1 ቄኤሶኮ ሱኡጋሢ ዒስፂፓኖሴ ኮራ፦ «ዬይ ጌይንቴ ባካ ጎኔዳ?» ጌዒ ዖኦጬኔ።

2 ዒስፂፓኖሴ ሂዚ ጌዒ ማሄኔ፦ «ታ ዒሾንሦ! ታ ዓዶንሦ! ሂንዳ ዋይዙዋቴ፤ ኑ ዓዳሢ ዓብራሃሜ ካኣራኔ ዓጮይዳ ናንጊፆሮ ዓኣዻንዳሢኮ ቤርታ ሜሶፖታሚያ ዓጫ ዓኣንቴ ቦንቺንቴ ፆኦዛሢ ዒዛም ጴዻዖ፥ 3 ‹ኔ ዓጫፓ ኬስኪ ሃሣ ኔ ዒጊኖይዳፓ ዱማዺ ታ ኔና ዻዋ ዓጮ ዓኣዼ› ጌዔኔ። ማዢ. ማፃ 12፡1። 4 ዒማና ዒዚ ካላዳ ዓሶ ዓጫፓ ኬስኪ ካኣራኔይዳ ዴዔኔ፤ ዒዚ ዒኢካ ዓኣንቴ ዓዴ ሃይቃዛ ካኣራኔ ዓጮይዳፓ ኬሲ ሃሢ ዒንሢ ናንጋ ዓጬሎ ፆኦሲ ዒዛ ዔኪ ሙኬኔ። ማዢ. ማፃ 11፡31፤ 12፡4። 5 ያዺ ማዔቶዋ ቶኪ ሄርቃንዳ ቤሲጉዴያታዖ ፆኦሲ ዒዛም ዒንጊባኣሴ፤ ጋዓንቴ ሃኖ ዓጬሎ ዒዛና ዒዛኮ ፃጶናም ሃጊ ዓጪ ማሂ ዒዛም ዒንጋንዳሢ ጫኣቄኔ፤ ዬኖ ፆኦሲ ዒዛም ጫኣቄሢ ዓብራሃሜኮ ሃጊ ናይ ባኣንቴኬ። ማዢ. ማፃ 12፡7፤ 13፡15፤ 15፡18፤ 17፡8። 6 ዜርፃ ዒዛኮ ዓሲ ዓጪዳ ዒፂንቲሢና ዳውሲንቲ ናንጋንዳሢ ሃሣ ዬኖ ዓጮይዳ ዖይዶ ፄኤታ ሌዔ ዓሳ ዔያቶ ዓይሌ ማሂ ሜታሲ ዎይሣንዳሢ ዒዛም ኬኤዜኔ። ማዢ. ማፃ 15፡13-14። 7 ሃሣ ‹ዓይሌ ማሂ ዎይሣ ዴሮ ታኣኒ ፑርታና ዎጋንዳኔ፤ ዬካፓ ዔያታ ዓይሉማፓ ኬስኪ ሃኖ ቤዞይዳ ታና ካኣሽካንዳኔ› ሂዚ ጌዒ ፆኦሲ ኬኤዜኔ። ኬሲ. ማፃ 3፡12። 8 ቃሳዖ ሃሣ ዓቲንቶ ቤርቶ ቲቂፆ ዎጎዋ ዒንጌኔ። ዬያሮ ዓብራሃሜ ዪሳኣቄ ሾዔስካፓ ሳላሳ ኬሎና ዓቲንቶ ቤርቶ ዒዛኮ ቲቄኔ፤ ዪሳኣቄ ያይቆኦቤ ሾዔኔ፥ ያይቆኦቤያ ዱማ ዱማ ዒስራዔኤሌ ፃጶኮ ዓዶንሢ ማዔ ታጶ ላምዖ ናኣቶ ሾዔኔ። ማዢ. ማፃ 17፡10-14፤ 21፡2-4፤ 25፡26፤ 29፡31—35፡18።

