Baluwa yandikigwe na
Yakobo
Ulongozi
Kitabu cha Yakobo chandikigwa na munhu imoja yokemigwa Yakobo. Yogesigwa kakala Yakobo ndugu yake Yesu, yakalile mulangulizi wa kibumbila cha ichanduso cha wanhu wamtogole Yesu na kakala imoja mna umting'hano wa ako Yelusalemu (Sang'h 15:13). Vivija mtumigwa Paulo kamkema mhanda ya kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu ako Galatia (Gal 2:9). Wanhu woifunza mbuli wogesa kamba kitabu cha Yakobo chandikigwa behi na mwaka wa 50 toka kuvumbuka kwa Kilisito. Kwavija Yakobo kakala mulangulizi wa kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu ako Yelusalemu, yogesigwa kandika kitabu kino viyakalile kuko.
Yakobo kawandikila kitabu kino “makabila longo na mabili gapwililike mwiisi yose” (Sula ya 1:1). Mbuli za kuifunza zili mkitabu cha Yakobo ni za wanhu wose wamtogole Yesu lakini viyatambule mbuli kamba, “makabila longo na mabili,” yokoneka kamba Yakobo kawandikila Wayahudi wamtogole Yesu. Kwavija ikitabu kilondeka kiwavikile wanhu wengi, avo kalonga mbuli nyingi, Yakobo kagangamiza mbuli ya kutamanila na kusang'hana vikuilumba. Kutamanila kwa ukweli kokoneka kwa kusang'hana (Sula ya 2:17). Vivija kowazuma mbuli ya kuwatonga ng'hani wanhu wagoli (Sula ya 2:1-4). Na kotulongela tuiteganye na ulonzi wetu (Sula ya 3:1-12).
Mbuli zili mkitabu
Yakobo kowalamusa wasomaji zake (Sula ya 1:1).
Abaho kowagela moyo wanhu wamtogole Yesu wafunge umoyo wahagaya (Sula ya 1:2-27).
Abaho kolonga viilondeka kutamanila kulagusigwe kwa kusang'hana (Sula ya 2:1-26).
Abaho kolonga mbuli vizili na nguvu (Sula ya 3:1-12).
Abaho Yakobo kosimulila vija nzewele ya Mulungu viili na nzewele ya mwiisi viili (Sula ya 3:13-4:10).
Abaho kowazuma wasomaji zake mbuli ya kuitapa (Sula ya 4:11-5:6).
Yakobo komambukiza kitabu chake kwa kulava mafundizo gayagwe (Sula ya 5:7-20).
1
1 Niye Yakobo namsang'hanaji wa Mulungu na Mndewa Yesu Kilisito, nogalamusa makabila longo na mabili gapwililike mwiisi yose.
Kugezigwa
2 Ndugu zangu deng'heleleni, mwahagezigwa miyanza mingi, 3 kwavija mojuwa kamba kutamanila kwenu kwahagezigwa modaha kufunga umoyo. 4 Loleni, kufunga umoyo kwenu kuwagangamize mbaka kuuhelelo, muladi mukangale na mutelele, bila kuhungukilwa na kinhu chochose. 5 Kamba munhu yoyose kumwenu kahungukilwa nzewele, yampule Mulungu nayo komgwaa, kwavija Mulungu kowagwaa wanhu kwa moyo unogile bila kulola kitala cha munhu. 6 Lakini yahampula yatamanile na sekeyawe na shaka, kwavija munhu yoyose yokona shaka kaigala na ng'humbi ya bahali isoligwa na beho kuno na kuno. 7 Munhu kamba ayo sekeyagese kodaha kupata kinhu chochose kulawa kwa Mndewa, 8 kwavija munhu ayo hagangamale bule na kotanga tanga mzimbuli zose zoyotenda.
Ukiwa na ugoli
9 Munhu yamtogole Yesu kuno mkiwa yadeng'helele kipindi Mulungu vonda yamwinule, 10 na munhu mgoli yadeng'helele yahatendigwa munhu mdodo, kwavija munhu mgoli kolawanya kamba luwa. 11 Kwavija zuwa dolawa na ukali wake wonyaza minoga, na maluwa gohuluka na unovu wose wonangika. Vivo ili kwa munhu mgoli kosegela hata kamba kamzisang'hano zake.
Kugezigwa
12 Kamweda munhu ija yofunga umoyo kipindi yahagezigwa, kwavija yahagangamala kobokela fungu da ugima uyalongile Mulungu kowagwaa wanhu womnogela. 13 Munhu yahagezigwa sekeyalonge, “Mulungu konigeza,” kwavija Mulungu hagezigwa na nzambi, na heyo hamgezaga munhu yoyose. 14 Munhu kogezigwa kwa mbuli ya kukwegigwa na kunamata mumtego wa kusulukila kwake kwihile. 15 Kusulukila kwihile kwahepa kolela nzambi, nazo nzambi zahakangala zolela ifa. 16 Ndugu zangu iniwanogela, sekemuviziligwe. 17 Kila nhunza inogile na itelele, yolawa kuulanga kwa Mulungu yaumbile vose vilava mulenge, heyo hagalukaga bule kamba sisila. 18 Kasagula kutulela kubitila imbuli yake ya kweli, muladi tuwe wanhu wa ichanduso mna ivinhu vose viyaumbile.
Kuhulika na kusang'hana
19 Ndugu zangu niwanogela, kumbukeni mbuli ino! Kila munhu yabuhe kuhulika, sekeyabuhe kulonga hebu kugevuzika. 20 Kwavija kugevuzika kwa munhu hakudaha kumtenda munhu yatende ganogile goyolonda Mulungu. 21 Avo lekeni gehile na ganyolodoke gose, muibokele kwa uhole imbuli ihandigwe mmizoyo yenu, imbuli idaha kuwakombola.
22 Sekemuivizile wenyego kwa kuihulika mbuli yake iiyeka, lakini musang'hane kamba viilonga. 23 Munhu yoyose yoihulika mbuli lakini hasang'hana kamba viilonga kaigala na munhu yolola kihanga chake mkiyoo, 24 yahailola goya mwenyego bahaja kosegela na koisemwa viyali. 25 Lakini munhu yolola goya malagizo gatelele gowatenda wanhu walekesigwe, na kogendelela goya siyo kwa kugahulika kwiiyeka na kugasemwa, lakini kogasang'hana, Mulungu komtenda yamwede kwa kila kinhu choyotenda.
26 Kamba munhu yoyose kogesa komtambikila Mulungu na hadaha kululongoza lulimi lwake, kumtambikila kwake Mulungu mduhu kinhu na koivizila mwenyego. 27 Kutambika kunogile na hakufitile mgameso ga Mulungu Tata uko kuno, kuwataza wana wafiligwe na kuwataza wagane mmagayo gao na kuilolesa mwenyego sekeunangigwe na mbuli za mwiisi ino.