35
Yosiya «ötüp kétish héyti»ni ötküzidu
2Pad. 23:21-23
Yosiya Perwerdigarni séghinip ötüp kétish héytini Yérusalémda ötküzmekchi boldi; birinchi ayning on tötinchi küni ular ötüp kétish héytigha atalghan qozilarni soydi. Padishah kahinlarning wezipilirini belgilidi, ularni Perwerdigarning öyidiki xizmetni qilishqa righbetlendürdi. U yene pütkül Israil xelqige özlirini Perwerdigargha atap pak-muqeddes bolushqa telim bergüchi Lawiylargha: — Siler muqeddes ehde sanduqini Israil padishahi Dawutning oghli Sulayman saldurghan öyge ekirip orunlashturunglar; emdi uni mürenglerde kötürüp yürüsh wezipisi qalmidi. Emdi siler Xudayinglar Perwerdigarning xizmitide, shundaqla Uning xelqi Israilning xizmitide bolunglar. «U yene pütkül Israil xelqige özlirini Perwerdigargha atap pak-muqeddes bolushqa telim bergüchi Lawiylargha: —» — bashqa ikki xil terjimisi: (1) «U yene pütkül Israilgha telim béridighan, özlirini Perwerdigargha atap béghishlighan Lawiylargha...»; (2) «uU yene pütkül Israilgha Perwerdigargha xas muqeddes ishlar toghruluq telim béridighan Lawiylargha...». «... Emdi siler Xudayinglar Perwerdigarning xizmitide, shundaqla uning xelqi Israilning xizmitide bolunglar» — bu pütkül ayettiki xewerge qarighanda:
(1) melum sewebtin ehde sanduqi eng muqeddes jaydin yötkiwétilgenidi. Mumkinchiliki bolghan sewebliri bolsa (a) Yosiya ibadetxanini paklash üchün uni waqitliq yötkep turghan; (e) melum bir rezil padishah butpereslik meqsiti bilen uni u yerdin yötkiwetkenidi; (b) kahinlar butpereslerning rezil niyetliridin qoghdash üchün uni yötkep yoshurup qoyghanidi; (p) kahinlar Yérusalémni bulang-talang qilidighan tajawuzchilarning changgilidin qutuldurush üchün uni yötkep yoshurup qoyghanidi (mesilen, 12:9 we 25:4).
(2) bu ayetke qarighanda Lawiylarning (shundaqla kahinlarning) eng muhim we chong roli hazir (ibadetxanida Perwerdigarning medhiye ishliridin bashqa) Israilgha telim bérish kérek idi (30:22ni körüng). Israil sürgün bolghandin kéyin Ezra bularning yaxshi bir ülgisi bolghanidi.
Shuning üchün jemitinglar we nöwet-guruppanglar boyiche, Israilning padishahi Dawutning yazghini we uning oghli Sulaymanning yazghinigha asasen, özünglarni obdan teyyarlanglar. Siler öz ata jemetliringlarning nöwet-guruppa tertipi boyiche qérindashliringlardin ibaret shu addiy xelq-puqralar jemet-jemetlirige wekil bolup, muqeddesgahta turisiler; herbir guruppida Lawiy jemetidin birnechche adem bolsun. Siler ötüp kétish héytigha atalghan qozilarni soyusiler, özünglarni paklanglar, Israildiki qérindashliringlar üchün, yeni ularning Perwerdigar Musaning wastisi bilen tapilighan söz-kalamigha béqinishi üchün, hemme ishni teyyar qilinglar, dédi.
Yosiya shu yerde hazir bolghan barliq xelq-puqralarning ötüp kétish héytigha atighan qurbanliqi bolsun dep, jemiy ottuz ming qoza we oghlaq, we yene üch ming buqa hediye qildi; bu mallarning hemmisi padishahning mélidin chiqirilghanidi. Uning emeldarlirimu öz ixtiyarliqi bilen xelqqe we kahinlar bilen Lawiylargha qurbanliq méli «kötürme hediye» qildi; Perwerdigarning öyini bashqurghuchilardin Hilqiya, Zekeriya we Yehiyelmu ikki ming alte yüz qoza-öchke bilen üch yüz buqini kahinlargha ötüp kétish héytigha atap qurbanliq qilish üchün hediye qilip tapshurdi. Lawiylarning yolbashchiliri bolghan Konaniya we uning qérindashliridin Shémaya bilen Netanel, shundaqla Hashabiya, Jeiyel we Yozabadmu besh ming qoza bilen besh yüz buqini Lawiylarning héytqa atap qurbanliq qilishigha «kötürme hediye» qildi.
10 Shundaq qilip, ötilidighan wezipiler orunlashturup bolun’ghandin kéyin, padishahning tapilighini boyiche, kahinlar öz ornida turdi, Lawiylarmu özlirining nöwet-guruppa tertipi boyiche turushti. 11 Lawiylar ötüp kétish héytigha atalghan qozilarni boghuzlidi; kahinlar ularning qolidin qanni élip qurban’gahqa septi we shuning bilen bir waqitta Lawiylar qurbanliq malning térisini soydi. 12 Köydürme qurbanliqqa sunulidighan mallarni bolsa, ular xelq-puqralargha wekil bolghan jemetler boyiche xelqqe bölüp bérip, ularni Musaning kitabida yézilghinigha muwapiq, Perwerdigargha sunushqa teyyarlidi. Sunulidighan buqilarnimu shundaq qildi. 13 Andin belgilime boyiche ular ötüp kétish héytigha atalghan qoza-öchkilerni otqa qaqlap kawap qildi; bashqa qurbanliqlardin qalghan, yeni Xudagha atalghan qisimlarni qazanda, dangqanda yaki dasta pishurup tézdin xelq-puqralargha üleshtürüp berdi; 14 shuningdin kéyin özlirige we kahinlargha qurbanliqlardin teyyarlidi, chünki kahinlar, yeni Harunning ewladliri kech kirgüche köydürme qurbanliq qilish we maylarni köydürüsh bilen aldirash bolup ketkenidi; shunga Lawiylar özlirige we kahinlar bolghan Harunning ewladlirighimu qurbanliqlardin gösh teyyarlap qoyushti. 15 Nawa-neghmichiler, yeni Asafning ewladliri Dawut, Asaf, Héman we Dawut padishahning aldin körgüchisi Yedutunning tapshuruqi boyiche öz orunlirida turushti; derwaziwenler herqaysisi öz derwazisi aldida turdi; ularning ish ornidin ajrishining hajiti bolmidi, chünki ularning qérindashliri bolghan Lawiylar qurbanliqlardin teyyarlap qoyatti. 16 Shundaq qilip, shu bir kün ichide Yosiya padishahning tapshuruqi boyiche, ötüp kétish héyti ötküzülüp, Perwerdigarning qurban’gahigha köydürme qurbanliqlar sunulushi bilen Perwerdigargha béghishlap ötküzülgen ibadet toluq orunlandi. 17 Shu chaghda hazir bolghan Israillar ötüp kétish héytini ötküzüp bolghandin kéyin, yette kün pétir nan héytini ötküzdi. 18 Samuil peyghemberning zamanidin buyan Israilda ötüp kétish héyti mundaq ötküzülüp baqmighanidi; Israil padishahlirining héchqaysisimu Yosiya, kahinlar, Lawiylar we shu yerde hazir bolghan Yehudalar bilen Israillar we Yérusalémda turuwatqanlar ötküzgendek mundaq ötüp kétish héyti ötküzüp baqmighanidi. 19 Bu qétimqi ötüp kétish héyti Yosiyaning seltenitining on sekkizinchi yili ötküzüldi.
