1  * Mak 13:30Ma Yisu hanaŋ hadêŋ thêlô, “Yanaŋ avanôŋ êndêŋ môlô nena Wapômbêŋ anêŋ loŋ lôkliŋyak tem êlêm imbiŋ anêŋ lôklokwaŋ bêŋ. Ma môlô vi atu ba umiŋ loŋ êntêk tem nômô lôkmala denaŋ, ma ôŋgô nôm êŋ imbiŋ.”

2  * Ap 3:22; 2Pi 1:17-18Wak baheŋvi ba lahavute hale ba hi ma Yisu hawa Pita lo Jems ma Jon iviŋ yani ba ethak dumlolê daim te ba i êmô daluk. Êŋ ma Yisu liŋkupik habitak yaŋda hêk thêlô maleŋiŋ. 3 Ma anêŋ kwêv habitak thapuk anôŋ biŋ ba anyô pik la miŋ hatôm isik anêŋ kwêv ba imbitak thapuk aêŋ ami. 4 Ma ketheŋ oyaŋ ma Elia lo Mose êyô ma enaŋ abô haviŋ Yisu ba thêlô êyê.

5 Ma Pita hanaŋ hadêŋ Yisu, “Kêdôŋwaga, mavi anôŋ ek lêk alalô amô loŋ êntêk. Yêlô tem nadav unyak lôkkupik lokwaŋlô, te ek o ma te ek Mose ma te ek Elia.” 6 (Thêlô êkô kambom ba êthôŋ abô nenaŋ paliŋ ba intu Pita hanaŋ aêŋ.)

7 Ma buliv te hayô hava thêlô siŋ, ma abô te halêm anêŋ buliv êŋ kapô nena, “Intu ma yenaŋ Okna atu ba yaleŋhaviŋ videdauŋ. Ba nodaŋô anêŋ abô!”

8 Ma ketheŋ oyaŋ ma thêlô êyê hawê haveŋ ma Yisu iyom intu hamiŋ ma miŋ anyôla hamiŋ haviŋ yani ami.

9 Vêm ma etak dumlolê êŋ ba êlôk ele i ma Yisu hanaŋ lôklokwaŋ ek miŋ nenaŋ nôm atu ba êyê bêŋ êndêŋ anyôla ami endeba Anyô Anêŋ Nakaduŋ atu ema ba imbiyô ênjêk ŋama esak loŋbô am. 10 Aêŋ ba thêlô ivuŋ abô êŋ hêk thêlôda ma miŋ enaŋ bêŋ ami, ma doŋtom enaŋ abô pôk bêŋ hathak “ema lo imbiyô ênjêk ŋama” anêŋ ôdôŋ ma aisê?

11  * Mal 3:1Ma thêlô enaŋ hik Yisu liŋ, “Aisê ka ŋê lôkauk hathak abô balabuŋ enaŋ nena Elia tem êmôŋ ba êlêm vêm ka Mesia?”

12-13  * Sng 22:1-18; Ais 53:3; Mal 4:5-6; Mat 11:14Ma Yisu hanaŋ nena, “Avanôŋ! Elia tem êmôŋ ek indum nômkama sapêŋ imbitak mavi esak loŋbô. Ma doŋtom yanaŋ êndêŋ môlô nena Elia bôk halêm yôv. Ma avômalô esopa iniŋ leŋiŋhaviŋ iyom ba idum kambom lomaloma hadêŋ yani hatôm atu ba Wapômbêŋ anêŋ kapya bôk hanaŋ hathak yani. Ma doŋtom aisê ka Wapômbêŋ anêŋ kapya hanaŋ nena Anyô Anêŋ Nakaduŋ atu tem enja vovaŋ bêŋ lôk nêmbôliŋ dômiŋ êndêŋ yani?”

14 Yisu thêlô êyô ek ŋê ku vi ma êyê avômalô bêŋ anôŋ lêk ethak doŋtom ba êmô. Ma ŋê lôkauk hathak abô balabuŋ lôk anêŋ ŋê ku vi atu ba êmô enaŋ abô ba êkôki hathak. 15 Ma avômalô nômbêŋ êŋ êyê Yisu, ma esoŋ kambom ba elaŋviŋ i ma ewa yani thô.

16 Ma Yisu hanaŋ hik thêlô liŋ, “Môlô ôkôkam hathak malê?”

17 Ma anyô te hamiŋ avômalô nômbêŋ êŋ kapô ba hanaŋ, “Kêdôŋwaga, ŋgôk te havaloŋ yenaŋ okna abôlêk loŋ ba miŋ hatôm enaŋ abô ami. Ba intu yahawa halêm ek o. 18 Ŋgôk hathak hayôkwiŋ yani ba habi yani halôk pik ma abôlêk wapôk thapuk hale yaiŋ ma haloŋoloŋ abôlêk kalalaŋ ma liŋ havuviŋ ba thotho. Yahanaŋ ek anêm ŋê ku nênêm ŋgôk êŋ vê ma doŋtom thêlô miŋ hatôm ami.”

