14
Sarahohcaa ɓiyaakɓaa na jëgíroh-waascaa ɓaa pokoh Yéesu nof
(Mëccëe 26: 1-5; Lúkkaa 22: 1-2; Saŋ 11: 45-53)
1 Bes kanak tesee ga, balaa feetaa Paak* 14: 1 Wërí en besaa yaawúuꞌcaa laaku hafɓaɗa. Mandarga besaa malaakaa Kooh ɓaawee Kúlkaa Esípti kiꞌap saawaa límuunun ga dëkaamaɗa tóoh. Ya këldúkka kaancaa yaawúuꞌcaa, lak Kooh nakinɓa kiꞌap kubaal, ɓa leef ñífaa ga ɗook hëltúuyaa en ɓéeɓ. Daa laakin ñíf ɓéeɓ, ɓuwaama múcussa ga kikaankaa. Malkat Eksoot 12. leꞌ na feetaa ɓuwaa ñami mbúurúcaa laakoo lëwíiꞌɗa† 14: 1 Malkat Eksoot 12: 1-27. Feetaama tumi bes ciyitnakanak ee enee wuu línohcaa. Binaa leꞌ kipíikaa, ɓa tum feetaa wëeꞌtaa ga an wii ɓa ñaman mbúuraa tumsoo lëwíiꞌ. Kaꞌta bi feetaama na Paak atukohussa ga bes wíinoo.. Sarahohcaa ɓiyaakɓaa na jëgíroh-waascaa ɓaa heel daa ɓa tuman bi ɓa am Yéesu ndaŋ ee ken yéegoo, ɓa aplukki; 2 ndaga ɓa woꞌee an:
- Ɗu hanatka kitum ga besaa feetaa, enndiikanaa hay kihaydoh coow wiyaak ga ɗuuƴ ɓuwii.
Laakka ɓetifaa íif laꞌkoleñ ga hafaa Yéesu
(Mëccëe 26: 6-13; Saŋ 12: 1-8; Lúkkaa 7: 36-50)
3 Daa Yéesu enee ga Bétaníi, ga kaan Simoŋ yaa gaanaꞌeeɗa, laakka ɓetifaa aas gaɓa, lak ɓaa ñam. Ɓetifaa ɓayee kujúlúŋkaa hëwrohu na atohaa woꞌu albataaꞌ. Kujúlúŋkaa tum laꞌkoleñ wiséeríꞌ, waa koocussii ee hëwrohu na kedikkaa woꞌu naaꞌ. Daa ya pookee kúuwkaa kujúlúŋkaa, ya aammba laꞌkoleñaa ga hafaa Yéesu. 4 Ga ɓuwaa en daamaɗa, laakka ɓuwaa ayluk ga iñaama, ɓa ɓaa woꞌ ga díkaantiɓa an:
- Laak ya jeriñ kiyasoh laꞌkoleñii wii foduma? 5 Ɓoꞌ míneerawa kitoon iñaa wëñ denariyon‡ 14: 5 Denariyon malkat 6: 37 na iñaa ɓéestíru ga kakayɗa. citéeméeꞌ-kaahay, ee kopaꞌcaama eru nduulcii!
Ɓa ɓaa coow ga ɗook ɓetifaa. 6 Wayee Yéesu woꞌꞌa an:
- Íisatti yas. Ɗú sodalohhi ya? Iñii ya tumiꞌtooɗa jekin. 7 Ndaga nduulcii, ɗú ɓii naɓa besaa en ɓéeɓ✡ 14: 7 Mëdírohat na Dëteronom 15: 11. , ee ɗú mínɓa kitumiꞌ iñaa jekin wahtaa ɗú waaꞌka ɓéeɓ, wayee mi ƴahhii narúu kiꞌen dii besaa en ɓéeɓ. 8 Ɓetifii tumin iñaa ya mínɗa: Ya ɗëwírukin kileef laꞌkoleñ ga faanfiigoo, en waayukaa loyaagoo§ 14: 8 Waama yaawúuꞌcaa baahkohseera kileef faraafcaa na enaama ciꞌeeñlaat doo ca mín kimaañ ga daa ca acuɗa ee ca yasukohoo.. 9 Mi woꞌꞌúuka ee kayoh; ga daa Hewhewii winéwíꞌwii wii mín kiyéegalohu ɓéeɓ, ga ëldúna, iñii ɓetifii yii tumɗa hay kiɓéestíru ee ɓuwaa hayyika kiníindísukoh.
