11
Iesu təmətəgətun rəhan mɨn nətəmimi e suaru rəha nəfakiən kəm Uhgɨn
(Mat 6:9-15; 7:7-11)
1 Nian kəti, Iesu təmətəfaki kəm Uhgɨn ikɨn kəti. Nian təmol naunun nəfakiən rəhan kəm Uhgɨn, kəni rəhan kəti iətəmimi təmətapuəh ohni məmə, “Iərmənɨg, əgətun-to itəmah e suaru rəha nəfakiən kəm Uhgɨn, təhmen=pən e Jon Bəptais in təməgətun rəhan mɨn nətəmimi.”
2 Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “Nian nəmə nəkotəfaki kəm Uhgɨn, nəkotəni məmə,
‘Tatə Uhgɨn, nərgəm ilɨs agɨn, pəh nətəmimi okotɨsiai.
Pəh rəham narmənɨgiən tuva mətatɨg.
3 Nian rəfin, onəkəfa nauəniən nɨgtəmah təhmen o nian rəueiu.
4 Kəni mafəl rəkɨs rəhatɨmah noliən tərah mɨn mətəu-inu itɨmah mɨn iəsotaplɨniən motəpəh rəkɨs naskəlɨm iəkɨsiən e nɨkitɨmah noliən tərah mɨn rəha nətəmimi iətəm kautol e tɨmah.
Kəni məsegəhan-pəniən e tɨmah iəkəhuvən ima nəfeifeiən, məta iəkotəmkarəpən motol təfagə tərah.’ ”
5-6 Kəni təməni=pən kəm lah məmə, “?Nəmə suah kəti tuva imam ikɨn lapɨn, mətəu nauəniən tɨkə, kəni onəkəhro? Onəkuvən e nimə rəha ik kəti, kəni məni=pən məmə, ‘Pale, suah kəti əha təmsɨpən isəu muva imak ikɨn rəueiu lapɨn, mətəu nauəniən təmɨkə mə iəkəfən kəm in. Əfa nauəniən kəti, iəkos muvən məfən kəm in.’ 7 Kəni nəmə, in otəni=pɨnə kəm ik məmə, ‘!Aaah! Atuvən, səhgi-pəriən itɨmah, inotapɨli rəkɨs itɨmah kəlkələh mɨn rəhak. Ko iəsəhtul mɨniən məfɨnə nauəniən kəm ik.’ 8 Iəkəni kəm təmah məmə, nati əpnapɨn ik in kəti, mətəu suah u təsolkeikeiən məmə in otəfɨnə nauəniən kəm ik. Mətəu iətəni pəhriən, nian nətəkeikei mətətapuəh ohni, kəni in otəhtul məfɨnə natimnati mɨn rəfin iətəm ik nəkolkeikei.
9 “Kəni tol lanu iəkəni kəm təmah məmə, otətapuəh=pən kəm Uhgɨn o natimnati, kəni in otəfɨnə kəm təmah. Kəni otəsal lan, kəni onəkoteruh. Kəni otəhti-əhti doə, kəni doə oterəh o təmah. 10 Iəkəni lanu mətəu-inu nətəmimi rəfin nətəm kəutətapuəh, ilah okotos. Kəni nətəmimi mɨn u nətəm kəutəsal, ilah okoteruh. Kəni nətəmimi mɨn u kəutəhti-əhti doə, kəni doə oterəh o lah.
11 “Itəmah tatə mɨn. ?Itəmah kəti, nian nətɨn tətapuəh o nəmu, kəni in otəfən sɨneik? !Kəpə! 12 ?Uə nian in tətapuəh o nonalɨ mənɨg, kəni in otəfən skopion?* Skopion — afin-to futnot e Luk 10:19 !Kəpə! 13 Nati əpnapɨn itəmah nətəmimi nəkotərah, mətəu nəutəfən natimnati təuvɨr mɨn kəm nenətɨtəmah mɨn. Mətəu Tatə Uhgɨn e negəu e neai, noliən rəhan in təuvɨr pɨk mapirəkɨs agɨn noliən rəhatəmah, kəni nɨpəhriəniən, in otəfən Narmɨn Rəhan kəm nətəmimi mɨn u ilah kəutətapuəh ohni.”