19 Ma Yisu hanaŋ viyaŋ, “Yahamô haviŋ môlô sawa daim ma doŋtom miŋ ôêvhaviŋ ami ma owa auk lokbaŋ aleba yakapôlôŋ lêk hagiap hathak môlô. Noja okna êŋ êlêm.”

20 Êŋ ma ewa okna atu hi hadêŋ Yisu. Ŋgôk hayê Yisu, ma hayôkwiŋ okna êŋ kambom ba hêv yak halôk pik ba hapiki ma abôlêk thôk hêv yak.

21 Ma Yisu hanaŋ hik lambô liŋ, “Ŋgôk habuliŋ yani hadêŋ aŋgê?”

Ma lambô hanaŋ nena, “Sêbôk ba yani yaôna. 22 Ŋgôk êŋ habi yani halôk atum lôk ŋaŋ lôbôlôŋ ek injik yani vônô ma doŋtom mi. Aêŋ ba o hatôm undum ek ŋgôk êŋ etak yenaŋ okna, êŋ ma hôêv kapôlôm ek yai.”

23  * Mat 21:21; Mak 11:23Ma Yisu hanaŋ, “Aisê ka honaŋ nena, ‘o hatôm’? Wapômbêŋ hatôm indum nômkama sapêŋ ek ŋê takatu ba êvhaviŋ yani.”

24 Ma ketheŋ oyaŋ ma okna êŋ anêŋ lambô hanaŋ, “Yahêvhaviŋ ba undum ek yenaŋ auk atu ba miŋ yahêvhaviŋ ami êkôk ya liŋ ek yanêmimbiŋ!”

25 Ma Yisu hayê nena avômalô êvôv i ketheŋ ethak doŋtom, êŋ ma hathaŋ ŋgôk lelaik atu ba hanaŋ, “O ŋgôk vembôlêk lôk lemôndôŋ putup, yahanaŋ hadêŋ o nena otak okna êntêk ba nu ma miŋ ômbôlêm esak loŋbô ami.”

26  * Mak 1:26Ma ŋgôk halaŋ boloba ma hayôkwiŋ okna êŋ kambom ma hale yaiŋ ba hi. Ma okna êŋ hêk inaŋ anyô ŋama ba avômalô enaŋ nena, “Lêk hama.” 27 Ma doŋtom Yisu havaloŋ hamô baŋ vi ma havôv ba haviyô hamiŋ.

28 Vêm ma Yisu lôk anêŋ ŋê ku iyom êmô unyak kapô ma thêlô enaŋ hik yani liŋ, “Aisê ka yêlô miŋ hatôm nanêm ŋgôk êŋ vê ami?”

29 Ma Yisu hanaŋ viyaŋ hadêŋ thêlô, “Mek iyom intu hatôm nêm ŋgôk anêŋ aêŋ vê.”

30  * Jon 7:1Ma thêlô etak loŋ êŋ ba ibitak êyô Galili. Ma Yisu hadô avômalô neyala nena thêlô lêk êmô êsê 31  * Mak 8:31; 10:32-34ek êndôŋ anêŋ ŋê ku. Êŋ ma Yisu hanaŋ hadêŋ thêlô, “Tem nenaŋ Anyô Anêŋ Nakaduŋ atu bêŋ ba netak êndôk avômalô baheŋiŋ. Ma tem nijik yani vônô, ma êtôm wak lô ma tem imbiyô esak loŋbô.” 32  * Luk 9:45Ma anêŋ ŋê ku êthôŋ abô êŋ anêŋ ôdôŋ paliŋ lôk êkô ek nenaŋ injik yani liŋ.

33 Ma Yisu thêlô êyô Kapaneam ma i êmô unyak kapô te. Êŋ ma Yisu hanaŋ hik thêlô liŋ, “Môlô ôkôkam hathak malê haveŋ loŋôndê ba ôlêm?” 34 Thêlô eyala nena thêlô êkôki hathak thêlô alisê intu anyô bêŋ ek Yisu anêŋ ŋê ku vi ba intu thêlô bônôŋ. 35  * Mat 20:25-27; Mak 10:43-44; Luk 22:24-26Ma Yisu halôk hamô ma halam anêŋ ŋê ku laumiŋ ba lahavuju takatu ba êlêm. Ma hanaŋ, “Lemimhaviŋ numbitak anyô bêŋ, êŋ ma undum o endeba yaôna ba ôtôm avômalô lôkthô iniŋ anyô ku oyaŋ.”

