1 Yu amilo꞉ ganisolo kalu iyo꞉ tambo ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉suwo꞉ Failatdo꞉wa tililia꞉gane. 2 Iliyo꞉ Ya꞉sumo꞉ diga꞉lilaki, Failatbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu wema꞉yo꞉ nili gamaniyo꞉ wa꞉la꞉ sanama꞉ki kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ e da꞉galifelabi ba꞉ba꞉. Niliyo꞉ takis mole Sisamo꞉lo꞉ dimia꞉sen a꞉no꞉ e ka꞉la꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e sa꞉lakiyo꞉ e Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kalu dowaki, nili misa꞉ kalu alano꞉ eka꞉” a꞉la꞉sio꞉. 3 Failat eyo꞉ Ya꞉sumo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Ge Yu kaluka꞉isale a꞉ma꞉ misa꞉ kalu alano꞉ geya꞉le?” Ya꞉suwa꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉laki, “Go꞉no꞉n gio꞉sa sa꞉lale.” 4 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Failat eyo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ kaluka꞉isale kegeo꞉ nol o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ kalu we mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ elo꞉ hala dimido꞉ nowo꞉ mo꞉bo꞉do꞉l.” 5 Ko꞉sega iliyo꞉ towo꞉ halaido꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Kalu wema꞉yo꞉ to mano꞉ Yudia heno꞉ tambo widakiyo꞉, Ga꞉lili hen a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ amisa꞉n wena yakiyo꞉ kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ tambo da꞉galifelaki wido꞉.”

6 Failatdo꞉ to a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, “e Ga꞉lili kaluwa꞉le” a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉. 7  Luk 3.1O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉, Ha꞉lod e Ya꞉lusalem a꞉na sen ko꞉lo꞉, Failat eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ Ha꞉lod elo꞉ bo꞉fo꞉lab hen a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉lo꞉b a꞉la꞉asulakiyo꞉, eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ Ha꞉lod elo꞉wa iliga꞉fo꞉.

8 Tamin amio꞉ Ha꞉lod eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ bo꞉bo꞉losa꞉ a꞉la꞉asula꞉len. Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ e dabu ko꞉lo꞉, Ya꞉su elo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ dimidab nowo꞉ e mada ba꞉ba꞉no꞉ a꞉la꞉asulo꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Ha꞉lod eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ ba꞉dakiyo꞉, e sagalo꞉wo꞉ alan dowo꞉. 9 Eyo꞉ Ya꞉sumo꞉wo꞉ modo꞉ dabu ba꞉da꞉i ane ko꞉sega Ya꞉su eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ mo꞉sio꞉. 10 Bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ elelo꞉ wida꞉sen kalu i o꞉lia꞉yo꞉ aniba kagafo꞉likiyo꞉, Ya꞉sumo꞉ diga꞉lilakiyo꞉ halaido꞉ sa꞉la꞉len. 11 Ha꞉lod o꞉lia꞉ ene da꞉la꞉di kalu i o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉suwo꞉ digagadaki, dio꞉ge sio꞉. A꞉la꞉dimidakiyo꞉ helebeso꞉g sambo nafale a꞉no꞉ eya kalita꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ Failatdo꞉wa iliga꞉fo꞉. 12 Tamin amio꞉ Ha꞉lod o꞉lia꞉ Failat dia꞉yo꞉ gis elen ko꞉sega o꞉g ho꞉len a꞉namio꞉ a꞉la꞉yo꞉ mili dowo꞉.

13 Failat eyo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu o꞉lia꞉ Yuwa꞉ misa꞉ kalu o꞉lia꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo ho꞉le kegea꞉sa꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, 14 “Gili sa꞉lakiyo꞉, kalu wema꞉yo꞉ gamaniyo꞉ wa꞉la꞉ sanama꞉kiyo꞉, kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ e da꞉galifela꞉sen ko꞉lo꞉ wena tililia꞉ mio꞉. Niyo꞉ gili si wa꞉l amio꞉ e dinafa fanda kedo꞉ ko꞉sega gililo꞉ elo꞉ hala dimido꞉ sio꞉ a꞉no꞉ ne mo꞉wo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉. 15 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ha꞉lod eyo꞉lo꞉ a꞉la꞉ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, e a꞉ma꞉la꞉ nilo꞉wa iliga꞉fo꞉. Gio꞉ bo꞉ba! Kalu we sana soma꞉no꞉wo꞉, elo꞉ hala dimido꞉ nowo꞉ mada aundo꞉ma. 16-17 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ e sa꞉nda꞉la꞉ga꞉ sili alifa꞉nigo꞉l.” * Asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ Luk eyo꞉ to nolo꞉ a꞉kudu sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉la꞉asulo꞉, ko꞉lo꞉ a꞉no꞉ we ko꞉lo꞉ sa꞉lab. “Ini man amio꞉, Tinio꞉ Asulo꞉ Ma꞉no꞉ ma꞉no꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, misa꞉ kalu eyo꞉ dibolo kalu imilise nowo꞉ sili alita꞉sen.” Ko꞉sega asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ to a꞉no꞉ Luk elo꞉ mo꞉sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉la꞉asulo꞉.

