38
Ahirⱪi zamanlar — «Gog»ni ǝyiblǝydiƣan bexarǝt
Pǝrwǝrdigarning sɵzi manga kelip mundaⱪ deyildi: —
Insan oƣli, yüzüngni Magog zeminidiki Rox, Mǝxǝk wǝ Tubalning ǝmiri Gogⱪa ⱪaritip uni ǝyiblǝp bexarǝt berip xundaⱪ degin: — «yüzüngni Magog zeminidiki Rox, Mǝxǝk wǝ Tubalning ǝmiri Gogⱪa ⱪaritip...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «yüzüngni Magog zeminidin bolƣan Mǝxǝk wǝ Tubalning kattiwax xaⱨzadisi bolƣan Gogⱪa ⱪaritip...». Mǝxǝk wǝ Tubal xu dǝwrlǝrdǝ ⱨazirⱪi Türkiyǝdǝ turƣan ikki ⱪǝbilǝ idi. Ularning ⱨazirⱪi Rusiyǝdiki «Moskwa» wǝ «Tobolsk» bilǝn munasiwiti bar boluxi mumkin. Bǝzi alimlar «Rox»ni ⱨazirⱪi «Rusiyǝ» bilǝn munasiwiti bar, dǝp ⱪaraydu.   Wǝⱨ. 20:8
Rǝb Pǝrwǝrdigar xundaⱪ dǝydu: «Mana, i Gog, — Rox, Mǝxǝk wǝ Tubalning ǝmiri, Mǝn sanga ⱪarximǝn; Mǝn seni arⱪingƣa yandurup, engikinggǝ ilmǝklǝrni selip, sǝn wǝ pütün ⱪoxunungni — atlar wǝ atliⱪ ǝskǝrlǝrni, ⱨǝmmisi toluⱪ ⱪorallanƣan, sipar-ⱪalⱪanlarni kɵtürgǝn, ⱪiliq tutⱪan top-top kixilǝrni jǝnggǝ qiⱪirimǝn; Əz. 29:4; 39:2 Pars, Efiopiyǝ wǝ Put, ⱨǝmmisi ⱪalⱪan-dubulƣa bilǝn ⱪorallinidu «Put» — ⱨazirⱪi «Liwiyǝ» («Libya»). — Gomer wǝ uning barliⱪ top-top adǝmliri, ximalning ǝng ⱪǝridin kǝlgǝn Torgamaⱨ jǝmǝti wǝ uning barliⱪ top-top adǝmliri, bu kɵp ǝllǝr sanga ⱨǝmraⱨ bolup billǝ bolidu. «Gomer» — bǝzi alimlar «Gomer»ni ⱨazirⱪi «Germaniyǝ» bilǝn munasiwiti bar, dǝp ⱪaraydu. «Torgamaⱨ»ning kim ikǝnlikini bir nemǝ deyix tǝs, biraⱪ Pǝlǝstin yaki Babilƣa nisbǝtǝn «ximaliy ǝng ⱪǝri» bolƣan jay Sibiriyǝdur. Ɵzüngni tǝyyarla; sǝn wǝ sanga yiƣilƣan barliⱪ top-top adǝmliring tǝyyarlanƣan petida bol; sǝn ularƣa nazarǝtqilik ⱪilisǝn. «sǝn ularƣa nazarǝtqilik ⱪilisǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «sǝn ularƣa muⱨapizǝtqi bolisǝn».
Kɵp künlǝrdin keyin sǝn jǝnggǝ qaⱪirilisǝn; sǝn ahirⱪi yillarda ⱪiliqtin ⱪutⱪuzulƣan, kɵp ǝllǝrdin yiƣilƣan hǝlⱪning zeminiƣa, yǝni uzundin beri wǝyran ⱪelinip kǝlgǝn Israil taƣliriƣa ⱨujum ⱪilisǝn; uning hǝlⱪi ǝllǝrdin yiƣilƣan bolup, ularning ⱨǝmmisi aman-esǝn turiweridu; sǝn, barliⱪ top adǝmliring wǝ sanga ⱨǝmraⱨ bolƣan nurƣun ǝllǝr bilǝn billǝ alƣa besip, boran-qapⱪundǝk kelisǝn; sǝn yǝr yüzini ⱪapliƣan buluttǝk bolisǝn». Əz. 30:18
10 — Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: «Xu küni xundaⱪ boliduki, kɵnglünggǝ baxⱪiqǝ hiyallar kirip, sǝn rǝzil ⱨiylǝ-nǝyrǝngni oylap qiⱪisǝn; 11 sǝn: «Mǝn sepilsiz yeza-kǝntlǝr jaylaxⱪan zeminƣa besip kirimǝn; mǝn aman-esǝn turuwatⱪan bir hǝlⱪⱪǝ yeⱪinliximǝn — ularning ⱨǝmmisi sepilsiz, taⱪaⱪsiz wǝ dǝrwazisiz turuwatidu», dǝysǝn, — 12 «Xuning bilǝn oljilarni elip, bulang-talang ⱪilimǝn; ⱪolumni ǝslidǝ wǝyran bolup ǝmdiliktǝ makanliⱪ bolƣan jaylarƣa, ǝllǝrdin yiƣilƣan, mal-dunyaƣa igǝ bolƣan, dunyaning kindikidǝ yaxawatⱪan hǝlⱪⱪǝ ⱪarxi ⱪilimǝn».
13 Xu tapta Xeba, Dedan, Tarxixtiki sodigǝrlǝr barliⱪ yax xirliri bilǝn sǝndin: «Sǝn olja elixⱪa kǝldingmu? Sǝn top-top adǝmliringni bulang-talang ⱪiliwelixⱪa — altun-kümüxni elip ketixkǝ, mal-dunyani elip ketixkǝ, zor bir oljiƣa erixiwelixⱪa yiƣdingmu?» — dǝp soraydu. «Xeba, Dedan, Tarxix...» — «Xeba» wǝ «Dedan» — Ərǝb millǝtliri idi. «Tarxix» — qong bir soda xǝⱨiri (yuⱪiriⱪi 27:12-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng).
«Yax xirliri» — bularƣa ohxaydiƣan, ular bilǝn soda ⱪilidiƣan ǝllǝr. Ayǝtning mǝnisi bǝlkim Gog Israilƣa ⱨujum ⱪilƣanda ularmu ǝⱨwaldin paydilanmaⱪqi bolidu.
14 Xunga bexarǝt bǝrgin, i insan oƣli, Gogⱪa xundaⱪ degin: — Rǝb Pǝrwǝrdigar xundaⱪ dǝydu: — Mening hǝlⱪim Israil aman-esǝn bolidiƣan künini, sǝn bilip yǝtmǝmsǝn? 15 Sǝn ɵz jayingdin, yǝni ximalning ǝng qǝt jayidin qiⱪisǝn, sǝn wǝ sanga ⱨǝmraⱨ bolƣan nurƣun ǝllǝr, ⱨǝmmisi atliⱪ bolup, top-top adǝmlǝr, qong ⱪoxun bolisǝn. 16 Sǝn yǝr yüzini ⱪapliƣan buluttǝk hǝlⱪim Israilƣa ⱪarxi qiⱪisǝn — bu ahirⱪi zamanlarda bolidu — Mǝn seni ɵz zeminimƣa ⱪarxilixixⱪa qiⱪirimǝn; xundaⱪ ⱪilip Mǝn sǝn arⱪiliⱪ, i Gog, ǝllǝrning kɵz aldida Ɵzümning pak-muⱪǝddǝs ikǝnlikimni kɵrsǝtkǝndǝ, ular Meni tonuydu».
17 — Rǝb Pǝrwǝrdigar xundaⱪ dǝydu: «Mǝn ⱪǝdimki zamanlarda ⱪullirim bolƣan Israildiki pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ bexarǝt ⱪilƣan birsi sǝn ǝmǝsmu? Ular xu künlǝrdǝ, xundaⱪla kɵp yillardin beri, Mening seni hǝlⱪimgǝ ⱪarxilixixⱪa qiⱪiridiƣanliⱪim toƣruluⱪ bexarǝt bǝrgǝn ǝmǝsmu? «Mǝn ⱪǝdimki zamanlarda ⱪullirim bolƣan Israildiki pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ bexarǝt ⱪilƣan birsi sǝn ǝmǝsmu? Ular xu künlǝrdǝ, xundaⱪla kɵp yillardin beri, Mening seni hǝlⱪimgǝ ⱪarxilixixⱪa qiⱪiridiƣanliⱪim toƣruluⱪ bexarǝt bǝrgǝn ǝmǝsmu?» — bu ayǝt üstidǝ biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.
18 Wǝ xu küni, yǝni Gog Israil zeminiƣa ⱪarxi qiⱪⱪan küni xundaⱪ boliduki, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar, — ƣǝzipim bilǝn Mening ⱪǝⱨrim ɵrlǝp qiⱪidu. 19 Mening Ɵz hǝlⱪimgǝ bolƣan ⱪizƣinliⱪimdin, ƣǝzǝp bilǝn xundaⱪ sɵz ⱪilƣanmǝnki, Israil zeminida zor yǝr tǝwrǝx bolidu; Əz. 36:5, 6 20 xuning bilǝn dengizdiki beliⱪlar, asmandiki uqar-ⱪanatlar, daladiki ⱨaywanlar, yǝr yüzidiki ɵmiligüqi ⱨaywanlar wǝ yǝr yüzidǝ turƣan barliⱪ insanlar Mening yüzüm aldida tǝwrinip ketidu; taƣlar ɵrülüp, tik yarlar ƣulap ketidu, barliⱪ tamlar yǝrgǝ ɵrülüp qüxidu.
21 Mǝn barliⱪ taƣlirimda uning bilǝn ⱪarxilixixⱪa bir ⱪiliq qaⱪirimǝn, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar, — ⱨǝrbirsining ⱪiliqi ɵz ⱪerindixigǝ ⱪarxi qiⱪidu. 22 Mǝn waba kesili wǝ ⱪan tɵküx bilǝn uningƣa ⱨɵküm qiⱪirip jazalaxⱪa kiriximǝn; Mǝn uningƣa, uning ⱪoxunliri üstigǝ, uningƣa ⱨǝmraⱨ bolƣan nurƣun ǝllǝr üstigǝ dǝⱨxǝtlik yamƣur, zor mɵldür taxliri, ot wǝ güngürt yaƣdurimǝn; 23 Mǝn Ɵzümni uluƣlap, Ɵzümni pak-muⱪǝddǝs dǝp kɵrsitimǝn; wǝ nurƣun ǝllǝrning kɵz aldida namayan bolimǝn, ular Mening Pǝrwǝrdigar ikǝnlikimni tonup yetidu».
 
