22
Hay Namadanan Micaiah ay Ahab
(II Chron. 18:1-27)
1 Ya heden tuluy tawon ya maphod an agguy nunggugubat nan i'Aram hinan i'Israel. 2 Mu heden miyatlun tawon* Unu hidin 853 B.C. ya hi Jehoshaphat† Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di manumalya, ya hay nun'alianad Judah ya hidin 872-848 B.C. an alid Judah ya immuy hinan alid Israel. 3 Ya nan alid Israel ya inalinah nan u'upihyalnay, “Unyu dan agguy ininnilan ad Ramoth Gilead ya hakup tu'u, ya ten un tu'u didindinong an mi'id di aton tu'u ta way aton tu'un mamloh hinan alid Aram?”‡ Bahaom nan footnote di I Ki. 20:34 ta innilaom di anaad ta hakupda.
4 Ya inalinan Jehoshaphat di, “Pohdom ta middum ayun da'mi ta umuy tu'u gubaton ad Ramoth Gilead?”
Ya inalin Jehoshaphat hinan alid Israel di, “Ha"in ya midduma' hi un'a nundadaan, ya ta"on nan tindalu' ya nan kabayuda ya nidadaan, at okod'an mummandal ay dida.”
5 Ya wada goh di inalin Jehoshaphat hinan ali an inalinay, “Hay mahhun hi atonta ya mahapul an innilaontay alyon Apo Dios.”
6 At hi Ahab an alid Israel ya impa'ayagnan amin din propeta§ Hatun propeta ya diday adi makulug an propeta ti bo'on diday propetan Apo Dios. ta na'amungda, ya hi'itangan opat di gahut di uyapdan linala'i, ya inalinan diday, “Mabalin an umuymi gubaton ad Ramoth Gilead, unu adimi?”
Ya tembaldan inaliday, “Mabalin an umuyyu gubaton ti umannung an badangan da'yun Apo Dios ta da'yuy mangabak ay dida!”
7 Mu hi Jehoshaphat ya inalinay, “Undan mi'id di propetan Apo Dios hi mabalin an pangibagan?”
8 Ya inalin nan alid Israel ay Jehoshaphat di, “Ihnay ohah mabalin an pangibagan hinan inalin Apo Dios an hi Micaiah* Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya mid ah nipaddungana. an hina' Imlah, mu adi' ahan pohdon hiya ti an amin nan imbaagnah aat'u ya mi'id ah maphod an un hay nappuhin amin!”
Ya inalin Jehoshaphat di, “Adi mabalin an hapitom di umat hina!”
9 At nan alid Israel ya inayagana nan u'upihyalna, ya inalinay, “Eka ayagan hi Micaiah an hina' Imlah, ya nunnaudom an iyali!”
10 At nan alid Israel ya hi Jehoshaphat an alid Judah ya numpunlubungdan duwah lubung di ali, ya inumbundan duwah nan umbunan di alih nan way pun'elekan hinan pantaw ad Samaria, ya an amin din propeta ya wadadah nan hinagangdan gunda ibaag nan ma'ma'at hi nipa'innilan dida. 11 Nan ohan didan propetan hi Zedekiah† Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya nahamad. an hina' Kenaanah ya impiyammana din gumo' hi umat hi ha'gud, ya inalinay, “Umat hituy inalin Apo Dios: Heten ha'gud di pangubatyu, at abakonyu nan i'Aram ta engganay unyu aminon an pumpatoy dida!” 12 Ya umat goh hinay nangalin din udumnan propetan inaliday, “Umuyyu gubaton ad Ramoth Gilead, at umannung an abakonyu dida ti hiyah ne inalin Apo Dios an nan alid Israel di pangabakona.”
13 Ya din baal an hennagnan immuy nangayag ay Micaiah ya inalinan Micaiah di, “An amin nan udumnan propeta ya numpapaddung di imbaagdan hay umabakan nan Alin hi Ahab ya nan tindaluna, at ma'ahhapul an iyunnudmu ni' ta mumpapaddung!”
14 Mu unat goh tembal Micaiah, ya inalinay, “Ihapata' ay Apo Dios an adi matmattoy an nan immannung an impa'innilanan ha"in di hiyay ibaag'u ya anggay!”
