1 Itzun bantz te yi nsken wi't tijin c'u'l Abraham nin te yi nsken wi't tak' Kataj yi banl tibaj, nintzun octz tan xtxumle'n yi txkel Isaac. 2 Ẍchakol tzun jun scyeri yi e' ẍchakum yi mas tcunin ja tijin c'u'l ẍchiwutz yi e' mas, nin yi i' wi'tz ajcaw tibaj cyakil yi me'bi'l. Bene'n tzun tlol tetz:

—Ma jalu' ak'oc tzaj ak'ab tzak' incux. 3 Na na waj yil tzawal swetz, swutz cu'n Kataj, yi kaRyosil yi taw tcya'j tu wuxtx'otx', yi cẍelepon cu'n te yi xtxolbil yi swale' tzatz. Je wajbile'j: qui na waj yi nink tzajoy txkel incy'ajl ẍchixo'l yi e' xun tzone'j cwent Canaán kale najlcho't. 4 Ma na na waj yil cẍben jalen le intanumbe'n tan joyle'n txkel incy'ajl ẍchixo'l yi e' inxonl.

5 Bene'n tzun tlol yi ẍchakum Abraham tetz:

—Ba'n bin Ta', poro ¿ẍe'n tzimban ko quil sc'ul yi xun yil xomtzaj swe'j? ¿Ba'n pe tzun yi nink nu'l tan ticy'le'n nin yi cy'ajlu' tan cyaje'n le tanumbe'nu' kale elnaktzitu' tentz?

6 —¡Qui'! qui'c rmeril tan bene'n incy'ajl tan najewe'n chone'j. 7 Na yi Wajcaw yi inRyosil, yi Ryos yi at tcya'j, yi nchin ne'lsan tzaj kale najle't tzaj k'ajtzun intaj, i' nsukin yi ama'le'j scyetz e' inxonl. Mben tzun ẍchakol yi tetz ángel tan bajxe'n cu'n tzawutz tan joyle'n tzaj yi txkel yi jun tal ẍutuj incy'ajle'j. 8 Poro ko quil sc'ul yi xun yil xom tzaj tzawe'j qui'c tzun ara paj te'j, nin cẍelepon liwr te yi jun trat yi copon skaxo'l. Poro jun cu'n yol na wal nin tzatz, yi qui'c rmeril tan bene'n incy'ajl chone'j.

9 Bene'n tzun yi ẍchakumtz tan tak'le'n quen yi k'ab tzak' yi cux Abraham yi tajcawil. Nin tal i'tz:

—Tzimbne' tajbilu' ta', quib yi ntalu' swetz.

10 Toque'n tzun yi mos tan xtxa'le'n e'chk balaj oy txo'l cyakil yi me'bi'l Abraham. Ej nin octz tan chiwekle'n lajuj camey i'. Bene'n nintzun bantz le tanum Nacor cwent Mesopotamia.* “Mesopotamia” na bi'aj yi ama'l yi at xo'l cob tzanla' yi na chibi'aj Tigris tu Eufrates. Na jop yi ama'l yi na bi'aj Irak jalu'.

11 Itzun bantz yi topone'n nakajil yi tnum nskenin tzun cu' k'ej. Nintzun e' uje'-tz tuml chicamey stzi' julil jun a'. Nin te yi ora'tz ya'stzun na chibaj opon len yi e' xun tan ticy'le'n a'. 12 Ej nin te yi ujlche' yi e' camey ta'n, nintzun oc yi chakuma'tz tan nachle'n Kataj. Itzun taltz: “Kataj, yi atu' tcya'j, nin ilu' Ryosil Wajcaw Abraham, chin ẍch'eyaju' tan joyle'n yi injoybe'tz. Elk k'ajabu' te wajcaw Abraham tan jale'n txkel Isaac. 13 Tzinch'iwe' tzone'j stzi' yi julil a'e'j jalen pe'k yil chibaj ul len yi e' xun tan sya'i'n. 14 Ya'tzk tajbilu' Ta', yi jun xun kale lwal nint: ‘Aẍ jun c'oloj xun banaj pawor swetz, nink tzawoy mu'ẍ wuc'a',’ chinch sbanin. Ej nink tal tzaj swetz: ‘Uc'a'ku' ta', ncha'tz swak'e' quic'a' yi cameyu',’ itzunk i'a'tz yi txa'ijt tanu' tetz txkel Isaac yi ẍchakumu'.† Jakle'n jun techl: Jue 6:17, 37; Ro 20:9; Pr 16:33; Hch 1:26; Mt 12:39. Ej nin tan yi xtxolbile'j slajluchaxk tzinwutz yi at balajilu' te'j Abraham, yi wajcawil.”