Nətəmimi nəuvein kəmotəni məmə Iesu tatol uək
e nəsanəniən rəha Setən
e nəsanəniən rəha Setən
(Mat 12:22-30,43-45; Mak 3:20-27)
14 Kəni e nian kəti, suah kəti əha ikɨn iətəm narmɨn tərah tətatɨg lan, kəni in təruru nəghatiən. Kəni Iesu təməhgi pətɨgəm narmɨn tərah əha, kəni suah kəha təmətuəuin məghati, kəni nətəmimi narmɨlah təmiuvɨg pɨk ohni. 15 Mətəu nətəmimi mɨn əha nəuvein kəutəni məmə, “Pielsepul u in iətəmi asoli rəha narmɨn tərah mɨn, in əmə əha təməfən nəsanəniən kəm suah u məmə in otəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nətəmimi.” Mat 9:34; 10:25 16 Kəni nətəpɨsɨn mɨn nəuvein kəmotətapuəh o Iesu məmə in otol-to nəmtətiən asoli kəti e nəsanəniən iətəm tatsɨpən e negəu e neai mətəu-inu, ilah kotolkeikei məmə okotəhrun-to məmə Iesu in iətəmi pəh. Mat 12:38
17 Mətəu Iesu tɨnəhrun rəkɨs nətəlɨgiən rəhalah, kəni təni məmə, “Nəmə nətəmimi e kəntri kəti kautəhapu ilah mɨn, kəni okotərəkɨn rəhalah kəntri, kəni narmənɨgiən otearɨs mɨkə. Kəni təhmen=pən əmə, e lahuənu kəti, nəmə nətəmimi lan kautəhapu ilah mɨn, kəni okotərəkɨn agɨn lahuənu u. 18 ?Kəni nəmə nətəmimi rəha Setən kautəhapu ilah mɨn, kəni otəhro lanu e rəhan narmənɨgiən otatɨg? Iətəni lanu mətəu-inu nəutəni lanu məmə iətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən rəha Pielsepul. 19 ?Kəni nəmə iəu, iətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən rəha Pielsepul, kəni itəmah nəutəni məmə rəhatəmah mɨn nətəmimi kəutəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nəsanəniən rəha Pielsepul. Təmə tol lanəha, ilah okotakil rəhatəmah mɨn nəghatiən məmə in neiuəiən. 20 Mətəu nəmə iəu iətəhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nətəmimi e nəsanəniən rəha Uhgɨn, kəni tətəgətun məmə Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn tɨnuvnə rəkɨs o təmah.
21 “Nian iətəmi rəhan nəsanəniən tepət tətəmki natimnati rəha nəluagɨniən, in otətəhtul maru mətəsal vi o rəhan nimə, in ko rəhan natimnati kəutəməhli vi əmə. 22 Mətəu nian iətəpɨsɨn kəti mɨn iətəm rəhan nəsanəniən tapirəkɨs in, in otuva muəluagɨn mətian-mətian tehpahu in, kəni mos rəkɨs rəfin rəhan natimnati rəha nəluagɨniən iətəm təmələhu=pən rəhan nətəlɨgiən lan, kəni in otəuəri natimnati rəfin rəha suah kəha kəm rəhan mɨn nətəmimi. Kol 2:15
23 “Iətəmi u in təsuərisɨgiən lak, in rəhak tɨkɨmɨr. Kəni iətəmi u in təsoriaruniən sipsip mɨn, in tatol ilah kəutagɨm atiti.” Luk 9:50
24 Kəni təməni əskasɨk məmə, “Nian narmɨn tərah tatiet e suah kəti, kəni in tuvən mətan əpəha ikɨn kɨkə-kɨkə ikɨn, ikɨn nəhu tɨkə lan mətəsal ikɨn otəmeig ikɨn, mətəu təseruhiən. Kəni in otəni məmə, ‘Pəh iəkɨtəlɨg=pən e rəhak nimə u iəmsɨpən ikɨn aupən.’ 25 Kəni nian in təmɨtəlɨg=pa, meh rəhan nimə kəmafəl təpiə vivi, kəni natimnati rəfin kəutəməhl-məhli vi əmə. 26 Kəni in otuvən mit mɨn narmɨn tərah səpɨn mɨn məhuva u kotərah pɨk motapirəkɨs in. Kəni okəhuvən mɨn imə motatɨg e nəmiəgəhiən rəha suah u. Kəni suah u, aupən rəhan nəmiəgəhiən tərah, mətəu rəueiu tɨnərah pɨk agɨn.”
27 Nian Iesu təməni nəghatiən əha, pətauəhli kəti tagət əfəməh məmə, “Uhgɨn təmətuati pəhriən e rəhan nəuvɨriən kəm pətan u iətəm təmemək lam, kəni məfɨnə nah kəm ik.” Luk 1:28,42,48
28 Kəni Iesu təni məmə, “Nɨpəhriəniən, mətəu Uhgɨn otətuati e rəhan nəuvɨriən kəm nətəmimi mɨn u kəutətəu rəhan nəghatiən tapirəkɨs agɨn, kəni mautol.”
