1 Ra Pablo ta ra Silas chaa̱ coyo ra ñuu Derbe, ta ñuu Listra. Ta yucuan nañihi̱ ra chi noo ra yɨhɨ cuenda Cristo. Nañí ra Timoteo. Ta sɨhɨ ra cuví ña noo ñaha Israel. Ta suri yɨhɨ́ tucu ña cuenda ra Cristo. Soco sutu ra ra Grecia cuvi ra. 2 Vaha xaan chicá ra Timoteo chihin Nyoo catyí ñu yɨhɨ cuenda Cristo ñuu Listra ta ñuu Iconio. 3 Ta ra Pablo cuñí ra cha cuhun ra Timoteo chihin ra. Ta saha̱ ra circuncidar chi ra Timoteo. Vatyi coto ma cuɨñɨ ñu Israel cha iyó ityi cuan tuhun ra Cristo cha cahán ra. Vatyi tandɨhɨ ñu chitó ñu vatyi sutu ra cuví ra ra ñuu Grecia. 4 Tyicuan ta cuahan coyo ra noo noo ñuu. Ta nacatyi̱ ra chi ñu yɨhɨ cuenda ra Cristo tuhun cha chaha̱ ra apóstol ta ra yɨhɨ ndaha chi ñu nyicu vehe ñuhu Jerusalén chi ra. 5 Ta tyicuan caa ta ndunɨɨ̱ ca iñi ñu yɨhɨ́ cuenda ra Cristo ta chino ca iñi ñu chi Nyoo. Ta tahan quɨvɨ ta cuahan nducuaha ca ñu.

6 Ña chaha̱ Tatyi Ii cha cahan ra tuhun Nyoo ityi Asia. Yucuan chaha yaha̱ sava ra ityi Frigia nu iyó xahñi ñuhu chihin ityi Galacia. 7 Ta chaa̱ coyo tucu ra ityi Misia. Ta cuñí tucu ra cuhun coyo ra ityi Bitinia, soco Tatyi Ii ra Jesucristo ña chaha̱ cuhun coyo ra. 8 Tyicuan ta nya sava ri yaha̱ ra ñuu Misia ta canoo̱ coyo ra ñuu Troas cha nyaá yuhu tyañuhu. 9 Cañohó ra ñuu Troas cuan, ta noo cha cuaa nyehe̱ ra Pablo noo visión. Nyehe̱ ra chi noo rayɨɨ ityi Macedonia. Nanyaá ra ta chacú ndahvi ra nuu ra, ta catyí ra chi ra: “Ña̱ha, vatyi tyinyeun chi ndi”, catyi ra. 10 Ta cha nyehe̱ ra Pablo visión cuan, yuhu ra Lucas chihin ra Pablo ta inga ra sanduvaha̱ ndi chi ndi ta cuahan ndi nya Macedonia cuan. Vatyi chitó vaha ndi vatyi Nyoo cana̱ chi ndi, vatyi cahan ndi tuhun ra yoso caa sacacú ra añima yo chihin ñáyɨvɨ ityi cuan.

11 Quɨhvɨ̱ ndi noo barcu ñuu Troas. Ta chaha̱n ndoo ityi ri ndi nya Samotracia noo ñuhú luhlu iyó mahñu tyañuhu. Ta cha inga quɨvɨ chaa̱ ndi ñuu Neápolis. 12 Ta yucuan quita̱ ri ndi ta cuahan ndi ñuu Filipos cha cuví noo ñuu cuenda ñu Roma. Ta cuví chi noo ñuu cahnu ca cha nuu tandɨhɨ ñuu ityi Macedonia cuan. Ta yucuan chinyicu̱ ndi suhva quɨvɨ. 13 Noo quɨvɨ cha nyitatu ñáyɨvɨ ta quita̱ ndi ityi chata ñuu, yatyin noo yutya nu tuhvá ñu chican tahvi ñu chi Nyoo. Chicunyaa̱ ndi yucuan ta caha̱n ndi tuhun Nyoo chihin ñusɨhɨ cha candu ɨɨn ri yucuan. 14 Noo ñaha nañí ña Lidia. Ta ñuu ña cuví Tiatira. Ta tuhvá ña xico ña sahma finu, tyacu nyaa. Yucuan cuví tyiño sahá ña. Ta sacahnú ña chi Nyoo tari ñu Israel. Ta chiñí ña cha cahán ra Pablo. Ta Nyoo nuña ra añima ña na quichaha ña cha cahan ra. 15 Ta condutya̱ ña chihin ñáyɨvɨ chi ña. Ta yaha̱ cuan ta chacu̱ ndahvi ña nuu ndi, ta catyí ña:

―Tatu nyehé ndo vatyi ndicha cha chinó iñi chi Sutu Mañi yo, ña̱ha ndo, co̱o ndo vehi ―catyí ña chi ndi.

Ta sanɨñɨ̱ ña chi ndi cha ndoo ndi vehe ña.

16 Ta cuvi̱ noo chaha cha cuahan ndi nu chicán tahvi ndi. Ta cha nɨri ca cha cuahan ndi, tahan ndi chi noo ñaha tyivaa. Yɨhɨ́ noo tatyi ña vaha chi ña. Yucuan chaha cuví nacoto ña ñáá ndɨhɨ cha cucuvi ityi nuu. Ta cuví ña noo ñaha iyó chitoho. Ta cuaha xaan xuhun sahá ganaa ña cuenda chitoho ña, vatyi cuví nacotó ña. 17 Ta ñaha tyivaa cuan quichaha̱ nyicon ña chi ndi, ta chi ra Pablo ñandɨhɨ. Ta cana̱ chaa ña ta catyí ña:

―Rayɨɨ ihya ra casacuví tyiño nuu Nyoo cahnu cuví ra. Ta cahán ra tuhun yoso caa cuví cacu añima yo ―catyí ña.

18 Cuaha quɨvɨ sacuvi̱ ñaha tyivaa cuan tyicuan caa. Tyicuan ta ra Pablo ña cunyee̱ ca iñi ra, ta nanyocava̱ ra ta catyí ra chi tatyi ña vaha cha yɨhɨ́ chi ña:

―Chihin sɨvɨ ra Jesucristo catyi chuun vatyi qui̱ton chi ñaha tyivaa ihya ―catyí ra.

Ta tatyi ña vaha cuan quita̱ chi chi ña caa cuhva ri cuan.

19 Soco cuhva cha canyehe̱ chitoho ña vatyi ma cuvi ca saha ganaa ra xuhun chihin ña, catɨɨ̱n ra chi ra Pablo ta ra Silas chinyaca̱ ra chi ra nya vehe tyiño. 20 Ta cachica̱n ra cuatyi chaha ra nuu ra cacuví tyiño. Ta catyí ra:

―Ra Israel ihya sanaquɨquɨ́ ra chi ñáyɨvɨ ñuu yo. 21 Ta sañahá ra costumbre cha ña cuví naquehen yo, nɨri ña cuví sacuvi yo vatyi ñu cuenda ñuu Roma cuví yo ―catyí ra.

22 Tyicuan ta nduxaa̱n ñáyɨvɨ chi ra Pablo ta ra Silas. Ta ra cacuví tyiño cuan chahnya̱ ra sahma ra Pablo ta ra Silas ta tachi̱ ra tyiño nacañi ra chi ra chihin yutun. 23 Cha yaha̱ cha cañi̱ vavaha ra chi ra, ta catyihi̱ ra chi ra vehe caa. Ta tachi̱ ra chi ra sahá cumi chi ra na saha vaha ra cuenda chi ra. 24 Cuhva cha quehe̱n ra sahá cumi cuan tuhun, tyihi̱ ra chi ra nya chichi cuii vehe caa. Ta tyihi̱ vaha ra chaha ra tɨcu vitu. 25 Soco ñáá cuhva hora ñuu cuan cachitá vavaha ra Pablo ta ra Silas. Ta cachicán tahvi ra chi Nyoo. Ta ra cañohó vehe caa cuan catyasohó ra. 26 Ta saná iñi ra ta quichi̱ noo cha taan ñihi vavaha. Ta naquɨsɨ chi cimientu vehe caa cuan, ta caa cuhva ri cuan nuña̱ tandɨhɨ yuvehe, ta ndachi cadena tandɨhɨ ra ñohó vehe caa cuan. 27 Ta cha ndoyo̱ ra sahá cumi cuan, nyehe̱ ra vatyi tacoho yuvehe. Tyicuan ta tava̱ ra mityi ra vatyi cahñi maa ra chi ra. Vatyi chicá xiñi ra vatyi ndɨhɨ ra ñohó vehe caa cuan cachino̱. 28 Soco ra Pablo cana̱ chaa ra chi ra, ta catyí ra:

―Ma cahñun chuun, vatyi tandɨhɨ ndi nyicú ndi ihya ―catyí ra chi ra.