15 Ntaxk nintzun tane' i'-tz tan nachle'n Kataj yi bene'n tilol jun xun yi ule'n tlen tu' atit tan sya'i'n. Cho'n ate'n yi ẍchok' wi xulchub. Ej nin yi jun xuna'tz i'tz Rebeca yi me'l Betuel. Yi jun Betuela'tz ya'stzun chinitxajil Nacor tu Milca. Ej nin yi Nacora'tz quitz'un quitzicy quib tu Abraham. 16 Yi Rebeca chin yube'n nin. Ej nin ntaxk nin po'tzaj tibtz te jun yaj. Yi tponen stzi' yi julil a', nin octz tan nojse'n yi ẍchok'. Ma yi noje'n, nin je' tk'ol wi xulchub nintzun pakxijtz. 17 Bene'n nintzun ban yi ẍchakum Abraham tan stz'amle'n nin jilon nintz tetz. Itzun taltz:

—Aẍ jun c'oloj xun, banaj jun pawor swetz, tzawak' mu'ẍ tal wuc'a' te yi a' yi cy'a'n awa'n tul yi aẍchok'.

18 —Cuj ta', uc'a'ku' stzun xun bantz tetz.

Cwe'n tzaj tzun tcy'al yi ẍchok' le k'ab nintzun ben tk'ol yi tc'a'-tz.

19 Ma yi wi't tuc'a'e'n yi chakum nintzun ben tlol Rebeca tetz:

—Ncha'tz ban ljetzaj quic'a' yi e' cameyu' wa'n, jalen yil noj len chic'u'l.

20 Lajke'l nintzun cyaje'n cyen kojol yi sowril yi a' yi at tul yi ẍchok' tul yi cu'lbil a' yi at nintz naka'j. Ala' nin tzun tir bantz stzi' yi julil a' tan je'se'n tzaj quic'a' yi e' camey. 21 Itzun te yi na tzan yi xuna'tz tan bale'n quic'a' e' camey ntin xmayi'n na ban nin yi ẍchakum Abraham te'j i'. Nin qui'c nin jun yol na talnintz tetz. Na yi tajbil i' i'tz tan tele'n xtxum tetz yi ko bintzij nin ẍchaje' Ryos yi joybe'tz. 22 Yi nsken chuc'a' yi e' camey nintzun ben yi chakum tan lac'baje'n cyen jun tal argoy yi oro cu'n te ju'. Mu'ẍt cuntu' qui tz'aknak me' ons yi talil. Ncha'tz ben tk'ol cob te'j k'abaj, yi oro cu'n, mas ox ons tu ni'cy yi talil jujun. 23 Nintzun ben jakoltz te yi xun:

—Banaj pawor, alaj swetz ¿na' scyetz i' ataj? Ej nin qui polo' ljal mu'ẍ kaposar tuch' ataj te ak'bale'j, stzun yi chakum tetz xun.

24 —Yi in wetz in me'l Betuel, yi nitxajil Nacor tu Milca. 25 At ama'l xe kaca'l tan chicyaje'n cyenu' te ak'bale'j. Ej nin cha'tz at tkan ch'im tetz chiwa' yi e' cameyu', stzun xun bantz.