15 Ya unat goh nidatongdah nan wadan di ali ya inalin han alin hiyay, “Micaiah, mabalin an umuymi gubaton ad Ramoth Gilead, unu adi ami umuy?”
Ya tembalna an inalinan hiyay, “Aga mabalin an umuymu gubaton, at umannung an he"ay pangabakon Apo Dios!”
16 Ya inalin han Alin hi Ahab ay hiyay, “Intugtuga' an nangalin he"a an nan immannung ya anggay di ibaagmun ha"in an dumalat hi Apo Dios!”
17 Ya inalin Micaiah ay hiyay, “Ha"in ya tinnig'u nan tatagun holag Israel an nun'iwa'atdah nan dudunduntug an umatdah nan kalnilun mi'id mangipahtul ay dida. Ya inalin Apo Dios di, Hatun mi'id di ap'apuda ya ipa'anamutmu didan hinohhah nan numpunhituwanda, ya mi'id di al'alin dida.”
18 Ya inalin Ahab ay Jehoshaphat di, “Tigom an immannung din inali' ay he"a an hi Micaiah ya mi'id ah mapmaphod hi ma'at ay ha"in hi ibaagnan un hay nappuhin amin!”
19 Ya inalin Micaiah di, “Donglom nan Hapit Apo Dios ti tinnig'uh Apo Dios an inumbun hinan nabagtun umbunanad abuniyan, ya an amin nan a'anghelna ya numpangata'dogdah appit di agwana ya wadhongna. 20 Ya imbagan Apo Dios ay diday, Ngadan di mamhod ay da'yun umuy an mamalbalin Ahab ta way atonan umuy ad Ramoth Gilead ta way atonan matoy hidi? Ya numbino'ob'on di inalidah maphod hi atona. 21 Mu la'tot ya immuy han spiritu,‡ Do'ol di mangulug an heten spiritu ya ohan dimunyu ti ta"on un nan nappuhin lennawa ya ta"on goh hi Satanas ya ipapto' Apo Dios didah unna pohdon an mamaal ay dida (Job 1:6-12; 2:1-6). ya timma'dog hinan hinagang Apo Dios, ya inalinay, Ha"in di umuy an mamalbalin hiya. 22 Ya imbagan Apo Dios ay hiyay, Gulat ta umuy'a ya hay atom? Ya inalinay, Hay ato' hi unna' umuy ya ipanomnom'un amin hinan propetan Ahab ta hay layah di ibaagda. Ya inalin Apo Dios di, Oo, umuy'a, ya hiyah te atom ti immannung an ma'at nan inalim an punlayahom dida. 23 At hi Apo Dios ya hennagnah nen spiritu ta nunlayahonan amin nan propetam. Ya hinimung Apo Dios an nangalih aat di a'ubaham.”
24 At hi Zedekiah an hina' Kenaanah ya immuy an neheggon ay Micaiah, ya tinapa'nay angah Micaiah, ya inalinay, “Undan udot mabalin an makak nan Na'abuniyanan an Lennawan ha"in ta umalin humapit ay he"a?”
25 Ya inalin Micaiah di, “Innilaom hi awnih din ayam an mipo"oy hinan nali"udan hi bunol di ohan abung!”
26 Ya inalin nan Alin hi Ahab hinan u'upihyalnay, “Dapopom hi Micaiah, ya impiyuymun da Amon an nan mumpapto' hinan babluy ya hi Joash§ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangidat. an imbaluy'u, 27 ya inaliyun diday, Umat hituy inalin nan ali: Ibaludyuh ten tagu, ya mi'id di udumnah ma'an hi idatyuh onona (mu ammunay tinapay ya danum) ta nangamung unna' mumbangngad an malpuh nan gubat an mi'id di al'alih ma'at!”
28 Ya inalin Micaiah di, “Gulat ta mumbangngad'a ya mi'id di na'at ay he"a ya ma'innilan bo'on ha"in di ni'hapitan Apo Dios!” Ya intuluynan himmapit an inalinay, “Da'yun amin an tatagu ya donglonyu tun alyo' ta tigonyuh un makulug!”
