15
Ri molojri'il pa Jerusalem
1 Yec'o c'a achi'a' ri ye petenak pa rucuenta ri Judea ri xe'apon ri chiri' pan Antioquía, tinamit ri c'o pa ruwach'ulef Siria, y niquibila' c'a chique ri kach'alal: Riyix riche (rixin) chi niwil ri colotajic, c'o chi niban ri circuncisión chiwe,* Ga. 2.11, 12. achi'el ri nubij chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés, xecha' chique. 2 Ri Pablo y ri Bernabé sibilaj xech'ojin qui' quiq'ui ri yebin queri'. Rumac'ari', ri kach'alal ri yec'o chiri' xequicha' c'a el ri Pablo y ri Bernabé y chuka' nic'aj chic kach'alal, riche (rixin) chi yebe c'a pa tinamit Jerusalem† Ga. 2.1. quiq'ui ri apóstoles ri yec'o chiri' y ri ancianos riche (rixin) ri iglesia, riche (rixin) chi nichojmirisex pe, wi niban o ma niban ta ri circuncisión chique ri kach'alal achi'a' ri ma ye israelitas ta.
3 Y can xetak wi c'a el ri achi'a' ri ye cha'on riche (rixin) chi yebe c'a pa Jerusalem. Xetak c'a el cuma ri kach'alal ri can niquimol wi qui' pa rubi' ri Dios chupan ri tinamit Antioquía. Y ri ye cha'on el xebe c'a, y xek'ax ri pa tak tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Fenicia y pa rucuenta ri Samaria, y niquitzijola' c'a ca chique ri kach'alal chi ye q'uiy winek ri ma ye israelitas ta ri xquinimaj ri Jesucristo‡ Hch. 14.27. y xjalatej ri quic'aslen. Y ri kach'alal c'a ri xe'ac'axan ca, can sibilaj c'a xquicot ca ri cánima.
4 Y tek xe'apon pa Jerusalem ri ye takon el, can xec'ul wi c'a cuma ri kach'alal§ Hch. 21.17. ye aj chiri', cuma ri ancianos riche (rixin) ri iglesia y cuma chuka' ri apóstoles ri can chiri' yec'o wi. Y ri Pablo y ri Bernabé xquichop c'a rutzijoxic chique, ronojel ri samaj ri rubanon ri Dios quiq'ui riye' riche (rixin) chi ye ruto'on.* Hch. 14.27.
5 Y yec'o c'a achi'a' fariseos ri quiniman chic ri Jesucristo, ri xebepa'e' pe y xquibij c'a: Ri kach'alal ri ma ye israelitas ta, tibix chique chi c'o chi niban ri circuncisión chique, y chi tiquibana' chuka' ri nubij chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés, xecha'.
6 Y rumari' ri apóstoles y ri ancianos riche (rixin) ri iglesia xquiben c'a jun molojri'il riche (rixin) chi niquichojmirisaj, wi can niban o ma niban ta ri circuncisión chique ri kach'alal ri ma ye israelitas ta. 7 Y tek q'uiy c'a chic ye ch'onak ka chrij ri na'oj ri', ri Pedro xpa'e', y xubij c'a: Wach'alal, wech aj Israel, riyix iwetaman chi c'o yan chic juba' tiempo tek ri Dios xirucha' el chicojol riche (rixin) chi xintzijoj chique ri winek ri ma ye israelitas ta, ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic, riche (rixin) chi queri' tiquinimaj chuka' riye'.† Hch. 10. 8 Ri Dios can xuk'alajsaj chi yeruc'ul ri winek ri'. Rumari' xuya' pe ri Lok'olaj Espíritu pa quiwi',‡ Hch. 10.44; 11.15. ruma xutzu' ri cánima.§ 1 Cr. 28.9; 29.17; Jer. 11.20; 17.10; 20.12; Hch. 1.24. Junan c'a ri xuben ri Dios chake riyoj israelitas y chique ri ma ye israelitas ta. 9 Can majun kacojol xuben* Ro. 3.29, 30. chake quiq'ui riye', ruma chi ri Dios xuch'ajch'ojsaj chuka' ri cánima riye' ruma chi quicukuban quic'u'x riq'ui ri Jesucristo. 10 Y riyix ¿achique c'a ruma tek niwajo' nitojtobej ri Dios? ¿Achique c'a ruma tek niwajo' niya' jun ejka'n pa quiwi' ri kach'alal ri ma ye israelitas ta? Ruma ri ruc'uaxic ri ley riche (rixin) ri Moisés xa jun ejka'n ri ma xecowin ta xquic'uaj ri ye kati't kamama' ri xec'oje' ojer ca, ni riyoj chuka' ma yojcowin ta chuc'uaxic. 11 Rumari' riyoj can kaniman wi chi ri kacolotajic, xkac'ul ruma ri rutzil† Ro. 3.24; Ef. 2.8. ri Ajaf Jesús, jun colotajic ri sipan chake riyoj, can queri' chuka' ri colotajic ri xquic'ul ri kach'alal ri ma ye israelitas ta, xcha' ri Pedro.
