17
Pol mɨne Saelas krouevən fwe Tesalonaeka
1 ✡ 1Tes 1:1,2Ia nəpɨn nəha Pol mɨne Saelas krouəpi sɨmwɨn ia taon kəru nəha Amfipolis mɨne Apolonia, rouevən fwe taon nəha Tesalonaeka. Ia kwopun nəha nimwəfwaki riti səvəi nəkur Isrel ramərer. 2 Pol ruvnimwə rəmwhen ramo ia nəpɨn me. Ia Sapat kahar raməɡkiari irəha mɨnraha. In ramahatən vas me ia Nəkukuə Ikinan, maməusiəre pui pen nɨpwran, 3 ✡ Luk 24:26, Wok Me 3:18, 9:22mamɨni amasan tɨ nirəha i mɨnuə Nəkukuə Ikinan rani pərhien mə Kristo traməkeikei mɨreɡi nəmisəien ia nɨpwran, memhə, marə mətui mwi. Pol rɨni mə, “Iesu nəha iakani pehe tukumiaha i in nə Kristo.” 4 ✡ Wok Me 13:50Nəkur Isrel me nepwɨn mɨne nɨpran asori me həpɨk mɨne nəkur Kris həpɨk səməme kamhəfwaki m Kumwesən irəha həreɡi mə nəɡkiariien nəha ro nɨpərhienien. Nənə həuvehe mhəkurirə Pol mɨne Saelas.
5 Mətə nəkur Isrel me nepwɨn rerɨnraha ramrhi ərəha irau. Həuvən fwe ia maket mhəiri nərmama nepwɨn kənkapwənraha rɨskai. Irəha həuvehe mhəpɨk, mhousəsɨmwɨn irəha me, mamho nurɨɡrɨɡien asori ia taon nəha. Həuvən mheitehi raka təpinhə ia nimwə səvəi iərmama riti nəɡhɨn nə Jeson, mamhətui Pol mɨne Saelas mə tuhəvi irapw irau ia nəmri nərmama. 6 ✡ Wok Me 16:20Nəpɨn həpkətə mhə irau, həkwtəmhiri Jeson mɨne piəvtaha me nepwɨn mwi, mhəvi irapw irəha, mhəuvən mhərer ia nəmri nəmə asori me səvəi taon nəha. Irəha həkwein asori, mhəni mə, “Iəmənmi nəha Pol mɨne Saelas krauo pɨk nərəhaien ia kwopun me, rouvəuvehe mwi ia taon i səkɨtaha. 7 ✡ Luk 23:2, Jon 19:12Jeson i rɨməuvehi irau krouevən ia nimwə səvənhi. Mətə irau krouərui loa me səvəi Kiɡ Sisa, rauni mə kiɡ riti mwi nəha ikɨn nəɡhɨn nə Iesu.” 8 Nəpɨn nəmə asori me mɨne nərmama me həreɡi nəɡkiariien nəha, niemaha rəpi irəha. 9 Nəmə asori me həni mə Jeson mɨne in me nepwɨn tuhaməkeikei mhəuvei pen mane mɨnraha. Nənə nəpɨn həuvei pen pam mane, nəmə asori me həfi raka rəɡɨnraha ia nirəha.
Pol mɨne Saelas krouevən fwe Perea
10 Ia nəpɨn nəha ruvəpitəv, piəvtaha me hərhi pen Pol mɨne Saelas krouevən fwe taon nəha Perea. Nəpɨn krouevən rouapirapw fwe ikɨn, krouuvnimwə ia nimwəfwaki səvəi nəkur Isrel. 11 ✡ Jon 5:39Nəkur Isrel fwe Perea irəha hamasan mhəpi raka nəkur Isrel fwe Tesalonaeka, tɨ nəri nə mə rerɨnraha raɡien tɨ nɨreɡiien nəɡkiariien səvəi Pol mɨne Saelas. Ia nəpɨn me kamhəvsini amasan Nəkukuə Ikinan mə tuhətoni mə nəɡkiariien səvənrau ro nɨpərhienien uə rekəm. 12 Ro pen həpɨk ia nirəha həni nɨpərhienien ia Iesu. Nɨpran Kris me i irəha nɨprən asori me həpɨk həni nɨpərhienien. Nəmə Kris mwi həpɨk.