Hay Natayan Ahab
(II Chron. 18:28-34)
29 At da Ahab an alid Israel ay Jehoshaphat an alid Judah ya nuntunuddan nunti'id an immuy ad Ramoth Gilead. 30 Ya inalin Ahab ay Jehoshaphat di, “Ano' di lubung'un lubung di ali, ya immuya' hinan punggugubatan ta he"a ya anggay di munlubung hi lubung di ali.” At hi Ahab ya inaanay lubungnan lubung di ali, ya immuy hinan punggugubatan.
31 At nan alid Aram ya minandalna din tulumpulu ta duwan a'ap'apun nan mumpunlugan hinan kalesan punluganan di mi'buhul, ya inalinay, “Adiyu gubaton nan malgom an tagu an ta"on hi unda na'ampa unu nabagtu an ammuna nan alid Israel di gubatonyu.”
32 Ya unat goh tinnig nan ap'apun di kalesan punluganan an mi'buhul hi Jehoshaphat ya ninomnomday un hiyay alid Israel. At nunligguhda ta gubatonda, mu unat goh nuntu'u' hi Jehoshaphat 33 ta inhamad nan ap'apun nan kalesan punluganan di mi'buhul an bo'on hiyay alid Israel ya indinongdan mamdug ay hiya.
34 Mu wada han ohan tindalud Aram, ya pinanana nan Alin hi Ahab, ya ne'nah din numbattanan nan hanin di palagpagna. Ya nun'alih Ahab hidin mummunihuh nan luganan inalinay, “Ten nahugatana', at imunihum tun lugan ta ibataana' hitun punggugubatan!” 35 Ya nan gubat ya gun mitutuluy eden algaw, ya hi Ahab an ali ya wah di an nihahadag hinan luganan hinahagangnay ad Aram. Ya gun immayuh di dalanah nan dotal di lugana, at hidin nahilip ya natoy. 36 Ya unat goh wan hi'itangan ma'unug din algaw ya waday nun'alin inalinay, “An amin nan hinohhan tindalun di Israel ya wadiyonan immanamut hinan babluyna!”
37 At natoy nan ali,* Natoy hidin 853 B.C. ya inyuydad Samaria ta hidiy nangilubu'anda. 38 Ya inulahanda nan kalesan punluganan di mi'gubat hinan pun'amhan di putah ad Samaria, ya nundildilan nan ahu din dalan nan ali, at nipa'annung din hinapit Apo Dios an din inalinah ma'at.† I Ki. 21:19 (bahaom goh nan footnotena ti un godway nipa'annung eden timpu).
39 Nan udumnan ina'inat Ahab hidin numpapto'ana, ya din numbino'ob'on an na'na'at eden gutudna, ya niddum goh an amin din inatnan impiyammanay abungnan ali ya inal'altianah nan ivory,‡ Hiyah ne ha'gud di elepante. Ya ad ugwan ya na'ah'upan nan do'ol an ivory hidin napa"in palasyun Ahab ad Samaria. ya nan impiyammanan allup nan numbino'ob'on an babluy, ya nitudo' hinan liblun di Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel. 40 Ya unat goh natoy hi Ahab ya han imbaluynan hi Ahaziah di nihukat hi nun'ali.
Hi Jehoshaphat an Alid Judah
(II Chron. 20:31—21:1)
41 Hi Jehoshaphat an hina' Asa ya ente"anan numpapto' hi ad Judah din miyapat an tawon§ Unu hidin 869 B.C. Hiyah ne tawon hidin nipogpogan din ne'dehhananan nun'ali ay amanan hi Asa (910-869 B.C.). hi numpapto'an Ahab an alid Israel.* Hay nun'alianad Judah ya hidin 874-853 B.C. 42 Ya hi Jehoshaphat ya tulumpulu ta lemay tawonah din nangete"anan numpapto', ya duwampulu ta lemay tawon hi numpapto'anah ad Jerusalem an kapitulyuda. Ya hay ngadan inana ya hi Azubah† Hay pohdonan ibaga ya ha"in ya inganuya' ay dida. an hina' Shilhi. 43 Hi Jehoshaphat ya inunudnan amin din ina'inat amanan hi Asa an agguyna ahan imbahhaw an gun nangat hinan nahamad an mangipa'amlong ay Apo Dios. Mu heden numpapto'ana ya agguyna pina"i nan pundayawan nan tataguh nan bagtun di duntug, at intultuluydan gun nun'onong hinan Onong an Moghob, ya gunda genhob nan incense an maphod di hunghungna. 44 Ya hi Jehoshaphat ya ni'bayaw hinan alid Israel.
