5
Jésu dôriɲ ɓiɲé kwôlê sa keram a
1 Kiriɲa Jésu gel kwônê ɓiɲé bay ka hen era ligiri a menba, ôbi ɗay ô merê sa keram a menba, bay tôri era ligiri a 2 menba, ôbi ay tô derêji kwôlê kôl iyôŋ ba:
Yi derê wo dami
(Lk 6: 20-23)
3 «Ɓiɲé ka erem wo ciré nêm lê ani sa kibriji ré hen na, yirji a sa dôrji wôsa *emê iyére to derômaraŋ a na toji.
4 Ɓiɲé ka mô naɲ bô emê haw hen na, yirji a sa dôrji wôsa Emen a sa jalê bôrji.
5 Ɓiɲé ka kalêrji jal hen na, yirji a sa dôrji wôsa bay a merê derê sa terare a na sem.
6 Ɓiɲé ka doy lê aŋgaɲ derôre liji damaŋ hen na, yirji a sa dôrji wôsa Emen a sa biji aŋga bay ôriɲ doyriji bay ka hen.
7 Ɓiɲé ka bô tu ɲa to megêrji hen na, yirji a sa dôrji wôsa Emen a sa berê tu ɲa toji men.
8 Ɓiɲé kaɲ bay bô bôrê hen na, yirji a sa dôrji wôsa bay a sa gelé tu Emen.
9 Ɓiɲé kaɲ bay ɲanê megêrji bi ré biɲ pôn hen na, yirji a sa dôrji wôsa bay a uwôgêji kam Emen.
10 Ɓiɲé ka bay gelji gusiɲ wô kibi aŋgaɲ derôre ka bay li hen na, yirji a sa dôrji wôsa emê iyére to derômaraŋ a na toji.
11 Hena bay ré tiréŋge men, geléŋge gusiɲ men, pôy kwôlo gay gay ɗéŋge sarŋge a wô wo kené na bay tôn na, 12 sêŋge peré men, ken li yi derê a men wôsa ka uɲé sa kôbreŋge damaŋ derômaraŋ wôsa na hen iyôŋ a bay na ré geliɲ tu bay kibi Emen ka tumô gusiɲ men hen.»
Bay ayê bôô na ɗôre naɲ kiriɲ ka peraŋgi ka ɓiɲé ka sa terare a na
13 «Kenbay kena ɗôre to ɓiɲé ka sa terare a na, a hena ɗôre hende to hen ré geraŋ ré ba bay a lere iyeŋ a ré herê geraŋgê hôriɲ ba? Ani ka kwôni a liɲ naɲ tu ba naɲ niɲ. Bêre aɲ bi ɓiɲé ré ɗiirê naɲ têrji a ba mera. 14 Kenbay kena kiriɲ ka peraŋgi ka ɓiɲé ka sa terare a na, wôsa hena kwôni ré ɗi iyére tori sa keram a ba ôbi a uwôbêre nêmê sôŋ ba? 15 Men kwôni a ɗé tare bô lampa aɲ erê uwôbê bô gwore a sôŋ ba? Hena tare ré ɗiɲ bô lampa a ba na wô teré ta gurô pal a aɲ bi ré berare kiriɲ bi ɓiɲé ka mô bô ira hen kêm ré geliɲ kiriɲ. 16 Iyôŋ ba, kenbay kôba ken bi kiriɲ ka peraŋgi kaŋge peraŋge bi ɓiɲé geliɲ kiriɲ dema bay ré geliɲ jé lêreŋge wo dôri menba, bay a ayiɲ kibi Ibareŋge Emen wo mô derômaraŋ a hen men.»