13 ✡ Wok Me 13:50, 14:19Mətə nəpɨn nəkur Isrel fwe Tesalonaeka həreɡi mə Pol revən mwi fwe Perea, mamɨni irapw nəɡkiariien səvəi Kumwesən fwe ikɨn, həuvən mwi fwe Perea, mamhərhiərhi nərmama me mə tuhəni ərəha Pol mɨne Saelas. 14 Ro pen piəvtaha me ia Perea hərhi irapw akwauakw Pol ramevən fwe ia təsi. Mətə Saelas mɨne Timoti krauarə a fwe ia Perea. 15 Nənə nərmama nepwɨn həkurirə Pol, mhəuvən irəha min meste nari fwe taon nəha Atens. Nəpɨn nəha hənamrərɨɡ irə, Pol rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Kɨmiaha tihəuvən mhəni pen tɨ Saelas mɨne Timoti mə trouvehe akwauakw rouətə iou.”
Pol fwe Atens
16 Nəpɨn Pol rameitenhi ihi Saelas mɨne Timoti fwe Atens, rerɨn rəpou, tɨ nəri nə mə ramətə taon nəha rukuər ia nənɨmwi nari me səməme kaməfwaki pen mɨnraha. 17 ✡ Wok Me 18:19Ro pen ia Sapat me in rauvnimwə ia nimwəfwaki səvəi nəkur Isrel, maməɡkiari m nəkur Isrel mɨne nəməfwaki me nepwɨn mwi, mamousari mə truvi irəha həuvehe tɨ Iesu. Ia nəpɨn me ramevən fwe kwopun kamo maket ikɨn, maməɡkiari irəha nərmama əpnapen me, mamousari mə truvi mwi irəha. 18 Nəpɨn riti Pol raməɡkiari m nahatən me nepwɨn kani irəha mə Epikurien me mɨne Stoik me. Nəpɨn irəha həreɡi nəɡkiariien səvənhi, kamhousari irəha min. Nepwɨn kamhəni mə, “Nəfe i iarməri i ramɨni?” Nepwɨn mwi kamhəni mə, “Rosi raməɡkiari ia kumwesən me kɨtaha səreirei.” Irəha həni nəɡkiariien nəha tɨ nəri nə mə Pol raməvisau irapw nəɡkiariien amasan səvəi Iesu, mamɨni mə in rɨnətui mwi ia nemhəien səvənhi. 19 Irəha həiri Pol, mhəuvən tɨ nəmə asori me nəha kamhəkiri nəɡkiariien kani nousəsɨmwɨnien səvənraha mə Areopakus. Nəmə asori me nəha həni pen tɨ Pol i mə, “Kɨmaha iahokeikei mə tahəukurən nəfe nəha nəɡkiariien vi ikamahatən. 20 Narimnari me nepwɨn ikamɨni kɨmaha iahəreɡi ropəiti. Ro pen iahokeikei mə tahəukurən nɨpwrai nəɡkiariien me nəha səim.” 21 Irəha həni nəɡkiariien nəha tɨ nəri nə mə nəpɨn me nəmə Atens mɨne nərməpə səməme kamharə fwe ikɨn, hokeikei mə tuhaməkure a, mamhətərɨɡ ia nəɡkiariien vi, mamhəɡkiari tɨ nɨpwran.
22 Ia nəpɨn nəha Pol rərer ia nəmri nəmə asori me nəha kani nousəsɨmwɨnien səvənraha mə Areopakus, mɨni mə, “Nəmə Atens, iakɨnətə raka mə kɨmiaha hiaməskai pɨk tɨ nəfwakiien m kumwesən me səpəmsəpə. 23 Nəpɨn iakamavən ia taon i səkɨmiaha, maməspau ia nənɨmwi nari me səməme hiaməfwaki pen mɨnraha, iakətə mwi nɨfatə riti. Kɨmərai pen nəɡkiariien riti ia nɨkaren rani mə:
NƗFATƏ I SƏVƏI KUMWESƏN NƏHA IAHƏREIREI IN
Kumwesən nəha hiaməfwaki pen min mətə hiəreirei, təkwtəkwuni nəha takəvisau pehe m kɨmiaha i.