12 Y rumari' quinojel ri quimolon qui' chiri' xa ma xech'o ta apo, xaxu (xaxe) wi xquic'axaj ri niquitzijoj ri Bernabé y ri Pablo. Riye' niquitzijola' c'a ronojel ri nima'k tak milagros ri majun bey ye tz'eton ta, ri xequibanala' chiquiwech ri winek ri ma ye israelitas ta, ruma riye' can ya ri Dios ri xya'o quichuk'a'. 13 Y tek riye' xetane' ka chi tzij, xpe ri Jacobo y xubij c'a: Quiniwac'axaj c'a, wach'alal wech aj Israel: 14 Ri Simón Pedro xa c'ari' nutzijoj ka chake ri achique rubanic xuben ri Dios tek xapon pa nabey mul quiq'ui ri winek ri xa ma ye israelitas ta. Can c'o ri xerucha' riche (rixin) chi ye'oc rutinamit riche (rixin) chi niquiya' ruk'ij. 15 Can achi'el ri quitz'iban ca ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Ri tz'ibatal ca nubij:
16 C'ac'ari' xquitzolin chic quiq'ui ri israelitas y xtinben chi xtitzolin chic pe ri ruk'atbel tzij ri David, ri xa yojtajnek chic achi'el jun jay ri xa tzaknek chic
y xtinchojmirisaj chic jun bey,
y xtinben c'a chare chi xtibeyacatej chic pe jun bey ri k'atbel tzij ri'.
17 Y riyin ri Ajaf xtinben c'a queri' chare, riche (rixin) chi queri' ri nic'aj chic winek yinquicanoj ta c'a riyin ri Ajaf.
Xa can quinojel ri winek ri ma ye israelitas ta ri natan chic nubi' pa quiwi', que ta ri' xtiquiben.‡ Am. 9.11, 12.
18 Can quec'ari' ri rubin ca ri Ajaf Dios ojer ca.
Queri' nubij ri ruch'abel, xcha' ri Jacobo.
19 Y xubij c'a chuka': Riyin nch'ob chi ma quekanek ta ri ma ye israelitas ta ri xtzolin pe quic'u'x riq'ui ri Dios, ma rajawaxic ta chi niban ri circuncisión chique. 20 Ri ruc'amon c'a chi nikaben, ya ri tikataka' el rubixic chique chupan jun wuj, chi ma quequitij ta ri xa ma utz ta riche (rixin) chi nitij ruma xa ya'on chic chiquiwech dios ri xa ye banon cuma winek, y ri achi'a' y ri ixoki' ri xa ma quic'ulaj ta qui', ma tiquicanola' ta chic qui' chi yemacun,§ Col. 3.5. y chuka' ma tiquitij ta ti'ij quiche (quixin) chicop ri xa xejitz'ex chiquikul,* Gn. 9.4. ni man c'a chuka' tiquitij ta quic',† Lv. 3.17. kojcha' el chupan ri wuj. 21 Ruma can pa rutiempo ri Moisés chapatajnek pe y c'a que na ri' ntajin rubanic wacami chi pa ronojel tinamit ri pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, can yec'o c'a ri yetijon kiche (kixin) chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés‡ Hch. 13.15. ri pa tak ronojel uxlanibel k'ij. Rumari' ketaman achique ri can ma ruc'amon ta chi nikaben, xcha' ri Jacobo.
