24
Ya heden gutud di nun'alian Jehoiakim ya binuhul Nebuchadnezzar* Hay pohdonan ibaga ya he"a Nabu ya halimunam nan imbaluy'un lala'i!, ya hi Nabu di ohan bulul nan iBabylon. Ya hay nun'alian Nebuchadnezzar ad Babylon ya hidin 605-562 B.C. an alid Babylon di ad Judah, ya na'abak nan Alin hi Jehoiakim, at numbayad goh hi buwit hi tuluy tawon. Unu hidin 604-602 B.C. Mu la'tot ya ma'angohhoy, at agguy immidat. Ya hennag Apo Dios nan iBabylon, ya nan i'Aram, ya nan iMoab, ya nan holag Ammon ta umuyda gubaton da Jehoiakim ad Judah. Ya manu ay hennagna dida ya ta pumpa"idad Judah ta mipa'annung din inalina an Dios an imbaag din baalna. Ya mahapul an ma'at hanad Judah ti hi Apo Dios di ad mandal ta way aton nan tatagud Judah an mun'a'ubah ta adina dida tigon an dumalat nan do'ol an bahol nan Alin hi Manasseh ya nan ina'inatnan nun'appuhi. Ya namamah din inatnah nan tatagun mi'id di baholda, mu pinatoyna dida ta nan dalada ya benla'na nan lutad Jerusalem, at hi Apo Dios ya adina ahan aliwan henen nappuhin numbaholan Manasseh.
Ya an amin din ina'inat Jehoiakim ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Judah. Ya unat goh natoy hi Jehoiakim ya han imbaluynan hi Jehoiachin di nihukat ay hiyah nun'ali.
Ya agguy mahkay naknakak nan alid Egypt hinan babluyna Manu ay ti inabak nan iBabylon nan i'Egypt ad Carchemish hidin 605 B.C. (Jer. 46:2). ti wah nad ugwan nan alid Babylon, ya hinakupdan amin nan lugal an din hinakupna tuwalih din hopapnan mete"ah nan Wangwang an Euphrates ta nangamung hidih nan wangwang an igad ad Egypt.
Hay Aat nan Alih ad Judah an hi Jehoiachin
(II Chron. 36:9-10)
Hi Jehoiachin§ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangidat hi abalinana ta minaynayun. ya un himpulu ta waluy tawonah din nangete"anan nun'alih ad Judah, ya tuluy tawon di numpapto'anad Jerusalem an kapitulyuda.* Hay nun'alianad Judah ya hidin December, 598-March 16, 597 B.C. Hay ngadan inana ya hi Nehushta an hina' Elnathan an iJerusalem. Ya nan nappuhiy ina'inatnan pinahiwnah Apo Dios ti inunudna din ina'inat din hi amana.
10 Ya heden gutud di nun'alian Jehoiachin ya immuy nan tindalun Nebuchadnezzar an alid Babylon ta gubatondad Jerusalem, at lini'ubda nan babluy. 11 Ya nidatong hi Nebuchadnezzar an alid Babylon hinan babluy an lini'ub nan tindaluna. 12 At himmuku mah hi Jehoiachin an alid Judah, ya hi inana, ya nan tatagalana, ya nan u'upihyalna, ya nan nun'abagtun tataguna.
Ya heden miyawalun tawon Unu 597 B.C. hi numpapto'an Nebuchadnezzar di himmukuan Jehoiachin ay hiya. 13 At nun'alan Nebuchadnezzar an amin nan nun'anginan gina'un wah nan Timplu ya nan nun'anginan gina'un wah nan palasyu ta nun'iyuydad Babylon, ya numpa"idan amin din inusaldah nan Timplun hay balitu' di nammaanda an din impiyamman Solomon an din alid Israel, ya manu ay na'at di umat hina ta nipa'annung din inalin Apo Dios. 14 Ya enekakna nan nun'ala'eng an tatagud Jerusalem an niddum an amin nan a'ap'apuda, ya an amin nan linala'in tindalun mun'abi'ah, ya an amin nan nun'ala'eng an mun'ammah abung, ya mumpumbohal hi gumo'. Ya hay uyapdan amin ya himpuluy libu. Ya anggay nan nun'awotwot ahan an tataguh nan babluyda di inangangda.
