13
Abram bilǝn Lutning ayrilip ketixi
Xuning bilǝn Abram ayali wǝ uning barliⱪ nǝrsilirini ⱨǝmdǝ Lutni elip Misirdin qiⱪip, Ⱪanaanning jǝnubidiki Nǝgǝw yurtiƣa mangdi. U qaƣda Abramning mal-waran wǝ altun-kümüxliri kɵp bolup, helila bay idi.
U kɵqüp yürüp, jǝnubtiki Nǝgǝwdin Bǝyt-Əlgǝ, yǝni Bǝyt-Əl bilǝn Ayining otturisidiki ǝslidǝ qedir tikkǝn jayƣa, Yar. 12:8. ⱪurbangaⱨ yasiƣan jayƣa ⱪaytip kǝldi. Abram xu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarning namini qaⱪirip ibadǝt ⱪildi. Yar. 4:26; 12:8. Abram bilǝn billǝ mangƣan Lutningmu ⱪoy-kala padiliri wǝ qedirliri bar idi.
Əmdi ular billǝ tursa, zemin ularni ⱪamdiyalmaytti; Yar. 36:7. bu sǝwǝbtin Abramning padiqiliri bilǝn Lutning padiqilirining arisida jedǝl qiⱪti (u waⱪitta Ⱪanaaniylar bilǝn Pǝrizziylǝr xu zeminda turatti). «U waⱪitta Ⱪanaaniylar bilǝn Pǝrizziylǝr xu zeminda turatti» — «Ⱪanaaniylar wǝ Pǝrizziylǝr»ning tilƣa elinixining sǝwǝbi bǝlkim (1) Ibraⱨimning ailisidǝ iqki jedǝl bolsa, ǝtrapidiki butpǝrǝslǝr aldida Ibraⱨimning Huda toƣruluⱪ bǝrgǝn guwaⱨliⱪiƣa daƣ qüxǝtti; (2) iqki jedǝl ailini ajizlaxturuwetǝtti, xuning bilǝn ǝtrapidiki ⱪǝbililǝr pursǝttin paydilinip ularƣa ⱨujum ⱪiliximu mumkin idi.   Yar. 12:6. Xunga Abram Lutⱪa: — «Biz bolsaⱪ ⱪerindaxlarmiz, sǝn bilǝn mening aramda, mening padiqilirim bilǝn sening padiqiliring arisida talax-tartix pǝyda bolmisun. Mana, aldingda pütkül zemin turmamdu? Əmdi sǝn mǝndin ayrilƣin; ǝgǝr sǝn sol tǝrǝpkǝ barsang, mǝn ong tǝrǝpkǝ baray; ǝgǝr sǝn ong tǝrǝpkǝ barsang, mǝn sol tǝrǝpkǝ baray», — dedi. Yar. 20:15; 34:10.
10 U waⱪitta Lut nǝzǝr selip kɵrdiki, Iordan wadisidiki barliⱪ tüzlǝnglikning Zoar xǝⱨirigiqǝ ⱨǝmmila yǝrning süyi intayin mol idi; Pǝrwǝrdigar Sodom bilǝn Gomorrani wǝyran ⱪilixtin ilgiri bu yǝr bǝǝyni Pǝrwǝrdigarning beƣi, Misir zeminidǝk idi. «barliⱪ tüzlǝnglik.... süyi intayin mol idi» — bu yǝrlǝr ⱨazir «Ɵlük Dengiz» ǝtrapidiki ⱪupⱪuruⱪ ⱪaƣjiraⱪ jaylardur. «Pǝrwǝrdigarning beƣi» — demǝk, Erǝm beƣi. «Misir zeminidǝk» — Misir zemini, bolupmu Nil dǝryasi ǝtrapi tolimu munbǝt, süyi mol zemindur. 11 Xuning bilǝn Lut ɵzigǝ Iordan wadisidiki pütkül tüzlǝnglikni talliwaldi; andin Lut mǝxriⱪ tǝrǝpkǝ kɵqüp bardi. Xundaⱪ ⱪilip ikkiylǝn ayrildi. 12 Abram Ⱪanaan zeminida olturaⱪlaxti; Lut bolsa tüzlǝngliktiki xǝⱨǝrlǝrning arisida turdi; u bara-bara qedirlirini Sodom xǝⱨiri tǝrǝpkǝ yɵtkidi. 13 Sodom hǝlⱪi rǝzil adǝmlǝr bolup, Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ tolimu eƣir gunaⱨkarlar idi. Yar. 18:20; Əz. 16:49.
 