 
Yosiyaning selteniti axirlishidu
20 Yosiya muqeddes öyning hemme ishini mushundaq tertipke sélip bolghandin kéyin, Misir padishahi Neqo Efrat deryasining boyidiki Karkémish shehiride urushqa chiqti, Yosiya uning aldini tosqili chiqti. 21 Neqo Yosiyaning aldigha elchilerni ewetip uninggha: «I Yehuda padishahi, özlirining méning bilen néme karliri bar? Bügün men sili bilen urushqili emes, belki méning bilen urush qiliwatqan jemet bilen urushqili chiqqanmen; yene kélip, Xuda méni téz hujum qil, dédi; Xudaning silini halak qiliwetmesliki üchün, Uning ishigha kashila qilmisila, chünki U méning bilen billidur» dédi. 22 Lékin Yosiya uning bilen qarshilishishtin yanmidi, eksiche özini niqablap uninggha jeng qilghili chiqti; u Xudaning Neqoning wastisi bilen éytqan gépige qulaq salmay, Megiddo tüzlenglikige kélip Neqo bilen tutushti. 23 Oqyachilar Yosiya padishahqa oq étip uninggha tegküzdi; padishah xizmetkarlirigha: — Men éghir yarilandim, méni élip kétinglar, dédi. 24 Uning xizmetkarliri uni jeng harwisidin yölep chüshürüp, uning ikkinchi jeng harwisigha yatquzup Yérusalémgha élip méngiwidi, u shu yerde öldi. U ata-bowilirining qebristanliqigha depne qilindi; barliq Yehuda we Yérusalémdikiler Yosiyagha teziye tutushti. 25 Yerimiya peyghember Yosiya üchün mersiye oqudi; neghme-nawachi er-ayallarning hemmisi taki bügün’giche Yosiyani teriplep mersiye oqup kelmekte; u ish Israilda belgilimige aylandi. Mana bular «mersiyeler» dégen kitabqa pütülgendur. «Yeremiya ... mersiye oqudi» — yaki «Yeremiya... mersiye yazdi». 26 Yosiyaning qalghan ishliri, uning Perwerdigarning Tewrat kitabida yézilghanlirigha egeshken yaxshi emelliri, 27 qilghanliri bashtin-axirighiche hemmisi «Yehuda we Israil padishahlirining Tarix-Tezkiriliri» dégen kitabta pütülgendur.
 
 

35:3 «U yene pütkül Israil xelqige özlirini Perwerdigargha atap pak-muqeddes bolushqa telim bergüchi Lawiylargha: —» — bashqa ikki xil terjimisi: (1) «U yene pütkül Israilgha telim béridighan, özlirini Perwerdigargha atap béghishlighan Lawiylargha...»; (2) «uU yene pütkül Israilgha Perwerdigargha xas muqeddes ishlar toghruluq telim béridighan Lawiylargha...». «... Emdi siler Xudayinglar Perwerdigarning xizmitide, shundaqla uning xelqi Israilning xizmitide bolunglar» — bu pütkül ayettiki xewerge qarighanda: (1) melum sewebtin ehde sanduqi eng muqeddes jaydin yötkiwétilgenidi. Mumkinchiliki bolghan sewebliri bolsa (a) Yosiya ibadetxanini paklash üchün uni waqitliq yötkep turghan; (e) melum bir rezil padishah butpereslik meqsiti bilen uni u yerdin yötkiwetkenidi; (b) kahinlar butpereslerning rezil niyetliridin qoghdash üchün uni yötkep yoshurup qoyghanidi; (p) kahinlar Yérusalémni bulang-talang qilidighan tajawuzchilarning changgilidin qutuldurush üchün uni yötkep yoshurup qoyghanidi (mesilen, 12:9 we 25:4). (2) bu ayetke qarighanda Lawiylarning (shundaqla kahinlarning) eng muhim we chong roli hazir (ibadetxanida Perwerdigarning medhiye ishliridin bashqa) Israilgha telim bérish kérek idi (30:22ni körüng). Israil sürgün bolghandin kéyin Ezra bularning yaxshi bir ülgisi bolghanidi.

35:25 «Yeremiya ... mersiye oqudi» — yaki «Yeremiya... mersiye yazdi».