MATEO
KAG MGA PAUNANG BISAYA TUNGOR SA MAADONG BALITA NAK GINGSUYAT NI
APOSTOL MATEO
Si Mateo ay usang manugsukot it buhis nak ingtawag ni Hesus nak magsunor sa Ida. Sida ay ingpangayanan ra nak Levi. Kaling Maadong Balita o Ebanghelyo ay ingsuyat ni Mateo nak usa sa mga disipulo ni Hesus, mga 20-40 tuig pagkatapos sa kamatayon ni Hesus. (Kali ay ingbibilang nak 50-70 A.D.) Kag maramong parti it kali ay makikita ra sa mga Maadong Balita nak ingsuyat nina Markos ag Lukas ag kag ibang parti ay makikita ra sa Maadong Balita nak ingsuyat ni Juan.
Kag hanrom ni Mateo ay ipamatuor sa ida mga kalahing Hudyo nak si Hesus kag inra ingpapaabot nak Mesiyas. Sa bisayang Griyego, kag Mesiyas ay ingtatawag nak Kristo. Kag gustong bisayahon it kali ay si Hesus kag Manluluwas nak ingpromisa it Dios tuna pa it kato.
Diling libro makikita kag inghalinan ni Hesus tuna kang Abraham hastang kang Jose nak naging asawa ni Maria. (Mat. 1:1-17.) Maramong beses ingsisiling ra nak si Hesus ay inanak ni David. (Mat. 1:1; 9:27 ag iba pa.) Kali ay importante dahil kag gustong bisayahon ay sa paabuton si Hesus ay mahari sa tanang katawuhan it Dios tuyar sa inghimo it kato it Ida ginikanan nak si David.
KAG SUYOR IT MATEO
Kag Inghalinan ni Hesus ag Pagkaanak sa Ida 1:1—2:23
Si Juan nak Manugbawtismo 3:1-12
Kag Pagbawtismo ag Pagtintar kang Hesus 3:13—4:11
Kag Ministeryo ni Hesus sa Galileya 4:12—13:58
Kag Pagmatay kang Juan nak Manugbawtismo 14:1-11
Kag Ministeryo ni Hesus sa Palibot it Galileya 14:13—18:35
Kag Pagpanaw ni Hesus pa-Herusalem 19:1—20:34
Kag Huling Ministeryo ni Hesus sa Herusalem 21:1—26:46
Kag Pagtiis it Maramong Hirap ni Hesus ag Ida Kamatayon 26:47—27:66
Kag Pagkabanhaw ag mga Pagpakita Liwat ni Hesus 28:1-20
Kag Maadong Balita Tungor kang Hesu-Kristo nak Gingsuyat ni
MATEO
1
KAG INGHALINAN NI HESUS AG PAGKAANAK SA IDA
Kag Inghalinan ni Hesu-Kristo
(Lukas 3:23-38)
1 Imaw kali kag lahi nak inghalinan ni Hesu-Kristo, parayan sa mga inanak ni David ag halin ra sa mga inanak ni Abraham:* 1:1 Basaha ra sa Hen. 22:18.
2 Si Abraham kag tatay ni Isaac,† 1:2a Basaha ra sa Hen. 21:3,12.
ag si Isaac ray kag tatay ni Jacob.‡ 1:2b Basaha ra sa Hen. 25:26.
Si Jacob kag tatay ni Juda ag ida mga haling kayake.
3 Kaling si Juda§ 1:3 Basaha ra sa Hen. 38:27-30; 49:8-12. kag tatay nina Pares ag Zara,
ag kag inra nanay ay si Temar.
Si Pares ray kag tatay ni Esron,
ag si Esron kag tatay ni Aram.
4 Si Aram kag tatay ni Aminadab,
ag si Aminadab kag tatay ni Naason
nak tatay ray ni Salmon.
5 Si Salmon kag tatay ni Booz,
ag kag ida nanay ay si Rahab.
Si Booz ray kag tatay ni Obed,
ag kag ida nanay ay si Ruth.
Si Obed kag tatay ni Jese,* 1:5 Basaha ra sa Ruth 4:17,22; 1 Sam. 16:1.
6 ag sida kag naging tatay ni Haring David.† 1:6 Basaha ra sa 2 Sam. 12:24.
Masunor, si David kag tatay ni Solomon.
Ag kag ida nanay ay katong dating asawa ni Urias.
7 Si Solomon kag tatay ni Rehoboam,
ag si Rehoboam ray kag tatay ni Abias
nak tatay ni Asa.
8 Si Asa kag tatay ni Jehosafat,
ag si Jehosafat ray kag tatay ni Joram
nak tatay ni Ozias.
9 Si Ozias kag tatay ni Jotam,
ag si Jotam ray kag tatay ni Ahaz
nak tatay ni Esequias.
10 Si Esequias kag tatay ni Manases,
ag si Manases ray kag tatay ni Amon
nak tatay ni Josias.
11 Kaling si Josias kag tatay ni Jeconias ag ida mga hali nak kayake.
Katong kapanahunan ninra, kag mga Israelinhon ay ingbihag ag ingraya paliwas sa Herusalem papagto sa mayadong bansa it Babilonya.
