1 Tona Yesu iso pizin iwal biibi ziŋan naŋgaŋ kini. 2 Iso: “Kere. Zin tutu kan mi zin ŋgarŋan ki tutu tikam Mose muriini be tikam tutu pizin tomtom. 3 Tana sua boozomen ta so tikam piom, na kozo keleŋ la mi koto. Mi mbulu kizin na, koto pepe. Pa sua kizin ta tizzo na, zitun tikamam ka mbulu som.✡ Mal 2:7+ 4 Mi tiyyo tutu namannaman boozomen, tabe tikam pataŋana biibi pizin tomtom. Tamen zitun tiur naman kunuunu risa be tiuulu zin na som.✡ Ŋgo 15:10 5 Mbulu kizin ta munŋaana men na, tikamam pa tomtom matan men. Kere. Koroŋ kizin ta sua ki Anutu imbot la mi tiwwo sala ndomon mi ila naman ŋgureene na, ina bibip kat. Ilip pizin tomtom pakan. Mi kere mburu ta tizebzeebe zin pa i, ka morenmoren mololo, bekena tomtom tire mi tipakur zin.✡ Kam 13:9; Lo 6:8; Mt 6:1+ 6 Mi sombe tila pa kini kanŋana, som tilela lupŋana muriini, to loŋa mi tiserseere ma tila be mbulen se mbalia mataana kana ta zin wal zanŋan murin na.✡ Mt 6:5; Lu 14:7 7 Mi lelen be tiwwa pa kar keteene, bekena tomtom tire zin mi tiso sua pakurŋana pizin. Mi lelen be tomtom tipaata zin be ‘mos katuunu.’

8 “Tamen niom na, tomtom tipakur yom ma tipaata yom be ‘mos katuunu’ pepe. Niom ta boozomen kaparwatwaata yom be toŋmatiziŋ men. Paso, niom leyom mos katuunu tamen ŋonoono ta imbotmbot. Ina nio tau. 9 Mi niom irao be kapakur tomtom toono kana sa mi kapaati be tomoyom na pepe. Pa Tomoyom tamen ŋonoono na, Ni ta imbotmbot saamba a. 10 Mi wal tipaata yom be biibi kizin pepe. Pa biibi tiom tamen ŋonoono ta Mesia. 11 Tomtom ta sombe leleene be iwe biibi piom, na bela ikoto itunu ma iwe mbesooŋo piom.✡ Mt 20:26; Lu 22:26; Pil 2:5+ 12 Pa tomtom ta sombe ipakurkur itunu, na Anutu ko ikoto i. Mi tomtom ta sombe ikototo itunu mi imbesmbeeze pizin tomtom, na Anutu ko ipakuri.✡ Lu 14:11, 18:14; 1Pe 5:6; Yems 4:10

13 “Niom tutu koyom mi niom ŋgarŋoyom ki tutu na, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom. Ituyom kombotmbot lela peeze ki kar saamba som. Mi wal ta so tikam kinkiini be timbot lela, na kapakaala zaala pizin mi kepeteke zin.

14 “Niom tutu koyom mi niom ŋgarŋoyom ki tutu, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Pa niom koroŋ to kawadatke zin noroŋa bekena kekem leyom ruumu kizin ramaki mburu kizin. Mi kapakaam ma kakamam suŋŋana mololo. Tana kadoono tabe kakam pa mbulu tiom tana, ko sorok som kat.]

15 “Niom tutu koyom mi niom ŋgarŋoyom ki tutu, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Pa niom kawwa pa lele ta boozomen ta irao tai mi toono be kakam tomtom lelen ma tigaaba yom mi tiwe naŋgaŋ tiom. Mi zin wal ta kakam zin na, niom kekeske zin pa mbulu tiom sananŋana, ma tila tilip piom kat. Tana kaimer ko niomŋan mi kala leyom ta kar sanaana.

16 “Tembel yom kek! Pa niom motoyom pisŋoyom. Tamen kosombe koso zin tomtom pa Anutu zaala kini. Niom kapakankaana zin tomtom ma kozzo pizin ta kembei: ‘Tomtom sa sombe ipaata Urum Merere zaana bekena ipombol sua kini, na sua tina ko imbol pe som. Mi sombe ipaata mburu milmilŋana ta imbot lela Urum Merere na zaana, tona sua kini ko imbol kat. Irao be itooro kalŋaana mini na som.’✡ Mt 15:14 17 Niom motoyom pisŋoyom mi talliŋoyom kat! Koroŋ iŋgoi ta potomŋana kat ma ilip? Urum Merere, som mburu milmilŋana ta imbot lela? Som. Mburu, ina koroŋ sorok. Ina urum ta ikam mburu tana ma iwe koroŋ potomŋana. 18 Mi kakam mbulu toro ta kembei tomini. Pa koso: ‘Tomtom sa isombe imbuk sua sa mi ipaata artaal zaana bekena ipombol sua kini, na sua kini tana ko imbol pe som. Mi sombe ipaata patoronŋana ta imbot sala artaal na zaana, tona sua kini ko imbol kat. Irao be itooro kalŋaana mini na som. 19 Motoyom pisŋoyom kat! Pa koroŋ iŋgoi ta potomŋana kat ma ilip? Artaal, som patoronŋana ta imbot sala artaal? Som. Patoronŋana, ina koroŋ sorok. Ina artaal ta ikam patoronŋana tana ma iwe koroŋ potomŋana. 20 Tana sombe tomtom sa ipaata artaal bekena ipombol sua kini, ina ni ilup artaal ramaki ka koroŋ boozomen ta timbot sala na. 21 Mi sombe ipaata Urum Merere be ipombol sua kini, ina kembei ipaata Anutu zaana pa tomini. Pa Urum Merere, ina Anutu muriini. 22 Mi sombe ipaata saamba bekena ipombol sua kini, ina kembei ni ipaata Anutu zaana mi Anutu muriini peeze kana tomini. Paso, Anutu ni imbotmbot ta tina.✡ Yesa 66:1; Mt 5:34