24 ✡ 1Kinɡ 8:27, Wok Me 7:48Kumwesən sə rɨno tɨprənə i mɨne narimnari me pam irə, in ramərɨmənu ia neiai mɨne tɨprənə, mɨpkarə mhə ia nimwəfwaki me səməme nərmama ho ia rəɡɨnraha. 25 ✡ Sam 50:12, Aes 42:5Nərmama me həpko tukwini pen mhə nari min ia rəɡɨnraha rəmwhen kamo ia iərmama sə raməres nari. Rekəm! In əpa rauvei pen nɨmɨruien mɨne neiahaɡien mɨne narimnari me pam m nərmama me. 26 Fwe ia nukune narəien, in rɨno iərmama kuatia a mə nərmama me pam tuhəuku pen irə, mhəuvən, mharə ia tənəmtənə me ia təkure tɨprənə i. In əpa rɨməkupwən məmri mak səvəi tɨprənə səvənraha, mɨni mwi mə tuharə ikɨn meste tɨnesən. 27 ✡ Dut 32:8, Aes 55:6, Sam 145:18, Jer 23:23Kumwesən rɨno iamɨnhi irə mə irəha tuho rəmwhen iərmama nənimen rɨfwə. Tuhamərapərap nari, nənə mhərapi in. Mətə pərhien, Kumwesən rɨpkarə mhə isipwɨn tukutaha. 28 Rəmwhen ia iərmama riti kupwən rɨməni mə, ‘In nukune nɨmɨruien səkɨtaha, mɨne nukune navənien səkɨtaha, mɨne nukune narimnari me pam samo.’ Rəmwhen mwi ia nəɡkiariien i nərmama me nepwɨn səkɨmiaha səməme kamhərai nɨpu me həməni mə, ‘Kɨtaha mwi nɨpwnətɨn me.’
29 ✡ Aes 40:18-20, Aes 44:10-17, Wok Me 19:26Trɨni mɨnuə nɨpərhienien i kɨtaha i nɨpwnəti Kumwesən me, ratukwatukw mə ko səni Kumwesən in rəmwhen ia nənɨmwi nari sə reri iərmama ramrhi, nənə ro ia nukurənien səvənhi ia kol mɨne silva mɨne kəruəterei? Rekəm! 30 ✡ Wok Me 14:16Fwe kupwən, nəpɨn nərmama həreirei Kumwesən, Kumwesən raməti karen. Mətə təkwtəkwuni, in ramɨni pen tɨ nərmama ia kwopun me pam mə irəha tuhaməkeikei mhərərɨɡ ia noien ərəha me səvənraha. 31 ✡ Sam 9:8, 96:13, Wok Me 10:42Irəha tuhaməkeikei mho iamɨnhi irə, tɨ nəri nə mə in rɨnəmri raka nəpɨn riti. Ia nəpɨn nəha iərmama riti sə in rɨnərpwi raka rəɡɨn irə trəkiri ia natukwatukwien nərmama me pam ia tɨprənə i tɨ noien me səvənraha. Kumwesən rɨnahatən raka nərmama me pam sin nəha iərmama nəha, tɨ nəri nə mə rɨno rətui mwi ia nemhəien səvənhi.”
32 Nəpɨn nəmə Atens həreɡi nəɡkiariien nəha mə iərmama riti rətui mwi ia nemhəien, nepwɨn harɨs irə. Mətə nepwɨn həni pen tɨ Pol i mə, “Kɨmaha iahokeikei mə tahəreɡi mwi nəɡkiariien səim.” 33 Nənə Pol rəpwəh irəha mamevən. 34 Mətə nərman me nepwɨn həkurirə i, mamhəni nɨpərhienien ia Iesu. Nərman me nəha riti nəɡhɨn nə Taionusios. In iəmə asori riti sə raməkure irəha nəmə asori me ia nousəsɨmwɨnien nəha kani mə Areopakus. Pran riti nəɡhɨn nə Tamaris mɨne nərmama me nepwɨn mwi həkurirə ia Pol, mamhəni nɨpərhienien ia Iesu.
✡17:3: Luk 24:26, Wok Me 3:18, 9:22
✡17:24: 1Kinɡ 8:27, Wok Me 7:48
✡17:25: Sam 50:12, Aes 42:5
✡17:27: Dut 32:8, Aes 55:6, Sam 145:18, Jer 23:23
✡17:29: Aes 40:18-20, Aes 44:10-17, Wok Me 19:26
✡17:31: Sam 9:8, 96:13, Wok Me 10:42