18 Kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ua halale tandeaki a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we sana soma! Balabaso꞉ sili alifoma!” 19 Amisa꞉n wenamio꞉ Balabas eyo꞉ gamani kalu o꞉lia꞉lo꞉ babuma꞉no꞉wo꞉ e mo꞉mo꞉da꞉sa꞉ga꞉, kalu nowo꞉ e sana sowo꞉ ko꞉lo꞉, e dibolowa disalifo꞉len. 20 Failat eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ sili alifa꞉no꞉ a꞉la꞉asulakiyo꞉, kaluka꞉isale iyo꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ dima꞉ki, towo꞉ wa꞉ka halaido꞉ sio꞉. 21 Ko꞉sega iliyo꞉ ho꞉le sa꞉la꞉liki, “E i malana aluma! E i malana sana soma!” a꞉la꞉ halale sa꞉la꞉len. 22 Failat eyo꞉ kaluka꞉isale imo꞉wo꞉ asolo꞉ wa꞉ka a꞉la꞉sio꞉, “E sana soma꞉no꞉wo꞉ mo꞉wo꞉ ha꞉? Elo꞉ hala dimido꞉wo꞉ o꞉ba? Kalu we sana soma꞉no꞉wo꞉, elo꞉ hala dimido꞉ nowo꞉ niyo꞉ mo꞉bo꞉do꞉l. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ e sa꞉nda꞉la꞉ga꞉ sili alifa꞉nigo꞉l.” 23 Ko꞉sega kaluka꞉isale iliyo꞉ Ya꞉su e i malana sana soma a꞉la꞉liki mada halale ho꞉le sa꞉la꞉la꞉ga꞉, ililo꞉ to sio꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Failato꞉ tinio꞉. 24 A꞉la꞉gabiki Failat eyo꞉ asulo꞉ ilido꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ililo꞉ to sa꞉lab o꞉leauka dimidama꞉no꞉ a꞉la꞉saefa꞉. 25 Kaluka꞉isale iliyo꞉ Failat emo꞉wo꞉ gamani kalu o꞉lia꞉lo꞉ buba꞉likilo꞉ kalulo꞉ sana sowo꞉ dibolo amilo꞉ disa꞉ a꞉no꞉ sili alifoma꞉ki, dabu ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ kalu a꞉no꞉ ga꞉li sili alifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Failat eyo꞉ Ya꞉su e amio꞉ ililo꞉ asulab o꞉leau dimidama꞉ki ta꞉fo꞉.

26 Da꞉la꞉di kalu iliyo꞉ Ya꞉suwo꞉ tililia꞉ ha꞉nab amio꞉, Sailini kalu nowo꞉, Saimon, e ilaboda꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ya꞉lena galiliakiyo꞉, iliyo꞉ e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉suwa꞉ fa꞉sa ha꞉nakiyo꞉, ene i malan a꞉no꞉ dia꞉hamana꞉ki, kelena꞉ wa꞉la difa꞉. 27 Kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ Ya꞉su kudu ha꞉naki, ka꞉isale modo꞉ nolo꞉ e ko꞉lo꞉ nofolaki ya꞉la꞉li ha꞉na꞉sio꞉. 28 Ya꞉su e a꞉ma꞉la꞉ bale ba꞉dakiyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ya꞉lusalem ka꞉isale gio꞉, ne asulakiyo꞉ ya꞉la꞉so꞉bo. Gio꞉ ginino꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ginin so꞉wayo꞉ ko꞉lo꞉ asulaki ya꞉lima. 29  Luk 21.23Tif amio꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, kaluka꞉isale iliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, ‘Ga faino, so꞉walo꞉ma dowakilo꞉ bolo꞉ mo꞉mia꞉lab a꞉no꞉ ga꞉li dowaki, mada nafale mesa꞉ib.’ 30  Hos 10.8, Kala 6.16Ho꞉len a꞉namio꞉ hida꞉yo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ mo꞉dima꞉ki, iliyo꞉ misio꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, ‘Ge nili wa꞉la gulu alilaki yasalema.’ 31 Mo꞉wo꞉ i ho꞉ndo꞉ dowo꞉ ho꞉len wenamio꞉, iliyo꞉ man mogago꞉ we dimidab ko꞉lo꞉, tif amio꞉ i odo꞉ dowab amio꞉, iliyo꞉ waga dimidama꞉iba꞉le?” Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉.

32 Mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kalu a꞉la꞉ nowo꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ sana soma꞉ki tililia꞉gane. 33 Iyo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Hen Misa꞉ki a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉suwo꞉ i malana alu alifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kalu a꞉la꞉yo꞉, nowo꞉ ililib doba꞉da꞉, nowo꞉ fo꞉fo꞉doloba꞉da꞉ a꞉la꞉alu alifa꞉. 34  Song 22.18, Ais 53.12A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Do, ililo꞉ nemo꞉lo꞉ dimidab a꞉no꞉ iyo꞉ mo꞉asulakigab ko꞉lo꞉, giyo꞉ ililo꞉ dimidab a꞉no꞉ halaki ga꞉lilema” a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ Ya꞉suwa꞉ helebeso꞉g a꞉no꞉ heb heb a꞉la꞉bo꞉ abe dia꞉nigaba꞉le a꞉la꞉liki ibuwo꞉ a꞉na heyo꞉.

35  Song 22.7-8Kaluka꞉isale kegeo꞉ i a꞉no꞉ bo꞉fo꞉likiyo꞉, Yu misa꞉ kalu iliyo꞉ Ya꞉suwo꞉ dio꞉ge sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Eyo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ asuwa꞉ta꞉sen ko꞉lo꞉, e Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kalu hendele dowo꞉ kibo꞉bowo꞉, enena꞉ma꞉la꞉yo꞉ o꞉li asuwa꞉fabe.” 36-37  Song 69.21Da꞉la꞉di kalu iliyo꞉lo꞉ Ya꞉su e dio꞉ge sio꞉. Iliyo꞉ wain ho꞉n sesedo꞉ a꞉no꞉ emo꞉ dimiakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge hendele Yuwa꞉ misa꞉ kalu alano꞉lalega, go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ asuwa꞉foma” a꞉la꞉sio꞉. 38 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ i banaleya sa꞉sa꞉lakiyo꞉, “Yu kaluka꞉isaleya꞉ Misa꞉ Kalu Alandeyo꞉ we” a꞉la꞉liki sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, e misa꞉ wa꞉ldo꞉ a꞉na alu alifa꞉.

39 Mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kalu e o꞉lia꞉lo꞉ alu imili noma꞉yo꞉ Ya꞉suwo꞉ digagade sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kaluwo꞉ geya꞉? O꞉ngo꞉lalega giyo꞉ go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ asuwa꞉taki, na꞉no꞉lo꞉ asuwa꞉foma” a꞉la꞉sio꞉. 40 Ko꞉sega mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kalu nodolo꞉ alu a꞉ma꞉yo꞉ kalu o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge hala sa꞉lab. A꞉la꞉bo꞉ sa꞉la꞉so꞉bo! Kalu we soma꞉no꞉ saefa꞉ o꞉leaumbo꞉ gelo꞉ soma꞉no꞉ saefa꞉ ko꞉lo꞉, ge Gode ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ mo꞉tagilaba? 41 Mo꞉wo꞉ na꞉no꞉ digalo꞉ mo꞉walilaki, naindo꞉ man hala dimido꞉ o꞉leauka, iliyo꞉lo꞉ falasilakiyo꞉ a꞉la꞉ka dimidab. Ko꞉sega kalu wema꞉yo꞉ hala imilig nowo꞉ mada mo꞉dimido꞉.” 42 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ Ya꞉sumo꞉ sa꞉laki, “Ya꞉su ge misa꞉ kalu alande fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, giyo꞉ ne mada asula꞉bi.” 43 A꞉la꞉sa꞉labiki Ya꞉su eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ gemo꞉wo꞉ hendele so꞉lo꞉l. O꞉go꞉ ge ne o꞉lia꞉ Godeya꞉ ene sagalema꞉no꞉ hena mesa꞉no꞉” a꞉la꞉sio꞉.

