Leviticus
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: hi Moses.
Hay Nangitud'an Moses eten Liblu: nan Hudyu.
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: nan tagun waday pi'yunnudana. Nan ngadan an Levi ya ngadan di ohan holag Jacob, ya diday numpumpapto' hinan lelehyon di Hudyu.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin numbattanan di 1290 B.C. hi engganah din 1250 B.C.
Hay Teman ten Liblu: hay aton nan nabaholan an Hudyun meheggon hinan na'ahhamad an Diosda. At nan Liblu an Leviticus ya itudunay aat di lelehyon di Hudyu.
Hay Outline ten Liblu:
Hay aat nan ONONG di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (1:1—7:10)
Nan Onong an Moghob (1:1-17; 6:8-13)
Nan Onong an Ma'an (2:1-16; 6:14-23)
Nan Onong di Pi'lenggopan ay Apo Dios (3:1-17; 7:11-21)
Nan Onong di Bahol (4:1—5:13; 6:24-30)
Nan Onong di Nibahhawan (5:14—6:7; 7:1-10)
Hay aat nan IHDAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (7:22-38; 17:1-16)
Hay aat nan PADIN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (8:1—10:20)
Hay aat nan PANIAWON di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (11:1-47)
Hay aat nan PUMPUNGPUNGAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (12:1-8)
Hay aat nan DOGOH di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (13:1—14:57)
Hay aat nan IPABUHUꞋ di Hudyun malpuh odolda ta meheggondan Apo Dios (15:1-33)
Hay aat nan PAMALIWAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (16:1-34)
Hay aat nan ALOꞋAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (18:1-30; 20:1-27)
Hay aat nan ULDIN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (19:1—22:33)
Hay aat nan BEHTAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (23:1-44)
Nan ngilin an Habadu (23:1-3)
Nan Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Hudyuh din Penghana (23:4-5)
Nan Behtan di Tinapay an Agguy Nabino'bo'an (23:6-8)
Nan Behtan di Niyayan di Bunga (23:9-14)
Nan Behtan di Pentecost (23:15-22)
Nan Behtan di Talampet (23:23-25)
Nan Algaw an Ahanian di Bahol (23:26-32)
Nan Behtan di A'ab'abbung (23:33-44)
Hay aat nan TINAPAY di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (24:1-9)
Hay aat nan MOLTAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (24:10-23)
Hay aat nan PUNꞋEBLAYAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (25:1-55)
Hay aat nan PIꞋTULAGAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (26:1-46)
Hay aat nan IDAWATAN di Hudyu ta meheggondan Apo Dios (27:1-34).
1
Ya inayagan Apo Dios hi Moses an hidih nan Tuldan Abung di himmapitanan inalinay, “Mi'hapit'ah nan holag Israel ta alyom ay diday, Gulat ta waday oha ay da'yuh mamhod an mangiyalih onongna ta e'nongnan Apo Dios ya hay iyalina ya ohah nan baka, unu nan kalnilu, unu gandeng.”* Nan Liblu an Leviticus di mahhun an libluh nan Old Testament an ada'adalon nan ung'ungungngan Hudyuh ihkuldah kindergarten ad ugwan an timpu ti kulugon nan muntudtudun dida an hay aptan ahan hi ma'ahhapul an innilaonda ya hay atonda ta ma'aliwan di baholda. Hiyah te teman ten liblu, ya gapu ta ada'adalondan ten liblu at ag'agadan ittuh nomnomda!
Nan Onong an Moghob Nan papadi ya numpidwadan nun'onong hi Onong an Moghob hi hin'algaw (Ex. 29:39-42), ya dinuwaday animal an me'nong hinan ngilin an Habadu (Num. 28:9-10), ya inudmanda goh nan udumnan a'animal hinan udumnan ngilin ya behta. Ya an amin nan alimatung ten animal ya mahapul an moghob, mu gulat ta hay bakay e'nongda ya mabalin an alan nan padiy udumna ta bagina (Lev. 7:8). Ya duway impa"elna: (1) nan natayan Kristu (Eph. 5:2), ya (2) nan pangidatan nan kimmulug hi nitaguandan Apo Dios (Rom. 12:1).