Nəmtətiən rəha Jonə
(Mat 12:38-42; Mak 8:12)
29 Kəni nian nətəmimi kəməhuva məmə okotətəu nəghatiən rəha Iesu, kəməhuva tepət nəuvetɨn mɨn, kəni Iesu təni məmə, “Itəmah nətəmi rəueiu mɨne, itəmah nol təfagə tərah agɨn mɨn. Itəmah nəkotolkeikei məmə nəkoteh nati apɨspɨs u nəmtətiən kəti. Mətəu Uhgɨn ko təsəfɨnəiən nəmtətiən kəti kəm təmah tol lanu. Mətəu Uhgɨn otəfɨnə əmə nəmtətiən kətiəh kəm təmah, inəha nəmtətiən rəha iəni Jonə. Mat 16:4 30 Təhmen əmə e Jonə mə in nəmtətiən kəti tatuvən o nətəm Ninivə u aupən, kəni tol lanu, iəu Nətɨ Iətəmimi iəu mɨn nəmtətiən rəha nətəmimi u rəueiu mɨne.
31 “Kəni e nian əha Uhgɨn otakil nətəmimi rəfin, kəni kwin rəha nɨtəni pesi ikɨn, otəhtul məni pətɨgəm məmə itəmah nətəm nəkotərah. Otəhrun nəniən lanəha mətəu-inu, in təmiet e nɨkalɨ nɨtəni əpəha isəu agɨn, kəni maliuək muva məmə otətəu nəghatiən rəha Kig Solomən u iətəm teinatɨg pɨk. Kəni oteruh-to, suah kəti iətəm in ilɨs agɨn mapirəkɨs Kig Solomən tɨnuva, mətəu itəmah nəsotətəlɨgiən. 1King 10:1-10
32 “Kəni nətəm Ninivə okotəhtul e nian Uhgɨn otakil nətəmimi ərəfin lan, kəni ilah okotəni məmə itəmah nəmotol noliən tərah. Kəni ilah okotəhrun nəniən lanəha mətəu-inu, nian ilah kəmotətəu nəghatiən rəha Jonə, ilah kəmotəuhlin ilah e noliən tərah mɨn rəhalah. Kəni rəueiu u, suah kəti u ikɨnu in ilɨs pɨk tapirəkɨs Jonə.” Jona 3:5-10
Nəhagəhagiən rəha lait
(Mat 5:15; 6:22-23)
33 Kəni Iesu təməni məmə, “Ko suah kəti təsasiəpəniən e lait, kəni ko matɨg məhluaig lan uə təfən e nɨpəg nati kəti. Kəpə. Mətəu nian iətəmi tasiəpən e lait, otəkeikei maharu pəri e nɨgi rəha lait məmə nətəmimi u kəutəhuva e nɨpəg nəuan nimə, kəni ko mauteruh nəhagəhagiən rəha lait kəni kotəhrun neruhiən nati lan. Mak 4:21; Luk 8:16 34 Nəhmtəm təhmen e lait u tətəfən nəhagəhagiən kəm nɨpətɨm. Nian nəhmtəm mil kuəuvɨr, təhmen əmə məmə nɨpətɨm təriauəh e nəhagəhagiən. Mətəu nian nəhmtəm mil kuərah, təhmen əmə məmə nɨpətɨm təriauəh e napinəpuiən.† Nɨpətɨn kəti rəha “nəhmtəm mil kuəuvɨr” təni məmə, ik kəti u nɨkim tagiən o nasiruiən e nətəmimi e rəham məni. Kəni nɨpətɨn kəti rəha “nəhmtəm mil kuərah” təni məmə, ik iəumɨs kəti. Nɨpətɨn kəti mɨn rəha “nəhmtəm mil kuəuvɨr” təni məmə, rəham nətəlɨgiən kətiəh əmə o Uhgɨn. 35 Kəni tol lanəha, ik onəkəkeikei mateh vivi məmə rəham nəhagəhagiən in səniən məmə napinəpuiən. 36 Kəni nəmə rəham nəmiəgəhiən təriauəh vivi e nəhagəhagiən, napinəpuiən otɨkə agɨn lam, kəni nəhagəhagiən tasiəgəpɨn vivi rəfin rəham nəmiəgəhiən, təhmen=pən əmə e nəhagəhagiən rəha nəuanɨsiə tətasiəgəpɨn ik.”