44-45  Hibu 6.19-20, 10.19-20Disi dowabiki, ofa꞉ ho꞉leno꞉ aundo꞉ma dowo꞉ ko꞉lo꞉, hen a꞉no꞉ tambo sololiya꞉ go꞉lula꞉ta꞉ga꞉lo꞉ eleno꞉, ga꞉lo ofa꞉siyo꞉ asola dowabi edo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ helebeso꞉g ko꞉lo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ ayamilo꞉ dehedo꞉ a꞉no꞉ usa ba꞉da꞉i tinda꞉ga꞉ asula꞉. 46 O꞉g a꞉namio꞉ Ya꞉su eyo꞉ ogolo ho꞉le sa꞉lakiyo꞉, “Dowa, ni mela꞉no꞉ mamayo꞉ gi dagiya dia꞉to꞉l.” A꞉no꞉ satakiyo꞉, ha꞉fo꞉wo꞉ a꞉na siliga꞉fo꞉.

47 Da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu e kelego꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Godeya꞉ wiyo꞉ duludaki, “Kalu we hendele digalo꞉ kalulo꞉b” a꞉la꞉sio꞉. 48 Kaluka꞉isale ba꞉ba꞉nikilo꞉ kegeo꞉ a꞉no꞉ tambo kelego꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ aya ha꞉na꞉siakiyo꞉, iyo꞉ nofolo꞉wo꞉ alan dowaki ini fo꞉ga ta꞉li dosda꞉li ane. 49 Ko꞉sega kaluka꞉isale Ya꞉sulo꞉ asulo꞉ a꞉no꞉lia꞉, ka꞉isale Ga꞉lili a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ elo꞉ kudu mio꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ iyo꞉ tambo kelego꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ha꞉lu ko꞉na꞉ iliki bo꞉fo꞉len.

50-51 Yudia hen a꞉namilo꞉ Alimatea amisa꞉n kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ Yosa꞉b. E digalo꞉ nafale kalu ko꞉lo꞉ e Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowab ba꞉ba꞉no꞉ sagala꞉liki yasisen. Yu amilo꞉ ganisolo kalu nowo꞉ e ko꞉sega ganisolo kalu ililo꞉ to saetab a꞉no꞉ eyo꞉ o꞉lika꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, ililo꞉ dimida꞉len a꞉namio꞉lo꞉ eyo꞉ o꞉lila꞉bo꞉ mo꞉asulo꞉. 52 Yosa꞉b e Failatdo꞉wa ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉suwa꞉ do꞉mo꞉wo꞉ dia꞉no꞉ a꞉la꞉liki dabu ba꞉ba꞉ni ane. 53 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Ya꞉suwa꞉ do꞉mo꞉ i malan amilo꞉ alu a꞉no꞉ eyo꞉ tagalia꞉ tinda꞉sa꞉ga꞉, helebeso꞉g nafale a꞉ma꞉ boboda꞉sa꞉ga꞉yo꞉, u no꞉no꞉ kalu sowo꞉lo꞉ semo꞉dia꞉ta꞉sen a꞉na difa꞉. 54 O꞉g a꞉namio꞉ Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len a꞉namilo꞉ dimidaefa꞉no꞉ ho꞉leno꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉leno꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉nigab.

55 Yosa꞉b eyo꞉ Ya꞉suwa꞉ do꞉mo꞉wo꞉ dia꞉ha꞉nab amio꞉, ka꞉isale Ga꞉lili a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ Ya꞉sulo꞉ kudu mio꞉ iyo꞉ Yosa꞉ba꞉ fa꞉sa kudu ha꞉naki, u no꞉no꞉ o꞉lia꞉, Ya꞉suwa꞉ do꞉mo꞉wo꞉ waga dia꞉taba꞉le a꞉la꞉liki ba꞉ba꞉ni ane. 56  Kis 20.10, Lo 5.14Ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉ iyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, mundo꞉ nafa kelego꞉ o꞉lia꞉ wa ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉, Ya꞉suwa꞉ do꞉mo꞉wa dia꞉fa꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dimidali. Ko꞉sega Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, iyo꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉naki, ha꞉fo꞉ dowo꞉.