26 Cwe'n tzun mejlok yi ẍchakum Abraham nin octz tan c'u'laje'n Kataj. 27 Itzun taltz: “Wajcaw, ilu' Ryosil wajcaw Abraham, wi'nin banl talma'u'. Chin tz'aknak cunin teru'. Nin chin balaj ilu' te'j wajcaw Abraham, na ja chinsaj tcy'alu' jalen tzone'j ẍchixo'l yi e' xonl i'.”

28 Lajke'l nintzun bene'n Rebeca jalen xe ca'l tan talche'n tetz yi xtxu' yi mbi cu'n mbajij. 29 At tzun jun xibin Rebeca yi na bi'aj Labán. Yi tbital yi mbi' cu'n bajij, lajke'l nintzun bene'n stzi' julil yi a' tan joyle'n yi jun yaja'tz yi jilon tetz Rebeca. 30 Na nin til yi jun argoy tu yi cob te'j k'abaj yi at cyen tkul k'ab Rebeca. Ej nin ncha'tz tbit i' mbi cu'n tal yi jun yaja'tz tetz. Itzun yi topone'n Labán stzi' yi julil a', iẍnin tzun atite't yi ẍchakum Abraham scyuch' e' camey. Nintzun oc ẍkansal tib xlaj. 31 Itzun taltz:

—Max c'u'lu' ta', na el intxum tetz yi at banl Kataj tibu'. Bne'u' pawor, xomokninu' swe'j. Quil cyaju' tzone'j, na at ama'l kale chicyaj cyent yi e' cameyu'.

32 Bene'n nintzun ban xomok yi mos Abraham te Labán tan cyaje'n cyen xe ca'l i'. Ma yi e' baj cyopone'ntz nintzun oc Labán tan telse'n cyektz yi e' camey nin tak' i' chiwa'-tz. Ncha'tz ul tcy'al a'-tz tan xtx'ajle'n quikan yi chakum scyuch' e' mos yi xomche' te'j.

33 Itzun bantz te yi nsken wi't bnix yi wa' yi ẍchakum Abraham qui nintzun cujij yi wa'. Itzun taltz:

—Max chic'u'lu', poro qui'c rmeril tan inwane'n jalen yi ntaxk wal yi inmantar scyeru'.

—Ba'n bin ltal tzaju' yi mantaru' sketz, stzun Labán bantz tetz.

34 —I bin jalu' yi in wetz in ẍchakum wajcaw Abraham. Je tane'n i'e'j: 35 At banl Kataj kaRyosil tibaj, na chin ric nin i'. Na ja tak' Kataj wi'nin tawun. At cneru', at wacẍ, at oro tu sakal at wi'nin camey tu buru' tuch'. Ej nin ate' wi'nin yaj tu xna'n jak' ca'wl i'. 36 Nin ncha'tz nk'e'tz ntina'tz ma na ja itz'ij jun cy'ajl te'j k'ajtzun na' Sara tul bi'ẍil tlentu'. Ej nin wajcaw Abraham ja cyaj cyen tk'ol cyakil yi me'bi'l tetz yi jun tal ẍutuj cy'ajla'tz. 37 Ja tzun chimbixe' ta'n tan joyle'n txkel yi cy'ajl. Ej nin ncha'tz in, ja wal cuj tetz tan wele'n cu'n te'j. Je tzun yol i' yi ntal swetze'j: “Qui na waj yi cho'nk tzajoy txkel incy'ajl ẍchixo'l cyakil yi e' xun yi ate' tzone'j Canaán kale najlcho't. 38 Ma na quilo'k ẍchixo'l yi e' ketz kaxonl. Ej nin joyaj jun txkel incy'ajl ẍchixo'l.” 39 Nintzun waltz tetz: “Ilu' wajcaw ¿ma tzun yi kol quil sc'ul yi jun xuna'tz yil xomtzaj swe'j?” 40 Nintzun tal i' swetz: “Yi in wetz xomchin te'j tajbil Ryos, nin na el intxum tetz yi tz'ul ẍchakol yi tetz ángel tan xome'n nin tzawe'j te yi apyaj yi ncẍben te'j. Ba'n tzun tzajoy jun txkel incy'ajl ẍchixo'l yi e' inxonl, yi e' xonl k'ajtzun intaj. 41 Ntin, yi ko quil cyak' yi e' inxonl yi xun tzatz, cẍelepon tzuntz liwr te ayole'j.”