Kwôlo gengiɲ sa tôô naɲ bay kibi Emen
17 «Ma ka ermé yaŋ ba ené era na wô mênê tôô naɲ kwôlo bay kibi Emen na kôl hen niɲba, en era na wô lê bi aririrji ré liɲ ɗi.» 18 Menba, Jésu hô kôl iyôŋ ba: «Na tu kwôlê a ené kelêŋge hen hena derômaraŋ naɲ sa terare ré yi ba ya tô na, ani ka tôô ka dê iyôŋ ley, kam aŋga cibiɲ dê dê sara hen ley, ka a dôriɲ aɲ ba naɲ kwôy wo sa terare a mêniɲ. 19 Na ôbi á, kwôni wo ré ɗage tôô to dê dê hende to hen aɲ geliɲ ɓiɲé ré ɗage hen iyôŋ a men na, ôbi a yé kema wo dê bô iyére to derômaraŋ a. Niɲba, hena kwôni ré bi kwôlê sa tôô hende to hen aɲ geliɲ ɓiɲé ré li hen iyôŋ a men na, ôbi a yé kwo dami bô emê iyére to derômaraŋ a a. 20 En kelêŋge waŋ ta, hena kené li aŋgaɲ derôre ɗê ka bay derê tô tôô to Emen naɲ ka Parisiɲêɲê ré ba ka nêmê sé bô emê iyére to derômaraŋ a ré kwôy.»
Kwôlo gengiɲ sa bô tarê
21 «Na ken toy kwôlo bay na kôliɲ môɲêrŋge iyôŋ ba: ‹Já deré gawra ré wôsa kwôni wo duu megari ba, bay a jerê kwôlê sari a.› 22 Niɲba, nôbi en kelêŋge, kwôni wo bôri tari sa yêni a ba, bay a jerê kwôlê sari a men, kwo tôbiɲ yêni galê ba, bay a ôriɲ naɲ ɗi tumô bay jerê kwôlê ka damné a men, kwo tiiré yêni ré yêmiɲ ba, a erê bô tare to eŋge bariɲ né hen a men. 23 Hena jeré ô jeré erê biɲ Emen aŋgaɲ baliyare kini bê kwôbe a aɲa jeré erem si sa kwôlo yênem ôriɲ naɲ ju na, 24 ju ɗi aŋgam kaɲ baliyare bay ka hen tôŋ jan aɲ ju ô uɲé yênem ken ô biɲ tôŋ pa dema, jeré hera sa ay aŋgam bay ka hen biɲ Emen tô. 25 Hena ôbi barem ré kaŋgem aɲa kené ô ɓem kini jerê kwôlê na, ken ɲan kwôlê woŋge naɲ ɗi ca tumô geré ré ba ôbi a uwôlem kôbi ôbi jerê kwôlê a aɲ ôbi jerê kwôlê bi wo hen a ôriɲ naɲ ju biɲ asgarɲê aɲ iyeŋ né ba bay uwôlem daŋgay a. 26 En kôlem, já têbê kerê iyôŋ iyôŋ dema jeré sé daŋgay a tô.»
Kwôlo gengiɲ sa wôniɲare toɲ têriɲ
27 «Na ken toy bay na kelêŋge tumô kôl iyôŋ ba: ‹Já wogé tam megam né.› 28 Niɲba, nôbi en kelêŋge waŋ a ta: kwôni wo bô tami megari naɲ tu bôriyare na, bôri a ba ôbi yiɲ naɲ tu niɲ. 29 Hena ré na tum toɲ gusurô a lê aɲa jeré li têriɲ na, ju dôre uléɲ kelaŋ naɲ ju, ju meray a jeré uwôɲ gelê ba dô ɗê erê bô *géhên a naɲ tum wôô kêm. 30 A hena ré na kôm woɲ gusurô a lê aɲa jeré li têriɲ na, ju wali uléɲ kelaŋ naɲ ju, ju meray a jeré gôl ba dô ɗê erê bô géhên a naɲ kôm wôô kêm.»