29 Tyicuan ta ra sahá cumi cuan chica̱n ra noo ñuhu̱. Ta quicono̱ ra quɨhvɨ̱ ra nu cañohó ra. Ta nɨhɨ́ ra chihin cha yuhví ra. Ta chicuiñi̱ chɨtɨ ra nuu ra Pablo ta ra Silas. 30 Numi ri tava̱ ra chi ra nu ñoho̱ ra yucuan. Ta ndacá tuhun ra chi ra ta catyí ra:

―¿Nyoho Tata, yoso caa sacuvi ta cacu añime? ―catyí ra chi ra.

31 Ta ra cuan canacaha̱n ra ta cacatyí ra:

―Chi̱no iñi chi Sutu Mañi yo Jesucristo ta cacun, maun ta ñáyɨvɨ chuun ñandɨhɨ ―catyí ra.

32 Ta cacaha̱n ra tuhun Sutu Mañi yo chihin ra ta chihin tandɨhɨ ñu nyicu vehe ra. 33 Ta suri maa cha cuaa cuan ra sahá cumi vehe caa cuan nacatya̱ ra nu cahvi chi nduvi tahan ra nu cañi̱ ra chi ra. Yaha̱ cuan ta maa ra ta tandɨhɨ ñáyɨvɨ chi ra condutya̱ ñu suri cha cuaa cuan. 34 Tyicuan ta chinyaca̱ ra chi ra nya vehe ra. Ta chaha̱ ra cha cachi ra. Ta maa ra chihin ñáyɨvɨ chi ra sɨɨ xaan cuñí ñu vatyi chinó iñi ñu chi Nyoo. [Tyicuan ta cuanuhu coyo ra nya vehe caa cuan coto cuxaan ra cuví tyiño chihin ra saha cumi chi ra.]

35 Tuvi̱ inga quɨvɨ ta catachi̱ ra cacuví tyiño chi policia nu nyaá ra sahá cumi cuan, ta catyí ra vatyi na saña ra chi ra Pablo. 36 Tyicuan ta ra sahá cumi vehe caa cuan catyí ra chi ra Pablo:

―Chaa̱ tyiño chii saha̱ ra cuví tyiño, vatyi sañe chi ndo. Ican tuhun cha cuví quita ndo vityin ―catyí ra chi ra.

37 Soco ra Pablo catyí ra:

―Chi nyuhu cha cuví ndi ra cuenda ñuu Roma ican cañi̱ ra nu tuvi. Ta ni ña cutuñi̱ chi ndi tari cuhva tahán chi. Ta tyihi̱ ra chi ndi vehe caa. Ta vityin cuñí ra saña xehe ra chi ndi. Soco ma cuvi̱. Na̱quichi ta̱va maa ra chi ndi ―catyí ra Pablo chi ra sahá cumi cuan.

38 Ta ra policia nacatyi̱ ra chi ra cacuví tyiño. Ta ra cuan cayuhvi ra cuvi̱ cha cachitó ra vatyi ra cuenda ñuu Roma cuví ra Pablo. 39 Ta chaha̱n coyo ra chinandaca̱n ra tɨcahnu iñi chi ra Pablo ta chi ra Silas. Tyicuan ta catava̱ ra chi ra ta cachacu̱ ndahvi ra nuu ra na quita ra ñuu cuan. 40 Ta cha quita̱ coyo ra vehe caa, chaha̱n coyo ra vehe cu Lidia. Ta yaha̱ cuan ta chinyehe̱ ra chi ra hermano ta sandunɨɨ̱ ra iñi ra ta cuahan coyo ra.