Yúdaa tookka kitoon Yéesu
(Mëccëe 26: 14-16; Lúkkaa 22: 3-6)
10 Waa ennda ɗa, yíinoo ga ɓidaaŋkaah na ɓanakɓaa, Yúdaa Iskariyot, kaꞌta ga sarahohcaa ɓiyaakɓaa kiwoꞌɓa kitoon Yéesu. 11 Daa ɓa kelohee iñaa ya woꞌɗa, keeñcaagaɓa soossa ga, bi ɓa díŋngari hëelís. Yúdaa yaa heel besaa ya jekelukan bi ya mín kitík Yéesu ga yahɓa.
Yéesu ñammba feetaa Paak na tëelíbéecaa
(Mëccëe 26: 17-25; Lúkkaa 22: 7-14,21-23; Saŋ 13: 1-30)
12 Ga besaa ɗeɓ ga feetaa ñamsi mbúurúcaa laakoo lëwíiꞌɗa ee bëríi tubaaltaa hoossi fodii sarah Paakɗa, tëelíbéecaa Yéesu meekisohussari an:
- Fu waaꞌ gada ɗí kaꞌtaa kiwaayukiꞌ ñamahii Paak?
13 Yéesu ɓayya ɓoꞌ ɓanak ga tëelíbéecaagari, wossaɓa an:
- Karat teeraa, ɗú hay kihídoh na ɓaa koorukin kujataa músú, laa taabukatti, 14 ee daa ya ƴah kiꞌaasohɗa, woꞌat haꞌ-kaanfaa an: «*Haꞌmudii meekisoh an: Túuyii mi ƴah kiñamoh Paakɗa wada, mi na tëelíbéeciigoo?» 15 Ee ya hayyúu kiteeɓ túuƴ wiyaak waa hanoh ɗook, waa hëwruunun bi tóoh jekin. Ɗú waayukan ñamahcaa ɗu ñamanɗa ga ɗekataama.
16 Tëelíbéecaa karussa, leꞌussa teeraa, ɓa laakka tóoh fodaa daa Yéesu woꞌeeɓakaɗa. Ɓa hëwíꞌta ñamahaa Paak.
17 Ga noh-soosaa, Yéesu leꞌꞌa na ɓidaaŋkaah na ɓanakɓaa. 18 Daa ɓa yugee daama ɓaa ñamɗa, Yéesu woꞌꞌa an:
- Mi woꞌꞌúuka ee kayoh; yíinoo garúu ee yii ñam naroo, hayyoo kitoon✡ 14: 18 Mëdírohat na Kañcaa 41: 10..
19 Tëelíbéecaa, keeñɓa leehha ga iñaama ee ɓa ɓaa meekissi yíinoo yíinoo an:
- Mi yëríne?
20 Yéesu taassaɓa an:
- Yíinoo garúu ɗú ɓidaaŋkaah na ɓanakɓii, ee bok naroo kiꞌek yah ga kankiiɗa, yërí ya. 21 En kiꞌenaa, Kowukii ɓii, kii ga waas kikaan fodaa daa Këyítfaa woꞌka gariɗa✡ 14: 21 Malkat Kañcaa 22: 2-19; Ísayíi 53. , wayee massa ɓaa yaama ƴah kitoon Kowukii ɓiiɗa! Ɓaama límséeríinaa, iñaama gënee gari!
Cuuníinfaa fiselaꞌíꞌfaa Yéesu ñam na apotaaꞌcaagariɗa
(Mëccëe 26: 26-30; Lúkkaa 22: 15-20; 1 Korenti 11: 23-25; 1 Korenti 10: 16-17)
22 Lakanaa ɓaa ñam, Yéesu ɓeɓpa mbúurú, ya gërëmmba Kooh, lëehíꞌta ya weellawa, ya eꞌtawa tëelíbéecaa, woꞌꞌaɓa an:
- Uunat, faanfiigoo fërí fa.