36 Ma hawa amena te ba hadô hamiŋ thêlô malêvôŋ. Ma havaloŋ hamiŋ ma hanaŋ hadêŋ thêlô, 37  * Mat 10:40“Ôpatu ba hêvhaviŋ ya ba hawa amena yaônate aêntêk thô, ma hatôm hawa ya thô. Ma ôpatu ba hawa ya thô, ma hatôm hawa ôpatu ba hêv ya ba yahalêm thô haviŋ.”

38 Ma Jon hanaŋ hadêŋ Yisu nena, “Kêdôŋwaga, yêlô ayê anyô te hêv ŋgôk vê hathak anêm athêŋ. Ma doŋtom yani ma miŋ alalô te ami, ba intu yêlô anaŋ ek yani etak ku êŋ.”

39 Ma doŋtom Yisu hanaŋ nena, “Dô! Miŋ numiŋ yani loŋ siŋ ami. Ôpatu ba hadum nômbithi hathak yenaŋ athêŋ ma tem miŋ enaŋ abô kambom ketheŋ esak ya ami, 40  * Mat 12:30; Luk 11:23ek malê nena ôpatu ba miŋ hapôlik hathak alalô ami, intu alalôaniŋ te. 41  * Mat 10:42Yanaŋ avanôŋ êndêŋ môlô nena anyô te hayê nena môlô ma Kilisi anêŋ avômalô ba hêv ŋaŋ hadêŋ môlô, ôpêŋ tem enja anêŋ vuli.

42 “Ma anyô te hadum ba yenaŋ amena atu ba hêvhaviŋ ya te hêv yak, ôpêŋ tem êpôm malaiŋ bêŋ anôŋ. Ôpêŋ tem nêsôkwêŋ valu bêŋ te esak laselo ba nimbi yani êndôk ŋgwêk makidiŋ ba ema. Malaiŋ êŋ ma yaôna ek malaiŋ atu ba yani tem êpôm embeŋ yam. 43-44  * Mat 5:30Ma bahem hadum ba hudum kambom, êŋ ma odabêŋ kisi ba nêm vê ek miŋ undum kambom esak loŋbô ami! Bahem vi iyom ma malaiŋ, ma doŋtom mavi ek nu malak leŋ. Ma bahem luvi hamô ba hudum kambom, êŋ ma lemvimkupik sapêŋ tem ni loŋ atu ba atum hathaŋ ba miŋ hama ami. Ba intu malaiŋ bêŋ anôŋ.* Ŋê lôkauk vi enaŋ nena abô doho atu ba Mak hato ma hêk denaŋ. Abô êŋ ma aêntêk: Loŋ êŋ ma matiŋyak tem nejaŋ anyô liŋkupik êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ, ma atum tem esaŋ anyô êmô aêŋ. 45-46 Ma vem hadum ba hudum kambom, êŋ ma odabêŋ kisi ba nêm vê ek miŋ undum kambom esak loŋbô ami! Vem vi iyom ma malaiŋ, ma doŋtom mavi ek nu malak leŋ. Ma vem luvi hamô ba hudum kambom, êŋ ma lemvimkupik sapêŋ tem ni loŋ atu ba atum hathaŋ ba miŋ hama ami. Ba intu malaiŋ bêŋ anôŋ.* Ŋê lôkauk vi enaŋ nena abô doho atu ba Mak hato ma hêk denaŋ. Abô êŋ ma aêntêk: Loŋ êŋ ma matiŋyak tem nejaŋ anyô liŋkupik êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ, ma atum tem esaŋ anyô êmô aêŋ. 47  * Mat 5:29Ma malem daluk hadum ba hudum kambom, êŋ ma ômbi vê. Malem daluk vi iyom ma malaiŋ, ma doŋtom mavi ek nu malak leŋ. Ma malem daluk luvi hamô ba hudum kambom, êŋ ma lemvimkupik sapêŋ tem ni loŋ atu ba atum hathaŋ ba miŋ hama ami. Ba intu malaiŋ bêŋ anôŋ. 48  * Ais 66:24 ‘Loŋ êŋ ma matiŋyak tem nejaŋ anyô liŋkupik êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ, ma atum tem esaŋ anyô êmô aêŋ.’ 49 Atum tem êpôm avômalô sapêŋ êtôm ŋgwêk etak hathak nôm ek atum êŋ esaê thêlô.

50  * Mat 5:13; Luk 14:34 “Ŋgwêk ma nôm mavi, ma doŋtom anêŋ maniŋ hêv yak, êŋ ma opalê hatôm idum ba imbitak maniŋ esak loŋbô am? Ŋgwêk hathak hadum nôm ba vasiŋ, ba intu nômô yôhôk* ‘Yôhôk’ anêŋ ôdôŋ nena ôpatu ba hamô maliŋyaô haviŋ avômalô vi. Lôk miŋ lamaniŋ ketheŋ ami. Ma hêv avômalô sa ek netak vovak. mavi imbiŋ am aêŋ iyom.”