Kwôlo gengiɲ sa kariɲare kurô
(Mt 19: 9, Mk 10: 11-12, Lk 16: 18)
31 «Bay na kôl tumô kôl iyôŋ ba: ‹Kwôni wo dage tamni ba bi ré bure magtubu toɲ bê tôre kôbre a 5: 31 Détéronôm 24: 1.› 32 Niɲba, nôbi en kelêŋge hena kwôni ré dage tamni to yiɲ na kwôni ré tô aɲa hende ré ô eŋgé iba wo ɗaŋgi na, na ôbi lere aɲa hende ré wôniɲ wôniɲare toɲ têriɲ hen men, kwôni wo eŋge iyore to bay dagere hen kôba li na têriɲ naɲ tu a men.»
Kwôlo gengiɲ sa derê yi
33 «Na ken toy kwôlo bay na kôliɲ môɲêrna ka tumô iyôŋ ba: ‹Aŋga ju dusu yem sara ba ju ɗi baa ré. Niɲba, ka ju ay tôm sara naɲ hini Kelma ba, ju li môj môj 5: 33 Lébitik 19: 12.› 34 Niɲba, nôbi en kelêŋge bi kwôni dusu yiri ré. Bi ôbi dusu yiri naɲ derômaraŋ ré wôsa na kini merê Emen men, 35 bi kwôni dusu yiri naɲ sa terare ré wôsa na kini sêlê tê Emen men, naɲ Jérusalêm ré wôsa hende na iyére to Kelma wo dami men, 36 bi kwôni dusu yiri naɲ sam né wôsa ju nêm lê bi ré béé ré men, bi ré hendu ré a men. 37 Niɲba, hena kwôlê woŋge ré na tiri ba ken kôl ré na tiri men, hena ré na tiri ré ba ken kôl ré na tiri ré aɲ kwo ka kelê cêgê hen na, hena na ligi Sidan.»
Kwôlo gengiɲ sa bay dê bare a
(Lk 6: 26-38)
38 «Na ken toy bay na kôl tumô iyôŋ ba: ‹Tu ba, na tu hôriɲ men, kaɲnem ba, na kaɲnem hôriɲ men 5: 38 Sé nô 21: 24.› 39 Niɲba, nôbi en kelêŋge iyôŋ ba: Dêŋge bayi habrê wo kwôni lêŋge hen né, hena kwôni ré di tô mam woɲ gusurô ba ju bul kwoɲ ma biri di a. 40 A hena kwôni ré kaŋgem tumô bay jerê kwôlê a wô eŋgiɲ bargay kam kaɲ kabrêm na, ju jôri derê kaɲ kelanê a ré. 41 Men, hena ôbi néé wôni ré ɓerem ereŋ jeré ayri ani ôriɲ naɲ ɗi kelaŋ nêm têê dubu ba ju ôriɲ naɲ ɗi têê dubu sara. 42 Kwo uwôlem are ba ju biri men, hena ôbi ré gey jeré gwôyri ani kôba ju jôri ré a men. 43 Na ken toy bay na kôl iyôŋ ba: ‹Yênem ba, jeré piri niɲba, ôbi barem ba jeré dôri ham 5: 43 Lébitik 19: 18.› 44 Niɲba, nôbi en kelêŋge bay bareŋge kôba ken pirji men, ken uwôl Emen wô sa ka geliɲ turŋge gusiɲ hen a men. 45 Hen iyôŋ dema kené yiɲ kami Ibareŋge Emen wo mô derômaraŋ a wo bi tare tori berare sa bay bô habrê a men, sa bay lê derê a hen a men hen. Men, ôbi bi emen uwôŋge sa bay lê aŋgaɲ derôre a men, sa bay lê aŋgaɲ derôre ré hen a men. 46 Hena kené pur na ɓiɲé ka peréŋge hen mera ba wô mi a kené mô gem sa kôbi wo Emen ba? 47 Wôsa *bay eŋgé wôgê kôba li na hen iyôŋ hende to hen men, hena ré na yênêrŋge dema kené liji dosé mera ba na aŋga ɗê kiriɲ a kené li hen ba? Ɓiɲé ka hôn Emen né kôba li na hen iyôŋ men ré ba? 48 Derêŋge cerêd mega Ibareŋge wo derômaraŋ a dôriɲ cerêd hen iyôŋ men.»