23 Lëehíꞌta ya ɓeɓpa kaas-biiñ, ya gërëmmba Kooh, lëehíꞌta ya eꞌtaɓawa, ɓéeɓɓa annda ga. 24 Ya woꞌꞌaɓa an:
- Ñífiigoo wërí wa, ñífii pok kifiiliimuukiigarúu na Kooh✡ 14: 24 Mëdírohat na Eksoot 24: 8; Yérémíi 31: 31-34., ee wa aamɗu ɓoꞌ ɓiyewinɗa. 25 Mi woꞌꞌúuka ee kayoh; mi ƴahissii múk kiꞌanis anahaa meyoh ga kedik-reseŋ bi ga besaa mi anan biiñaa wiꞌaswaa ga Nguuraa Kooh. 26 Waa ennda ɗa, ɓa ƴeekka ƴeek-Kañcaa* 14: 26 Kañcaa 115-118 cërí ƴeeksee binaa cuuníinfaa tumsi ga Paakɗa leeh kiñamunaa., lëehíꞌta ɓa kaꞌta tëgëlaa Ólíwíyéecaa.
Yéesu yéegalohha an Peeꞌ hayyi kitaasuk
(Mëccëe 26: 31-35; Lúkkaa 22: 31-34; Saŋ 13: 36-38)
27 Yéesu woꞌꞌa tëelíbéecaagari an:
- Ɓéeɓpúu, ɗú hay kinúp ɗú foñnjoo, ndaga bíduunun ga Këyítfaa an: «Mi hay kiꞌap níirohaa, ee baalcaa tasarsukohu.»✡ 14: 27 Sakarí 13: 7.
28 Yéesu tíkka ga an:
- Wayee binaa mi mílísaa, mi hayyúu kiɗëwíruk Gëlílée.
29 Peeꞌ woꞌꞌari an:
- Luu enee an ɓuwii tesɗa tóoh hay kinúpu, foñussaa, mi, mi núpoo mi foñnjaa.
30 Yéesu taassari an:
- Fu, mi woꞌꞌaaka ee kayoh, ga wekii wati doŋ sah, bi siik pabu kon bes kanakaa, fu hayyoo kitaasuk waas kaahay.
31 Wayee Peeꞌ ɓewissa didóolíꞌ an:
- Mi taasukooraa múk, luu enee an mi joman kikaan naraa.
Ee tëelíbéecaa ɓéeɓɓa ɓaa woꞌ fodaama.
Yéesu kíimmba Paamci ga Getsemanee
(Mëccëe 26: 36-46; Lúkkaa 22: 40-46)
32 Lëehíꞌta Yéesu na tëelíbéecaa karussa ɗekataa woꞌu Getsemanee† 14: 32 Malkat Mëccëe 26: 36 na iñaa ɓéestíru ga kakayɗa. , ee ya woꞌꞌa tëelíbéecaagari an:
- Yugat dii, mi kaꞌ kikíim Kooh.
33 Ya ɓayya Peeꞌ, Saak na Saŋ, ɓa taam nari. Faanfaagari faa dal kinúp, ya yëecírukka, 34 ya woꞌꞌaɓa an:
- Keeñnjoo leehin bi mi yii kaanan. Tesat dii ee kaa neehat.
35 Ya kaꞌta bi ga ɓak fíkíi, ya leꞌꞌa kakay, yaa kíim an wahtaama úsaayyi, enee an mínkinaa. 36 Ya woꞌee an:
- Abaa‡ 14: 36 Abaa Buba Woꞌeen kiꞌArameyeekaa «Abaa» hotuk ga bíncaa múus, ee wërí en teekaa kowu ɓayohi paamciɗa. Buba, iñaa en ɓéeɓ mínkin garaa, úsaayɗaa kaas-coonii wii garoo! Wayee hanat kiꞌen iñaa mi waaꞌ wayee iñaa fu waaꞌɗa laakat.