(Lev. 6:8-13)
Ya inalina goh di, “Ya gulat ta e'nongnay Onong an Moghob ya mahapul an nan manilhig an bakan mi'id ah ganitna. Ya hiyay okod an mange'nong hinan way pantaw nan Me'gonan an Kuwaltu an a'amungan an awadan Apo Dios. Hay atona ya eh'anah nan ulun di bakan Onong an Moghob, at ma'abulut henen e'nongna ta way a'aliwan di baholna. Ya geneto'na nan uyaw an manilhig hinan way hinagang di wadan Apo Dios. Ya nan papadin imbabaluy Aaron di okod an mangiyuy hinan dala ta iwalhidah nan nunlene'woh di pun'onngan an wah nan hinagang di pantaw nan Me'gonan an Kuwaltun a'amungan. Ya lalatona nan up'up di ne'nong, ya numpuhitna. At nan papadin imbabaluy Aaron ya pinanuhda nan ayiw hinan pun'onngan, ya inapuyanda ta gumaba nan apuy. Ya pinanuhdan ipulu' nan naphit an dotag an nan ulu ya tabah nan tu'yap di nitungu an ayiw hinan pun'onngan. Mu nan numbino'ob'on an minalutu ya nan hu'i ya ipaphod nan nange'nong an ulahan ya un alan nan padi ta pun'ipulu'nan amin hinan pun'onngan ta Onong an Moghob an mipulu' hinan apuy ta magbu ta nan maphod an hunghungnay mangipa'amlong ay Apo Dios.
10 Ya gulat ta hay e'nongna ya hay kalnilu unu gandeng ta Onong an Moghob ya mahapul an nan buta'al an mi'id ah ganitna. 11 Ya goltonah nan way delloh di pun'onngan ay Apo Dios hi appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw hi awadan Apo Dios. At alan nan papadin imbabaluy Aaron nan dala ta iwalhidah nan nunlene'woh di pun'onngan. 12 Ya pumpuhitna an middum nan ulu ya taba ta alan nan padi, ya pinanuhnan pun'iyuhun an amin nan naphit an dotag hinan gimmaban niyapuy hinan pun'onngan. 13 Mu mahapul an daluhana nan minalutu, ya inulahana goh nan hu'i ya un alan nan padi ta gohbonah nan pun'onngan. Ti hiyah ne onong an nipulu' hi apuy ta moghob ta nan maphod an hunghungnay mangipa'amlong ay Apo Dios.
14 Ya gulat ta han tagu ya nan hamutiy e'nongnan Apo Dios hi Onong an Moghob ya mahapul an nan balug unu nan bunun an putta di iyalina, 15 ya alan nan padi nan me'nong, ya inyuynah nan pun'onngan, ya entelonay bagangna, ya impulu'nah nan pun'onngan ta moghob. Ya enepto'nan itidtid nan dalah nan bane'leng nan pun'onngan ta nangamung un matidtidan. 16 Ya anona nan bintuulna ya dutdutna, ya impa'wahnah nan pangngel di pun'onngan hinan appit hi buhu'an di algaw an nan puntapalan hinan dapul. 17 Ya hinokwa'na nan paya'na an agguyna nunhiyanon. Ya ipulu' nan padih nan gimmaban nitungun ayiw hinan pun'onngan. Hiyah ne Onong an Moghob an mipulu' hi apuy ta magbu ya nan maphod an hunghungnay mangipa'amlong ay Apo Dios.”

*1:2 Nan Liblu an Leviticus di mahhun an libluh nan Old Testament an ada'adalon nan ung'ungungngan Hudyuh ihkuldah kindergarten ad ugwan an timpu ti kulugon nan muntudtudun dida an hay aptan ahan hi ma'ahhapul an innilaonda ya hay atonda ta ma'aliwan di baholda. Hiyah te teman ten liblu, ya gapu ta ada'adalondan ten liblu at ag'agadan ittuh nomnomda!

1:2 Nan papadi ya numpidwadan nun'onong hi Onong an Moghob hi hin'algaw (Ex. 29:39-42), ya dinuwaday animal an me'nong hinan ngilin an Habadu (Num. 28:9-10), ya inudmanda goh nan udumnan a'animal hinan udumnan ngilin ya behta. Ya an amin nan alimatung ten animal ya mahapul an moghob, mu gulat ta hay bakay e'nongda ya mabalin an alan nan padiy udumna ta bagina (Lev. 7:8). Ya duway impa"elna: (1) nan natayan Kristu (Eph. 5:2), ya (2) nan pangidatan nan kimmulug hi nitaguandan Apo Dios (Rom. 12:1).