9 «ያይቆኦቤኮ ናኣታ ዔያቶኮ ጌርሲ ዮሴፔ ቂኢሪ ጊብፄ ዓጫ ዓይሌ ማዓንዳጉዲ ሻንቼኔ። ፆኦሲ ጋዓንቴ ዒዛና ዎላ ማዔኔ፤ ማዢ. ማፃ 37፡11፤ 28፤ 39፡2፤ 21። 10 ሜቶ ቢያሢዳፓኣ ዒዛ ኬሴኔ፤ ሃሣ ጊብፄ ካኣቲ ቤርቶይዳ ቦንቺንቲና ዔራቶና ዒዛም ዒንጌኔ፤ ካኣቲያ ጊብፄ ዓጮ ቢያና ፔ ማኣሮናይዳ ሱኡጌ ዒዛ ማሄኔ። ማዢ. ማፃ 41፡39-41። 11 ዬኖ ዎዶና ጊብፄ ዓጮና ካኣናኔ ዓጮናይዳ ቢያ ዼኤፒ ሜቶ ማዤ ኪሊንኮ ሉማ ዔቄኔ፤ ዓዶንሢያ ኑኡኮ ሙኡዚ ዴንቃኒ ዳንዳዒባኣሴ። ማዢ. ማፃ 42፡1-2። 12 ያይቆኦቤ ጊብፄ ዓጮይዳ ሃኣኮ ዓኣሢ ዋይዛዖ ኑ ዓዶንሢ ቤርታሲ ዒኢካ ዳኬኔ። 13 ላሚፆ ማዒ ዔያታ ጊብፄ ዓኣዼ ዎዶና ዮሴፔ ፔኤኮ ጌርሲንሢም ፔና ፔጋሲ ኬኤዚ ዔርቴኔ፤ ዒማና ማኣሮ ዓሳኣ ዒዛኮ ካኣቲና ዔርቴኔ። ማዢ. ማፃ 45፡1፤ 16። 14 ዬካፓ ዮሴፔ ፔኤኮ ዓዶ ያይቆኦቤና ዒጊኖ ቢያ ፔ ኮራ ዔኪ ሙኬኔ፤ ዬያታ ዎሊ ዑፃ ጉቤ ላንካይታሚ ዶንጎ ዓሲኬ። ማዢ. ማፃ 45፡9-10፤17-18፤ 46፡27። 15 ዬያሮ ያይቆኦቤ ጊብፄ ዓጮ ዓኣዺ ናንጊ ዒዛንታ ኑ ዓዶንሢንታ ዒኢካ ሃይቄኔ። ማዢ. ማፃ 46፡1-7፤ 49፡33። 16 ዔያቶኮ ሌዛ ሴኬሜ ዓጮ ዔኪ ዓኣዺንቲ፥ ዓብራሃሜ፦ ሴኬሜይዳ ዔሞሬ ናኣቶይዳፓ ፔ ሚኢሼና ሻንቄ ዱኡፖ ካያ ዱኡቴኔ። ማዢ. ማፃ 23፡3-16፤ 33፡19፤ 50፡7-13፤ ዒያ. 24፡32።

17 «ፆኦሲ ዓብራሃሜም ጫኣቂ ዒንጌ ሃጊ ማዓንዳ ዎዛ ኩማንዳ ዎዳ ዑካዛ ጊብፄይዳ ዓኣ ኑ ዴሮኮ ፓይዳ ሚርጊ ሚርጊ ዓኣዼኔ። 18 ዬካፓ ሜሌ ካኣቲ ዮሴፔ ዔሩዋያ ጊብፄይዳ ካኣታዼኔ። ኬሲ. ማፃ 1፡7-8። 19 ዬይ ዓኮ ካኣታሢ ኑ ዴሮ ዑፆይዳ ጌኔ ማሊሢና ዔቂ ዬያ ዓሶኮ ናኣታ ሃይቃንዳጉዲ ሃሣ ኬኤሪንታንዳጉዲ ኑኡኮ ዓዶንሢ ዎልቄና ዒዚ ኮሺ ሜታሴኔ። ኬሲ. ማፃ 1፡1-11፤ 22። 20 ዬኖ ዎዶና ሙሴ ሾይንቴኔ፤ ዒዚያ ሚርጌ ሚዛጲ ናይኬ፤ ሃሣ ሃይሦ ዓጊኒያ ፔ ዓዶ ማኣራ ዴዒ ዲጬኔ። ኬሲ. ማፃ 2፡2። 21 ዬካፓ ዒዚ ኬኤሪንቴንቴ ጊብፄ ካኣቲኮ ናይስኬና ዒዛ ዔኪ ፔ ናይ ማሂ ዲቼኔ። ኬሲ. ማፃ 2፡3-10። 22 ዬያይዴም ሙሴ ጊብፄ ዓሶ ዔራቶ ቢያ ዔሬኔ፤ ጌስታ ጌኤዞና ማዻ ማዾና ቢያ ዶዲ ዓሲ ማዔኔ።