42 ”Cha'stzun te, yi nnu'l jalu' tzi julil a' ja tzun no'ctz tan nachle'n Kataj yi Ryosil wajcaw Abraham. Itzun waltz tetz: “¡Wajcaw! yi ko bintzij nin ya'tz yi tajbilu' yi ba'n cuntu'k sban yi jun impyaje'j, 43 na cu' inwutz teru' ta', te yi atin tzone'j stzi' yi jun julil a'e'j. Jek ltuleju'e'j: Ik yi xun yil tz'ul tan ticy'le'n a', ej nin kalel wal nint yi xtxolbile'j tetz: ‘Banaj pawor swetz, tzawak' mu'ẍ tal wuc'a' te yi a' yi at tul aẍchok'’, chinchk sbanin tetz. 44 Ej nink ltal tzaj swetz: ‘Je'j, uc'a'ku' ta'. Ncha'tz je'ul imbalul quic'a' yi e' cameyu',’ chijk i' sban tzaj, itzunk i'a'tz yi jun xun yi txa'ijt tanu' tetz txkel yi cy'ajl wajcaw Abraham,” chinch ban tetz Ryos. 45 Ntaxk nintzun chintane'-tz tan nachle'n Kataj yi nwilnin yi opone'n tlen tu' atit Rebeca tan ticy'le'n a'. Ate'n ẍchok' i' ta'n wi xulchub. Nintzun nwaltz tetz: “Banaj pawor swetz tzawak' mu'ẍ tal wuc'a'.” 46 Lajke'l nintzun ncutzaj tcy'al i' yi ẍchok'tz, nin taltz swetz: “Je'j, uc'a'ku' ta'. Ncha'tz wak'e' quic'a' yi e' cameyu',” stzun i' ban swetz. Nintzun nuc'a'-tz ta'n. Ncha'tz ja chibaj uc'a' len yi incameytz ta'n. 47 Kalena's tzun mben injakoltz tetz: “¿Na' tzun scyetz ataj atxu'?” Nintzun tal i'-tz: “In me'l Betuel, yi cy'ajl incy'e'x Nacor tu wutzile'n na' Milca,” stzun i' swetz. Yi nwit yi yol i' nin mmo'c inlac'bal jun argoy te ju', nin mmo'c tzaj ink'ol cob kul k'abaj te yi k'ab. 48 Nintzun nchincu' mejloktz tan c'u'laje'n Ryos. Ja wak' ink'ajsbil tetz Kataj, yi Ryosil wajcaw Abraham, tantu' yi sbejnin nchinsaj tcy'al tzone'j tan joyle'n jun xun tetz txkel yi cy'ajl i', ẍchixo'lu' yi e'u' xonl kawutzile'n Abraham. 49 I bin jalu', max chic'u'lu', elk chik'ajabu' te wajcaw. Ej nin cyale'u' swetz: ¿Ba'n pe' ẍchiwutzu', nka qui'? Na waj lwit, bantz wilol yi mbil tzimban, stzun ẍchakum Abraham scyetz.

50 Chijilone'n tzaj tzun Labán tu Betuel itzun cyaltz:

—Ja wi't cawun Ryos te cyakil yi xtxolbile'j nin yi o' ketz qui'c rmeril tan kalol cuj nka qui'. 51 Ma jalu' bin, je Rebeca je'j, tcy'ajninu' nin chibenku'. Oken bintz tetz txkel yi cy'ajl yi tajcawilu' quib yi tajbil Kataj Ryos.