22 Y yac'ari' tek ri apóstoles, ri ancianos riche (rixin) ri iglesia, y nic'aj chic kach'alal xquich'ob c'a chi yec'o kach'alal xquequicha' el riche (rixin) chi yebe c'a pan Antioquía y yecachibilaj el ri Pablo y ri Bernabé. Ri xequicha' c'a el riye' ya ri Judas ri nibix chuka' Barsabás chare y ri Silas, ye ca'i' kach'alal ri c'o quik'ij chiquiwech ri nic'aj chic kach'alal. 23 Y xtz'ibex el jun wuj y xjach el chique riche (rixin) chi niquic'uaj chique ri kach'alal. Y ri wuj ri' nubij c'a: Riyoj ri apóstoles, riyoj ri ancianos riche (rixin) ri iglesia, y ri nic'aj chic kach'alal, nikatek c'a el rutzil iwech riyix kach'alal ri ma yix israelitas ta, ri yixc'o pan Antioquía y pa tak nic'aj chic tinamit riche (rixin) ri Siria y ri yixc'o pa Cilicia. 24 Xoka c'a rutzijol kiq'ui chi yec'o c'a ri ye aponak iwuq'ui, y can wawe' ye elenak wi el, pero ma yoj ta c'a riyoj ri yoj takayon el quiche (quixin). Riye' xa jun wi chic ri xquibij chiwe y rumari' xquisech ic'u'x, ruma riye' niquibij chi rajawaxic chi niban ri circuncisión chiwe,§ Tit. 1.10. y rajawaxic chi ninimaj ri nic'aj chic ri nubij chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés.* Ga. 2.4. 25 Y rumari' tek riyoj xkach'ob c'a chi utz yekacha' el ye ca'i' kach'alal riche (rixin) chi yekatek el chi'itz'etic. Y re ye ca'i' re' yecachibilaj c'a el ri Bernabé y ri Pablo ri sibilaj yekajo'. 26 Y can etaman wi chi ri kach'alal Bernabé y ri Pablo can ye aponak pa tak tijoj pokonal† Hch. 13.50; 14.19. chutzijoxic ri ruch'abel ri Kajaf Jesucristo. 27 Riyoj ya c'a ri kach'alal Judas y ri kach'alal Silas ri yekatek el riche (rixin) chi xquebech'o iwuq'ui, y xtiquik'alajsaj c'a jabel chiwech ri pixa' ri katz'iban el chiwe. 28 Y ri nrajo' ri Lok'olaj Espíritu,‡ Jn. 16.13. ya chuka' ri' ri nikajo' riyoj chiwe chi ma nikaya' ta más ejka'n chikul, chi ma rajawaxic ta nitzekelbej ronojel ri nubij chupan ri ley, xa can xu (xe) wi c'a ri más nic'atzin, yari' tibana', 29 chi ma titij ta ti'ij riche (rixin) jun chicop ri xcamisex riche (rixin) chi xtzuj (xsuj) chuwech jun dios ri xa banon cuma winek, ma titij ta quic',§ Lv. 17.14. ni man c'a chuka' titij ta ti'ij quiche (quixin) chicop ri xa xejitz'ex chiquikul, y chuka' ri achi'a' y ri ixoki' ri xa ma quic'ulaj ta qui' ma tiquicanola' ta qui' riche (rixin) chi yemacun.* Ap. 2.14. Wi ronojel c'a re' xtinimaj, utz c'a xquixbiyin. Dios c'a xtichajin iwuche (iwixin).