23 «ሙሴኮ ሌዓ ዖይዲታሚ ኩሜ ዎዶና ፔኤኮ ጌርሲንሢ ጌይፃ ዒስራዔኤሌ ናኣቶ ዛጋኒ ማሌኔ። ኬሲ. ማፃ 2፡11-15። 24 ዛጎሮ ዒ ሙካንቴ ዒዛኮ ዒጊኖይዳፓ ፔቴስኬያ ፔቴ ጊብፄ ዓጪ ዓሲስኬይ ጳርቂ ሂዓንቴ ዴንቃዖ ዬያ ዒጊናሢ ዒ ማኣዴኔ፤ ዬያ ጳርቂንቴ ዓሢ ዛሎዋ ኮሜ ዔካኒ ጊብፄ ዓጮ ዓሢ ጳርቂ ጶዼኔ። 25 ዒዛ ዛሎና ፆኦሲ ዔያቶ ዓይሉማፓ ኬሳንዳሢ ዒጊና ዒዛኮ ዔራንዳያ ዒዛም ማሌኔ፤ ጋዓንቴ ዔያታ ዬያ ዒና ዔኪ ዔሪባኣሴ። 26 ዚሮ ጉቴሎ ላምዖ ዒስራዔኤሌ ዓሲ ዎላ ዑራዻንቴ ዴንቃዖ ዔያቶ ላኣጋኒ ኮዒ ‹ዒንሢ ሃይ ዓሳ! ዒንሢ ዎሊኮ ጌርሲንሢኬ፤ ዓይጎሮ ዒንሢ ዎላ ዑራዻይ?› ጌዔኔ። 27 ዬይ ፔ ላጋሢ ጳርቃ ዓሣሢ ሙሴ ሴካ ሂዓዖ ‹ኔና ኑ ዑፃ ዎይሣያና ዎጋያ ማሄሢ ዖናዳይ? 28 ዚጊኖ ኔ ጊብፄ ዓሢ ዎዼ ጎይፆ ታናኣ ኔ ዎዻኒ ኮዓ?› ጌዔኔ። 29 ሙሴ ዬያ ዋይዛዖ ጊብፄ ዓጫፓ ፑኒንቲ ሚዲያሜ ጌይንታ ዓጪ ዓኣዺ ዒኢካ ናንጊ፥ ላምዖ ዓቲንቄ ናይያ ሾዔኔ። ኬሲ. ማፃ 18፡3-4።

30 «ሙሴ ዒዞ ዓጮይዳ ዖይዲታሚ ሌዔ ዓኣሤስካፓ ሲና ጌይንታ ዹኮ ኮራ ዓኣ ቦኦሎይዳ ካዮ ባኣካ ዔኤታ ታሚና ፆኦሲ ኪኢታንቻ ዒዛም ጴዼኔ። 31 ሙሴ ዬያ ዛጌ ዎዶና ዲቃቲ ሄርሻዖ፥ ባንሢ ዑኪ ዛጋንቴ ሂዚ ጋዓ ዑኡሲ ዋይዚንቴኔ፤ 32 ‹ታኣኒ ኔ ዓዶንሢ ዓብራሃሜ ፆኦሲ፥ ዪሳኣቄ ፆኦሲ፥ ያይቆኦቤ ፆኦሲኬ› ጋዓዛ፥ ሙሴ ዒማና ዒጊጪ ጎጋይቄኔ፤ ዛጋኒያ ጫርቂባኣሴ። 33 ፆኦሲ ዒዛም ጋዓንቴ ‹ኔ ዔቄ ቤዛ ጌኤሺ ሳዓታሢሮ ቶካፓ ዱርዞ ኔኤኮ ኬሴ፤ 34 ጊብፄ ዓጮይዳ ዓኣ ታ ዴሮኮ ዼኤፖ ሜቶ ጎኔና ታ ዛጌኔ፤ ዋኣዪንቶ ዒላቶዋ ታ ዔያቶኮ ዋይዜኔ፤ ዬያሮ ታ ዔያቶ ዓውሳኒ ኬዴሢሮ ሃሢ ኔ ሃኒ ዬዔ፥ ታ ኔና ጊብፄ ዓጮ ማሂ ዳካንዳኔ› ጌዔኔ። ኬሲ. ማፃ 2፡14።