12 Pagkatapos it inra pagkaraya sa Babilonya:
Si Jeconias kag tatay ni Salatiel,
ag si Salatiel ray kag tatay ni Zorobabel.‡ 1:12 Basaha ra sa 1 Cro. 3:19; Ezr. 2:1-2; Neh. 7:6-7; 12:1-6; Hagai 1:1 ag Zac. 4:6-10.
13 Si Zorobabel kag tatay ni Abiud,
ag si Abiud ray kag tatay ni Eliaquim
nak tatay ni Azor.
14 Si Azor kag tatay ni Sadoc,
ag si Sadoc ray kag tatay ni Aquim
nak tatay ni Eliud.
15 Si Eliud kag tatay ni Eleazar,
ag si Eleazar ray kag tatay ni Matan
nak tatay ni Jacob.
16 Kaling si Jacob kag naging tatay ni Jose.
Ag si Jose kag naging asawa ni Maria nak imaw kag nanay ni Hesus, nak ingtatawag nak Kristo.
17 Ngani, kaling inghalinan ni Hesu-Kristo ay nagpapakita nak inggwa it katorseng henerasyon magtuna kang Abraham hastang kang Haring David, katorse rang henerasyon magtuna kang Haring David hastang kag mga Israelinhon ay ingbihag ag ingraya paliwas sa Herusalem papagto sa mayadong bansa it Babilonya, ag katorse ray ra magtuna it katong pagkaraya sa inra sa Babilonya hastang sa pagkatawo kang Kristo.
Kag Pagkaanak kang Hesu-Kristo
(Lukas 2:1-7)
18 Ngasing, tuyar kali kag parayan kung pauno ing-anak si Hesu-Kristo. Si Maria nak Ida nanay ag si Jose ay nagpamayadey.§ 1:18 Basaha sa Glosaryo kag tungor sa kustombre it “Pagpamayadi it mga lahi it Hudyo.” Pero bag-o sinra kasayon, nasaduran ninra nak sabakey si Maria sa parayan it gahom it Ispirito Santo. 19 Si Jose nak ida magiging asawa ay usang maadong tawo nak nagtutuman sa Dios.* 1:19 Si Jose ay maado nak tawo dahil nagsusunor sida sa Kasuguan ni Moises. Ag kumporme rahang Kasuguan ay dapat buyagan it kayake kag ida asawa nak nasabakan it iba. Ag dahil ngani sa tuyar nak kamutangan ni Maria, ay ida naisip nak buyagan kali myentras waya pa it nakakasador nak iba, dahil waya sida it gusto nak mapahuda si Maria.
20 Habang ing-iisip nida kaling ida plano, nagpakita sa ida kag usang anghel it Ginoong Dios parayan sa pananamgo ag nagsiling sa ida, “Jose, inanak ni David, aya giruha-ruha sa pagpakasay kang Maria, kumo parayan sa gahom it Ispirito Santo kag ida pagsabak. 21 Sida ay maanak it kayake ag apangayanan nimo Sidang Hesus,† 1:21 Kag pangayang Hesus sa bisayang Griyego ay Josue sa bisayang Hebreo nak kag gustong bisayahon ay “Manluluwas kag Dios” o “Manluluwas.” dahil Sida kag maluwas sa Ida mga katawuhan sa inra mga kasal-anan.”
22 Natabo kaling tanan para matuman kag ingpasiling it Ginoong Dios sa propeta it kato nak,
23 “Masabak kag usang birhen nak rayaga
ag maanak it kayake,
ag atawagon nak Emmanuel.”
(Kag gustong bisayahon
it pangayan nak Emmanuel
ay “kaibahan nato kag Dios.”)‡ 1:23 Isa. 7:14.
24 Pagbati ni Jose, ingtuman nida kag sugo it anghel it Gino-o ag ingpakasayan nida si Maria. 25 Pero waya sinra giubay hastang waya pa naanak si Maria. Ag katong nag-anakey si Maria it kayake ay ingpangayanan kali ni Jose nak Hesus.
*1:1 1:1 Basaha ra sa Hen. 22:18.
†1:2 1:2a Basaha ra sa Hen. 21:3,12.
‡1:2 1:2b Basaha ra sa Hen. 25:26.
§1:3 1:3 Basaha ra sa Hen. 38:27-30; 49:8-12.
*1:5 1:5 Basaha ra sa Ruth 4:17,22; 1 Sam. 16:1.
†1:6 1:6 Basaha ra sa 2 Sam. 12:24.
‡1:12 1:12 Basaha ra sa 1 Cro. 3:19; Ezr. 2:1-2; Neh. 7:6-7; 12:1-6; Hagai 1:1 ag Zac. 4:6-10.
§1:18 1:18 Basaha sa Glosaryo kag tungor sa kustombre it “Pagpamayadi it mga lahi it Hudyo.”
*1:19 1:19 Si Jose ay maado nak tawo dahil nagsusunor sida sa Kasuguan ni Moises. Ag kumporme rahang Kasuguan ay dapat buyagan it kayake kag ida asawa nak nasabakan it iba.
†1:21 1:21 Kag pangayang Hesus sa bisayang Griyego ay Josue sa bisayang Hebreo nak kag gustong bisayahon ay “Manluluwas kag Dios” o “Manluluwas.”
‡1:23 1:23 Isa. 7:14.