15 At impiyuy Nebuchadnezzar da Jehoiachin, ya hi inana, ya nan a'ahawana, ya din upihyalna, ya an amin din nun'abagtuy haadnan tataguh ad Judah ta impibaludna didad Babylon. 16 Ya nun'itnudda goh din linala'in nun'atulid an tindalu an hay uyapdan amin ya pituy libu, ya din hinlibun nun'ala'eng an mun'ammah abung, ya nan mumpumbohal hi gumo', ya an amin nan linala'in mabi'ah an mabalin an muntindalu. 17 Ya pento' nan alid Babylon hi Mattaniah Hay pohdonan ibaga ya hiya ya adaw an indat Apo Dios. an hi ulitaon Jehoiachin ta hiyay alid Judah, ya hinukatanay ngadana ta hay impingadana ya hi Zedekiah.§ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya na'ahhamad.
Hay Aat nan Alih ad Judah an hi Zedekiah
(II Chron. 36:11-16; Jer. 52:1-3)
18 Ya hi Zedekiah ya duwampulu ta ohay tawonah din nangete"anan nun'alid Judah. Ya numpapto' hi ad Jerusalem an kapitulyudah himpulu ta ohay tawon.* Hay nun'alianad Judah ya hidin 597-586 B.C. Ya hay ngadan inana ya hi Hamutal an hina' Jeremiah an hay babluyna ya ad Libnah. 19 Ya nan nappuhiy ina'inatnan pahiwon Apo Dios ti enyengngohnah din nappuhin ina'inat nan Alin hi Jehoiakim. 20 Ya manu ay na'at ay dida hatu ti dumalat nan bungot Apo Dios hinan tatagud Jerusalem ya ad Judah, at hiyanan la'tot ya numpakakna dida ta mi'id di na'angang enen babluyda.
Hay Na'abakan ad Jerusalem
(II Chron. 36:17-20; Jer. 39:1-10; 40:7-9; 41:1-3, 16-18; 52:4-27)
Ya palpaliwan ya nan Alin hi Zedekiah ya din'ugna nan alid Babylon. Anaad ta din'ugna nan alid Babylon? Hay kulugon nan udum ya hidin 589 B.C. ya ente"an Pharaoh Apries (unu Hophra) an nun'alid Egypt, at ninomnom Zedekiah nin an mumpabadang ay hiya ta olom ya abakonda nan iBabylon.

*24:1 Hay pohdonan ibaga ya he"a Nabu ya halimunam nan imbaluy'un lala'i!, ya hi Nabu di ohan bulul nan iBabylon. Ya hay nun'alian Nebuchadnezzar ad Babylon ya hidin 605-562 B.C.

24:1 Unu hidin 604-602 B.C.

24:7 Manu ay ti inabak nan iBabylon nan i'Egypt ad Carchemish hidin 605 B.C. (Jer. 46:2).

§24:8 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangidat hi abalinana ta minaynayun.

*24:8 Hay nun'alianad Judah ya hidin December, 598-March 16, 597 B.C.

24:12 Unu 597 B.C.

24:17 Hay pohdonan ibaga ya hiya ya adaw an indat Apo Dios.

§24:17 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya na'ahhamad.

*24:18 Hay nun'alianad Judah ya hidin 597-586 B.C.

24:20 Anaad ta din'ugna nan alid Babylon? Hay kulugon nan udum ya hidin 589 B.C. ya ente"an Pharaoh Apries (unu Hophra) an nun'alid Egypt, at ninomnom Zedekiah nin an mumpabadang ay hiya ta olom ya abakonda nan iBabylon.