Iesu təmagət əskasɨk
e Farəsi mɨn mɨne
nəgətun mɨn rəha lou
e Farəsi mɨn mɨne
nəgətun mɨn rəha lou
(Mat 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk 20:45-47)
37 Kəni nian Iesu təməghati rəkɨs, kəni Farəsi kəti təmuva məni=pən kəm in məmə okian muauən əpəha e rəhan nimə. Kəni Iesu təmaliuək muvən əpəha imə məharəg e nɨkalɨ tepɨl o nauəniən. 38 Kəni Farəsi əpəha təmauɨt ohni narmɨn təmiuvɨg nian təmeruh məmə Iesu təməsəueiuiən nəhlmɨn e nəhu uərisɨg təpanauən.
39 Kəni Iərmənɨg təməni=pən kəm in məmə, “Itəmah u Farəsi mɨn, nəkotəhmen əmə e kap mɨne pɨlet iətəm nəutafəl ilah əpəha ihluə əmə, mətəu in əpəha e nɨpəgnəualah, kotapɨn. Itəmah nəkotəriauəh e navərəsiən mɨne nərahiən. 40 !Itəmah nəutalməli pɨk! ?Nɨkitəmah təhti uə kəpə məmə, Uhgɨn iətəm təmol nɨpətɨtəmi, in mɨn təmol nɨkitəmi? !Əuəh! 41 Mətəu onəkotəfən kəm nanrah mɨn e nɨkitəmah agiən, kəni natimnati rəfin ihluə mɨne imə okotəhruahru motəuvɨr.
42 “!Mətəu itəmah Farəsi mɨn, nərahiən asoli otuva o təmah! Itəmah nəutohtəu=pən vivi nɨpɨspɨsɨ Lou mɨn. Itəmah nəkotəni məmə nautol tait rəhatəmah e nɨmalɨ mɨnɨt mɨne ru mɨne nəuvein mɨn kotol lanəha, u iətəmimi tətəfən e nauəniən. Inu təhruahru e Lou, mətəu itəmah nɨnotəpəh nɨtəu-pəniən suaru əhruahru rəha nakiliən iətəmimi, mɨne suaru rəha nolkeikeiən Uhgɨn. Onəkotəkeikei motol noliən təuvɨr asoli əha, kəni məsotaluiən məmə nəkotol tait rəhatəmah.
43 “Itəmah u Farəsi mɨn, nərahiən asoli otuva o təmah, mətəu-inu nəkotolkeikei məmə nəkəhuvən məutəharəg aupən e nimə rəha nuhapumɨniən. Kəni e makɨt, nəkotolkeikei məmə nətəmimi okotəfəri=pɨnə nəhlmɨ lah kəm təmah o nɨsiaiən itəmah.
44 “Itəmah u Farəsi mɨn, nərahiən asoli otuva o təmah, mətəu-inu itəmah nəkotəhmen e suvət u kotamɨkmɨk, mətəu kəsəhrun əhruahruiən məmə in iə, kəni nətəmimi kəutaliuək pɨkɨn lan motəruru, məutol rəhalah nəmiəgəhiən tətamɨkmɨk.”‡ Lou rəha nətəm Isrel tətəni məmə, nəmə suah kəti otek iətəmi təmɨmɨs, kəni in tamɨkmɨk e Lou. Tol lanəha, ilah okotəkeikei motol əpətɨn uə nəmtətiən kəti ikɨn kəmol suvət ikɨn məmə nətəmimi okəsotaliuək pɨkɨniən lan.
45 Kəni iəgətun kəti rəha Lou təməni=pən kəm Iesu məmə, “Iəgətun. Nian nətəni nəghatiən mɨn u, kəni tətərəkɨn mɨn itɨmah.”
46 Kəni Iesu təni məmə, “!Nəgətun mɨn rəha Lou! Nərahiən asoli otuva o təmah mətəu-inu, itəmah nəutəlɨn-pəri nati fɨgəm mɨn u tiəkɨs məmə nətəmimi okotos.§ “Nati fɨgəm” u Iesu tətəghati lan, in lou əlkələh mɨn tepət pɨk rəha nətəm Isrel. Kəni məsotasiruiən nəuvetɨn e nəuanəhlmɨtəmah məmə onəkotasiru e lah o nosiən natimnati mɨn əha.