23-24 “Niom tutu koyom mi niom ŋgarŋoyom ki tutu, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Pa motoyom iŋgalŋgal be kikinin zeere tiom soroksorok mataana kana be kakam la ki Anutu, kembei ta tutu iso na. Ina ambai. Tamen tutu bibip ŋonoono, ina kakam ŋgar pa som! Tutu ta kembei: Kitiiri kat pataŋana kizin tomtom, mi kuurpe ma ambai. Kumuŋai zin tomtom. Mi koto sua tiom mbukŋana. Tutu tel ti mi tutu pakan tomini, sombe koto to ambai. Niom motoyom pisŋoyom! Ko koso zin tomtom pa Anutu zaala kini be parei? Ŋonoono, tutu namannaman munmun ta boozomen na, niom motoyom iŋgalŋgal be koto. Tamen tutu bibip ŋonoono na, kototo som. Niom kembei zin wal ta tisepet lokon pa yambon ma ila ne. Mi mbili biibi kat ta tutu iŋgalsek pa na, tire som, mi tiwon men.✡ Wkp 27:30; Mika 6:8

25 “Niom ŋgarŋoyom ki tutu mi niom tutu koyom, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Niom kembei mbooro ta ndemeene iŋgeeze kat mi leleene na imukmuk. Pa mbulu tiom mat kana na, kuurpe ma ambai pa tomtom matan. Tamen leleyom na, bok pa ŋgar sananŋana. Pa motoyom koroŋŋoyom mi kakamam ŋgar pa ituyom men.✡ Mk 7:4 26 Niom tutu koyom tina, niom motoyom pisŋoyom! Kuurpe leleyom muŋgu. Naso mbulu tiom mat kana iŋgeeze tomini.✡ Mt 15:20; Tit 1:15

27 “Niom ŋgarŋoyom ki tutu mi niom tutu koyom, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Niom kembei meeteŋan murin ta tipeŋgeeze mat kana ma iŋgeeze kat. Mi leleene kana na, bok pa uri tirontiron mi koroŋ buzanŋan boozo.✡ Ŋgo 23:3 28 Ina raraate men piom. Pa mbulu tiom mat kana na, tomtom tire ma tiso ko niom ndeeŋeŋoyom. Tamen leleyom na, bok kat pa mbulu pakaamŋana mi sananŋana.✡ Lu 16:15

29 “Niom ŋgarŋoyom ki tutu mi niom tutu koyom, tembel yom kek! Niom kembel pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Motoyom ila pa Anutu kwoono bizin mi zin wal ndeeŋeŋan ta muŋgu tumbuyom bizin tipun zin ma timetmeete na. Zin wal tana, ta koozi kuurpe naala kizin ma iŋgeeze kat bekena kapakur zin. 30 Mi koso ta kembei: ‘Aiss, niam be ambot pa mazwaana tana, so amgaaba tumbuyam bizin pa mbulu ta tikam pa Anutu kwoono bizin tana na som.’ 31 Tana niom keswe kat ituyom. Zin wal ta tipunun Anutu kwoono bizin ma timetmeete na, popoŋana kizin ta niom na!✡ Ŋgo 7:52 32 Kena koposop uraata ki tumbuyom bizin ma imap kat!

33 “Niom sananŋoyom kembei ta mooto. Mooto sananŋana lutuunu bizin ta niom na! Ko kala koyom? Anutu kola iur kadoono piom mi ipiri yom sula kar sanaana.✡ Mt 3:7 34 Tana nio aŋso kat piom ta kembei: Nio ko aŋgo zin wal ŋgarŋan, mi Anutu kwoono bizin, mi zin tomtom tabe tipaute yom pa mbulu ki Anutu. Mi tomtom kizin pakan na, niom ko kupun zin ma timetmeete. Mi pakan, nako kupun zin sala ke pambaaraŋana. Mi pakan, nako kabalis zin lela lupŋana muriini tiom, mi keketo zin pa kar ta boozomen.✡ Ŋgo 5:40, 22:19; 2Kor 11:24; Ibr 11:36+ 35 Tana kadoono tabe ise tiom i, ko sorok som. Pa wal boozomen ta titekteege sorok zaaba pizin wal ndeeŋeŋan na, kadoono kizin sananŋana ta iŋgi be ise tiom i. Indeeŋe ta Abel, mi imar imar ma ipet ki Bereki lutuunu Sakaria ta imbot kolouŋana pa artaal uunu lela Urum Merere mi kupuni mi imeete na, mbulu sananŋan ta boozomen tana ka kadoono kola ise tiom.✡ Un 4:8; Ibr 11:4 36 Nio aŋso kat piom: Niom ta kombotmbot i, ko kere sua ta boozomen ti iur ŋonoono.”

37 Yesu imaŋga to iso: “O kar Yerusalem, kar Yerusalem! Anutu kwoono bizin ta niom kembel kasŋana kek. Mi zin ŋgoŋana kini ta ni iŋgo zin piom na, ku'unun zin pa pat ma timetmeete. Mi nio na, leleŋ be aŋkokor yom ma kamar, kembei ta man ikuubukaala lutuunu bizin. Tamen niom leleyom pio som.✡ Ŋgo 7:59 38 Tana Anutu ko izem yom ma Urum Merere tiom imborene sorok.✡ 1Kin 9:7+; Yer 12:7, 22:5; Mt 24:15 39 Pa nio aŋso kat piom ta kembei: Niom ko kere motoŋ mini som ma irao ituyom kosombe: