26
Ikki sheher — yéngi Yérusalém we «dunyaning shehiri»
Shu künide Yehudaning zéminida munu naxsha éytilidu: —
«Mustehkem bir shehirimiz bar;
U nijatliqni uninggha sépil we tirekler qilip békitip qoyidu. «U nijatliqni uninggha sépil we tirekler qilip békitip qoyidu» — «U» — Reb Perwerdigarni körsitidu, elwette.   Zeb. 46:4-5; 125:1; Pend. 18:10
Wapadarliqta ching turghan heqqaniy elning kirishi üchün,
Derwazilarni échip béringlar!
Kim özining eqide, oy-xiyali Sanga baghlighan bolsa,
Sen uni mutleq xatirjemlikte saqlaysen;
Chünki u Sanga ishench-étiqad baghlighandur.
Menggüge Perwerdigargha tayininglar;
Chünki Yah Perwerdigar heqiqeten ebedil’ebedlik bir qoram tashtur. «Yah» — bolsa «Yahweh»ning qisqartilghan shekli (1:1-izahatni körüng).
Chünki U yuqirida turghanlarni peske chüshüridu;
Ashu aliy sheherni, U pes qilidu;
Uni yerge chüshürüp,
Topa-changgha aylanduridu. «yuqirida turghanlar» — belkim 25-bab, 11-ayettiki «yuqirida turghan qoshunlar»gha oxshash, jin-sheytanlarni körsitishi mumkin. «Ashu aliy sheher» — belkim dunyadiki xudasizliqqa wekillik qilidighan Babil, yeni yuqiriqi bablardiki «menisiz sheher» bolushi mumkin.
U put bilen cheylinidu;
U möminlerning putliri,
Miskinlerning qedemliri bilen cheylinidu!
Heqqaniyning yoli bolsa tüzdur;
I Eng Tüz Yolluq Bolghuchi,
Sen heqqaniy adem üchün uning yolini ong qilisen.
I Perwerdigar, biz derheqiqet Séning hökümliringning yolida méngip, Séni kütüp kelduq;
Jénimizning teshnaliqi shudurki, naming we shöhriting ashsun!
Wujudum bilen kéchilerde Sanga teshna boldummen;
Berheq, tang seherlerdimu rohim bilen ich-ichimdin Séni izdidim;
Chünki hökümliring yer yüzide körün’gen bolsa,
Yer yüzidikiler heqqaniyliqni öginidu. «Hökümliring yer yüzide körün’gen bolsa» — bu sözning ikki xil menisi bar: — birinchisi «adil qanunliring dunyada (xelqingning yaxshi qilghanliqi arqiliq) ayan qilinsa...».
Ikkinchi menisi «terbiyilik jaza hökümliring dunyada peyda bolsa...». Ikkila menisi, bolupmu ikkinchi menisi toghra bolsa kérek (10-ayetni körüng).
10 Rezil ademge rehim körsitilsimu,
U yenila heqqaniyliqni ögenmeydu;
Hetta durusluq turghan zémindimu u yenila adilsizliq qiliwéridu,
Perwerdigarning shanu-shewkitini körmeydu. «Hetta durusluq turghan zémindimu u (rezil adem) yenila adilsizliq qiliwéridu» — adilliqni beja keltürüsh biadil muhit astida tes, elwette. Etraptikiler adil bolsa, özining adil bolmiqi asanraq bolidu. Biraq reziller yenila biadilliq qilidu.
11 I Perwerdigar, qolung kötürüldi,
Biraq ular körmeydu.
Halbuki, Öz xelqingge bolghan otluq muhebbitingni ular köridu hem xijil bolidu;
Küshendiliring üchün teyyarlan’ghan ot ularni berheq yutuwétidu.
12 I Perwerdigar, Sen bizge xatirjemlik nésip qilisen;
Chünki bizning emellirimizning hemmisini özüng wujuqa chiqarghansen. «Chünki bizning emellirimizning hemmisini özüng wujuqa chiqarghansen» — yaki «chünki hemme emellirimizni emeliyleshtürgüchi özüngdursen».
13 Derweqe, i Perwerdigar Xudayimiz, ilgiri Sendin bashqa «rebler» üstimizdin hökümranliq qilghan;
Emdilikte peqet Sanga tayinipla namingni eslep tilgha alimiz. «Emdilikte peqet Sanga tayinipla namingni eslep tilgha alimiz» — Xudaning «qaldisi»i, yeni Xudagha sadiq bolghanlar, «peqet Séning méhir-shepqiting arqiliqla sadiq bolduq» dégendek étirap qilidu.
14 Ular bolsa öldi, qaytidin yashimaydu;
Erwah bolup ketti, qayta tirilmeydu;
Chünki Sen ularni jazalap yoqatting,
Ularni ademlerning ésidimu qilche qaldurmiding. «Ular bolsa öldi» — mushu yerde «ular» 13-ayettiki «bashqa rebler», yer yüzidiki padishahlar yaki Israil choqun’ghan butlarning keynide turghan jin-sheytanlar bolsa kérek.
15 Sen elni ulghaytqansen, i Perwerdigar;
Elni ulghaytqansen,
Özüngge shan-sherep keltürgensen;
Zéminning chégralirini herterepke uzartqansen. «Sen elni... zéminning ... herterepke uzartqansen» — bashqa birxil terjimisi: — «Sen... eslide ularni (elni, yeni Israilni) jahanning eng chétige sürgün qilghansen».
 
Israil qandaq yol bilen azad qilin’ghan?
16 I Perwerdigar, ular derd-elem ichide qalghanda, Séni izdidi;
Terbiyilik jazalishing ularning béshigha chüshkende,
Ular ah urup, pichirlap bir duani qildi: —
17 «Boshinish aldida turghan, tolghiqi tutup, aghriqtin warqirighan bir hamilidar ayaldek,
Biz Séning aldingda shundaq bolduq, i Perwerdigar. Yuh. 16:21
18 Biz ikki qat bolup,
Tolghaqqa chüshtuq,
Biraq peqet yella chiqarduq;
Yer yüzidikiler üchün héch nijat-qutquzushni yetküzmiduq;
Dunyadiki ademler héch tughulmidi». «Dunyadiki ademler héch tughulmidi» — bashqa birxil terjimisi «dunyada turghanlar héch yiqilmidi» (démek, urushta bizde héch ghelibe bolmidi). Biraq bizningche yuqiriqi terjimisi toghra. Shuning bilen mushu ayet Xudaning Israil toghruluq bolghan chongqur meqsiti üstide toxtilidu, dep qaraymiz. U Israil arqiliq dunyadikilerge nijat-qutquzush xewirini yetküzüp, ularni yéngi hayatqa, yeni menggülük hayatqa érishtürüp, qaytidin tughdurmaqchi. Lékin Israil Xudaning shu meqsitige qoral bolushqa layiqetsiz bolup qaldi . Shunga Xuda Özi (19-20-ayetler we töwendiki bablargha asasen) shu ishni qilidu, deydu.
 
Xudaning Israilning duasigha bolghan jawabi
19 «Sanga tewe ölgen ademler yashaydu;
Méning jesitimning tirilishi bilen teng ularmu tirilidu.
I topa-changda yatqanlar, oyghinip naxsha yangritinglar!
Shebniming tang seherning shebnimidektur;
Yer-zémin özide ölgenlerni tughup béridu. «Sanga tewe ölgen ademler» — bu sözni anglawatqan «qaldi»larning özi söygen merhumlarni körsitishi mumkin. «Méning jesitimning tirilishi bilen teng ular tirilidu» — bezide ibraniy tilida birlik san köplük sanni bildüridu; biraq mushu ayet Qutquzghuchi-Mesihning tirilishi bilen bashqilarmu tirilidu, dégen bésharetlik menide bolushimu mumkin (Injil, «Mat.» 27:52ni, «Rim.», 6:3-11ni körüng).
20 I xelqim, kélinglar,
Öyünglargha kirip, keyninglardin ishiklerni étip qoyunglar;
Méning derghezipim ötküche, özüngni bir demlik yoshuruwal. 2Kor. 4:17
21 Chünki qara,
Perwerdigar Öz jayidin chiqip,
Yer yüzidikilerning gunahini özlirige qayturmaqchi;
Yer bolsa üstige tökülgen qanlarni ashkarilaydu,
Özide öltürülgenlerni haman yépiwermeydu.
 
 

26:1 «U nijatliqni uninggha sépil we tirekler qilip békitip qoyidu» — «U» — Reb Perwerdigarni körsitidu, elwette.

26:1 Zeb. 46:4-5; 125:1; Pend. 18:10

26:4 «Yah» — bolsa «Yahweh»ning qisqartilghan shekli (1:1-izahatni körüng).

26:5 «yuqirida turghanlar» — belkim 25-bab, 11-ayettiki «yuqirida turghan qoshunlar»gha oxshash, jin-sheytanlarni körsitishi mumkin. «Ashu aliy sheher» — belkim dunyadiki xudasizliqqa wekillik qilidighan Babil, yeni yuqiriqi bablardiki «menisiz sheher» bolushi mumkin.

26:9 «Hökümliring yer yüzide körün’gen bolsa» — bu sözning ikki xil menisi bar: — birinchisi «adil qanunliring dunyada (xelqingning yaxshi qilghanliqi arqiliq) ayan qilinsa...». Ikkinchi menisi «terbiyilik jaza hökümliring dunyada peyda bolsa...». Ikkila menisi, bolupmu ikkinchi menisi toghra bolsa kérek (10-ayetni körüng).

26:10 «Hetta durusluq turghan zémindimu u (rezil adem) yenila adilsizliq qiliwéridu» — adilliqni beja keltürüsh biadil muhit astida tes, elwette. Etraptikiler adil bolsa, özining adil bolmiqi asanraq bolidu. Biraq reziller yenila biadilliq qilidu.

26:12 «Chünki bizning emellirimizning hemmisini özüng wujuqa chiqarghansen» — yaki «chünki hemme emellirimizni emeliyleshtürgüchi özüngdursen».

26:13 «Emdilikte peqet Sanga tayinipla namingni eslep tilgha alimiz» — Xudaning «qaldisi»i, yeni Xudagha sadiq bolghanlar, «peqet Séning méhir-shepqiting arqiliqla sadiq bolduq» dégendek étirap qilidu.

26:14 «Ular bolsa öldi» — mushu yerde «ular» 13-ayettiki «bashqa rebler», yer yüzidiki padishahlar yaki Israil choqun’ghan butlarning keynide turghan jin-sheytanlar bolsa kérek.

26:15 «Sen elni... zéminning ... herterepke uzartqansen» — bashqa birxil terjimisi: — «Sen... eslide ularni (elni, yeni Israilni) jahanning eng chétige sürgün qilghansen».

26:17 Yuh. 16:21

26:18 «Dunyadiki ademler héch tughulmidi» — bashqa birxil terjimisi «dunyada turghanlar héch yiqilmidi» (démek, urushta bizde héch ghelibe bolmidi). Biraq bizningche yuqiriqi terjimisi toghra. Shuning bilen mushu ayet Xudaning Israil toghruluq bolghan chongqur meqsiti üstide toxtilidu, dep qaraymiz. U Israil arqiliq dunyadikilerge nijat-qutquzush xewirini yetküzüp, ularni yéngi hayatqa, yeni menggülük hayatqa érishtürüp, qaytidin tughdurmaqchi. Lékin Israil Xudaning shu meqsitige qoral bolushqa layiqetsiz bolup qaldi . Shunga Xuda Özi (19-20-ayetler we töwendiki bablargha asasen) shu ishni qilidu, deydu.

26:19 «Sanga tewe ölgen ademler» — bu sözni anglawatqan «qaldi»larning özi söygen merhumlarni körsitishi mumkin. «Méning jesitimning tirilishi bilen teng ular tirilidu» — bezide ibraniy tilida birlik san köplük sanni bildüridu; biraq mushu ayet Qutquzghuchi-Mesihning tirilishi bilen bashqilarmu tirilidu, dégen bésharetlik menide bolushimu mumkin (Injil, «Mat.» 27:52ni, «Rim.», 6:3-11ni körüng).

26:20 2Kor. 4:17