37 Ya sooffa ga tëelíbéecaa, ya laakkaɓa ɓaa neeh, ya woꞌꞌa Peeꞌ an:
- Simoŋ, fu yii neehe? Fu mínndii kiwíisoh luu enee sah wahtu wíinoone? 38 Kaa neehat ee kíimat Kooh doonaa ɗú keenoo ga fíraa Seytaani. Ɓoꞌ daal keeñaa waarin wayee faanfaa tookkii.
39 Ya úsaaysissaɓa daa karam, yaa kíim na woꞌeencaa caca. 40 Ya soofissa gaɓa, ya laakkaɓa ɓaa neeh ndaga lak hascaagaɓa abin pëní. Ee ɓa ínohéeríi iñaa ɓa woꞌanndi.
41 Ga waa ya soofis ga waasaa wukaahaywaaɗa, ya woꞌꞌaɓa an:
- Ɗú ɓii lís kineeh na kiꞌíikaruke? Dooyin! Wahtii leꞌin. Malkat, Kowukii ɓii kii ƴah kitíku ga yah ɓuwii waaꞌtii Koohɗa. 42 Kolkat, ɗu ƴee! Malkat, yii ƴahhoo kitoonɗa, yii deeƴ.
Yéesu abussa
(Mëccëe 26: 47-56; Lúkkaa 22: 47-53; Saŋ 18: 3-12)
43 Ga saasi, lak Yéesu yaa lís kiwoꞌ, Yúdaa Iskariyot, yaa bok ga ɓidaaŋkaah na ɓanakɓaaɗa leꞌꞌa. Laakka ɓuwaa taabu nari, ɓayuunun kalaɓ na dooꞌ. Sarahohcaa ɓiyaakɓaa, jëgíroh-waascaa na yaakcaa yaawúuꞌcaa ɓërí woseeɓa. 44 Yii on Yéesu bíiŋɗa eree ɓuwaa lëdíꞌ mandarga an: «Ɓaa mi ƴah kifuunɗa, yërí ya. Abatti, ɗú ɓayyi ee ɗú watukki bi jof.» 45 Daa Yúdaa leꞌ hen, ya deeƴca ga Yéesu, woꞌꞌa an:
- Jëgírohii!
Lëehíꞌta ya fuunnda Yéesu. 46 Fodaama, ɓuwaa ɓíinoo tíkussa yah ga Yéesu, abussari. 47 Ɓoꞌ ga ɓuwaa enee daamaɗa ɗolla kalaɓfaagari, típpafa súrgaa haꞌ-kaadaa sarahohcaa, gúꞌta nofaa.✡ 14: 47 Mëdírohat na Saŋ 18: 26. 48 Yéesu woꞌꞌaɓa an:
- Mateera ga ɗú hayyoo kiꞌam, ɗú taam na kalaɓcii na dooꞌcii, man na ɓuwaa dawuk tumoh-kofeele? 49 Mi enee ga ɗuuƴcúu besaa en ɓéeɓ, mi jëgírohee ga ɗuuƴ Kaanfaa Kooh, ee ɗú mossiiroo kiꞌam. Wayee iñii yii laak, doonaa iñaa Këyítfaa woꞌeeɗa mat.
50 Waa ennda ɗa, tëelíbéecaa ɓéeɓɓa foñussari ɓaa núp✡ 14: 50 Mëdírohat na 14: 27. .
51 Laakka oomaa-fiilaa taabukki, ɓayee úuf rek ga faanci. Ɓuwaa ɓaa heelli kiꞌam, 52 ya foñnja úufaa naɓa, ya yaa saan faan ɓuucuuc.
Yéesu ɓayussa paanaa wiyaakwaa
(Mëccëe 26: 57-68; Lúkkaa 22: 54-55,63-71; Saŋ 18: 13-14,19-24)
53 Ɓuwaa ɓayya Yéesu ga haꞌ-kaadaa sarahohcaa, ga daa sarahohcaa ɓiyaakɓaa, haꞌ-kaancaa na jëgíroh-waascaa hídohseeɗa. 54 Peeꞌ yaa taabukki diꞌúsaayíꞌ bi ga ɗuuƴ hëtaa kaanfaa haꞌ-kaadaa sarahohcaa. Daama, ya yuŋnga na súrgacaa, yaa yoonuk.