52 Yi wi't tbital yi ẍchakum Abraham yi chiyol, cwe'n tzun jokloktz swutz Ryos jalencu'n cwe'n pone'n yi wutz plaj wuxtx'otx'. 53 Kalena'tz tzun baje'n tzaj tcy'al cyakil e'chk oy yi cya'n ta'n. Jetzaj tcy'al oro tu sakal, nin e'chk balaj be'chok. Nin baj nin tk'ol tetz Rebeca. Ncha'tz at mbaj nin tk'oltz tetz yi xibin Rebeca tu yi xtxu'. 54 Kalena'tz tzun wane'n i'-tz scyuch' yi e' mos yi xomche' te'j. Ej nin cho'n tzun chicyaje'n cyen tan watl te yi jun ak'bala'tz.

Itzun yi chic'ase'n le junt eklok nintzun tal yi chakum:

—I bin jalu' nkaje'n bin ketz tu yi xun xe ca'l wajcaw Abraham.

55 Chijilone'n tzaj tzun yi stzicy Rebeca tu yi xtxu'. Itzun cyaltz tetz chakum:

—Na bin kaj cobox k'ej plas. Kalena'tz tzun tz'aj xun tanu', che'ch.

56 —Qui', quil chin chimaku', na ntyoẍa'tz tetz Kataj yi ba'n cuntu' mban yi impyaj. Ba'n tcu'n cyak'e'u' ama'l tetz yi xun tan xome'n nin junawes swe'j bantz kopone'n xe ca'l yi wajcawil, stzun yi chakum scyetz.

57 —Cuquen ta', kachake' yi xun, che'ch. —Ej nin kajake' tetz yi ko cuj ta'n yil tz'aj chan nka qui', che'ch bantz.

58 Chakxe'n tzun Rebeca-a'tz cya'n nintzun ben chijakoltz tetz:

—¿Cuj pe' awa'n yi ninink cẍa'j te yaje'j?

—Ninin nnaje'n wetz, stzun i' bantz.

59 Kalena's tzun cyak'ol ama'ltz tetz Rebeca, tuml yi xna'n yi na tzan tan q'uicy'le'n i', tan chixome'n nin te yi ẍchakum Abraham scyuch' yi e' mos i'. 60 Itzun te yi ntaxk cha'j tzaj nintzun cyak' yi chibanltz tibaj Rebeca. Itzun cyaltz:

61 Toque'n tzun Rebeca scyuch' e' tetz mos tan nuc'u'n ib, ma yi wi't chibaj nuc'xe'n nintzun e' baj je'-tz te'jak jujun camey. Bajxe'n tzun yi ẍchakum Abraham nin saj tcy'al i' yi Rebeca scyuch' yi e' mos i'.

62 Itzun bantz cho'n tzun saje'n tetz Isaac stzi' yi a' yi na bi'aj “A' tetz yi jun yi itz'nin nin na ko' til.” Na cho'n najlijtz le jun ama'l yi na bi'aj Néguev. 63 Cho'n sajnak i'tz tan xo'n stzi' yi jun a'a'tz. Ej nin cwe'n k'ej cuntu' pakxe'n tzajtz. Jalt cuntunin yi bene'n xmayil yi txant cuntu' tan cyule'n cobox camey. 64 Ncha'tz Rebeca nin saj tilol wutz Isaac. Ma yi saje'n tilol nintzun cutzajtz te yi camey. 65 Na nsken wi't jak tetz yi chakum.

—¿Na' tzun scyetz i' yi jun yaje'j yi tz'ul tzi'ne'j tan kac'ulche'n?

—Ya'stzun yi cy'ajl yi wajcaw, stzun yi mos ban tzaj tetz.

Yi cwe'n tzaj Rebeca nintzun jetzaj tcy'al jun xbu'k, nin je tk'ol twi' tan tewe'n yi wutz.

66 Ma yi chic'ulul quib yi chakum tu Isaac nintzun baj xtxolil i' tetz yi mbi' cu'n ban i' te yi pyaj. 67 Yi cyule'n tzaj le chinajbil nintzun saj tcy'al Isaac yi Rebeca xe mantialbe'n yi k'ajtzun xtxu'. Ok'be'n ib nintzun e' bantz, nin wi'nin pek'e'n cyen Isaactz te'j Rebeca. Cha'stzun tele'n yi bis te c'u'l Isaac tan yi k'ajtzun xtxu' yi quimnak.