45 Nan udumnan na'na'at hidin atagun Jehoshaphat, ya nan abalinandan impattigda, ya hay aat di ni'gubatanda ya nitudo' hinan liblun di Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Judah. 46 Ya an amin din linala'in putan muntamuh nan pundayawandah nan adi makulug an madayaw an na'angang hidin gutud amanan hi Asa ya numpakakna didan amin hinan babluyda.
47 (Ya mi'id di alid Edom eden gutud ti un nan na'ampan upihyal di nangipapto' ay dida.)
48 Ya hi Jehoshaphat ya impiyammanay pupul hi punluganan di umuy hidid Ophir‡ Bahaom nan footnote di Gen. 10:29 ta innilaom di awadan ten lugal. an luma'uh balitu', mu agguyda intuluy an immuy ti nun'apa"i din pupul hi ad Ezion Geber. 49 At hi Ahaziah an hina' Ahab ya inalinan Jehoshaphat di, “Iyabulutmu ta mi'yuy nan tatagu' hinan tatagum ta mi'lugandah nan pupulmu!” Mu hi Jehoshaphat ya agguyna inabulut.
50 Ya natoy hi Jehoshaphat, at nilubu' hi ad Jerusalem hinan Babluy David an hi apuna. Ya hi Jehoram an imbaluynay nihukat hi nun'ali.
Hi Ahaziah an Alid Israel
51 Hi Ahaziah§ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya eyedona. an hina' Ahab di numbalin hi alid Israel hidid Samaria hidin miyapulu ta pituh* Unu hidin 853 B.C. numpapto'an Jehoshaphat hi ad Judah, ya numpapto' hi ad Israel hi duway tawon.† Hay nun'alianad Israel ya hidin 853-852 B.C. 52 Ya inatnay nappuhi, at numbahol ay Apo Dios ti inatna goh din inat amana, ya hi inana,‡ Hi Jezebel (I Ki. 16:31). ya din inat goh Jeroboam an hina' Nebat an hiyay dimmalat hi numbaholan nan holag Israel. 53 Ya intamuana ya dinayawnah Ba'al, at impabungotnah Apo Dios an nan Dios di i'Israel an umat hidin inat amana.
*22:2 Unu hidin 853 B.C.
†22:2 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di manumalya, ya hay nun'alianad Judah ya hidin 872-848 B.C.
‡22:3 Bahaom nan footnote di I Ki. 20:34 ta innilaom di anaad ta hakupda.
§22:6 Hatun propeta ya diday adi makulug an propeta ti bo'on diday propetan Apo Dios.
*22:8 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya mid ah nipaddungana.
†22:11 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya nahamad.
‡22:21 Do'ol di mangulug an heten spiritu ya ohan dimunyu ti ta"on un nan nappuhin lennawa ya ta"on goh hi Satanas ya ipapto' Apo Dios didah unna pohdon an mamaal ay dida (Job 1:6-12; 2:1-6).
§22:26 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangidat.
*22:37 Natoy hidin 853 B.C.
†22:38 I Ki. 21:19 (bahaom goh nan footnotena ti un godway nipa'annung eden timpu).
‡22:39 Hiyah ne ha'gud di elepante. Ya ad ugwan ya na'ah'upan nan do'ol an ivory hidin napa"in palasyun Ahab ad Samaria.
§22:41 Unu hidin 869 B.C. Hiyah ne tawon hidin nipogpogan din ne'dehhananan nun'ali ay amanan hi Asa (910-869 B.C.).
*22:41 Hay nun'alianad Judah ya hidin 874-853 B.C.
†22:42 Hay pohdonan ibaga ya ha"in ya inganuya' ay dida.
‡22:48 Bahaom nan footnote di Gen. 10:29 ta innilaom di awadan ten lugal.
§22:51 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya eyedona.
*22:51 Unu hidin 853 B.C.
†22:51 Hay nun'alianad Israel ya hidin 853-852 B.C.
‡22:52 Hi Jezebel (I Ki. 16:31).