55 Sarahohcaa ɓiyaakɓaa na ɓuwaa bok ga paanaa yaawúuꞌcaa wiyaakwaaɗa tóoh ɓaa heel woꞌeenaa ɓa pokɗan Yéesu bi ɓa mínndi kiꞌapluk wayee ɓa hottii.
56 En kiꞌenaa, ɓoꞌ ɓiyewin pokɗuseerari woꞌeen, wayee iñcaa ɓa woꞌeeɗa taabéeríi✡ 14: 56 Mëdírohat na Kañcaa 27: 12; 35: 11. . 57 Laakka ɓuwaa koluk kipokiꞌti iñii wii:
58 - Ɗí kelohin yaa woꞌ an: «Mi hay kipook Kaanfii Kooh, fii hëwrohu na yah ɓoꞌɗa, ee mi tawah filiis ga bes kaahay, faa hëwrohsanndii na yah ɓoꞌ.»✡ 14: 58 Malkat Saŋ 2: 19.
59 Wayee ga iñaama sah woꞌeencaagaɓa taabéeríi.
60 Waa ennda ɗa, haꞌ-kaadaa sarahohcaa kolukka ga fíkíi ɓéeɓ, meekissa Yéesu an:
- Fu taasoo dara ga iñii ɓuwii ɓii yammbaaɗane?
61 Wayee Yéesu taassii, ɗekohha cel. Haꞌ-kaadaa sarahohcaa meekisissari an:
- Fu yërí en Kiristaaniine, Kowukii Kooh yii laak ndamɗane?
62 Yéesu taassa an:
- Ee, mi yërí ya, ee ɗú hay kihot Kowukii ɓii yuŋ, hanoh yah-ñaabaa Kooh yii wëñ ɓéeɓ dooliɗa, ee ɗú hayyi kihot ya taam na yaayeelcii asamaan ya yoosuki§ 14: 62 Malkat iñaa ɓéestíru ga Mëccëe 26: 64. .
63 Daama, haꞌ-kaadaa sarahohcaa ɗaꞌta kúltífaagari ndaga kiꞌayluk, ya woꞌꞌa an:
- Ɗu laakis ya sooli ga woꞌeen seedi? 64 Ɓéeɓpúu ɗú keloh ga, ɓasin Kooh. Ɗú ínoh ya ga?
Ɓuwaa ɓéeɓ tíkussa Yéesu saboh ee ɓa woꞌꞌa an ya jomin kiꞌapu.✡ 14: 64 Malkat Léwítík 24: 16.
65 Laakka ɓuwaa dalu kitoos ga ɗook Yéesu, ɓa kúnnda fíkíifaanaa, ɓa dúukiri ee ɓa woꞌiri an:
- Líiruka, woꞌaa ɓii feekkaaɗa?
Ee súrgacaa abussari, ɓaa mútisohhi na paꞌcaa.✡ 14: 65 Mëdírohat na Ísayíi 50: 6.
Peeꞌ taasukka Yéesu
(Mëccëe 26: 69-75; Lúkkaa 22: 56-62; Saŋ 18: 15-18,25-27)
66 Daa Peeꞌ enee ga hëtaa ga kakayɗa, laakka mbíndaanaa hay, bok ga ɓuwaa lëgëyiꞌ haꞌ-kaadaa sarahohcaaɗa. 67 Ya hotta Peeꞌ yaa yoonuk, ya malakkari, woꞌꞌa an:
- Fu ɓan, fu enee na Yéesu Nasareet .
68 Wayee Peeꞌ taasukka an:
- Fu woꞌ ya? Mi ínohoo iñii fu waaꞌ kiwoꞌɗa.
Lëehíꞌta ya kolukka, meyohha hëtaa, yaa aaw ɓak halaa. Siik-pabu konnda.* 14: 68 Laakin ga këyítcaa ciɗewaacaa caa laakoo «Siik-pabaa konnda».
69 Wayee mbíndaanaa hottari, dalissa kiwoꞌ ɓuwaa enee daamaɗa an:
- Ɓii yii bok gaɓa!