 

38:2 «yüzüngni Magog zeminidiki Rox, Mǝxǝk wǝ Tubalning ǝmiri Gogⱪa ⱪaritip...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «yüzüngni Magog zeminidin bolƣan Mǝxǝk wǝ Tubalning kattiwax xaⱨzadisi bolƣan Gogⱪa ⱪaritip...». Mǝxǝk wǝ Tubal xu dǝwrlǝrdǝ ⱨazirⱪi Türkiyǝdǝ turƣan ikki ⱪǝbilǝ idi. Ularning ⱨazirⱪi Rusiyǝdiki «Moskwa» wǝ «Tobolsk» bilǝn munasiwiti bar boluxi mumkin. Bǝzi alimlar «Rox»ni ⱨazirⱪi «Rusiyǝ» bilǝn munasiwiti bar, dǝp ⱪaraydu.

38:2 Wǝⱨ. 20:8

38:4 Əz. 29:4; 39:2

38:5 «Put» — ⱨazirⱪi «Liwiyǝ» («Libya»).

38:6 «Gomer» — bǝzi alimlar «Gomer»ni ⱨazirⱪi «Germaniyǝ» bilǝn munasiwiti bar, dǝp ⱪaraydu. «Torgamaⱨ»ning kim ikǝnlikini bir nemǝ deyix tǝs, biraⱪ Pǝlǝstin yaki Babilƣa nisbǝtǝn «ximaliy ǝng ⱪǝri» bolƣan jay Sibiriyǝdur.

38:7 «sǝn ularƣa nazarǝtqilik ⱪilisǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «sǝn ularƣa muⱨapizǝtqi bolisǝn».

38:9 Əz. 30:18

38:13 «Xeba, Dedan, Tarxix...» — «Xeba» wǝ «Dedan» — Ərǝb millǝtliri idi. «Tarxix» — qong bir soda xǝⱨiri (yuⱪiriⱪi 27:12-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng). «Yax xirliri» — bularƣa ohxaydiƣan, ular bilǝn soda ⱪilidiƣan ǝllǝr. Ayǝtning mǝnisi bǝlkim Gog Israilƣa ⱨujum ⱪilƣanda ularmu ǝⱨwaldin paydilanmaⱪqi bolidu.

38:17 «Mǝn ⱪǝdimki zamanlarda ⱪullirim bolƣan Israildiki pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ bexarǝt ⱪilƣan birsi sǝn ǝmǝsmu? Ular xu künlǝrdǝ, xundaⱪla kɵp yillardin beri, Mening seni hǝlⱪimgǝ ⱪarxilixixⱪa qiⱪiridiƣanliⱪim toƣruluⱪ bexarǝt bǝrgǝn ǝmǝsmu?» — bu ayǝt üstidǝ biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.

38:19 Əz. 36:5, 6