30 Y ri xetak c'a el, xe'apon ri pa tinamit Antioquía, y xequimol c'a ri kach'alal ri ma ye israelitas ta, y xquijech ri wuj chique. 31 Y tek ri kach'alal xquisiq'uij ri wuj, sibilaj c'a xequicot, y xcuke' ka quic'u'x ruma ri ch'abel ri yec'o el chupan. 32 Y ri Judas y ri Silas ye profetas ri yek'alajsan ri nibix chique ruma ri Dios.† Hch. 2.17, 18; 1 Co. 12.28. Q'uiy c'a ch'abel xquibij chique ri kach'alal riche (rixin) chi xquicukuba' quic'u'x. 33 Y ri ca'i' kach'alal ri', ri Judas y ri Silas, xec'oje' c'a ka ca'i' oxi' k'ij quiq'ui ri chiri' pan Antioquía. Yac'a tek xquich'ob yetzolin pa Jerusalem quiq'ui ri ye takayon pe quiche (quixin), ri kach'alal ri yec'o chiri' pan Antioquía xequijech c'a el. Xquibij chique chi ya ta c'a ri Dios xtichajin quiche (quixin) y nic'oje' ta uxlanibel c'u'x pa tak cánima. Queri' c'a xquibij el chique.
34 Yac'a tek ya xa niquichop chi yetzolin el, ri Silas xa ma xbe ta chic, xa xka chuwech xc'oje' ca chiri' quiq'ui ri kach'alal. 35 Y can queri' chuka' ri Pablo y ri Bernabé, xec'oje' ca ri chiri' pan Antioquía. Ye cachibilan c'a nic'aj chic, xequitijoj ri kach'alal chupan ri ruch'abel ri Ajaf, y xquitzijoj chuka' ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic chique ri winek. Can ye q'uiy wi c'a ri xebano ri samaj.‡ Hch. 13.1.
Tek ri Pablo xbe pa rucamul chubanic rusamaj ri Dios
36 Y tek k'axnek chic ca'i' oxi' k'ij, ri Pablo xubij chare ri Bernabé: Jo' chiquitz'etic ri kach'alal ri yec'o pa ronojel tinamit ri katzijon wi ca ri ruch'abel ri Ajaf, riche (rixin) chi yekatz'et achique quibanon.
37 Y ri Bernabé nrajo' c'a chi niquic'uaj ta chic jun bey ri Juan ri nibix chuka' Marcos chare. 38 Yac'a ri Pablo man c'a nrajo' ta chi nibe ri Marcos quiq'ui, ruma tek xquic'uaj pa nabey mul, xa xeruya' ca quiyon chiri' pa Panfilia,§ Hch. 13.13. y ma xbe ta chic quiq'ui riye' chubanic ri samaj. 39 Y rumari' xejalajo' chiquiwech, y xquijech c'a qui'. Ri Bernabé xrachibilaj el ri Marcos, y xe'oc el pa jun barco riche (rixin) chi xebe c'a pa Chipre.* Hch. 4.36. 40 Y ri Pablo xucha' c'a ri Silas riche (rixin) nrachibilaj el riche (rixin) chi yebe. Y ri kach'alal aj chiri' pan Antioquía xequijech c'a el pa ruk'a' ri Kajaf Dios. 41 Tek ye benak chic, xek'ax c'a el ri pa rucuenta ri Siria y Cilicia, niquicukubala' c'a ca quic'u'x ri kach'alal ri can pa rubi' ri Dios niquimol wi qui'.
*15:1 Ga. 2.11, 12.
†15:2 Ga. 2.1.
‡15:3 Hch. 14.27.
§15:4 Hch. 21.17.
*15:4 Hch. 14.27.
†15:7 Hch. 10.
‡15:8 Hch. 10.44; 11.15.
§15:8 1 Cr. 28.9; 29.17; Jer. 11.20; 17.10; 20.12; Hch. 1.24.
*15:9 Ro. 3.29, 30.
†15:11 Ro. 3.24; Ef. 2.8.
‡15:17 Am. 9.11, 12.
§15:20 Col. 3.5.
*15:20 Gn. 9.4.
†15:20 Lv. 3.17.
‡15:21 Hch. 13.15.
§15:24 Tit. 1.10.
*15:24 Ga. 2.4.
†15:26 Hch. 13.50; 14.19.
‡15:28 Jn. 16.13.
§15:29 Lv. 17.14.
*15:29 Ap. 2.14.
†15:32 Hch. 2.17, 18; 1 Co. 12.28.
‡15:35 Hch. 13.1.
§15:38 Hch. 13.13.
*15:39 Hch. 4.36.