70 Peeꞌ taasukissa. Ga fíkíi jutuut, ɓuwaa enee daamaɗa woꞌsissa Peeꞌ an:
- Fu jom kibok gaɓa, ndaga fu ɓan, fu kúlkoh Gëlílée.
71 Daama Peeꞌ yaa en ga kicojuk na kiwaat an:
- Mi ínohoo ɓaa ɗú woꞌꞌoo yaama.
72 Ga ɗekataama, siik-pabu konnda kodaa wukanakwaa.
Peeꞌ níindísukka iñaa Yéesu woꞌeeriɗa, an: «Balaa siik pabu kon bes kanakaa, fu hayyoo kitaasuk waas kaahay.» Peeꞌ ennda ga kikoduk† 14: 72 Malkat 14: 30. Laakin ɓuwaa bín an «Ya foolla, meƴca, yaa koduk» wala «ya halaat ga iñaama hen, yaa koduk» wala ɓan «ya kúnnda hafaa, ya yaa koduk.».
*14:1 14: 1 Wërí en besaa yaawúuꞌcaa laaku hafɓaɗa. Mandarga besaa malaakaa Kooh ɓaawee Kúlkaa Esípti kiꞌap saawaa límuunun ga dëkaamaɗa tóoh. Ya këldúkka kaancaa yaawúuꞌcaa, lak Kooh nakinɓa kiꞌap kubaal, ɓa leef ñífaa ga ɗook hëltúuyaa en ɓéeɓ. Daa laakin ñíf ɓéeɓ, ɓuwaama múcussa ga kikaankaa. Malkat Eksoot 12.
†14:1 14: 1 Malkat Eksoot 12: 1-27. Feetaama tumi bes ciyitnakanak ee enee wuu línohcaa. Binaa leꞌ kipíikaa, ɓa tum feetaa wëeꞌtaa ga an wii ɓa ñaman mbúuraa tumsoo lëwíiꞌ. Kaꞌta bi feetaama na Paak atukohussa ga bes wíinoo.
‡14:5 14: 5 Denariyon malkat 6: 37 na iñaa ɓéestíru ga kakayɗa.
✡14:7 14: 7 Mëdírohat na Dëteronom 15: 11.
§14:8 14: 8 Waama yaawúuꞌcaa baahkohseera kileef faraafcaa na enaama ciꞌeeñlaat doo ca mín kimaañ ga daa ca acuɗa ee ca yasukohoo.
✡14:18 14: 18 Mëdírohat na Kañcaa 41: 10.
✡14:21 14: 21 Malkat Kañcaa 22: 2-19; Ísayíi 53.
✡14:24 14: 24 Mëdírohat na Eksoot 24: 8; Yérémíi 31: 31-34.
*14:26 14: 26 Kañcaa 115-118 cërí ƴeeksee binaa cuuníinfaa tumsi ga Paakɗa leeh kiñamunaa.
✡14:27 14: 27 Sakarí 13: 7.
†14:32 14: 32 Malkat Mëccëe 26: 36 na iñaa ɓéestíru ga kakayɗa.
‡14:36 14: 36 Abaa Buba Woꞌeen kiꞌArameyeekaa «Abaa» hotuk ga bíncaa múus, ee wërí en teekaa kowu ɓayohi paamciɗa.
✡14:47 14: 47 Mëdírohat na Saŋ 18: 26.
✡14:50 14: 50 Mëdírohat na 14: 27.
✡14:56 14: 56 Mëdírohat na Kañcaa 27: 12; 35: 11.
✡14:58 14: 58 Malkat Saŋ 2: 19.
§14:62 14: 62 Malkat iñaa ɓéestíru ga Mëccëe 26: 64.
✡14:64 14: 64 Malkat Léwítík 24: 16.
✡14:65 14: 65 Mëdírohat na Ísayíi 50: 6.
*14:68 14: 68 Laakin ga këyítcaa ciɗewaacaa caa laakoo «Siik-pabaa konnda».
†14:72 14: 72 Malkat 14: 30. Laakin ɓuwaa bín an «Ya foolla, meƴca, yaa koduk» wala «ya halaat ga iñaama hen, yaa koduk» wala ɓan «ya kúnnda hafaa, ya yaa koduk.»