35 «ዒስራዔኤሌ ዴራ ሙሴ ኮራ ‹ኔና ኑ ዑፃ ዎይሣያና ዎጋያና ማሄሢ ዖናዳይ?› ጌዒ ቤርታ ዒዛ ማኬያ ማዔቶዋ ፆኦሲ ጋዓንቴ ዬያ ሙሴም ካዮ ባኣካ ጴዺ ኪኢታንቻሢ ዛሎና ዎይሣያና ዎጋያና ማሂ ዔያቶ ባንሢ ዳኬኔ። 36 ጊብፄ ዓጮና ዞቄ ባዞናይዳ ዲቃሣ ባኣዚና ፆኦሲ ዎልቄና ማዺንታ ዓኪ ባኣዚና ማዺ ዴሮ ዓይሉማፓ ኬሲ፥ ዓሲ ናንጉዋ ዳውሎይዳ ዖይዲታሚ ሌዔ ጉቤ ዔኪ ሃንቴሢ ዬያ ሙሴኬ። ኬሲ. ማፃ 7፡5፤ 14፡21፤ ፓይ. ማፃ 14፡33። 37 ‹ፆኦሲ ታና ዔቂሴሢጉዲ ዒንሢኮ ዒሾንሢ ባኣካፓ ፆኦሲ ማሊሢ ኬኤዛ ዓሲ ዒንሢም ዔቂሳንዳኔ› ጌዒ ዒስራዔኤሌ ዴሮም ኬኤዜሢያ ዬያ ሙሴኬ። ላሚ. ዎማ 8፡15፤ 18። 38 ዓሲ ናንጉዋ ዳውሎይዳ ቡኪንቴ ዴሮና ዎላ ሃሣ ሲና ዹኮይዳ ጌስቴ ኪኢታንቻሢና ዬያጉዲ ኑ ዓዶንሢና ዎላ ማዔሢያ ዒዛኬ፤ ፆኦሲኮዋ ናንጎ ቃኣሎ ኑም ዳኪ ሄሊሴሢያ ዬያ ሙሴኬ። ኬሲ. ማፃ 19፡1—20፡17፤ ላሚ. ዎማ 5፡1-33።

39 «ኑ ዓዶንሢ ጋዓንቴ ዒዛ ማማኬያፓዓቴም ዒዛም ዓይሢንቲባኣሴ፤ ዒኖና ዔያታ ጊብፄ ዓጮ ማዓኒ ማሌኔ። 40 ዓኣሮኔ ኮራ ዔያታ ‹ሃይ ጊብፄ ዓጫፓ ኑና ኬሴ ሙሴ ዎዎይቴቴያ ኑ ዔሩዋሴ፤ ዬያሮ ኑኡኮ ቤርታ ቤርታ ዓኣዺ ኑና ዔኪ ዓኣዻንዳያ ካኣሽኮንዶ ባኣዚ ኑም ማዤ› ጌዔኔ። ኬሲ. ማፃ 32፡1። 41 ዒማና ዔያታ ናኣሪ ማላያ ካኣሽኮንዶ ባኣዚ ማዢ ዒንጎ ባኣዚያ ዬያም ዒንጌኔ፤ ዔያታ ፔ ኩጮና ማዤ ባኮናኣ ዎዛዼኔ። ኬሲ. ማፃ 32፡2-6። 42 ፆኦሲ ጋዓንቴ ዔያቶይዳፓ ዱማዼኔ፤ ጫሪንጮ ዦኦጋሢ ዔያታ ካኣሽካንዳጉዲ ዔያቶ ማሄኔ። ዬይያ፦ ፆኦሲ ማሊፆ ኬኤዛ ዓሶ ዛሎና

44 «ኑ ዓዶንሢኮ ዓሲ ናንጉዋ ዳውሎይዳ ዓፒላና ማዢንቴ ፆኦሲ ካኣሽኪንታ ማኣሪ ዓኣኔ፤ ዬኖ ዓፒሎና ማዦና ማኣሮ ፆኦሲ ዒዛ ዓይሤ ጎይፆና ሃሣ ዻዌ ጎይፆና ማዤሢያ ሙሴኬ። ኬሲ. ማፃ 25፡9፤ 40። 45 ፆኦሲ ዔያቶኮ ቤርታፓ ዳውሴ ሜሌ ዴሮ ዓጮ ዔያታ ዻካሌ ዎዶና ኑ ዓሶንሢ ዬኖ ዔያታ ዔኬ ዓፒሎና ማዢንቴ ማኣሬሎ ዒያሱና ዎላ ዒዞ ቤዞ ጌልዜኔ፤ ዴንዲ ዳውቴ ዎዶ ሄላንዳኣና ዬና ዒኢካ ዴዔኔ። ዒያ. 3፡14-17። 46 ዳውቴያ ፆኦሲ ዒዛ ቦንቼሢሮ ያይቆኦቤ ዜርፆ ባኣካ ፆኦዛሢ ዎርቃንዳ ማኣሪ ማዣኒ ፆኦሲ ሺኢቄኔ። 2ሳሙ. 7፡1-16፤ 1ፆኦሲ. ዓሃኬ 17፡1-14። 47 ጋዓንቴ ዬኖ ማኣሮ ፆኦሲም ማዤሢ ሴሎሞኔኬ። 1ካኣቶ. ማ 6፡1-38፤ 2ፆኦሲ. ዓሃኬ 3፡1-17።

