□5:1 «Emdi özünglar qoshun-qoshun bolup yighilinglar» — bashqa birxil terjimisi: «Emdi öz-özünglarni késip tilenglar!» (démek, qattiq qayghu-hesretni bildürüsh üchün). «... Qoshun-qoshun bolup yighilinglar, i qoshun qizi» — «qoshun qizi» dégen sirliq söz Yérusalémdikilerni körsitidu; bésharet emelge ashurulghanda Yérusalémdikilerning hemmisining esker bolidighanliqini bildürürüshi mumkin. «Chünki birsi bizni muhasirige aldi; ular Israilning hakim-soraqchisining mengzige hasa bilen uridu» — bu «muhasire» belkim ikki muhasirini körsitishi mumkin: (1) Asuriye impériyesining Yérusalémgha bolghan muhasirisi; shu chaghda birsi Hezekiya padishahning «mengzige hasa bilen urghan»mikin? (2) axirqi zamandiki «nurghun eller»ning muhasirisi (4:11-13ni körüng). Bu ikki tehlil toghra bolsa ayetning ikkinchi jümlisidiki «u»: (1) Asuriye padishahini we kéyin: (2) axirqi zamandiki dejjalni körsitidu.
□5:2 «Sen, i Beyt-Lehem-Efratah, Yehudadiki minglighan sheher-yézilar arisida intayin kichik bolghan bolsangmu, sendin men üchün Israilgha Hakim Bolghuchi chiqidu; uning huzurumdin chiqip-kirishliri qedimdin, yeni ezeldin bar idi» — démisekmu, bu Mesih Eysani körsitidu. U: (1) «Beyt-Lehem» dégen kichik yézida tughulghan; (2) shuning bilen bir waqitta u Xudaning «Kalami» bolup, Xuda uning wasitisi arqiliq hemme mewjudatlarni yaratqanidi («Yh.» 1:1-4), Mesih uning yénidin «ezeldin tartip» Xudaning iradisini beja keltürüshke chiqip-kirip turghanidi.
■5:2 Mat. 2:6; Yuh. 7:42; Yar.3:8; 7:12; 14:18; 16:7; Mis.3:4; Yuh. 13:3
□5:3 «U ularni düshmenlirige tashlap qoyidu» — yaki «ularni tashlap qoyidu». «shunga tolghaq tutqan ayal tughup bolghuche, U ularni (düshmenlirige) tashlap qoyidu» — démek, bésharet boyiche «Mesih» tughulghuche Xuda Israilni yat ellerning hökümranliqi astigha tapshuridu, ular bashqa ellerning hakimiyiti astida turidu; shuningdek ular japa we azab tartidu. «Shu chaghda Uning (Mesihning) qérindashliri bolghan qaldisi Israillarning yénigha qaytip kélidu» — ayetke qarighanda Mesihning tughulushi Xudagha sadiq bolghan bir «qaldisi», yeni «uning qérindashliri» Pelestin zéminigha qaytip kélishi bilen baghliq; tarixtin bilimizki, Xudaning «qaldisi»ning «qaytip kélish»i Mesih tughulushtin ilgiri idi (miladiyedin ilgiriki 520-yili).
□5:6 «Ular Asuriye zéminini qilich bilen, Nimrodning zéminini ötkelliride xarabe qilidu» — «Nimrod» bolsa Babil shehirining asaschisi idi. «Asuriyelik zéminimizgha bösüp kirgende, chégrimiz ichini cheyligende, u adem bizni uning qolidin qutquzidu» — axirqi zamanda Mesih Israilni (ular towa qilghandin kéyin) barliq düshmenliridin qutquzidu.
□5:7 «We Yaqupning qaldisi urghun xelqler arisida Perwerdigardin chüshken shebnemdek bolidu, chöp üstige yaghqan yamghurlardek bolidu; bular insan üchün kéchikmeydu, adem balilirining ejrini kütüp turmaydu» — bu oxshitishning asasiy menisi: «ademlerning herqandaq ish-paaliyetliri shebnem we yamghurgha héchqandaq tesir yetküzelmeydu; ular chüshüshi üchün ademlerning herikitini kütmeydu. Shebnem we yamghur beribir peqet Xudaning orunlashturushi bilen chüshidu»; kelgüside Xuda Öz méhir-shepqiti bilen Yaqup jemetini dunyadiki barliq ellerni (ular héch ish-paaliyetlerni qilmayla) oyghitidighan we yéngilaydighan bir beriket qilidu.
□5:8 «Shir ötkende ularning arisidin, héchkim qutquzup alalmighudek cheylep desseydu, titma-tit qilip yirtiwétidu» — «ular» mushu yerde «ormandiki haywanlar» we «qoy padliri»ni (démek, yat ellerni) körsetse kérek.
□5:10 «Men aranglardin barliq atliringni üzüp tashlaymen, jeng harwiliringni halak qilimen» — Xudaning Musa peyghemberge tapshurghan permanliri boyiche, Israillar arisidiki atlar we jeng harwilirini köpeytishke bolmaydu. Xudaning meqsiti shübhisizki, Öz xelqining atlargha, harwilargha emes, belki Xuda Özigila tayinishidin ibarettur («Qan.»17:16, «Zeb.»20:7, «Yesh.31:1»nimu körüng).
□5:11 «Zéminingdiki sheherliringni yoqitimen, barliq istihkamliringni ghulitimen» — Xudaning bu ishta bolghan meqsiti barliq atlarni we jeng harwilirini yoqitish meqsitige oxshash bolushi kérek — Israilni peqet Özigila tayandurushtur.
□5:14 «Arangdin «Ashérah»liringni yuluwétimen» — «Ashérah»lar belkim butpereslikke béghishlan’ghan derexlikler idi. Derexler but sheklige oyulghan yaki neqishlen’gen bolushi mumkin idi. «we sheherliringni halak qilimen» — «sheherliring»ning bashqa bir terjimisi: «qanliq qurban’gahliring».