiyaneni bo, “Awaki yam wiina, kiiravimve anabera?”
Tomogha matapotapotana iwonabodeni bo, “Abawiiyeveveyana, akayokayoveni da anakitamagha.”
52 Yesu iwoneni bo, “Yam wiigeruwana iviyawiim, kunagho.” Yaininagha ikitarunagha bi kedagha Yesu ikivini.
*10:24: Jius siyi geruwana da moura na God yana wiiwaghasina maragasina matakirina wawaya biidi bi iyimiiseyedi (Psam 128, Proverbs 10:22). Na Yesu kana kivikivina sinokena kirakiiyeni.
†10:38: redu ananiuna da babataito meko tagu sina babataitoguna mmkodi sisiyidi batana yana kabi kwarakwara da rabobo ivisisiyeni. Raghanina Yesu Getsemenine inipoghana, mmko reduna kiiravine ere-nuwavisina ivisisiyeni (Mak 14:36). Yesu, Jon da Jemes iwonedi da toudi sinivisi sina kabi.
‡10:45: Raghanina Yesu ikabi kwarakwara da irabobo tamumu wawayidi kadi gaware, touna mmko sisiyina itorewiimaghatari peroveta Aisaiya 53 kamone ivisisiya da yana bagibagi kiiravine naboni touna God yana ababagibagi.
§10:47: Raghaina tomogha mata potapotana Yesu ikwatuveni da “Deivid natuna,” na touna waghawagha meko Jius tupadi sakovi da noko Keriso yisisiyeni. Jius na siyanoghonoghosi da Keriso wawaya iyiyawiidi da iyibadedi ware Kiiwawo Deivid naghove waghata nosinosidinakim ivibadedi na naboni (Psam 89:3 da inagho 37; Aisaiya 29:18 da inagho 19, 35:5 da 6; Jerimaiya 23:5 da 6; Igikel 34:23 da 24).