48 «ያዺ ማዔቶዋ ዼኤፖ ፆኦዛሢ ዓሲ ኩቺና ማዢንቴ ማኣሪዳ ናንጉዋሴ፤ ዬይያ፦ ፆኦሲ ማሊፆ ኬኤዛሢ ዛሎና

51 «ዒንሢ ባቃኖ ዴይሤ፥ ፑርቶ ዓሳ! ዒና ዒንሢኮ ዔኩዋያ፤ ዋያኣ ዒንሢኮ ዋይዙዋያ፥ ዒንሢኮ ዓዶንሢጉዲ ዒንሢያ ቢያ ዎዴና ዓያኖ ጌኤዦ ማካኔ። ዒሲ. 63፡10። 52 ዒንሢኮ ዓዶንሢ ዒፂ ዳውሲ ባኣያ ፆኦሲ ማሊፆ ኬኤዛ ዓሶይዳፓ ዖናዳይ? ዔያታ ጌኤዣሢኮ ሙኪፆ ቤርታዺ ኬኤዜዞንሢታዖ ዎዼኔ፤ ዒንሢያ ሃሢ ዬያ ጌኤዣሢ ዓኣሢ ዒንጊ ዎዼኔ። 53 ዒንሢ፦ ኪኢታንቾ ዛሎና ፆኦሲ ዎጎ ዔኬኔ፤ ጋዓንቴ ዒንሢ ዬያ ካፒባኣሴ።»

54 ዎጎ ዎጋ ዓሳ ዬያ ዋይዜ ዎዶና ዒናፓ ኮሺ ዻጋዼኔ፤ ዒስፂፓኖሴ ዑፆይዳኣ ዻጋና ሃኣሚ ዻዔኔ። 55 ዒዚ ጋዓንቴ ዓያና ጌኤሺኮ ዎልቆ ጋሮ ጌሊ ጫሪንጮ ባንሢ ጊዥ ጌዒ ዛጋዖ፥ ፆኦሲኮ ቦንቾ ዴንቄኔ፤ ዬሱሴያ ፆኦሲኮ ሚዛቆ ዛላ ዔቂ ዓኣንቴ ዛጊ፥ 56 «ሃይሾ፤ ጫሪንጫ ቡሊንቲ፥ ፆኦሲኮዋ ናዓሢ ፆኦሲኮ ሚዛቆ ዛላ ዔቂ ዓኣንቴ ታ ዛጋኔ» ጌዔኔ።

57 ዬማና ዔያታ ዼጊዲ ዒላቲ፥ ዋዮ ጉቤሢ ፔኤኮ ዓርቃዖ ፔቱሞና ዒዛ ባንሢ ጳሽኬኔ። 58 ዬካፓ ዔያታ ዒዛ ዓርቂ ካታሞይዳፓ ኬሲ ሹቻ ዹዒ ዎዼኔ፤ ማርኮ ማዔ ዓሶንሢያ ዒስፂፓኖሴ ዹዓ ዓሶኮ ዓፒሎ ዔኪ ሳውሌ ጌይንታ ፔቴ ዼጌስኬይ ካፓንዳጉዲ ዒዛ ኮራ ጌሤኔ። 59 ዔያታ ዒዛ ሹጮና ዹዓ ጎይሣ ዓኣንቴ ዒስፂፓኖሴ፦ «ጎዳ ዬሱሴ! ሼምፓሢ ታኣኮ ዔኬ!» ጌዒ ሺኢቄኔ። 60 ሃሣ ዒ ጉምዓታዖ፦ «ጎዳሢዮ! ሃያ ዔያቶኮ ማዾ ዻቢንቲ ማሂ ፓይዲፖ!» ጌዒ ዼጊዲ ዒላቲ፥ ሃይቄኔ። ሳውሌያ ዒስፂፓኖሴ ዎዾናሢ ቃራኬ ጌዔኔ።