47 “Nərahiən asoli otuva o təmah mətəu-inu itəmah nəutuvləkɨn nimə təuvɨr mɨn o suvət rəha iəni mɨn rəha Uhgɨn aupən, kəni məutəni məmə nəutɨsiai ilah. Mətəu nəuteiuə. Tɨpɨtəmah mɨn əmə kəmotohamu ilah.* Iesu tətahi Farəsi mɨn mətəu-inu kəutəni məmə kəutɨsiai iəni aupən mɨn. Mətəu ilah kəsotoliən natimnati mɨn u iəni mɨn kəmautəni. 48 Tol lanu, itəmah nəutəni pətɨgəm məmə itəmah nəutegəhan e natimnati mɨn əha tɨpɨtəmah mɨn kəmotol aupən, u kəmotohamu iəni mɨn, kəni itəmah nɨkitəmah tagiən o noliən rəhalah, kəni ko nautuvləkɨn suvət mɨn rəhalah.
49 “Kəni tol lanəha, Uhgɨn u iətəm teinatɨg pɨk təməni məmə, ‘Iəu oiəkahli=pən rəhak iəni mɨn mɨne aposɨl mɨn okəhuvən motəghati kəm lah, kəni ilah okotəgəu rəkɨs ilah motol nərahiən kəm nəuvein, kəni motuhamu nəuvein.’ 50 Tol lanəha, Uhgɨn otakil itəmah təhmen məmə itəmah əmə nəmotohamu iəni mɨn rəfin rəhan, kəni in otol nalpɨniən kəm təmah o nɨmɨsiən rəhalah, ilah u kəməutatɨg e nətuəuiniən e nɨftəni mətəuarus=pa u rəueiu, 51 iəni mɨn rəfin u kəmotuhamu əpəha e Epɨl mətəuarus=pən Səkaraea, u iətəm təmɨmɨs e Nimə rəha Uhgɨn e nəlugɨn e oltə mɨne nimə.† E Nauəuə Rəha Uhgɨn u e Oltestɨmɨn, Epɨl in iəni aupən agɨn, kəni Səkaraea, in naunun. Afin-to e Jen 14 mɨne 2Kron 24:22. Kəni nɨpəhriəniən, itəmah u rəueiu mɨne, Uhgɨn otol nalpɨniən kəm təmah.
52 “Kəsi, itəmah mɨn u nəgətun mɨn rəha Lou, nərahiən asoli otuva o təmah mətəu-inu suaru kəti əha ikɨn iətəm tətəgətun nak Uhgɨn tolkeikei. Itəmah nəkotəhrun suaru əha, mətəu nəutəhluaig lan məmə nətəmimi kotəruru. Itəmah nəsotəgətun-pəniən, kəni məutasisɨg e nətəmimi məmə ilah mɨn kotəruru nɨtəu-pəniən.”
53 Nian Iesu təmiet e nimə əha mɨnətaliuək mɨnatuvən, kəni nəgətun mɨn rəha Lou mɨne Farəsi mɨn, niəməha təmol ilah. Təmətuəuin əha ikɨn əha, ilah kəməhuva məmə tɨkɨmɨr mɨn rəhan. Kəni ilah kəməutərakipən e nəghatiən əskasɨk tepət kəm in 54 məmə okoteruh-to nəniən kəti rəhan u iətəm təsəhmeniən.
*11:12 Skopion — afin-to futnot e Luk 10:19
11:31 1King 10:1-10
11:32 Jona 3:5-10
†11:34 Nɨpətɨn kəti rəha “nəhmtəm mil kuəuvɨr” təni məmə, ik kəti u nɨkim tagiən o nasiruiən e nətəmimi e rəham məni. Kəni nɨpətɨn kəti rəha “nəhmtəm mil kuərah” təni məmə, ik iəumɨs kəti. Nɨpətɨn kəti mɨn rəha “nəhmtəm mil kuəuvɨr” təni məmə, rəham nətəlɨgiən kətiəh əmə o Uhgɨn.
‡11:44 Lou rəha nətəm Isrel tətəni məmə, nəmə suah kəti otek iətəmi təmɨmɨs, kəni in tamɨkmɨk e Lou. Tol lanəha, ilah okotəkeikei motol əpətɨn uə nəmtətiən kəti ikɨn kəmol suvət ikɨn məmə nətəmimi okəsotaliuək pɨkɨniən lan.
§11:46 “Nati fɨgəm” u Iesu tətəghati lan, in lou əlkələh mɨn tepət pɨk rəha nətəm Isrel.
*11:47 Iesu tətahi Farəsi mɨn mətəu-inu kəutəni məmə kəutɨsiai iəni aupən mɨn. Mətəu ilah kəsotoliən natimnati mɨn u iəni mɨn kəmautəni.
†11:51 E Nauəuə Rəha Uhgɨn u e Oltestɨmɨn, Epɨl in iəni aupən agɨn, kəni Səkaraea, in naunun. Afin-to e Jen 14 mɨne 2Kron 24:22.