Abramning Ⱨebronƣa kɵqüxi
14 Lut Abramdin ayrilip kǝtkǝndin keyin, Pǝrwǝrdigar Abramƣa: — Sǝn ǝmdi bexingni kɵtürüp, ɵzüng turƣan jaydin ximal wǝ jǝnubⱪa, mǝxriⱪ wǝ mǝƣrip tǝrǝpkǝ ⱪariƣin; 15 qünki sǝn ⱨazir kɵrüwatⱪan bu barliⱪ zeminni sanga wǝ nǝslinggǝ mǝnggülük berimǝn. «sǝn ⱨazir kɵrüwatⱪan bu barliⱪ zeminni sanga ... berimǝn» — u kɵrüwatⱪan zemin Lut talliwalƣan Iordan wadisini ɵz iqigǝ alatti.
Bu Hudaning birinqi ⱪetim zeminni Ibraⱨimning nǝsligila ǝmǝs, bǝlki yǝnǝ Ibraⱨimƣimu berimǝn, dǝp wǝdǝ ⱪilixi idi. Lekin ǝmǝliyǝttǝ, Ibraⱨim ɵmridǝ Pǝlǝstin zeminidin pǝⱪǝt bir parqǝ yǝrlikla setiwalƣan (23-bab); xunga Hudaning bu wǝdisi Ibraⱨimning tirilƣanda, zeminƣa mirashor bolidiƣanliⱪini kɵrsitidiƣan bir bexarǝt bolsa kerǝk.
   Yar. 12:7; 15:7,18; 17:8; 26:4; Ⱪan. 34:4; Ros. 7:5. 16 Sening nǝslingni yǝrdiki topidǝk kɵp ⱪilimǝn; xundaⱪki, ǝgǝr birsi yǝrdiki topini sanap qiⱪalisa, sening nǝslingnimu sanap qiⱪalixi mumkin bolidu. Yar. 15:5; 17:4; Ⱪan. 10:22; Yǝr. 33:22; Rim. 4:17,18; Ibr. 11:12. 17 Ornungdin tur, bu zeminni uzunluⱪi wǝ kǝngliki boyiqǝ aylinip qiⱪⱪin; qünki Mǝn uni sanga ata ⱪilimǝn, — dedi.
18 Xunga Abram qedirlirini yɵtkǝp, Ⱨebron xǝⱨirigǝ yeⱪin Mamrǝdiki dubzarliⱪning yeniƣa berip olturaⱪlaxti; u xu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarƣa atap bir ⱪurbangaⱨ yasidi. Yar. 14:13.
 
 

13:3 Yar. 12:8.

13:4 Yar. 4:26; 12:8.

13:6 Yar. 36:7.

13:7 «U waⱪitta Ⱪanaaniylar bilǝn Pǝrizziylǝr xu zeminda turatti» — «Ⱪanaaniylar wǝ Pǝrizziylǝr»ning tilƣa elinixining sǝwǝbi bǝlkim (1) Ibraⱨimning ailisidǝ iqki jedǝl bolsa, ǝtrapidiki butpǝrǝslǝr aldida Ibraⱨimning Huda toƣruluⱪ bǝrgǝn guwaⱨliⱪiƣa daƣ qüxǝtti; (2) iqki jedǝl ailini ajizlaxturuwetǝtti, xuning bilǝn ǝtrapidiki ⱪǝbililǝr pursǝttin paydilinip ularƣa ⱨujum ⱪiliximu mumkin idi.

13:7 Yar. 12:6.

13:9 Yar. 20:15; 34:10.

13:10 «barliⱪ tüzlǝnglik.... süyi intayin mol idi» — bu yǝrlǝr ⱨazir «Ɵlük Dengiz» ǝtrapidiki ⱪupⱪuruⱪ ⱪaƣjiraⱪ jaylardur. «Pǝrwǝrdigarning beƣi» — demǝk, Erǝm beƣi. «Misir zeminidǝk» — Misir zemini, bolupmu Nil dǝryasi ǝtrapi tolimu munbǝt, süyi mol zemindur.

13:13 Yar. 18:20; Əz. 16:49.

13:15 «sǝn ⱨazir kɵrüwatⱪan bu barliⱪ zeminni sanga ... berimǝn» — u kɵrüwatⱪan zemin Lut talliwalƣan Iordan wadisini ɵz iqigǝ alatti. Bu Hudaning birinqi ⱪetim zeminni Ibraⱨimning nǝsligila ǝmǝs, bǝlki yǝnǝ Ibraⱨimƣimu berimǝn, dǝp wǝdǝ ⱪilixi idi. Lekin ǝmǝliyǝttǝ, Ibraⱨim ɵmridǝ Pǝlǝstin zeminidin pǝⱪǝt bir parqǝ yǝrlikla setiwalƣan (23-bab); xunga Hudaning bu wǝdisi Ibraⱨimning tirilƣanda, zeminƣa mirashor bolidiƣanliⱪini kɵrsitidiƣan bir bexarǝt bolsa kerǝk.

13:15 Yar. 12:7; 15:7,18; 17:8; 26:4; Ⱪan. 34:4; Ros. 7:5.

13:16 Yar. 15:5; 17:4; Ⱪan. 10:22; Yǝr. 33:22; Rim. 4:17,18; Ibr. 11:12.

13:18 Yar. 14:13.